Συνεκδικασθείσες υποθέσεις T‑515/13 και T‑719/13

Βασίλειο της Ισπανίας κ.λπ.

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Κρατικές ενισχύσεις — Ναυπηγική βιομηχανία — Φορολογικές διατάξεις εφαρμοστέες σε ορισμένες συμφωνίες που έχουν συναφθεί για τη χρηματοδότηση και την αγορά πλοίων — Απόφαση με την οποία η ενίσχυση κηρύσσεται εν μέρει ασύμβατη με την κοινή αγορά και διατάσσεται η μερική ανάκτησή της — Προσφυγή ακυρώσεως — Πράξη που αφορά τον προσφεύγοντα ατομικά — Παραδεκτό — Πλεονέκτημα — Επιλεκτικός χαρακτήρας — Επηρεασμός του μεταξύ κρατών μελών εμπορίου — Νόθευση του ανταγωνισμού — Υποχρέωση αιτιολογήσεως»

Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (έβδομο τμήμα)
της 17ης Δεκεμβρίου 2015

1.      Προσφυγή ακυρώσεως — Φυσικά ή νομικά πρόσωπα — Πράξεις που τα αφορούν άμεσα και ατομικά — Απόφαση της Επιτροπής απευθυνθείσα σε κράτος μέλος, με την οποία διαπιστώνεται το εν μέρει ασύμβατο ενισχύσεως προς την εσωτερική αγορά — Προσφυγή επιχειρήσεως που έτυχε ατομικής ενισχύσεως χορηγηθείσας δυνάμει του καθεστώτος αυτού, η οποία πρέπει να ανακτηθεί — Παραδεκτό

(Άρθρο 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ)

2.      Προσφυγή ακυρώσεως — Φυσικά ή νομικά πρόσωπα — Έννομο συμφέρον — Έννομο συμφέρον αποδειχθέν για έναν από τους προσφεύγοντες — Προβαλλόμενη έλλειψη εννόμου συμφέροντος για έναν άλλο προσφεύγοντα — Παραδεκτό της προσφυγής

(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ)

3.      Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Ερμηνεία — Πράξεις των οργάνων — Αιτιολογία — Συνεκτίμηση στην ερμηνεία του διατακτικού

4.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη — Έννοια — Επιλεκτικός χαρακτήρας του μέτρου — Παρέκκλιση από το γενικό φορολογικό σύστημα — Μέτρο το οποίο ευνοεί συγκεκριμένο είδος επενδύσεως — Επένδυση στην οποία μπορεί να προβεί, υπό τις ίδιες προϋποθέσεις, κάθε επιχείρηση άνευ διακρίσεως — Έλλειψη επιλεκτικού χαρακτήρα

(Άρθρα 107 § 1 ΣΛΕΕ και 296 ΣΛΕΕ)

5.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη — Έννοια — Επιλεκτικός χαρακτήρας του μέτρου —Παρέκκλιση από το γενικό φορολογικό σύστημα — Γενικό μέτρο εφαρμοζόμενο αδιακρίτως σε όλους τους επιχειρηματίες — Προβαλλόμενη διακριτική ευχέρεια στο πλαίσιο της χορηγήσεως του φορολογικού πλεονεκτήματος — Έλλειψη επιλεκτικού χαρακτήρα

(Άρθρα 107 § 1 ΣΛΕΕ και 296 ΣΛΕΕ)

6.      Προσφυγή ακυρώσεως — Λόγοι — Παράβαση ουσιώδους τύπου — Ελλιπής ή ανεπαρκής αιτιολογία — Αυτεπάγγελτη εξέταση από τον δικαστή

(Άρθρα 263 ΣΛΕΕ και 296 ΣΛΕΕ)

7.      Ένδικη διαδικασία — Προβολή νέων ισχυρισμών κατά τη διάρκεια της διαδικασίας — Ανεπαρκής αιτιολογία — Λόγος που μπορεί να προβληθεί σε κάθε στάδιο της διαδικασίας

(Άρθρα 263 ΣΛΕΕ και 296 ΣΛΕΕ· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 48 § 2)

8.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη — Απόφαση της Επιτροπής διαπιστώνουσα το ασύμβατο ενισχύσεως με την εσωτερική αγορά — Υποχρέωση αιτιολογήσεως — Περιεχόμενο — Προσδιορισμός της νοθεύσεως του ανταγωνισμού και των επιπτώσεων στις συναλλαγές μεταξύ κρατών μελών

(Άρθρα 107 § 1 ΣΛΕΕ και 296 ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 41)

1.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 85-89)

2.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 90)

3.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 94)

4.      Στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων, στο πλαίσιο της εκτιμήσεως της επιλεκτικότητας ενός κρατικού μέτρου, η ύπαρξη παρεκκλίσεως ή εξαιρέσεως στο πλαίσιο αναφοράς δεν καθιστά αφ’ εαυτής δυνατή τη διαπίστωση ότι το επίδικο μέτρο ευνοεί ορισμένες επιχειρήσεις ή ορισμένους κλάδους παραγωγής, υπό την έννοια του άρθρου 107 ΣΛΕΕ, αν είναι a priori δυνατόν για κάθε επιχείρηση να υπαχθεί στο μέτρο αυτό.

Πράγματι, το γεγονός ότι τα επίμαχα πλεονεκτήματα χορηγούνται λόγω μιας επενδύσεως σε συγκεκριμένο αγαθό, εξαιρουμένων άλλων αγαθών ή άλλων ειδών επενδύσεων, δεν τα καθιστά επιλεκτικά έναντι των επενδυτών, καθόσον κάθε επιχείρηση αδιακρίτως μπορεί να διενεργήσει την πράξη αυτή.

Συνεπώς, όταν χορηγείται πλεονέκτημα, υπό τις ίδιες προϋποθέσεις, σε κάθε επιχείρηση λόγω της διενέργειας ορισμένου είδους επενδύσεως στην οποία μπορεί να προβεί κάθε επιχειρηματίας, έχει γενικό χαρακτήρα ως προς τους επιχειρηματίες αυτούς και δεν συνιστά κρατική ενίσχυση υπέρ αυτών.

(βλ. σκέψεις 140-143, 146-148, 155, 180)

5.      Στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων, το φορολογικό πλεονέκτημα του οποίου μπορεί να τύχει κάθε επιχείρηση λόγω της διενέργειας ορισμένης επενδύσεως στην οποία μπορεί να προβεί κάθε επιχειρηματίας δεν μπορεί να θεωρηθεί ως επιλεκτικό βάσει μιας προβαλλόμενης διακριτικής ευχέρειας της φορολογικής αρχής, καθόσον η εν λόγω διακριτική ευχέρεια συνίσταται, de jure et de facto, απλώς και μόνο στον προσδιορισμό του είδους πράξεως που είναι δυνατό να τύχει των επιμάχων φορολογικών πλεονεκτημάτων.

(βλ. σκέψεις 160, 163)

6.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 177, 183)

7.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 183)

8.      Στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων, η υποχρέωση αιτιολογήσεως επιβάλλει να εκτίθενται οι λόγοι για τους οποίους η Επιτροπή κρίνει ότι το επίμαχο μέτρο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 107, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ. Συναφώς, ακόμη και στις περιπτώσεις εκείνες όπου προκύπτει από τις περιστάσεις υπό τις οποίες χορηγήθηκε η ενίσχυση ότι ενδέχεται να επηρεάσει τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές και να νοθεύει ή να ενέχει τον κίνδυνο να νοθεύσει τον ανταγωνισμό, η Επιτροπή οφείλει τουλάχιστον να αναφερθεί στις περιστάσεις αυτές με την αιτιολογία της αποφάσεώς της.

Επιπλέον, όταν ορισμένες συγκεκριμένες περιστάσεις το απαιτούν, η Επιτροπή πρέπει να αιτιολογήσει την απόφασή της πιο εμπεριστατωμένα, παρέχοντας κρίσιμες ενδείξεις αφορώσες τα προβλέψιμα αποτελέσματα της ενισχύσεως επί του ανταγωνισμού και επί των μεταξύ κρατών μελών συναλλαγών.

Συναφώς, η διαπίστωση που περιέχεται στην απόφαση της Επιτροπής, ότι οι επενδυτές ασκούν δραστηριότητα σε όλους τους τομείς της οικονομίας και ότι τα πλεονεκτήματα ενισχύουν τη θέση τους στις σχετικές αγορές, έχει γενικό περιεχόμενο, το οποίο μπορεί να ισχύει για κάθε είδος κρατικής στηρίξεως, χωρίς να αναφέρεται σε κάποια ειδική περίσταση που εξηγεί για ποιο λόγο τα βαλλόμενα μέτρα συνεπάγονται τον κίνδυνο στρεβλώσεως του ανταγωνισμού και επηρεάζουν τις συναλλαγές στις αγορές στις οποίες αναπτύσσουν δραστηριότητα οι επενδυτές.

Υπό τις ειδικές συνθήκες κατά τις οποίες ένα καθεστώς επιτρέπει στις ναυτιλιακές εταιρίες να αγοράζουν, σε μειωμένες τιμές, πλοία ναυπηγηθέντα από ισπανικές ναυπηγικές επιχειρήσεις, προκαλώντας την απώλεια συμβάσεων ναυπηγήσεως για τα μέλη ανταγωνιστικών ομίλων ναυπηγικών επιχειρήσεων, η Επιτροπή οφείλει να παράσχει περισσότερες ενδείξεις προκειμένου να γίνει κατανοητό πώς το πλεονέκτημα που διατηρούν οι επενδυτές και όχι οι ναυτιλιακές εταιρίες ή οι ναυπηγικές επιχειρήσεις είναι δυνατό να νοθεύσει ή να ενέχει τον κίνδυνο να νοθεύσει τον ανταγωνισμό και να επηρεάσει τις συναλλαγές, υπό την έννοια του άρθρου 107, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ, στις αγορές στις οποίες αναπτύσσουν δραστηριότητα.

(βλ. σκέψεις 192, 193, 198, 200, 204, 207)