Wydanie tymczasowe
WYROK SĄDU (szósta izba)
z dnia 8 maja 2024 r.(*)
System językowy – Ogłoszenie o konkursie otwartym celem naboru administratorów i ekspertów w dziedzinie przemysłu obronnego i przestrzeni kosmicznej – Ograniczenie wyboru języka 2 do angielskiego – Rozporządzenie nr 1 – Artykuł 1d ust. 1, art. 27 i art. 28 lit. f) regulaminu pracowniczego – Dyskryminacja ze względu na język – Interes służby – Proporcjonalność
W sprawie T‑555/22
Republika Francuska, którą reprezentowali T. Stéhelin, B. Fodda i S. Royon, w charakterze pełnomocników,
strona skarżąca,
popierana przez
Królestwo Belgii, które reprezentowali C. Pochet, M. Van Regemorter i S. Baeyens, w charakterze pełnomocników,
przez
Republikę Grecką, którą reprezentował V. Baroutas, w charakterze pełnomocnika,
oraz przez
Republikę Włoską, którą reprezentowała G. Palmieri, w charakterze pełnomocnika, tę zaś wspierał P. Gentili, avvocato dello Stato,
interwenienci,
przeciwko
Komisji Europejskiej, którą reprezentowali G. Niddam, L. Vernier i I. Melo Sampaio, w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
SĄD (szósta izba),
w składzie: M. J. Costeira, prezes, M. Kancheva (sprawozdawczyni), i E. Tichy-Fisslberger, sędziowie,
sekretarz: H. Eriksson, administratorka,
uwzględniając pisemny etap postępowania,
po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 23 listopada 2023 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 W skardze opartej na art. 263 TFUE skarżąca, Republika Francuska, wnosi o stwierdzenie nieważności ogłoszenia o konkursie otwartym EPSO/AD/400/22 zatytułowanym „Administratorzy (AD 7) i eksperci (AD 9) w dziedzinie przemysłu obronnego i przestrzeni kosmicznej” (Dz.U. 2022, C 233 A, s. 1, zwanego dalej „zaskarżonym ogłoszeniem o konkursie”).
Okoliczności powstania sporu
2 W dniu 1 stycznia 2020 r. Komisja Europejska utworzyła w swoich strukturach nową Dyrekcję Generalną ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej w celu wdrożenia polityki Komisji w dziedzinie przemysłu obronnego, za którą odpowiadała do tej pory Dyrekcja Generalna ds. Rynku Wewnętrznego, Przemysłu, Przedsiębiorczości i MŚP.
3 W dniu 16 czerwca 2022 r. Europejski Urząd Doboru Kadr (EPSO) opublikował zaskarżone ogłoszenie o konkursie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
4 Zgodnie z „Przepisami ogólnymi” zaskarżonego ogłoszenia o konkursie „[EPSO] organizuje konkurs otwarty na podstawie kwalifikacji i testów w celu stworzenia list rezerwowych, z których głównie Komisja Europejska, w szczególności Dyrekcja Generalna ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej […], będzie mogła rekrutować nowych urzędników służby publicznej (grupy funkcyjne AD 7 i AD 9) [w dziedzinie przemysłu obronnego i przestrzeni kosmicznej]”.
5 Punkt 4.1 zaskarżonego ogłoszenia o konkursie (zatytułowany „Opis procedur konkursowych”) przewiduje, że konkurs będzie się składał z pięciu etapów, a mianowicie: „składanie zgłoszeń”, „kontrola spełniania warunków udziału”, „Talent Screener”, „ocena zintegrowana” oraz „sprawdzenie dokumentów potwierdzających i sporządzenie list rezerwowych”.
6 Zgodnie z pkt 3.2 zaskarżonego ogłoszenia o konkursie (zatytułowanym „Warunki szczegółowe – języki”), „[a]by spełniać warunki udziału w konkursie, kandydat musi znać przynajmniej dwa z 24 języków urzędowych [Unii Europejskiej], zgodnie z pkt 4.2.1”.
7 Zgodnie z pkt 4.2.1 zaskarżonego ogłoszenia o konkursie (zatytułowanym „Wymagania dotyczące języków”):
„Kandydaci biorący udział w tym konkursie muszą przynajmniej znać gruntownie jeden z 24 języków urzędowych [Unii Europejskiej] (na poziomie co najmniej C1) oraz zadowalająco inny język urzędowy [Unii Europejskiej] (na poziomie co najmniej B2). Jednym z tych języków musi być język angielski.
[…]
Wymagania dotyczące języków w tym konkursie, tj. fakt, że niektóre testy trzeba zdawać w języku angielskim, uwzględniają specyfikę obowiązków pracowników [Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej]. Te same wymagania mają zastosowanie w obu dziedzinach i grupach zaszeregowania objętych niniejszym ogłoszeniem o konkursie.
Pracownicy [Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej] używają głównie języka angielskiego do sporządzania analiz, komunikacji wewnętrznej i podczas spotkań, do komunikacji z zewnętrznymi zainteresowanymi stronami, sporządzania sprawozdań, briefingów, przemówień i aktów prawnych, przygotowywania publikacji, wykonywania innych obowiązków wymienionych w załączniku I, a także podczas specjalistycznych kursów szkoleniowych. Język angielski jest również używany w konsultacjach między służbami, komunikacji międzyinstytucjonalnej oraz w procedurach audytu. Dobra znajomość języka angielskiego ma zatem kluczowe znaczenie, aby niezwłocznie po zatrudnieniu kandydat był zdolny do wykonywania swoich obowiązków.
Znajomość innych języków jest atutem, ponieważ są one przydatne w szczególnych przypadkach, na przykład podczas wykonywania zadań związanych z konkretnym krajem. Laureaci muszą jednak posługiwać się językiem angielskim na poziomie co najmniej zadowalającym (B2), aby móc wykonywać obowiązki wymienione w załączniku I.
Z tych powodów kandydaci muszą znać język angielski. Decyduje to również o języku, w którym wypełnia się formularz zgłoszeniowy i zdaje testy (zob. pkt 4.2.2)”.
8 W załączniku I do zaskarżonego ogłoszenia o konkursie przedstawiono przykłady typowych zadań, które mogą wykonywać zatrudnieni laureaci konkursu, w zależności od dziedziny (przemysł obronny lub przestrzeń kosmiczna) oraz pełnionej funkcji (administrator lub ekspert).
9 Punkt 4.2.2 zaskarżonego ogłoszenia o konkursie (zatytułowany „Języki zgłoszenia i testów”), przewiduje, że zgłoszenia należy składać w dowolnym spośród 24 języków urzędowych Unii Europejskiej, z wyjątkiem sekcji „Talent Screener”, którą kandydat musi wypełnić w języku angielskim. Co się tyczy testów oceny zintegrowanej, testy z zakresu rozumienia i analizy odbywają się w języku urzędowym Unii innym niż angielski. Rozmowa sytuacyjna badająca poziom kompetencji, prezentacja ustna, rozmowa związana z dziedziną konkursu i test pisemny związany z dziedziną konkursu odbywają się w języku angielskim.
10 Ponadto w punkcie tym wyjaśniono, że „[k]andydaci proszeni są o wypełnienie części formularza zgłoszeniowego »Talent Screener« w języku angielskim, ponieważ ich odpowiedzi będą przedmiotem oceny porównawczej przeprowadzanej przez komisję konkursową” oraz że „poza tym część »Talent Screener« może być wykorzystywana przez komisję jako dokument referencyjny podczas rozmowy dotyczącej dziedziny konkursu”.
11 Zgodnie z pkt 4.3.3 zaskarżonego ogłoszenia o konkursie (zatytułowanym „Talent [S]creener”):
„Kandydaci uznani za spełniających warunki udziału w konkursie przejdą nabór na podstawie kwalifikacji. W tym celu komisja konkursowa przeprowadzi ocenę porównawczą atutów wszystkich kandydatów spełniających warunki udziału na podstawie informacji podanych przez nich w formularzu zgłoszeniowym. Dokładniejsze informacje zawiera załącznik IV do niniejszego ogłoszenia. Na podstawie tej oceny komisja konkursowa sporządzi listę kandydatów dla każdej dziedziny i grupy zaszeregowania według całkowitej liczby uzyskanych przez nich punktów. Kandydaci z najwyższymi wynikami zostaną zaproszeni do etapu oceny zintegrowanej”.
12 Załącznik IV do zaskarżonego ogłoszenia o konkursie określa w ramach „Talent Screener” kryteria naboru w poszczególnych dziedzinach, a także procedurę naboru.
Żądania stron
13 Republika Francuska, popierana przez Królestwo Belgii, Republikę Grecką i Republikę Włoską, wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonego ogłoszenia o konkursie;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
14 Komisja wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie Republiki Francuskiej kosztami postępowania.
Co do prawa
15 Na poparcie skargi Republika Francuska podnosi pięć zarzutów. Zarzut pierwszy dotyczy naruszenia art. 1d Regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”) w związku z art. 21 i 22 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „Kartą”). Zarzut drugi dotyczy naruszenia art. 27 akapit pierwszy regulaminu pracowniczego. Zarzut trzeci dotyczy obejścia procedury przewidzianej w art. 342 TFUE oraz procedury przewidzianej w art. 6 rozporządzenia Rady nr 1 z dnia 15 kwietnia 1958 r. w sprawie określenia systemu językowego Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (Dz.U. 1958, 17, s. 385), zmienionego rozporządzeniem Rady (UE) nr 517/2013 z dnia 13 maja 2013 r. dostosowującym niektóre rozporządzenia i decyzje w takich dziedzinach, jak swobodny przepływ towarów, swobodny przepływ osób, prawo spółek, polityka konkurencji, rolnictwo, bezpieczeństwo żywności, polityka weterynaryjna i fitosanitarna, polityka transportowa, energia, podatki, statystyka, sieci transeuropejskie, wymiar sprawiedliwości i prawa podstawowe, sprawiedliwość, wolność i bezpieczeństwo, środowisko, unia celna, stosunki zewnętrzne, polityka zagraniczna, bezpieczeństwa i obrony oraz instytucje w tej dziedzinie, w związku z przystąpieniem Republiki Chorwacji (Dz.U. 2013, L 158, s. 1). Zarzut czwarty dotyczy naruszenia art. 3 ust. 3 akapit czwarty TUE i art. 22 Karty. Zarzut piąty dotyczy naruszenia obowiązku uzasadnienia aktów prawnych Unii przewidzianego w art. 296 akapit drugi TFUE.
16 Na poparcie zarzutu pierwszego Republika Francuska podnosi, że z uwagi na używanie i użyteczność innych języków urzędowych Unii niż angielski w pracy Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej, w szczególności francuskiego, powód wynikający z konieczności, aby zatrudnione osoby były zdolne do niezwłocznego wykonywania swoich obowiązków, nie może uzasadniać ograniczenia wyboru języka 2 konkursu do angielskiego (zwanego dalej „spornym ograniczeniem językowym”), ponieważ takie ograniczenie nie odpowiada rzeczywistym potrzebom służby. Republika Francuska kwestionuje znaczenie dokumentów przedstawionych przez Komisję w celu wykazania dominującego używania języka angielskiego w pracy personelu Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej. Republika Francuska podnosi również, że Komisja nie wykazała związku między używaniem języka angielskiego w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej a obowiązkami opisanymi w zaskarżonym ogłoszeniu o konkursie. Republika Francuska podnosi także, że sporne ograniczenie nie opiera się na jasnych, obiektywnych i przewidywalnych kryteriach. Utrzymuje ona ponadto, że nawet przy założeniu, iż sporna dyskryminacja może być uzasadniona używaniem języka angielskiego w rozpatrywanej dyrekcji generalnej, Komisja nie wykazała proporcjonalnego charakteru tej dyskryminacji.
17 Królestwo Belgii, Republika Grecka i Republika Włoska zgadzają się z argumentami Republiki Francuskiej. Królestwo Belgii i Republika Włoska dodają, że Komisja nie może utożsamiać interesu służby jedynie z koniecznością, aby zatrudniani urzędnicy byli niezwłocznie zdolni do wykonywania swoich obowiązków do celów komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej. I tak Królestwo Belgii podkreśla, że o ile Sąd uznał w wyrokach: z dnia 2 czerwca 2021 r., Włochy/Komisja (T‑718/17, niepublikowanym, EU:T:2021:316, pkt 63, 64), i z dnia 8 września 2021 r., Hiszpania/Komisja (T‑554/19, niepublikowanym, EU:T:2021:554, pkt 65), że cel polegający na gotowości do niezwłocznego podjęcia obowiązków może być celem zgodnym z prawem, o tyle Trybunał, w wyroku z dnia 16 lutego 2023 r., Komisja/Włochy i Hiszpania (C‑635/20 P, EU:C:2023:98, pkt 96), nie uznał, że taki cel zwalnia Komisję z obiektywnego wykazania istnienia interesu służby w ograniczeniu języka 2 konkursu. Ponadto Królestwo Belgii podnosi, że sam Sąd przypomniał w wyroku z dnia 2 czerwca 2021 r., Włochy/Komisja (T‑718/17, niepublikowanym, EU:T:2021:316, pkt 70), że cel polegający na tym, by zatrudniani urzędnicy byli gotowi do niezwłocznego podjęcia obowiązków, należy wyważyć z celem naboru urzędników spełniających najwyższe wymogi w zakresie kwalifikacji, wydajności i uczciwości, a także z możliwościami nauki, już wewnątrz instytucji, języków niezbędnych z punktu widzenia interesu służby przez zatrudnianych urzędników. Zdaniem Królestwa Belgii istnieją jeszcze, jak podkreśliła Republika Francuska, inne cele, które należy wyważyć z celem polegającym na gotowości do niezwłocznego podjęcia obowiązków, takie jak ochrona różnorodności językowej Unii, „poszanowanie wielojęzyczności”, „zatrudnianie personelu o zróżnicowanych profilach językowych ze względu na różnorodność zadań i wielość kontaktów, jakie pociąga za sobą działanie Unii, lub potrzebę zakorzenienia się w społeczeństwie państwa przyjmującego”.
18 Komisja podnosi, że z dowodów przedstawionych przed Sądem wynika, iż angielski jest głównym językiem roboczym Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej, w związku z czym jego znajomość jest niezbędna, aby zatrudnione osoby były gotowe do niezwłocznego podjęcia obowiązków, co stanowi cel interesu ogólnego polityki kadrowej uznany przez sąd Unii. Wyjaśnia ona, że żaden inny język urzędowy Unii nie jest używany w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej w stopniu porównywalnym z angielskim, który uzasadniałby, w świetle orzecznictwa, wskazanie takiego języka jako języka 2 rozpatrywanego konkursu. Zdaniem Komisji sporne ograniczenie językowe jest również proporcjonalne do celu, aby zatrudnione osoby były gotowe do niezwłocznego podjęcia obowiązków, ponieważ w świetle orzecznictwa żaden inny system językowy niż ten przewidziany w zaskarżonym ogłoszeniu o konkursie nie jest w stanie umożliwić osiągnięcia tego celu interesu ogólnego.
19 Na wstępie należy przypomnieć, że art. 21 ust. 1 Karty stanowi:
„Zakazana jest wszelka dyskryminacja w szczególności ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną”.
20 Artykuł 22 Karty stanowi:
„Unia szanuje różnorodność kulturową, religijną i językową”.
21 Należy również przypomnieć, że art. 1 rozporządzenia nr 1 stanowi:
„Językami urzędowymi i językami roboczymi instytucji Unii są języki: angielski, bułgarski, chorwacki, czeski, duński, estoński, fiński, francuski, grecki, hiszpański, irlandzki, litewski, łotewski, maltański, niemiecki, niderlandzki, polski, portugalski, rumuński, słowacki, słoweński, szwedzki, węgierski i włoski”.
22 Należy również zauważyć, że o ile art. 1 rozporządzenia nr 1 wyraźnie określa języki robocze instytucji Unii, o tyle jego art. 6 przewiduje, że instytucje te mogą określić w swoich regulaminach szczegółowe zasady stosowania systemu językowego określonego w tym rozporządzeniu.
23 W tym względzie należy na początku stwierdzić, że na podstawie informacji znajdujących się w aktach niniejszej sprawy nie można ustalić, czy instytucja, której podlega służba, której zasadniczo dotyczy zaskarżone ogłoszenie o konkursie, czyli Komisja – do czasu publikacji tego ogłoszenia przyjęła w swoim regulaminie przepisy mające na celu określenie szczegółowych zasad stosowania ogólnego systemu językowego ustanowionego w rozporządzeniu nr 1 zgodnie z art. 6 tego rozporządzenia.
24 Ponadto art. 1d ust. 1 regulaminu pracowniczego stanowi, że w stosowaniu tego regulaminu zakazuje się wszelkich przejawów dyskryminacji ze względu, między innymi, na język. Zgodnie z art. 1d ust. 6 zdanie pierwsze regulaminu pracowniczego „przy stosowaniu zasady niedyskryminacji oraz zasady proporcjonalności należy zapewnić, by wszelkie ograniczenia tych zasad opierały się na obiektywnych i uzasadnionych podstawach oraz służyły osiągnięciu zgodnych z prawem celów w ramach ogólnego interesu polityki kadrowej”.
25 Ponadto w myśl art. 28 lit. f) regulaminu pracowniczego na urzędnika może zostać powołany jedynie ten, kto wykazuje gruntowną znajomość jednego z języków Unii oraz zadowalającą znajomość innego języka Unii. Chociaż przepis ten precyzuje, że zadowalająca znajomość innego języka jest wymagana „w zakresie niezbędnym do wykonywania obowiązków”, o tyle nie wskazuje on kryteriów, które mogą być brane pod uwagę w celu ograniczenia wyboru tego języka spośród języków urzędowych wymienionych w art. 1 rozporządzenia nr 1 (zob. wyrok z dnia 9 września 2020 r., Hiszpania i Włochy/Komisja, T‑401/16 i T‑443/16, niepublikowany, EU:T:2020:409, pkt 62 i przytoczone tam orzecznictwo).
26 Kryteria te nie wynikają też z art. 27 regulaminu pracowniczego, który w akapicie pierwszym, nie odnosząc się do znajomości języków, stanowi, że „[p]rzy naborze dąży się do pozyskania do służby urzędników spełniających najwyższe wymogi w zakresie kwalifikacji, wydajności i uczciwości, rekrutowanych spośród obywateli państw członkowskich Unii z uwzględnieniem jak najszerszego zasięgu geograficznego”, oraz że „[ż]adne stanowiska nie mogą być rezerwowane dla obywateli jakiegokolwiek konkretnego państwa członkowskiego”. To samo dotyczy akapitu drugiego tego artykułu, który ogranicza się do stwierdzenia, że „[z]asada równości obywateli Unii umożliwia każdej instytucji przyjmowanie odpowiednich środków w przypadku stwierdzenia znaczącej nierównowagi pod względem obywatelstwa urzędników, której nie uzasadniają obiektywne kryteria”, uściślając w szczególności, że „[t]akie odpowiednie środki muszą być uzasadnione i nie mogą w żadnym przypadku prowadzić do przyjęcia innych kryteriów rekrutacji niż kryteria oparte na kompetencjach” (wyrok z dnia 9 września 2020 r., Hiszpania i Włochy/Komisja, T‑401/16 i T‑443/16, niepublikowany, EU:T:2020:409, pkt 63).
27 Wreszcie, zgodnie z art. 1 ust. 1 lit. f) załącznika III do regulaminu pracowniczego ogłoszenie o konkursie może określać, w odpowiednich przypadkach, znajomość języków wymaganą w związku ze szczególnym charakterem stanowisk, które podlegają obsadzeniu. Z przepisu tego nie wynika jednak, by istniało ogólne zezwolenie na ograniczenie wyboru drugiego języka konkursu do ograniczonej liczby języków urzędowych spośród wymienionych w art. 1 rozporządzenia nr 1 (zob. wyrok z dnia 9 września 2020 r., Hiszpania i Włochy/Komisja, T‑401/16 i T‑443/16, niepublikowany, EU:T:2020:409, pkt 64 i przytoczone tam orzecznictwo).
28 Z całości powyższych rozważań wynika, że ograniczenie wyboru drugiego języka kandydatów uczestniczących w danym konkursie do zawężonej liczby języków, z wykluczeniem pozostałych języków urzędowych, stanowi dyskryminację ze względu na język, zakazaną co do zasady na mocy art. 1d ust. 1 regulaminu pracowniczego (zob. podobnie wyrok z dnia 26 marca 2019 r., Hiszpania/Parlament, C‑377/16, EU:C:2019:249, pkt 66). Jest bowiem oczywiste, że takie ograniczenie faworyzuje niektórych potencjalnych kandydatów (tych, którzy znają w zadowalającym stopniu przynajmniej jeden z wyznaczonych języków), gdyż mogą oni wziąć udział w konkursie, i tym samym zostać zatrudnieni jako urzędnicy lub pracownicy Unii, natomiast inni, którzy nie znają tych języków, zostają wykluczeni (zob. wyrok z dnia 9 września 2020 r., Hiszpania i Włochy/Komisja, T‑401/16 i T‑443/16, niepublikowany, EU:T:2020:409, pkt 65 i przytoczone tam orzecznictwo).
29 Szeroki zakres uznania przysługujący instytucjom Unii w kwestiach organizacji ich służb, a także EPSO, gdy ten ostatni urząd wykonuje uprawnienia powierzone mu przez wspomniane instytucje, musi obowiązkowo mieścić się w granicach art. 1d regulaminu pracowniczego, tak że odmienne traktowanie ze względu na język wynikające z ograniczenia systemu językowego konkursu do zawężonej liczby języków urzędowych można dopuścić tylko wtedy, gdy takie ograniczenie jest obiektywnie uzasadnione i proporcjonalne do rzeczywistych potrzeb służby. Ponadto jakikolwiek warunek dotyczący szczególnych umiejętności językowych powinien opierać się na jasnych, obiektywnych i możliwych do przewidzenia kryteriach, pozwalających kandydatom zrozumieć powody wprowadzenia tego warunku a sądom Unii sprawować kontrolę nad jego zgodnością (zob. wyrok z dnia 16 lutego 2023 r., Komisja/Włochy i Hiszpania, C‑635/20 P, EU:C:2023:98, pkt 68 i przytoczone tam orzecznictwo).
30 Należy również przypomnieć, że Sąd orzekł w pkt 65 wyroku z dnia 8 września 2021 r., Hiszpania/Komisja (T‑554/19, niepublikowanym, EU:T:2021:554), że o ile odnośne ogłoszenie o konkursie nie stanowi inaczej, w interesie służby faktycznie leży, aby osoby zatrudnione przez instytucje Unii po zakończeniu postępowania w sprawie naboru takiego jak postępowanie w sprawie naboru rozpatrywane w sprawie, która doprowadziła do wydania wspomnianego wyroku, były gotowe do niezwłocznego podjęcia obowiązków, a tym samym były w stanie szybko rozpocząć sprawowanie funkcji, które wspomniane instytucje mają zamiar im powierzyć.
31 Sąd orzekł również w pkt 66 wyroku z dnia 8 września 2021 r., Hiszpania/Komisja (T‑554/19, niepublikowanym, EU:T:2021:554), że nawet przy założeniu, iż zawsze należy mieć na uwadze czas niezbędny do zapoznania się z nowymi obowiązkami i wyrobienia sobie nowych nawyków w pracy, jak również czas konieczny do zintegrowania się z nowym środowiskiem pracy, instytucja ma prawo starać się zatrudniać osoby, które od chwili objęcia obowiązków są w stanie co najmniej, z jednej strony, komunikować się ze swoimi przełożonymi i współpracownikami i dzięki temu być gotowe do jak najszybszego i możliwie jak najszerszego podjęcia zadań, które zostaną im powierzone, a z drugiej strony – wymieniać poglądy ze współpracownikami i przedstawicielami innych służb.
32 Sąd doszedł na tej podstawie do wniosku, że dążenie przez instytucję do rekrutacji osób, które mogą skutecznie używać i rozumieć tak dobrze, jak to możliwe, język lub języki używane w środowisku zawodowym, w którym będą funkcjonować, należy uznać za zgodne z prawem (wyrok z dnia 8 września 2021 r., Hiszpania/Komisja, T‑554/19, niepublikowany, EU:T:2021:554, pkt 66).
33 Mając na względzie te rozważania, Sąd zbadał, czy w świetle informacji dostarczonych przez Komisję znajomość jednego z czterech języków zaproponowanych w ogłoszeniu o konkursie zaskarżonym w tej sprawie sprawiała, że laureaci odnośnego konkursu mogli zostać urzędnikami gotowymi do niezwłocznego podjęcia obowiązków po zatrudnieniu (zob. podobnie wyrok z dnia 8 września 2021 r., Hiszpania/Komisja, T‑554/19, niepublikowany, EU:T:2021:554, pkt 73).
34 W tym szczególnym kontekście Sąd uznał, że ograniczenia wyboru drugiego języka kandydatów uczestniczących w danym konkursie do zawężonej liczby języków urzędowych nie można uznać za obiektywnie uzasadnione i proporcjonalne, jeżeli wśród tych języków znajdują się poza językiem, którego znajomość jest pożądana, a nawet konieczna, inne języki, których znajomość nie daje żadnej szczególnej korzyści potencjalnym laureatom konkursu w stosunku do znajomości innego języka urzędowego (zob. podobnie wyrok z dnia 8 września 2021 r., Hiszpania/Komisja, T‑554/19, niepublikowany, EU:T:2021:554, pkt 122).
35 Z wyroku z dnia 8 września 2021 r., Hiszpania/Komisja (T‑554/19, niepublikowanego, EU:T:2021:554), od którego nie wniesiono odwołania, wynika zatem, że dyskryminacja ze względu na język może być uzasadniona interesem służby, który polega na możliwości dysponowania urzędnikami władającymi językiem lub językami używanymi w ramach danej służby, tak aby byli oni gotowi do niezwłocznego podjęcia obowiązków.
36 Należy jednak podkreślić, że w wyroku z dnia 16 lutego 2023 r., Komisja/Włochy i Hiszpania (C‑635/20 P, EU:C:2023:98) Trybunał przypomniał, że instytucja, która ograniczyła system językowy postępowania w sprawie naboru do zawężonej liczby języków urzędowych Unii, powinna wykazać, że takie ograniczenie jest w stanie odpowiadać rzeczywistym potrzebom dotyczącym obowiązków, jakie mają wykonywać zatrudniane osoby, że jest proporcjonalne w stosunku do tych potrzeb oraz że opiera się na jasnych, obiektywnych i możliwych do przewidzenia kryteriach, podczas gdy do Sądu należy zbadanie in concreto obiektywnie uzasadnionego i proporcjonalnego charakteru tego ograniczenia w świetle wspomnianych potrzeb (zob. wyrok z dnia 16 lutego 2023 r., Komisja/Włochy i Hiszpania, C‑635/20 P, EU:C:2023:98, pkt 69 i przytoczone tam orzecznictwo).
37 Istnienia związku między ograniczeniem językowym a obowiązkami, jakie mają wykonywać zatrudnione osoby, Trybunał wymagał już zatem w wyrokach z dnia 26 marca 2019 r.: Hiszpania/Parlament (C‑377/16, EU:C:2019:249, pkt 69) i Komisja/Włochy (C‑621/16 P, EU:C:2019:251). I tak, w tym ostatnim wyroku, w którym rozpatrywano zgodność z prawem ogłoszenia o konkursie otwartym w celu utworzenia listy rezerwowej administratorów (AD 5) w dziedzinie ochrony danych, Trybunał orzekł, że aby móc sprawdzić, czy unormowania dotyczące rozpatrywanych konkursów są zgodne z art. 1d regulaminu pracowniczego, Sąd powinien był przeprowadzić badanie in concreto tych unormowań oraz konkretnych okoliczności sprawy. Zdaniem Trybunału tylko takie badanie pozwoli bowiem ustalić, jakie umiejętności językowe mogą być obiektywnie wymagane w interesie służby przez instytucje w przypadku szczególnych funkcji, a w konsekwencji czy ograniczenie wyboru języków, którymi można się posługiwać, aby wziąć udział w tych konkursach, jest obiektywnie uzasadnione i proporcjonalne do rzeczywistych potrzeb służby (wyrok z dnia 26 marca 2019 r., Komisja/Włochy, C‑621/16 P, EU:C:2019:251, pkt 94).
38 W tym względzie należy zauważyć, że sporne ograniczenie językowe w zakresie, w jakim ogranicza wybór języka 2 konkursu, którego dotyczy zaskarżone ogłoszenie o konkursie, jedynie do języka angielskiego, z wyłączeniem innych języków urzędowych Unii, stanowi dyskryminację ze względu na język, która jest co do zasady zakazana, co przyznaje sama Komisja.
39 Należy zatem zbadać, zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 29–37 powyżej, czy to ograniczenie językowe jest obiektywnie uzasadnione rzeczywistymi potrzebami służby i proporcjonalne do wspomnianych potrzeb.
W przedmiocie zdatności spornego ograniczenia językowego do zaspokojenia rzeczywistych potrzeb służby
40 Republika Francuska utrzymuje, że sporne ograniczenie językowe stanowi dyskryminację ze względu na język, zakazaną co do zasady na mocy art. 1d ust. 1 regulaminu pracowniczego w związku z art. 21 i 22 Karty.
41 W tym względzie Republika Francuska wskazuje, że EPSO uzasadnia sporne ograniczenie językowe tym, że ponieważ personel Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej używa głównie języka angielskiego zarówno w ramach wykonywania wszystkich typowych obowiązków, które mogą być wymagane od laureatów konkursu, jak i w komunikacji wewnętrznej, między służbami i w komunikacji zewnętrznej, dobra znajomość języka angielskiego jest niezbędna do tego, by kandydaci byli gotowi do podjęcia swoich obowiązków niezwłocznie po ich zatrudnieniu w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej. Zdaniem Republiki Francuskiej twierdzenia te mają charakter ogólny i abstrakcyjny i nie są poparte żadnymi konkretnymi informacjami o charakterze ilościowym lub jakościowym, ani w zaskarżonym ogłoszeniu o konkursie, ani w odpowiedzi Komisji na skargę.
42 Republika Francuska podnosi, że wbrew temu, co twierdzi EPSO w zaskarżonym ogłoszeniu o konkursie, znaczna część komunikacji w ramach Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej odbywa się w języku francuskim. Szczególną pozycję języka francuskiego w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej można wytłumaczyć w szczególności doświadczeniem zdobytym przez niektórych urzędników w École de guerre de Paris (Francja). Ponadto w języku francuskim odbywają się regularnie spotkania, w języku tym są sporządzane liczne sprawozdania z podróży służbowych; w języku francuskim są również publikowane niektóre aktualności Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej. Republika Francuska przypomina również, że członek Komisji odpowiedzialny za rynek wewnętrzny, Thierry Breton, i jego doradca ds. obrony są francuskojęzyczni.
43 Republika Francuska kwestionuje w tym względzie znaczenie dokumentów przedstawionych przez Komisję w załącznikach B1–B5 do odpowiedzi na skargę w celu wykazania prymatu języka angielskiego w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej. Podnosi ona, że – jak przyznaje przedstawicielka działu zasobów ludzkich w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej w załączniku B2 – dokumenty te nie zawierają żadnych wskazówek językowych dotyczących przemówień, aktów prawnych i specjalistycznych kursów szkoleniowych, o których mowa w pkt 4.2.1 zaskarżonego ogłoszenia o konkursie. Dokumenty te nie zawierają również żadnych wskazówek językowych, poza dokumentami formalnymi i briefingami, jeśli chodzi o komunikację wewnętrzną, spotkania, komunikację z zewnętrznymi zainteresowanymi stronami, konsultacje między służbami, komunikację międzyinstytucjonalną i procedury audytu, o których również mowa w pkt 4.2.1 zaskarżonego ogłoszenia o konkursie. W tym względzie Republika Francuska kwestionuje dokonane przez Komisję rozróżnienie między komunikacją formalną i nieformalną, które prowadzi do wykluczenia tej ostatniej komunikacji w ramach prezentacji dotyczącej używania języków w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej. Utrzymuje ona, że istotnym kryterium jest to, czy używanie danego języka ma cel zawodowy związany z obowiązkami wykonywanymi w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej, i to bez względu na stopień sformalizowania tej komunikacji.
44 Co się tyczy załącznika B3, Republika Francuska podnosi, że na 36 057 wymienionych w nim dokumentów 15 709 dokumentów, czyli ponad 40 %, nie zawiera żadnych wskazówek językowych, w związku z czym nie jest możliwe ustalenie, w jakich językach dokumenty te zostały zredagowane. Podkreśla ona, że nie można zweryfikować twierdzenia Komisji, zgodnie z którym odsetek tych dokumentów, które są sporządzane w języku angielskim, jest taki sam jak dokumentów, w których wskazano język.
45 W odniesieniu do załącznika B5 Republika Francuska podnosi, że 23 z 29 ogłoszeń o naborze, czyli zdecydowana większość tych ogłoszeń, wskazuje, że wymagana jest znajomość języka francuskiego na co najmniej zadowalającym poziomie (B2). Podnosi ona również, że cztery inne formularze wymagają znajomości języka francuskiego na poziomie B1, co zwiększa do 27 z 29 liczbę formularzy wskazujących, że wymagana jest pewna znajomość języka francuskiego. W związku z tym, ponieważ przedmiotowe ograniczenie do języka angielskiego nie gwarantuje, że laureaci będą władać językiem francuskim na wymaganym poziomie, w żaden sposób nie gwarantuje ono zatrudnienia laureatów „zdolnych do niezwłocznego wykonywania swoich obowiązków” na rozpatrywanych stanowiska.
46 Ponadto Republika Francuska podkreśla, że wbrew temu, czego wymaga orzecznictwo, ani EPSO w zaskarżonym ogłoszeniu o konkursie, ani Komisja w odpowiedzi na skargę nie wykazały istnienia konkretnego związku między wyłącznym używaniem języka angielskiego a specyficznymi obowiązkami wykonywanymi w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej, które są opisane w załączniku I do zaskarżonego ogłoszenia o konkursie.
47 I tak Republika Francuska podnosi, że z załącznika I do zaskarżonego ogłoszenia o konkursie wynika, iż laureaci, którzy zostaną zatrudnieni w charakterze administratorów, mogą wykonywać zadania, które nie są specyficzne dla dziedzin przemysłu obronnego i przestrzeni kosmicznej, lecz są wspólne dla monitorowania wszystkich polityk Unii. Republika Francuska podkreśla, że przekrojowy charakter kompetencji niezbędnych do wykonywania takich zadań uzasadnia mobilność laureatów konkursów w ramach różnych dyrekcji generalnych w trakcie ich kariery zawodowej.
48 W tym względzie Republika Francuska wskazuje, że EPSO publikowało ogłoszenia o konkursach przewidujące znacznie mniej restrykcyjne systemy językowe niż system przewidziany w zaskarżonym ogłoszeniu o konkursie, mimo że obowiązki, jakich mogli spodziewać się laureaci tych konkursów, nie różniły się zbytnio od obowiązków opisanych w załączniku I do zaskarżonego ogłoszenia o konkursie. Republika Francuska zauważa zresztą, że wydaje się, iż kandydat, który pomyślnie przeszedł procedurę naboru w którymkolwiek z tych konkursów i został umieszczony na danej liście rezerwowej, mógłby co do zasady zostać zatrudniony w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej, i odwrotnie, w związku z czym rzekoma „specyfika” personelu Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej nie wydaje się uzasadniać spornego ograniczenia. Republika Francuska zauważa również, że Sąd nigdy nie stwierdził nieważności ogłoszenia o konkursie przewidującego te lub analogiczne systemy językowe, i wskazuje, że rzecznik generalna E. Sharpston podkreśliła korzyści, jakie daje stosowanie takich systemów w opinii w sprawie Hiszpania/Parlament (C‑377/16, EU:C:2018:610).
49 Ponadto Republika Francuska podkreśla, że niektóre obowiązki opisane w załączniku I do zaskarżonego ogłoszenia o konkursie mogą być w pełni wykonywane w języku francuskim przez administratorów Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej, ze względu na przewagę osób francuskojęzycznych wśród ich rozmówców.
50 Komisja podaje w wątpliwość argumentację Republiki Francuskiej. I tak Komisja podnosi, że sporne ograniczenie językowe jest zgodne z wymogami sformułowanymi w najnowszym orzecznictwie Sądu, wynikającymi z wyroku z dnia 8 września 2021 r., Hiszpania/Komisja (T‑554/19, niepublikowanego, EU:T:2021:554). Z wyroku tego wynika, że jeżeli ogłoszenie o konkursie przewiduje ograniczenie wyboru języka 2, wybór ten nie może dotyczyć języka, w odniesieniu do którego ograniczenie to nie jest uzasadnione. Z wyroku tego wynika również, że dokumentami, które należy przedstawić, aby uzasadnić takie ograniczenie, są dokumenty umożliwiające „ustalenie języka lub języków rzeczywiście używanych przez dane służby w codziennej pracy, a nawet języka lub języków, które są niezbędne do wykonywania obowiązków, o których mowa w zaskarżonym ogłoszeniu”. Z wyżej wspomnianego wyroku wynika także, że Sąd może sprawdzić na podstawie dokumentów przedstawionych przez daną instytucję, czy używanie danego języka cechuje „wyraźna przewaga”, co prowadziłoby do uznania, że włączenie tego języka jest uzasadnione, czy też jest ono procentowo „znacznie mniejsze”, co prowadziłoby do przeciwnego wniosku.
51 Komisja utrzymuje, że z konkretnych wskazówek zawartych w pkt 4.2.1 zaskarżonego ogłoszenia o konkursie, popartych dowodami, które przedstawiła ona przed Sądem, wynika, że znajomość języka angielskiego jest niezbędna, aby być gotowym do niezwłocznego podjęcia obowiązków w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej, co nie ma miejsca w przypadku żadnego z pozostałych języków urzędowych Unii.
52 Na poparcie tego twierdzenia Komisja przedstawia tabelę zawierającą wykaz języków dokumentów sporządzonych i otrzymanych przez Dyrekcję Generalną ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej w okresie jednego roku poprzedzającego publikację zaskarżonego ogłoszenia o konkursie (załącznik B3). Z tabeli tej wynika, że na 36 057 dokumentów 19 949 zostało sporządzonych w języku angielskim, 399 w innych językach lub w kilku językach, a w 15 709 dokumentów nie wskazano języka w systemie informatycznym, w którym zostały one zarejestrowane. Spośród innych języków niż angielski francuski jest drugim najczęściej używanym językiem (186 dokumentów), po którym następuje niemiecki (70 dokumentów), dokumenty wielojęzyczne (57 dokumentów) i hiszpański (37 dokumentów). Zdaniem Komisji z analizy dokumentów, dla których wskazano język, będących jedynymi dokumentami mającymi znaczenie w niniejszej sprawie, wynika, że dokumenty w języku angielskim stanowią 98 % dokumentów, podczas gdy dokumenty w języku francuskim stanowią 0,9 %.
53 Komisja przedstawia również statystyki dotyczące języków briefingów przygotowanych przez Dyrekcję Generalną ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej w tym samym okresie (załącznik B4), z których wynika, że na 431 briefingów, których Dyrekcja Generalna ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej była głównym autorem lub współautorem, 362 zostały sporządzone w języku angielskim, tj. 84 %, a 69 w języku francuskim, tj. 16 %.
54 Komisja przedstawia również ogłoszenia o naborze na stanowisko „administratora na szczeblu innym niż kierowniczy”, opublikowane przez Dyrekcję Generalną ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej (załącznik B5) w tym samym okresie co wszystkie sporne ogłoszenia o naborze, w których wymieniono umiejętności językowe przekładające się na wymóg znajomości języka angielskiego. Francuski jest wymieniony jedynie w kilku ogłoszeniach o naborze, czasami tylko jako „atut”. Ponadto odniesienie do języka francuskiego w ogłoszeniach o naborze jest związane jedynie z brakiem aktualizacji wzorów ogłoszeń o naborze, a wydziały, dla których ogłoszenia te zostały opublikowane, pracują wyłącznie w języku angielskim.
55 Komisja dodaje, że sporne ograniczenie językowe jest konieczne w celu uniknięcia sytuacji, w której lista rezerwy kadrowej byłaby częściowo bezużyteczna, co nie leży w interesie służby. Komisja wyjaśnia bowiem, że gdyby laureat mógł pomyślnie przejść konkurs bez znajomości języka angielskiego na poziomie B2, nie mógłby zostać zatrudniony w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej, ponieważ ostatnie ogłoszenia o naborze na stanowiska AD w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej wymagają znajomości języka angielskiego na wystarczającym poziomie. Zdaniem Komisji, wbrew temu, co twierdzi Republika Francuska, dopuszczanie do udziału w konkursie kandydatów, którzy ze względu na niewystarczające umiejętności językowe nie byliby w stanie wykonywać zadań, jakie mają być realizowane, nie ma żadnego sensu.
56 Komisja odpowiada ponadto na szereg argumentów Republiki Francuskiej dotyczących jakoby nieuzasadnionego charakteru rozpatrywanego ograniczenia językowego.
57 I tak, po pierwsze, nie kwestionuje ona tego, że sporne ograniczenie wyklucza kandydatów, którzy nie mówią językiem angielskim na poziomie B2, ale zauważa, że kandydaci, którzy aspirują do kariery międzynarodowej bez znajomości języka angielskiego na poziomie B2, są rzadkością i że ponadto nawet system językowy obejmujący 24 języki wyklucza kandydatów, którzy nie władają dwoma językami urzędowymi Unii, odpowiednio, na poziomie C1 i B2.
58 Po drugie, w odniesieniu do argumentu Republiki Francuskiej, zgodnie z którym wszystkie instytucje będą mogły korzystać z listy rezerwowej, Komisja podnosi, że o ile taka możliwość istnieje, jest ona szczątkowa i nie odpowiada celowi, jakiemu służy zaskarżone ogłoszenie o konkursie, i nie może stanowić podstawy systemu językowego konkursu, który powinien być uzasadniony w świetle potrzeb służby. Podkreśla ona ponadto, że na zdecydowanej większości stanowisk w instytucjach Unii niezbędna jest znajomość języka angielskiego.
59 Po trzecie, jeśli chodzi o argument Republiki Francuskiej, zgodnie z którym język francuski jest powszechnie używany w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej, a niektóre ważne stanowiska są zajmowane przez osoby francuskojęzyczne, w tym stanowisko dyrektora generalnego, Komisja wyjaśnia, że fakt, iż można pracować w języku francuskim, nie oznacza, że język francuski jest językiem roboczym. Z załącznika B4 wynika na przykład, że niektórzy adresaci briefingów, którzy mają francuskojęzyczne nazwiska, wnoszą o otrzymywanie wspomnianych briefingów w języku angielskim. Podobnie fakt, że dyrektor generalny Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej, posiadający obywatelstwo fińskie, włada językiem francuskim i od czasu do czasu może go używać, nie stoi w sprzeczności z faktem, że pracuje w języku angielskim.
60 Po czwarte, co się tyczy znaczącej obecności współpracowników francuskojęzycznych wśród rozmówców personelu Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej, Komisja podkreśla, że może ona również sporadycznie umożliwiać dwustronną nieformalną komunikację między dwoma osobami francuskojęzycznymi. Nie ma to jednak wpływu na formalną komunikację między Dyrekcją Generalną ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej a jej rozmówcami. Zdaniem Komisji nie chodzi bowiem o to, czy język taki jak francuski może być użyteczny, lecz czy jest on rzeczywiście używany w pracy Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej. Ponadto w orzecznictwie wyraźnie odrzucono próby uzasadnienia włączenia danego języka do wyboru języka 2 konkursu znajomością tego języka przez jego użytkowników, uznając, że dane dotyczące znajomości języków dostarczone przez personel Komisji są pozbawione znaczenia.
61 Po piąte, w odniesieniu do argumentu Republiki Francuskiej, zgodnie z którym zadania personelu Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej nie są wystarczająco specyficzne, aby uzasadnić sporne ograniczenie, Komisja podkreśla, że Dyrekcja Generalna ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej jest niedawno utworzonym, niewielkim resortem, który od chwili utworzenia miał tylko jednego dyrektora generalnego i mógł zatem pracować konsekwentnie od samego początku w jednym języku. Ponadto zdaniem Komisji, chociaż w przeszłości ogłoszenia o konkursach mogły przewidywać więcej języków, niekoniecznie oznacza to, że odnośne służby różniły się pod tym względem od Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej. Potwierdzają to wyroki, w których Trybunał i Sąd stwierdziły, że Komisja nie była w stanie wykazać, iż w innych służbach jej urzędnicy pracowali w innych językach niż język angielski.
62 Po szóste, Komisja utrzymuje, że przykłady ogłoszeń o konkursach, na które powołuje się Republika Francuska, nie mają znaczenia w niniejszej sprawie. Podkreśla ona, że ogłoszenie o konkursie EPSO/AD/373/19 dotyczyło konkursu otwartego przeznaczonego dla wszystkich instytucji Unii, który to konkurs został ponadto opublikowany przed wydaniem najnowszych wyroków, w których stwierdzono nieważność ogłoszeń o konkursach, lub decyzji komisji konkursowej opartych na ogłoszeniach o konkursach zawierających inne języki niż angielski. Z kolei ogłoszenie o konkursie EPSO/AD/397/32 jest konkursem pilotażowym i stanowi na tym etapie odosobniony eksperyment. Ponadto Komisja podkreśla, że systemy językowe tych konkursów nie mogą służyć za podstawę porównania w ramach oceny proporcjonalności spornego ograniczenia, po pierwsze dlatego, że system 24 języków nie zawiera żadnego ograniczenia, a po drugie dlatego, że Republika Francuska nie wykazała, w jaki sposób system 5 języków miałby być uzasadniony w niniejszej sprawie.
63 Po siódme, Komisja podnosi, że argument Republiki Francuskiej, zgodnie z którym laureat konkursu, w którym system językowy obejmował większą liczbę języków, mógłby zostać zatrudniony w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej, ma charakter spekulacyjny, ponieważ Dyrekcja Generalna ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej stara się zatrudniać specjalistów i w każdym wypadku sprawdzi poziom znajomości języka angielskiego w momencie rekrutacji. Ponadto Komisja nie jest w żaden sposób zobowiązana do uzasadniania różnicy systemów językowych między dwoma konkursami, tym bardziej gdy mają one różne cele. Komisja dodaje, że wprawdzie nie stwierdzono nieważności systemów językowych, do których odwołuje się Republika Francuska, ale nie zostały one również zakwestionowane, a Republika Francuska nie wykazała, że takie systemy są zgodne z obecnym orzecznictwem. W tym względzie Komisja utrzymuje, że o ile orzecznictwo nie zobowiązuje jej co do zasady do ograniczenia wyboru drugiego języka konkursu do języka angielskiego, o tyle faktem jest, że jeśli praca jest wykonywana głównie w języku angielskim, to nie może ona uwzględnić innych języków niż angielski wśród języków, które należy wybrać jako język 2 konkursu, a wręcz przeciwnie, może zasadnie ograniczyć wybór języka 2 do języka angielskiego.
64 Po ósme, Komisja podnosi, że system językowy składający się z 24 języków urzędowych Unii mimo wszystko wyklucza niektórych kandydatów ze względu na ich poziom znajomości języka, zgodnie z art. 28 lit. f) regulaminu pracowniczego, który, wymagając znajomości drugiego języka, ma nieodzownie na celu pojawienie się jednego lub kilku języków „wehikularnych” w służbach instytucji.
65 Zgodnie z orzecznictwem Trybunału przypomnianym w pkt 36–37 powyżej uzasadnienie ograniczenia językowego takiego jak sporne ograniczenie językowe powinno odnosić się do obowiązków, jakie mają wykonywać zatrudnione osoby. Innymi słowy, w niniejszym przypadku do Komisji należy wykazanie, że obowiązki opisane w zaskarżonym ogłoszeniu o konkursie same w sobie wymagają znajomości języka angielskiego na poziomie B2.
66 W niniejszej sprawie należy stwierdzić, że Komisja nie wiąże potrzeby znajomości, przez zatrudnione osoby, języka angielskiego na poziomie B2 – w celu gotowości do niezwłocznego podjęcia obowiązków – z konkretnymi obowiązkami, jakie osoby te mają wykonywać, lecz jedynie z okolicznością, że osoby te będą musiały pełnić wspomniane obowiązki w służbach, w których obecny personel używa głównie języka angielskiego w celu wykonywania tych obowiązków.
67 Taka argumentacja, która sprowadza się jedynie do stwierdzenia, że obowiązki powinny być wykonywane w języku angielskim, ponieważ są już wykonywane w tym języku, nie pozwala zatem co do zasady wykazać, że sporne ograniczenie językowe jest w stanie zaspokoić rzeczywiste potrzeby służby związane z obowiązkami, jakie mają wykonywać zatrudnione osoby, jak wymaga tego orzecznictwo Trybunału przypomniane w pkt 36 powyżej.
68 Ponadto należy zauważyć, że argumentacja Komisji, która sprowadza się do uzasadnienia spornego ograniczenia językowego istnieniem rzekomego „faktu dokonanego” w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej, nie jest spójna z sytuacją tej dyrekcji. Należy bowiem przypomnieć, że Dyrekcja Generalna ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej została utworzona zaledwie dwa i pół roku przed publikacją zaskarżonego ogłoszenia o konkursie i była w trakcie kompletowania personelu, o czym świadczy zresztą publikacja rozpatrywanego ogłoszenia.
69 W każdym razie należy podkreślić, że argumentacja Komisji nie została w wystarczający sposób poparta dokumentami przedstawionymi w tym celu przed Sądem.
70 I tak, po pierwsze, z oświadczenia złożonego pod przysięgą przez „przedstawicielkę działu zasobów ludzkich” Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej wynika (załącznik B2), że statystyki dotyczące języków dokumentów sporządzonych i otrzymanych przez tę dyrekcję generalną (załącznik B3) obejmują wszystkie elementy wymienione w pkt 4.2.1 akapit czwarty zaskarżonego ogłoszenia o konkursie, z wyjątkiem – zasługującym na uwagę – „przemówień, aktów prawnych i specjalistycznych kursów szkoleniowych”, które są jednak wymienione w tym ogłoszeniu jako prace wykonywane w języku angielskim przez pracowników Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej.
71 Po drugie, należy podkreślić, że tabela przedstawiona przez Komisję w załączniku B3 nie pozwala na zidentyfikowanie charakteru rozpatrywanych dokumentów, a jedynie aplikacji informatycznej użytej do ich przechowywania i sposób ich przekazywania, w związku z czym nie jest możliwe sprawdzenie, czy dokumenty te rzeczywiście odnoszą się do obowiązków, jakie będą wykonywane przez zatrudnione osoby. Samo oświadczenie złożone pod przysięgą przez „przedstawicielkę działu zasobów ludzkich” Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej (załącznik B2), w którym potwierdza ona, że przedstawiona przez Komisję tabela dotyczy wszystkich elementów wymienionych w pkt 4.2.1 zaskarżonego ogłoszenia o konkursie, z wyjątkiem przemówień, aktów prawnych i specjalistycznych kursów szkoleniowych, nie może zrekompensować braku precyzji omawianej tabeli w świetle charakteru, jaki ma badanie dowodów, które Sąd jest zobowiązany przeprowadzić zgodnie z orzecznictwem przypomnianym w pkt 36 powyżej.
72 Ponadto z tabeli tej wynika, że spośród 36 057 dokumentów 19 949 dokumentów zostało sporządzonych w języku angielskim, podczas gdy tylko 399 dokumentów zostało sporządzonych w innym języku urzędowym Unii, w tym w szczególności 186 w języku francuskim, 70 w języku niemieckim, 37 w języku hiszpańskim, 5 w języku włoskim, 4 w języku niderlandzkim i 1 w języku greckim. Chociaż statystyki te rzeczywiście świadczą o istotnym używaniu języka angielskiego, nie mogą one zostać uznane za definitywnie rozstrzygające, ponieważ dla 15 709 dokumentów nie zarejestrowano żadnego języka. W tym względzie należy uściślić, że wbrew temu, co twierdzi Komisja, Sąd nie może po prostu założyć, iż stosunek liczby dokumentów sporządzonych w języku angielskim do liczby dokumentów sporządzonych w innych językach urzędowych Unii – jeśli chodzi o dokumenty, dla których język jest zarejestrowany – jest taki sam w przypadku dokumentów, dla których język nie jest zarejestrowany, ponieważ zgodnie z orzecznictwem przypomnianym w pkt 65 powyżej ciężar dowodu spoczywa na Komisji.
73 Po trzecie, z danych dostarczonych przez Komisję w załączniku B4 wynika, że na 431 briefingów, które zostały w całości lub w części przygotowane przez Dyrekcję Generalną ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej, 362 zostało przygotowanych w języku angielskim, tj. 84 %, a 69 w języku francuskim, czyli 16 % (załącznik B4). Należy jednak zauważyć, że z tych samych danych wynika, iż spośród 362 briefingów przygotowanych w języku angielskim 316 było skierowanych do osoby, której językiem ojczystym jest język francuski, lub osoby, o której powszechnie wiadomo, że mówi po francusku. W braku wykazania przez Komisję, że posługiwanie się językiem angielskim w kontekście tych briefingów wynikało z woli ich odbiorców lub ze szczególnych okoliczności, nie można uznać, że dane te świadczą o konieczności znajomości języka angielskiego w ramach komunikacji wewnątrz instytucji. Takie dane mogą co najwyżej wykazać, że Dyrekcja Generalna ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej używa w przeważającej mierze tego języka w ramach komunikacji wewnątrz instytucji z wyboru, a nie w celu zaspokojenia rzeczywistych potrzeb służby. Stwierdzenie to potwierdza zresztą argument Komisji, zgodnie z którym dyrektor generalny Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej rzeczywiście mówi po francusku, ale pracuje wyłącznie w języku angielskim.
74 Po czwarte, co się tyczy przedstawionych przez Komisję ogłoszeń o naborze, należy na wstępie zauważyć, że takie dokumenty same w sobie nie są w stanie wykazać rzeczywistego używania danego języka w służbach Komisji. Mogą one jednak rzucić światło na potrzeby służby określone przez instytucję. Otóż w niniejszej sprawie należy stwierdzić, podobnie jak czyni to Republika Francuska, że na 29 ogłoszeń o naborze 27 wspomina o konieczności, oprócz znajomości języka angielskiego, znajomości języka francuskiego w różnym stopniu. I tak, tytułem przykładu, w ogłoszeniu z dnia 23 czerwca 2021 r. wspomniano o wymogu znajomości języka francuskiego na poziomie C2 (załącznik B5, s. 40). W innym ogłoszeniu z dnia 7 lipca 2021 r. wspomniano, że język francuski jest, podobnie jak angielski, językiem roboczym wydziału, którego dotyczy ogłoszenie o naborze (załącznik B5, s. 43). W ogłoszeniu z dnia 1 listopada 2021 r. wspomniano o wymogu znajomości, poza znajomością języka angielskiego na poziomie C1, języka francuskiego na poziomie C1 lub B2 (załącznik B5, s. 47). W ogłoszeniu z dnia 26 października 2021 r. wspomniano o wymogu dobrej znajomości języka angielskiego i najlepiej francuskiego (załącznik B5, s. 70). W innym ogłoszeniu z dnia 29 listopada 2021 r. wyjaśniono, że językami roboczymi są angielski i francuski (załącznik B5, s. 57). To samo dotyczy ogłoszenia z dnia 14 października 2021 r. (załącznik B5, s. 64) oraz innego ogłoszenia opublikowanego w dniu 7 lutego 2022 r. (załącznik B5, s. 121). W ogłoszeniach o naborze opublikowanych w 2022 r. wspomina się o wymogu dobrej znajomości języka angielskiego i, najlepiej, francuskiego (załącznik B5, s. 128, 177, 205 i 232), bardzo dobrej znajomości zarówno angielskiego, jak i francuskiego (załącznik B5, s. 212), lub znajomości, oprócz angielskiego na poziomie C1, francuskiego na poziomie B2 (załącznik B5, s. 131, 138, 159, 166, 194, 208, 222 i 229) lub nawet C1 (załącznik B5, s 124, 180 i 215), a nawet znajomości zarówno angielskiego, jak i francuskiego na poziomie C2 (załącznik B5, s. 117 i 188). O ile lektura tych dokumentów potwierdza, że Dyrekcja Generalna ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej od początku uważała, iż znajomość języka angielskiego jest niezbędna do wykonywania różnych obowiązków w ramach tej dyrekcji, o tyle potwierdza ona również, że do czasu publikacji zaskarżonego ogłoszenia o konkursie nie był to jedyny język uznawany za użyteczny, a nawet niezbędny do wykonywania tych obowiązków, do tego stopnia, że wspomniana dyrekcja mogła uściślić w niektórych z tych ogłoszeń, że angielski i francuski są językami roboczymi.
75 Argument wysunięty przez Komisję, zgodnie z którym wzmianka o języku francuskim w wymogach językowych tych ogłoszeń o naborze wynika z problemu aktualizacji wzorów tych ogłoszeń, jest mało przekonujący, biorąc pod uwagę różnorodność omawianych ogłoszeń i różnice między poziomami znajomości języka francuskiego wymaganymi w poszczególnych ogłoszeniach. Argument ten nie jest ponadto poparty dowodami, ponieważ Komisja ani nie twierdziła, ani nie wykazała, że ogłoszenia te zostały wycofane lub w jakikolwiek sposób zmodyfikowane.
76 Należy podkreślić, że Komisja nie przedstawiła żadnych innych dowodów dotyczących używania języka angielskiego do „sporządzania analiz, komunikacji wewnętrznej i podczas spotkań, do komunikacji z zewnętrznymi zainteresowanymi stronami, sporządzania sprawozdań, briefingów, przemówień i aktów prawnych, przygotowywania publikacji, wykonywania innych obowiązków wymienionych w załączniku I, a także podczas specjalistycznych kursów szkoleniowych”. To samo dotyczy zresztą „konsultacji między służbami, komunikacji międzyinstytucjonalnej oraz procedur audytu”.
77 Z rozważań przedstawionych w pkt 65–75 powyżej wynika, że Komisja nie wykazała, iż sporne ograniczenie językowe było uzasadnione w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 36 powyżej.
W przedmiocie proporcjonalności spornego ograniczenia językowego
78 Zdaniem Republiki Francuskiej ani EPSO w zaskarżonym ogłoszeniu o konkursie, ani Komisja nie wykazały, w jaki sposób sporne ograniczenie jest proporcjonalne do celu, aby laureaci konkursu byli gotowi do niezwłocznego podjęcia obowiązków.
79 W tym względzie Republika Francuska, a także Królestwo Belgii, Republika Grecka i Republika Włoska utrzymują, że o ile cel naboru urzędników gotowych do niezwłocznego podjęcia obowiązków może wchodzić w zakres rzeczywistych potrzeb służby, o tyle to samo dotyczy celu ochrony różnorodności językowej Unii i zatrudniania personelu o zróżnicowanych profilach językowych ze względu na różnorodność zadań i wielość kontaktów wynikających z działania Unii. Potrzeba, aby urzędnicy Unii znali w przyzwoitym stopniu język państwa członkowskiego, w którym instytucja, organ, urząd lub agencja, w której pracują, ma swoją siedzibę, oraz aby byli w stanie zintegrować się na terytorium tego państwa, również wchodzi w zakres rzeczywistych potrzeb służby.
80 Co więcej, zdaniem Republiki Francuskiej cel zatrudniania laureatów konkursów, którzy są gotowi do niezwłocznego podjęcia obowiązków, należy zniuansować z trzech powodów. Przede wszystkim 50 % laureatów konkursu dla administratorów specjalistów pozostaje na listach rezerwowych 6 miesięcy po publikacji wyników, a 12 miesięcy po publikacji wyników odsetek ten wynosi 35 %. Następnie laureaci konkursów mają możliwość odbycia szkoleń językowych przed ich zatrudnieniem i po ich zatrudnieniu. Wreszcie wspomniani laureaci spędzają wiele lat w służbie publicznej Unii i zajmują szereg stanowisk, które mogą wiązać się z różnymi wymaganiami językowymi. W ramach rekrutacji nie powinno się zatem uwzględniać wymogów językowych dotyczących pierwszej posady laureatów konkursów ani ograniczać ich, już na wstępie, do praktyki sprzyjającej jednojęzyczności.
81 EPSO powinno było zatem zapewnić – czego nie uczyniło w niniejszej sprawie – wyważenie tych różnych celów w taki sposób, aby preferowane były systemy językowe ograniczające w jak najmniejszym stopniu nabór różnych profili językowych.
82 Republika Francuska odrzuca ponadto argument Komisji, zgodnie z którym laureaci, którzy nie władają językiem angielskim na poziomie B2, nie mają żadnej szansy na zatrudnienie, co sprawia, że lista rezerwowa jest częściowo bezużyteczna. I tak, po pierwsze, co najmniej 10 % laureatów konkursu dla administratorów specjalistów wpisanych na listy rezerwowe nie zostaje ostatecznie nigdy zatrudnionych, czy to z wyboru, czy to z braku pomyślnego przejścia rozmowy kwalifikacyjnej w wyznaczonym terminie bądź nieznalezienia odpowiedniej oferty zatrudnienia. W tych okolicznościach tym mniej uzasadnione jest stosowanie tak restrykcyjnego systemu językowego jak ten przewidziany w zaskarżonym ogłoszeniu o konkursie już na pierwszym etapie naboru. Po drugie, można rozsądnie uznać, że większość kandydatów włada językiem angielskim na poziomie B2, jak przyznaje Komisja, co ogranicza ryzyko uzyskania listy rezerwowej, która jest bezużyteczna. Ponadto to na laureacie, który podjął ryzyko przystąpienia do konkursu bez opanowania języka angielskiego na tym poziomie, spoczywa poniesienie konsekwencji tego stanu rzeczy.
83 Komisja utrzymuje, że sporne ograniczenie językowe jest proporcjonalne do potrzeb służby. Zdaniem Komisji ograniczenie to jest współmierne do zamierzonego celu i nie było innych, mniej restrykcyjnych możliwości, ponieważ uwzględnienie innych języków urzędowych Unii niż angielski nie byłoby zgodne z orzecznictwem Sądu. Republika Francuska nie wyjaśniła zresztą, jaki inny system językowy odpowiadający potrzebom służby mógł zostać przewidziany w zaskarżonym ogłoszeniu o konkursie. Komisja dodaje, że angielski jest tym językiem obcym, którego się najczęściej uczy w Europie, i że można racjonalnie oczekiwać od każdej osoby pragnącej rozpocząć karierę międzynarodową, że opanuje język angielski na poziomie B2 przed przystąpieniem do konkursu. Sąd do spraw Służby Publicznej uznał ponadto w wyroku z dnia 29 czerwca 2011 r., Angioi/Komisja (F‑7/07, EU:F:2011:97), że wymagając znajomości tylko jednego języka, a nie konkretnej kombinacji języków, ogłoszenie o przyjmowaniu zgłoszeń do pracy było zgodne z zasadą proporcjonalności.
84 W odpowiedzi na argument Republiki Francuskiej, zgodnie z którym, po pierwsze, należy zniuansować cel zatrudnienia laureatów konkursów gotowych do niezwłocznego podjęcia obowiązków, ponieważ nie wszyscy laureaci są zatrudniani natychmiast, a po drugie, że laureaci ci mają możliwość odbycia szkoleń językowych, Komisja podkreśla, że gdyby należało uwzględniać możliwość rozwijania przez kandydatów ich kompetencji po konkursie, byłoby to równoznaczne z zanegowaniem sensu organizowania konkursu, którego celem jest wyłonienie najlepszych kandydatów.
85 Komisja kwestionuje również argument Republiki Francuskiej, zgodnie z którym system językowy przewidziany w zaskarżonym ogłoszeniu o konkursie uwzględnia jedynie wymogi językowe związane z pierwszymi obowiązkami, jakie laureaci tego konkursu będą musieli wykonywać, i ogranicza ich do praktyki faworyzującej jednojęzyczność. Zdaniem Komisji system językowy przewidziany w zaskarżonym ogłoszeniu o konkursie nie stoi na przeszkodzie zatrudnianiu laureatów, którzy oprócz języka angielskiego posługują się innymi językami, ani używaniu przez te osoby, po zatrudnieniu, tych innych języków w ramach nieformalnej komunikacji.
86 W odniesieniu do argumentu Republiki Francuskiej, zgodnie z którym właściwsze byłoby stopniowe zmniejszanie liczby języków, których dotyczy wybór języka 2, niż przejście z 24 języków do jednego, Komisja podnosi, że takie zmniejszenie nie odpowiada obecnemu stanowi prawa, ponieważ orzecznictwo wymaga uzasadnienia wszelkich ograniczeń językowych i podważa uwzględnianie jakichkolwiek innych języków, w odniesieniu do których nie można udowodnić, że są one niezbędne do wykonywania zadań.
87 Jeśli chodzi o argument Republiki Francuskiej, zgodnie z którym Komisja nie dokonała wyważenia różnych interesów, Komisja przypomina, że konkurs służy przede wszystkim wyłonieniu kandydatów w celu ich naboru.
88 Zgodnie z orzecznictwem przypomnianym w pkt 36 powyżej to na instytucji, która ograniczyła system językowy danej procedury naboru do ograniczonej liczby języków urzędowych Unii, ciąży obowiązek wykazania, że takie ograniczenie odpowiada rzeczywistym potrzebom dotyczącym obowiązków, jakie mają wykonywać zatrudnione osoby, oraz że jest ono proporcjonalne do tych potrzeb.
89 Z orzecznictwa wynika również, że na instytucji spoczywa zadanie znalezienia równowagi między uzasadnionym celem stanowiącym podstawę ograniczenia liczby języków konkursów a możliwościami nauki, już wewnątrz instytucji, języków niezbędnych z punktu widzenia interesu służby przez przyjętych urzędników (wyrok z dnia 27 listopada 2012 r., Włochy/Komisja, C‑566/10 P, EU:C:2012:752, pkt 97).
90 W niniejszej sprawie Komisja nie twierdzi, że dokonała takiego wyważenia, a jedynie ogranicza się, po pierwsze, do podniesienia, że nie istniały inne, mniej restrykcyjne rozwiązania w zakresie systemu językowego przewidzianego w zaskarżonym ogłoszeniu o konkursie, ponieważ uwzględnienie innego języka niż angielski nie byłoby zgodne z orzecznictwem Sądu, zważywszy na przewagę języka angielskiego w odnośnych dyrekcjach generalnych, a po drugie, do odesłania do pkt 98 i 99 wyroku z dnia 29 czerwca 2011 r., Angioi/Komisja (F‑7/07, EU:F:2011:97).
91 Jednakże, po pierwsze, jak stwierdzono w pkt 77 powyżej, Komisja nie może podnosić, że ograniczenie języka 2 konkursu wyłącznie do języka angielskiego jest zgodne z orzecznictwem.
92 Po drugie, należy zauważyć, podobnie jak uczyniła to Republika Francuska, że w pkt 98 i 99 wyroku z dnia 29 czerwca 2011 r., Angioi/Komisja (F‑7/07, EU:F:2011:97), Sąd do spraw Służby Publicznej nie wypowiedział się w kwestii, czy prawo Unii zezwala na to, by ogłoszenie o konkursie ograniczało przeprowadzanie niektórych testów do jednego języka, jak przewiduje to system językowy zaskarżonego ogłoszenia o konkursie, lecz uznał, że ograniczenie wyboru języka 2 konkursu do trzech języków komunikacji wewnętrznej, nawet jeśli kandydat wybrał jeden z języków komunikacji wewnętrznej jako pierwszy język, jest proporcjonalne do celu realizowanego w niniejszym przypadku przez EPSO.
93 Należy zatem stwierdzić, że Komisja nie wykazała, iż sporne ograniczenie językowe jest proporcjonalne do potrzeb służby w rozumieniu orzecznictwa przypomnianego w pkt 29 powyżej.
94 W świetle powyższych rozważań należy uwzględnić zarzut pierwszy podniesiony przez Republikę Francuską.
95 Z całości powyższych rozważań wynika, że należy stwierdzić nieważność zaskarżonego ogłoszenia o konkursie, bez konieczności badania pozostałych zarzutów podniesionych przez Republikę Francuską.
W przedmiocie kosztów
96 Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ w niniejszej sprawie Komisja przegrała sprawę, należy – zgodnie z żądaniem Republiki Francuskiej – obciążyć ją jej własnymi kosztami oraz kosztami poniesionymi przez Republikę Francuską.
97 Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania państwa członkowskie, które przystąpiły do sprawy w charakterze interwenienta, pokrywają własne koszty. W związku z tym Królestwo Belgii, Republika Grecka i Republika Włoska pokryją własne koszty.
Z powyższych względów
SĄD (szósta izba)
orzeka, co następuje:
1) Stwierdza się nieważność ogłoszenia o konkursie otwartym EPSO/AD/400/22, zatytułowanym „Administratorzy (AD 7) i eksperci (AD 9) w dziedzinie przemysłu obronnego i przestrzeni kosmicznej”.
2) Komisja Europejska pokrywa własne koszty oraz koszty poniesione przez Republikę Francuską.
3) Królestwo Belgii, Republika Grecka i Republika Włoska pokrywają własne koszty.
Costeira | Kancheva | Tichy-Fisslberger |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 8 maja 2024 r.
Podpisy