Wyrok Sądu (czwarta izba) z dnia 16 września 2013 r. – Villeroy & Boch Austria i in. przeciwko Komisji

(sprawy połączone T‑373/10, T‑374/10, T‑382/10 i T‑402/10)

Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Belgijski, niemiecki, francuski, włoski, niderlandzki i austriacki rynek instalacji sanitarnych do łazienek – Decyzja stwierdzająca naruszenie art. 101 TFUE i art. 53 porozumienia EOG – Koordynacja podwyżek cen i wymiana mających szczególne znaczenie informacji handlowych – Jednolite naruszenie – Możliwość przypisania zachowania noszącego znamiona naruszenia – Dowód – Grzywny – Wytyczne w sprawie obliczania kwoty grzywien z 2006 r. – Brak mocy wstecznej – Rozsądny termin

1.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Kontrola sądowa – Nieograniczone prawo orzekania sądu Unii – Zakres – Granice – Poszanowanie ogólnych zasad prawa (art. 261 TFUE, 263 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 31) (por. pkt 26, 397, 398)

2.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Porozumienia i uzgodnione praktyki stanowiące jednolite naruszenie – Pojęcie – Kartel całościowy – Kryteria – Jednolity cel (art. 101 ust. 1 TFUE) (por. pkt 32–35, 61, 65)

3.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Porozumienia i uzgodnione praktyki stanowiące jednolite naruszenie – Pojęcie – Zakwalifikowanie jako jednolitego naruszenia – Swobodne uznanie przysługujące Komisji – Naruszenie zasady ustawowej określoności czynów zabronionych i kar – Brak (art. 101 ust. 1 TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 49 ust. 1) (por. pkt 40–43)

4.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Zakaz – Naruszenia – Porozumienia i uzgodnione praktyki stanowiące jednolite naruszenie – Przypisanie odpowiedzialności przedsiębiorstwu z uwagi na uczestnictwo w naruszeniu rozpatrywanym jako całość – Przesłanki (art. 101 ust. 1 TFUE) (por. pkt 46–48, 54, 64, 242)

5.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Obowiązek określenia rynku właściwego – Zakres (art. 101 ust. 1 TFUE) (por. pkt 53, 56–58, 76)

6.                     Konkurencja – Normy Unii – Naruszenia – Przypisanie – Spółka dominująca i spółki zależne – Jednostka gospodarcza – Kryteria oceny – Domniemanie decydującego wpływu wywieranego na spółki zależne przez spółkę dominującą posiadającą 100% ich kapitału (art. 101 TFUE, 102 TFUE) (por. pkt 97, 155, 156, 164)

7.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Środek dowodowy – Posłużenie się zbiorem poszlak – Wymagana moc dowodowa poszczególnych poszlak (art. 101 ust. 1 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 2) (por. pkt 104, 113–115, 257, 264, 275, 289)

8.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Uzgodniona praktyka – Pojęcie – Koordynacja i współpraca niezgodna z obowiązkiem określenia przez każde przedsiębiorstwo w sposób autonomiczny jego zachowania na rynku – Wymiana informacji między konkurentami – Cel lub skutek antykonkurencyjny – Domniemanie – Przesłanki (art. 101 ust. 1 TFUE) (por. pkt 121, 123, 145, 148, 149, 248, 261)

9.                     Prawo Unii Europejskiej – Zasady ogólne prawa – Pewność prawa – Legalność kar – Zakres (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 49 ust. 1) (por. pkt 157)

10.                     Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Prawa podstawowe – Domniemanie niewinności – Procedura z zakresu konkurencji – Stosowanie (art. 6 ust. 2 TUE, art. 101 ust. 1 TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47, art. 48 ust. 1) (por. pkt 158)

11.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Uprawnienia Komisji – Stwierdzenie naruszenia, które już ustało – Uzasadniony interes w dokonaniu stwierdzenia – Znaczenie dla zrozumienia funkcjonowania kartelu jako całości (art. 101 ust. 1 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 7 ust. 1) (por. pkt 302–304)

12.                     Konkurencja – Grzywny – Odpowiedzialność solidarna za zapłatę – Przesłanki – Jednostka gospodarcza – Naruszenie zasady ne bis in idem i zasady legalności – Brak (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2) (por. pkt 324–329, 332, 333)

13.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Obowiązki Komisji – Dochowanie rozsądnego terminu – Kryteria oceny – Naruszenie – Konsekwencje (art. 101 ust. 1 TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 41 ust. 1; rozporządzenie Rady nr 1/2003) (por. pkt 347–352)

14.                     Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Niedziałanie wstecz przepisów karnych – Zakres stosowania – Grzywny nakładane za naruszenie reguł konkurencji – Zaliczenie – Ewentualne naruszenie tej zasady poprzez zastosowanie do naruszenia, które miało miejsce przed wejściem w życie wytycznych w sprawie metody ustalania grzywien – Przewidywalny charakter zmian wprowadzonych wytycznymi – Brak naruszenia (art. 101 ust. 1 TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 49; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2, 3; komunikaty Komisji: 98/C 9/03; 2006/C 210/02) (por. pkt 371–376)

15.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Metoda obliczania zdefiniowana przez wydane przez Komisję wytyczne – Obliczanie kwoty podstawowej grzywny – Uwzględnienie cech naruszenia traktowanego całościowo (art. 101 ust. 1 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 19–25) (por. pkt 381–384)

16.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kwota maksymalna – Obliczanie – Rozróżnienie między kwotą ostateczną a kwotą pośrednią grzywny – Konsekwencje (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2 akapit drugi) (por. pkt 388–393)

Przedmiot

Tytułem głównym żądanie stwierdzenia nieważności decyzji Komisji C(2010) 4185 wersja ostateczna z dnia 23 czerwca 2010 r. dotyczącej postępowania przewidzianego w art. 101 TFUE oraz art. 53 porozumienia EOG (sprawa COMP/39092 – Instalacje sanitarne do łazienek) w zakresie, w jakim dotyczy ona skarżących, a także – tytułem ewentualnym – żądanie obniżenia kwoty grzywny nałożonej na skarżące

Sentencja

1) W sprawach T‑373/10, T‑382/10 i T‑402/10 skargi zostają oddalone.

2) W sprawie T‑374/10 stwierdza się nieważność art. 1 ust. 7 decyzji Komisji C(2010) 4185 wersja ostateczna z dnia 23 czerwca 2010 r. dotyczącej postępowania przewidzianego w art. 101 TFUE oraz art. 53 porozumienia EOG (sprawa COMP/39092 – Instalacje sanitarne do łazienek) w zakresie, w jakim stwierdzono w niej, że spółka Villeroy & Boch AG uczestniczyła w kartelu w sektorze instalacji sanitarnych do łazienek w Belgii, w Niemczech, we Francji, we Włoszech, w Niderlandach i w Austrii przed dniem 12 października 1994 r.

3) W sprawie T‑374/10 skarga zostaje oddalona w pozostałym zakresie.

4) Villeroy & Boch Austria GmbH, Villeroy et Boch SAS i Villeroy & Boch – Belgium pokrywają własne koszty, a także koszty poniesione przez Komisję Europejską w sprawach T‑373/10, T‑382/10 i T‑402/10.

5) Villeroy & Boch AG pokrywa siedem ósmych własnych kosztów oraz siedem ósmych kosztów poniesionych przez Komisję w sprawie T‑374/10.

6) Komisja pokrywa jedną ósmą własnych kosztów oraz jedną ósmą kosztów poniesionych przez Villeroy & Boch AG w sprawie T‑374/10.