KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
KOKOTT
ippreżentati fil-5 ta’ Settembru 2013 (1)
Kawża C‑302/12
X
[talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Hoge Raad der Nederlanden (il-Pajjiżi l-Baxxi)]
“Tassazzjoni — Taxxa ta’ reġistrazzjoni ta’ vetturi bil-mutur — Libertà ta’ stabbiliment — Direttiva 83/182/KEE — Djar u użu permanenti ta’ vettura f’żewġ Stati Membri”
I – Introduzzjoni
1. Din it-talba għal deċiżjoni preliminari għall-darba oħra tirrigwarda l-kuntest tat-taxxa Olandiża fuq il-vetturi privati u l-muturi li l-Qorti tal-Ġustizzja ttrattat f’diversi okkażjonijiet dawn l-aħħar snin (2).
2. Din it-taxxa Olandiża ta’ reġistrazzjoni tal-vetturi bil-mutur qed tintalab f’din il-kawża mingħand ċittadina tal-Unjoni li għandha dar mhux biss fil-Pajjiżi l-Baxxi imma wkoll fil-Belġju u tuża l-vettura tagħha fiż-żewġ Stati Membri. Iż-żewġ Stati Membri għalhekk it-tnejn jippretendu li jiġbru t-taxxa tagħhom tar-reġistrazzjoni tal-vetturi bil-mutur. Għaldaqstant f’din il-kawża hemm lok li jiġi ppreċiżat sa fejn dan il-ġbir doppju ta’ taxxa ta’ reġistrazzjoni tal-vetturi bil-mutur għandu jiġi rrikonċiljat mad-dritt tal-Unjoni.
II – Il-kuntest ġuridiku
A – Id-dritt tal-Unjoni
3. L-Artikolu 1(1) tad-Direttiva tal-Kunsill 83/182/KEE, tat-28 ta’ Marzu 1983, dwar eżenzjonijiet mit-taxxa ġewwa l-Komunità għal ċerti mezzi ta’ trasport temporanjament importati fi Stat Membru minn Stat Membru ieħor (3) (iktar ’il quddiem id-“Direttiva 83/182”) jgħid, fit-titolu “Għan”:
“L-Istati Membri għandhom, taħt il-kondizzjonijiet stabbiliti hawn taħt, jeżentaw importazzjonijiet temporanji minn Stat Membru ieħor ta’ vetturi tat-triq bil-mutur […] minn:
– turnover tax, taxxi tas-sisa u taxxi oħrajn fuq il-konsum,
– it-taxxi elenkati fl-Anness t’hawnhekk.”
4. L-eżenzjonijiet fiskali għall-vetturi huma rregolati mill-Artikoli 3 sa 5 tad-Direttiva 83/182 u dejjem jirreferu għar-“residenza normali” tal-individwu li jimporta l-vettura jew l-utent.
5. L-Artikolu 7(1) tad-Direttiva 83/182 jiddefinixxi residenza normali kif ġej fis-silta li tinteressana:
“1. Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva, ‘residenza normali’ tfisser il-post fejn persuna tgħix normalment, jiġifieri għall-inqas għal 185 jum f’kull sena kalendarja, minħabba rabtiet personali u ta’ xogħol, jew, fil-każ ta’ persuna li ma jkollhiex rabtiet ta’ xogħol, minħabba r-rabtiet personali li juru rabtiet mill-qrib bejn dik il-persuna u l-post fejn tgħix.
[…]”
B – Leġiżlazzjoni nazzjonali
6. Fis-sena kkontestata, Il-Pajjiżi l-Baxxi ġabru taxxa ta’ reġistrazzjoni fuq vetturi privati u fuq muturi skont il-Wet op de belasting van personenauto’s en motorrijwielen 1992 (iktar ’il quddiem it-“taxxa VM”).
7. Kif ikkunsidrat il-Qorti tal-Ġustizzja f’kawżi oħra (4), il-fatt taxxabbli tat-taxxa VM huwa r-reġistrazzjoni ta’ vettura jew ta’ mutur fir-reġistru tar-reġistrazzjonijiet Olandiż kif ukoll it-tqegħid fiċ-ċirkulazzjoni fin-netwerk ta’ toroq Olandiż ta’ vettura privata jew ta’ mutur mhux irreġistrata jew mhux irreġistrat fil-Pajjiżi l-Baxxi meta din il-vettura titqiegħed għad-dispożizzjoni ta’ persuna fiżika jew ġuridika, residenti jew stabbilita fil-Pajjiżi l-Baxxi.
III – Il-kawża prinċipali u l-kawża quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja
8. Is-suġġett tal-kawża prinċipali huwa kont tat-taxxa nnotifikat lil X skont it-taxxa VM ta’ vettura mixtrija u rreġistrata l-Belġju fl-2004.
9. X hija ċittadina Belġjana li għandha dar kemm fil-Pajjiżi l-Baxxi kif ukoll fil-Belġju li hija tuża alternattivament matul is-sena. Hija teżerċita wkoll attività ta’ ortodontista fil-Pajjiżi l-Baxxi.
10. Fl-2006, l-awtoritajiet fiskali Olandiżi kkonstataw li X kellha r-residenza tagħha fil-Pajjiżi l-Baxxi u kienet issuq fin-netwerk ta’ toroq Olandiż vettura privata li kienet irreġistrata biss fil-Belġju. Għalhekk huma talbu lill-persuna taxxabbli taxxa VM fl-ammont ta’ EUR 17 315. Preċedentement X kienet diġà ħallset taxxa Belġjana ta’ EUR 4 957 biex tirreġistra l-vettura tagħha fir-reġistru tar-reġistrazzjonijiet fil-Belġju.
11. X kkontestat it-taxxa VM quddiem l-awtoritajiet u l-qrati Olandiżi. Il-Hoge Raad der Nederlanden, li quddiemha tinsab bħalissa l-kawża, tikkunsidra, fid-dawl tal-fatti kkonstatati, li X għandha residenza kemm fil-Pajjiżi l-Baxxi kif ukoll fil-Belġju u tuża l-vettura permanentement fiż-żewġ Stati Membri. F’dan il-kuntest, hija għamlet quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, skont l-Artikolu 267 TFUE, id-domandi li ġejjin:
“1) L-eżerċizzju ta’ kompetenzi fiskali minn żewġ Stati Membri, b’mod partikolari l-impożizzjoni ta’ taxxa ta’ reġistrazzjoni fuq vettura bil-mutur, huwa bla limitu meta ċittadin tal-Unjoni jirrisjedi, skont leġiżlazzjonijiet nazzjonali, f’żewġ Stati Membri, u juża b’mod effettiv u fit-tul, f’dawn iż-żewġ Stati Membri, vettura bil-mutur li hija proprjetà tiegħu?
2) Jekk ir-risposta għall-ewwel domanda hija negattiva, il-prinċipju ta’ proporzjonalità jista’ jkollu effett korrettiv fuq l-impożizzjoni ta’ taxxa ta’ reġistrazzjoni fil-każ bħal f’din il-kawża u, f’każ affermattiv, dan il-prinċipju jimplika li Stat Membru jew iż-żewġ Stati Membri għandhom jimponu limiti fl-eżerċizzju tal-kompetenzi fiskali tagħhom u b’liema mod?”
12. Fil-kawża quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, ġew ippreżentati osservazzjonijiet bil-miktub minn X, mir-Repubblika Ellenika, mir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi u mill-Kummissjoni.
IV – Il-kunsiderazzjonijiet legali
13. Biż-żewġ domandi tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk id-dritt tal-Unjoni jipprekludix il-ġbir ta’ taxxa ta’ reġistrazzjoni tal-vetturi għat-tqegħid fiċ-ċirkulazzjoni ta’ vettura minn ċittadina tal-Unjoni li titqies li tirrisjedi f’żewġ Stati Membri fid-dawl tal-leġiżlazzjonijiet nazzjonali u li tuża b’mod permanenti l-vettura tagħha fiż-żewġ Stati Membri, filwaqt li hija diġà kienet irreġistrata u ntaxxata fl-Istat Membru l-ieħor.
14. Għalkemm id-domandi ma jindikawx id-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni li għandhom jiġu interpretati, il-motivi tad-deċiżjoni tar-rinviju juru li l-qorti tar-rinviju trid interpretazzjoni tad-dritt primarju (punt 2 iktar ’il quddiem). Madankollu nikkunsidra, bi qbil mal-Kummissjoni, li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha teżamina wkoll l-interpretazzjoni tad-Direttiva 83/182 (punt 1 iktar ’il quddiem) biex tagħti lill-qorti tar-rinviju risposta utli għas-soluzzjoni tal-kawża (5).
1. L-eżenzjonijiet fiskali tad-Direttiva 83/182
15. L-ewwel nett għandu jiġi eżaminat jekk ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali tistax tibbenefika minn eżenzjoni fiskali prevista fid-Direttiva 83/182, mit-taxxa VM Olandiża.
a) Il-kamp ta’ applikazzjoni
16. L-ewwel nett dan jippresupponi li taxxa ta’ reġistrazzjoni bħat-taxxa VM inkwistjoni f’din il-kawża tabilħaqq taqa’ taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 83/182.
17. Skont l-Artikolu 1(1) tagħha, l-imsemmija Direttiva tapplika għat-taxxi fuq id-dħul mill-bejgħ, dazji tas-sisa u kull taxxa oħra fuq il-konsum kif ukoll għat-taxxi msemmija fl-anness tad-direttiva, filwaqt li l-VAT implementata mid-dritt tal-Unjoni hija eskluża mill-kamp ta’ applikazzjoni skont l-Artikolu 2(2) tad-Direttiva 91/680/KEE (6).
18. L-anness isemmi biss għall-Pajjiżi l-Baxxi l-Motorrijtuigenbelasting (taxxa fuq il-vetturi bil-mutur) tal-Wet op de Motorrijtuigenbelasting (Liġi dwar it-taxxa fuq il-vetturi bil-mutur) tal-21 ta’ Lulju 1966, li hija taxxa annwali differenti mit-taxxa VM (7).
19. Għalkemm it-taxxa VM ma hijiex taxxa fuq id-dħul mill-bejgħ fis-sens tad-dritt tal-Unjoni għas-sempliċi fatt li din tikkonċerna biss vetturi bil-mutur u għalhekk ma għandhiex portata ġenerali (8), hija tista’ madankollu tikkostitwixxi dazju tas-sisa jew taxxa oħra fuq il-konsum fis-sens tal-Artikolu 1(1) tad-Direttiva 83/182.
20. Sfortunatament, id-direttiva ma tiddefinixxix dawn il-kunċetti u sal-lum ma hemm l-ebda definizzjoni fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja.
21. Il-kunċett tat-taxxa fuq il-konsum ma jistax jinftiehem, fil-kuntest tad-Direttiva 83/182, fis-sens li jirrigwarda biss taxxi li jaffettwaw oġġetti għall-konsum immedjat, jiġifieri li ma jdumux (9). Fil-fatt is-suġġett esklużiv tad-direttiva huwa mezzi ta’ trasport li jistgħu jintużaw b’mod permanenti. Għalhekk jidher li t-taxxi li ġeneralment tinġabar direttament fuq vettura wara l-importazzjoni tagħha, li fosthom tista’ tingħadd ukoll, bħala prinċipju, taxxa fuq ir-reġistrazzjoni tal-vetturi (10), huma taxxi fuq il-konsum fis-sens tal-Artikolu 1(1) tad-Direttiva 83/182.
22. Meta wieħed jistaqsi jekk taxxa ta’ dan it-tip għandhiex titqies li hija taxxa fuq il-konsum fis-sens tal-Artikolu 1(1) tad-Direttiva 83/182, wieħed għandu, madankollu, jiddistingwi d-diversi fatti taxxabbli ta’ taxxa ta’ reġistrazzjoni tal-vetturi. It-taxxa VM fil-fatt tkopri kemm ir-reġistrazzjoni ta’ vettura fir-reġistru tar-reġistrazzjonijiet kif ukoll l-użu tagħha fin-netwerk ta’ toroq Olandiż mingħajr reġistrazzjoni nazzjonali. Meta taxxa ta’ reġistrazzjoni ta’ vetturi bil-mutur tkun ibbażata fuq it-tqegħid fiċ-ċirkulazzjoni ta’ vettura fin-netwerk ta’ toroq nazzjonali, il-fatt taxxabbli marbut mal-użu tal-vettura bil-mutur iseħħ hekk kif din taqsam il-fruntiera. F’tali każ, it-tassazzjoni tirriżulta direttament mill-importazzjoni tal-vettura.
23. F’żewġ rikorsi għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu, dwar taxxa ta’ reġistrazzjoni fuq l-użu ta’ vetturi rreġistrati diġà fi Stat Membru ieħor, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet, f’dan l-ispirtu, li kien hemm ksur tal-obbligi tad-Direttiva 83/182 (11). Il-konstatazzjoni ta’ tali ksur tippresupponi li d-Direttiva 83/813 hija intiża li tapplika għal taxxi ta’ reġistrazzjoni ta’ vetturi bil-mutur sa fejn dawn ikunu bbażati fuq l-użu tan-netwerk ta’ toroq. Barra minn hekk, f’rikors ieħor għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu, il-Qorti tal-Ġustizzja ma segwietx lill-Avukat Ġenerali li kien ikkonkluda li t-taxxi fuq il-konsum u t-taxxi ta’ reġistrazzjoni kienu fundamentalment differenti (12).
24. Il-ġurisprudenza li l-Qorti tal-Ġustizzja ddedikat għad-Direttiva 83/183/KEE (13) adottata simultanjament lanqas ma tipprekludi l-applikazzjoni tad-Direttiva 83/182 għal taxxi ta’ reġistrazzjoni ta’ vetturi bil-mutur miġbura mat-tqegħid fiċ-ċirkulazzjoni ta’ vettura. Bla dubju, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonstatat li l-Artikolu 1(1) tad-Direttiva 83/183/KEE, li jikkunsidra wkoll it-taxxi fuq id-dħul mill-bejgħ, id-dazji tas-sisa u kull taxxa oħra fuq il-konsum, ma jikkonċernax taxxi li ma jinġabrux minħabba l-importazzjoni bħala tali imma unikament minħabba r-reġistrazzjoni jew l-użu ta’ vettura (14). Imma l-Artikolu 1(2) tad-Direttiva 83/183/KEE juri li l-kunċett tat-taxxa fuq il-konsum jista’ jkopri bħala prinċipju taxxi ta’ reġistrazzjoni ta’ vetturi, peress li jeskludi espressament mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-direttiva, taxxi li jirrigwardaw l-użu ta’ proprjetà, bħat-taxxi miġbura mar-reġistrazzjoni ta’ vetturi bil-mutur. Il-kunċett restrittiv tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar it-taxxi fuq il-konsum fis-sens tad-Direttiva 83/183/KEE jista’ għalhekk jiġi spjegat biss għaliex l-Artikolu 1(1) tagħha jinkludi espressament biss taxxi “normalment” miġbura mal-importazzjoni. Madankollu t-taxxi ta’ reġistrazzjoni tal-vetturi bil-mutur ma jinġabrux fl-Istati Membri kollha (15).
25. Fl-aħħar nett, ma hemm xejn fil-proċess leġiżlattiv li wassal għad-direttiva li jagħti l-wieħed x’jifhem li t-taxxi ta’ reġistrazzjoni tal-vetturi bil-mutur ma jistgħux jiġu inklużi fil-kunċett tat-taxxa fuq il-konsum fis-sens tal-Artikolu 1(1) tad-Direttiva 83/182 sa fejn huma bbażati fuq it-tqegħid fiċ-ċirkulazzjoni ta’ vettura fin-netwerk ta’ toroq nazzjonali. Huwa veru li, fil-proposta tagħha, il-Kummissjoni kienet l-ewwel nett estendiet espliċitament il-kamp ta’ applikazzjoni għat-taxxi ta’ reġistrazzjoni tal-vetturi bil-mutur (16), iżda dan ma huwiex rifless fid-direttiva adottata. Madankollu, minn naħa wieħed jista’ jara f’dan kollu r-rieda tal-Kunsill li, dak iż-żmien, ma xtaqx jinkludi t-taxxa klassika ta’ reġistrazzjoni tal-vetturi bil-mutur ibbażata biss fuq ir-reġistrazzjoni ta’ vettura bil-mutur fir-reġistri. Min-naħa l-oħra, fl-Artikolu 1(1) u (2) tagħha, proposta oħra tal-Kummissjoni tikklassifika espressament it-taxxi ta’ reġistrazzjoni bħala taxxi fuq il-konsum (17).
26. Skont l-Artikolu 1(1) tagħha d-Direttiva 83/182 tkopri għalhekk taxxa ta’ reġistrazzjoni tal-vetturi bil-mutur bħat-taxxa VM Olandiża, sa fejn din tintaxxa t-tqegħid fiċ-ċirkulazzjoni fin-netwerk ta’ toroq nazzjonali.
b) Rekwiżiti għal eżenzjoni fiskali
27. Għandu jiġi eżaminat ukoll jekk, f’każ bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali, X tistax tibbenefika minn eżenzjoni prevista fid-Direttiva 83/182.
28. L-eżenzjonijiet fiskali kollha li d-Direttiva 83/182 tipprevedi fl-Artikoli 3 sa 5 tagħha għall-vetturi privati jippresupponu li l-persuna li timporta l-vettura għandu jkollha r-residenza normali tagħha fi Stat Membru li ma jkunx dak tal-importazzjoni temporanja (18). Biex tkun tista’ tibbenefika minn xi waħda mill-eżenzjonijiet fiskali f’dan il-każ, X għandu jkollha għalhekk ir-residenza normali tagħha barra mill-Pajjiżi l-Baxxi.
29. Skont il-fatti kkonstatati mill-qorti tar-rinviju, X, madankollu, għandha residenza kemm fil-Pajjiżi l-Baxxi kif ukoll fil-Belġju. U billi t-taxxa tolqot t-tqegħid fiċ-ċirkulazzjoni, irid ikollha wkoll residenza fil-Pajjiżi l-Baxxi biex tinġabar it-taxxa VM.
30. Madankollu, dawn il-konstatazzjonijiet magħmula għall-finijiet tat-taxxa VM ma humiex deċiżivi għar-residenza normali li hija rekwiżit għall-eżenzjonijiet fiskali tad-Direttiva 83/182. Għandu jiġi enfasizzat hawnhekk li tista’ teżisti biss residenza normali waħda skont id-Direttiva 83/182, li hija ddefinita b’mod uniformi fl-Unjoni (19) permezz tal-Artikolu 7(1) tad-Direttiva 83/182. Dan jirriżulta minn naħa mid-definizzjoni ta’ residenza normali li tidher fl-Artikolu 7(1) innifsu, u, min-naħa l-oħra mit-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(3) tad-Direttiva 83/182 li, “sabiex tkun evitata tassazzjoni doppja”, jipprekludi li jiġu kkunsidrati żewġ residenzi li jistgħu jirriżultaw mill-applikazzjoni ta’ regoli speċjali favur ir-Renju tad-Danimarka. Mill-bqija, l-eżistenza ta’ residenza waħda fis-sens tad-direttiva tirrispondi preċiżament għall-ispirtu u l-għan tad-Direttiva 83/182 evokati fl-ewwel żewġ premessi tagħha, fejn din trid telimina l-ostakoli fiskali għall-moviment liberu. Kif indikat diġà l-Qorti tal-Ġustizzja, ir-residenza normali fis-sens tad-direttiva sservi biex jiġu delimitati l-kompetenzi fiskali tal-Istati Membri (20).
31. Għalkemm għall-finijiet tat-taxxa VM, X għandha fid-dritt nazzjonali r-residenza tagħha fil-Pajjiżi l-Baxxi wkoll, il-benefiċċju li eventwalment tista’ tikseb minn eżenzjoni fiskali tad-Direttiva 83/182 jinneċessita li jiġi eżaminat jekk ir-residenza normali tagħha fis-sens tal-Artikolu 7(1) hijiex barra mill-Pajjiżi l-Baxxi.
32. Hija l-qorti tar-rinviju li għandha tagħmel dan l-eżami fuq abbażi tal-elementi ta’ fatt kollha ta’ dan il-każ li jimmeritaw li jittieħdu inkunsiderazzjoni fid-dawl tal-kriterji stabbiliti mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (21). Għalhekk, biex jiġi ddeterminat il-post tar-residenza normali, għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni kemm ir-rabtiet professjonali u personali tal-persuna kkonċernata f’post partikolari kif ukoll it-tul tagħhom (22).
33. Jekk il-qorti tar-rinviju tikkonstata li X għandha fil-Pajjiżi l-Baxxi r-residenza normali tagħha fis-sens tal-Artikolu 7(1) tad-Direttiva 83/182, kull eżenzjoni fiskali taħt din id-direttiva tkun eskluża. Fin-nuqqas ta’ dan, hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika kull wieħed mir-rekwiżiti l-oħra tal-eżenzjonijiet fiskali tal-Artikoli 3 sa 5 tad-Direttiva billi X tista’ fi kwalunkwe każ tinvoka direttament id-direttiva (23).
c) Konklużjoni provviżorja
34. Għalhekk, ir-risposta li għandha, għall-ewwel, tingħata għad-domanda preliminari hija li d-dritt tal-Unjoni jipprekludi l-ġbir ta’ taxxa ta’ reġistrazzjoni ta’ vetturi bil-mutur abbażi tat-tqegħid fiċ-ċirkulazzjoni ta’ vettura fil-każ fejn ċittadin tal-Unjoni jitqies li jirrisjedi f’żewġ Stati Membri, skont leġiżlazzjonijiet nazzjonali, u juża b’mod permanenti fiż-żewġ Stati Membri l-vettura tiegħu, irreġistrata u ntaxxata diġà fl-Istat Membru l-ieħor, meta r-residenza normali tiegħu fis-sens tal-Artikolu 7(1) tad-Direttiva 83/182 ma tkunx fil-pajjiż u meta r-rekwiżiti l-oħra għal eżenzjoni fiskali jkunu sodisfatti.
2. Id-dritt primarju
35. Jekk il-qorti tar-rinviju jkollha tiddetermina fil-kawża prinċipali li r-rekwiżiti għal eżenzjoni fiskali skont id-Direttiva 83/182 ma humiex sodisfatti jew li għandhom jagħtu lok biss għal eżenzjoni parzjali (24), id-domanda li tqum ukoll fir-rigward tad-dritt tal-Unjoni hija jekk ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jkunx ġustifikat li jiġbor it-taxxa VM meta r-rikorrenti fil-kawża prinċipali tkun diġà ħallset taxxa ta’ reġistrazzjoni fil-Belġju.
36. Ċertament it-tassazzjoni tal-vetturi bil-mutur, bħala prinċipju, taqa’ taħt il-kompetenza tal-Istati Membri madankollu huma għandhom jeżerċitawha b’osservanza tad-dritt primarju tal-Unjoni (25). Din l-osservanza li l-Istati Membri għandu jkollhom lejn id-dritt primarju diġà tat lok għal ġurisprudenza abbundanti ħafna tal-Qorti tal-Ġustizzja li dan l-aħħar ingħatat speċjalment permezz ta’ digrieti.
37. Skont ġurisprudenza stabbilita, il-fatt li Stat Membru, meta l-persuna kkonċernata tistabbilixxi r-residenza normali tagħha fit-territorju tiegħu, jeżiġi l-ħlas ta’ dritt ta’ reġistrazzjoni tal-vettura, indipendentement minn jekk dritt ta’ reġistrazzjoni simili tħallasx diġà fi Stat Membru ieħor (26), ma jmurx kontra l-Artikolu 90 KE (li sar l-Artikolu 110 TFUE).
38. Madankollu, fil-passat u f’diversi drabi, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonstatat ksur, min-naħa tal-Istati Membri, tal-libertajiet fundamentali fil-ġbir ta’ taxxi ta’ reġistrazzjoni tal-vetturi bil-mutur (27). Għalhekk, iktar ’il-quddiem ser neżamina jekk il-ġbir ta’ taxxa, bħat-taxxa VM Olandiża, jiksirx libertà fundamentali meta l-persuna kkonċernata tkun diġà ħallset taxxa ta’ reġistrazzjoni fi Stat Membru ieħor.
39. Peress li l-ġbir tat-taxxa VM iseħħ fil-kuntest tal-eżerċizzju, min-naħa ta’ X, ta’ xogħol għal rasha bħala ortodontista fil-Pajjiżi l-Baxxi, ser neżamina dan fid-dawl tal-libertà ta’ stabbiliment prevista fl-Artikolu 43 KE (li sar l-Artikolu 49 TFUE).
a) Restrizzjoni
40. L-Artikolu 43 KE jipprojbixxi r-restrizzjonijiet għal-libertà ta’ stabbiliment taċ-ċittadini ta’ Stat Membru fit-territorju ta’ Stat Membru ieħor. Skont it-tieni paragrafu ta’ din id-dispożizzjoni, il-libertà ta’ stabbiliment tinkludi l-eżerċizzju ta’ attività professjonali minn persuna li taħdem għal rasha. Bħala ċittadina Belġjana, X hija għalhekk protetta bil-libertà ta’ stabbiliment fl-eżerċizzju tal-attività tagħha bħala ortodontista fil-Pajjiżi l-Baxxi.
41. Bħala prinċipju għandhom jiġu kkunsidrati bħala restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ stabbiliment il-miżuri li jipprojbixxu, ifixklu jew jagħmlu inqas attraenti l-eżerċizzju tal-libertà ta’ stabbiliment (28). Il-fatt li X għandha tħallas it-taxxa VM minħabba l-użu tan-netwerk ta’ toroq Olandiżi jikkostitwixxi bħala prinċipju restrizzjoni ta’ dan it-tip.
42. Madankollu l-Qorti tal-Ġustizzja ddeterminat f’diversi okkażjonijiet, partikolarment fir-rigward tal-moviment liberu tal-ħaddiema previst fl-Artikolu 39 KE, li t-trasferiment ta’ attività lejn Stat Membru ieħor ma għandux ikun neċessarjament newtrali f’kwistjonijiet ta’ tassazzjoni. Bħala prinċipju, żvantaġġ eventwali, fil-konfront tas-sitwazzjoni ta’ qabel it-trasferiment, ma jiksirx l-Artikolu 39 KE, jekk din il-leġiżlazzjoni ma tiżvantaġġax lil dan il-ħaddiem meta mqabbel mal-persuni taxxabbli li kienu diġà suġġetti għaliha preċedentement (29). Għalhekk isegwi li l-eżistenza ta’ restrizzjoni minħabba t-tassazzjoni fi Stat ospitanti għandha tiġi kkonstatata biss fil-każ ta’ diskriminazzjoni fir-rigward ta’ sitwazzjoni purament interna paragunabbli. L-Artikoli 39 u 43 KE jiżguraw l-istess protezzjoni legali (30), dan jgħodd ukoll għal-libertà ta’ stabbiliment li trid tiġi applikata hawnhekk.
43. Skont ġurisprudenza stabbilita, Stat Membru jista’ jissuġġetta għal taxxa ta’ reġistrazzjoni vettura bil-mutur irreġistrata fi Stat Membru ieħor meta dik il-vettura hija intiża biex essenzjalment tintuża fit-territorju tal-ewwel Stat Membru b’mod permanenti jew effettivament tintuża b’dan il-mod (31). Filwaqt li fil-ġurisprudenza l-antika ġie kkunsidrat li dan kien jiġġustifika r-restrizzjoni ta’ libertà fundamentali (32), il-Qorti tal-Ġustizzja ppreċiżat riċentement, ġustament, li, f’tali każ, fin-nuqqas ta’ trattament mhux ugwali, ma jkunx hemm diskriminazzjoni għaliex fil-fatt il-persuni kollha li jużaw, bi jew mingħajr ir-reġistrazzjoni tal-pajjiż, vettura b’mod permanenti fil-pajjiż, huma ttrattati b’mod ugwali (33).
44. F’dan il-kuntest, il-ġbir tat-taxxa VM ma jikkostitwixxix restrizzjoni fuq il-libertà ta’ stabbiliment ta’ X jekk, kif fil-fatt diġà ġie kkonstatat mill-qorti tar-rinviju kompetenti f’dan ir-rigward (34), hija tuża b’mod permanenti l-vettura tagħha fil-Pajjiżi l-Baxxi. Billi l-użu ta’ vettura minn X ma huwiex limitat ratione temporis b’kuntratt ta’ kiri (35), bil-ġbir tat-taxxa mingħandha hija tiġi trattata l-istess bħal persuni li jużaw, fil-Pajjiżi l-Baxxi, vettura b’mod permanenti għaliex irreġistrata hemmhekk.
45. Il-fatt, ikkonstatat mill-qorti tar-rinviju, li X tuża wkoll il-vettura tagħha b’mod permanenti fil-Belġju ma jikkontradixxix dan. Skont il-ġurisprudenza, ma għandux għalfejn ikun hemm rabta obbligatorja bejn ir-residenza ta’ persuna u l-post ta’ użu permanenti (36). Għalhekk, lanqas użu essenzjalment permanenti fi Stat Membru ma jfisser użu li jkun esklużiv u kostanti. Fil-fatt il-Qorti tal-Ġustizzja diġà aċċettat użu essenzjalment permanenti fi Stat Membru pereżempju jekk il-persuna kkonċernata tmur f’kull jum tax-xogħol bil-vettura tagħha fil-post tax-xogħol tagħha fi Stat Membru ieħor u għalhekk tuża regolarment in-netwerk ta’ toroq li ssib hemmhekk (37).
46. Fl-aħħar nett, il-prinċipju ta’ proporzjonalità ma jillimitax ġbir doppju ta’ taxxi ta’ reġistrazzjoni ta’ vetturi bil-mutur minn żewġ Stati Membri, bħal f’dan il-każ f’ċerti kundizzjonijiet. Jekk effettivament jiġi kkonstatat użu essenzjalment permanenti mingħajr limitazzjoni ratione temporis fil-pajjiż, ma hemmx prinċipju ta’ proporzjonalità x’jiġi osservat kuntrarjament għal dak li tgħid fuq hekk il-qorti tar-rinviju fid-deċiżjoni tar-rinviju. Skont il-ġurisprudenza dan għandu jkun hekk biss jekk il-ġbir tat-taxxa jeħtieġ ġustifikazzjoni għaliex vettura ma tintużax essenzjalment b’mod permanenti fil-pajjiż (38) jew għaliex l-użu huwa suġġett għal żmien limitat (39). Imma jekk hemm użu permanenti mingħajr limitu ta’ żmien, sempliċiment ma hemmx, kif għedt (40), restrizzjoni jekk ma jkunx hemm ksur tal-ugwaljanza fit-trattament b’tali mod li l-proporzjonalità tat-taxxa ma għandhiex għalfejn tiġi evalwata.
47. Dawn il-prinċipji ddettati mill-ġurisprudenza fuq il-kompatibbiltà ta’ taxxi ta’ reġistrazzjoni ta’ vetturi bil-mutur mal-libertajiet fundamentali jistgħu jwasslu sabiex ċittadin tal-Unjoni jiġi suġġett għal tassazzjoni doppja ta’ taxxi ta’ reġistrazzjoni ta’ vetturi bil-mutur. Għalhekk f’dan il-każ jista’ jiġri li minbarra t-taxxa mħallsa fil-Belġju għar-reġistrazzjoni, X ikollha tħallas fil-Pajjiżi l-Baxxi wkoll taxxa għall-użu tan-netwerk ta’ toroq Olandiżi, b’mod partikolari jekk hija għandha hemmhekk ir-residenza normali tagħha fis-sens tad-Direttiva 83/182.
48. Indipendentement mill-fatt li tassazzjoni doppja ta’ din in-natura tista’ tkun ġustifikata bl-użu doppju tan-netwerks tat-toroq nazzjonali, huwa konformi ma’ ġurisprudenza stabbilita li l-iżvantaġġi li jistgħu jirriżultaw mill-eżerċizzju parallel tal-kompetenzi fiskali tad-diversi Stati Membri, sakemm tali eżerċizzju ma jkunx diskriminatorju, ma jikkostitwixxux restrizzjonijiet fuq il-libertajiet ta’ moviment (41). Isegwi li anki t-tassazzjoni doppja legali hija bħala prinċipju kompatibbli mal-libertajiet fundamentali, jiġifieri t-tassazzjoni tal-istess operazzjoni minn żewġ Stati Membri (42). Għalhekk għandu jkun iktar u iktar possibbli li l-Istati Membri japplikaw tassazzjoni li tirriżulta unikament f’tassazzjoni doppja ekonomika, hawnhekk għall-użu ta’ vettura, minn żewġ Stati Membri differenti. Dan il-każ speċifiku ma jikkonċernax, fil-fatt, tassazzjoni doppja legali għaliex it-taxxa tinġabar fil-Pajjiżi l-Baxxi għall-użu tan-netwerk ta’ toroq Olandiżi u fil-Belġju għar-reġistrazzjoni lokali.
49. Madankollu d-dritt tal-Unjoni joffri bid-Direttiva 83/182, kif rajna (43), ċerta limitazzjoni fuq tassazzjoni doppja li titwieled mit-taxxi ta’ reġistrazzjoni tal-vetturi bil-mutur. Sa fejn il-vettura hija rreġistrata fl-Istat Membru tar-residenza normali fis-sens ta’ din id-direttiva, it-tassazzjoni skont l-użu tal-vettura fi Stat Membru ieħor għandha tiġi eskluża regolarment mill-eżenzjonijiet fiskali ta’ din id-direttiva.
50. Bħala konklużjoni, it-taxxa VM Olandiża mitluba mingħand X ma tirrestrinġix id-dritt tal-istabbiliment li l-Artikolu 43 KE jiggarantilha.
b) Konklużjoni provviżorja
51. Għaldaqstant, f’każ bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali, id-dritt primarju ma jipprekludix lil Stat Membru milli jiġbor taxxa bħat-taxxa VM minkejja li l-persuna taxxabbli tkun diġà ħallset taxxa ta’ reġistrazzjoni fi Stat Membru ieħor.
V – Konklużjoni
52. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti kollha, nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja li tirrispondi kif ġej għad-domandi preliminari tal-Hoge Raad der Nederlanden:
Id-dritt tal-Unjoni ma jipprekludix il-ġbir ta’ taxxa ta’ reġistrazzjoni ta’ vetturi bil-mutur abbażi tat-tqegħid fiċ-ċirkulazzjoni ta’ vettura fil-każ fejn ċittadin tal-Unjoni jkollu dar f’żewġ Stati Membri u juża, b’mod permanenti fiż-żewġ Stati Membri, il-vettura tiegħu, irreġistrata u ntaxxata diġà fl-Istat Membru l-ieħor, ħlief meta r-residenza normali tiegħu fis-sens tal-Artikolu 7(1) tad-Direttiva 83/182 ma tkunx fil-pajjiż u meta r-rekwiżiti l-oħra għal eżenzjoni fiskali jkunu sodisfatti.