Sprawa C‑59/08

Copad SA

przeciwko

Christian Dior couture SA i in.

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Cour de cassation (Francja)]

Dyrektywa 89/104/EWG – Prawo znaków towarowych – Wyczerpanie praw właściciela znaku – Umowa licencyjna – Sprzedaż towarów opatrzonych znakiem towarowym z naruszeniem postanowienia umowy licencyjnej zakazującego niektórych form sprzedaży – Brak zgody właściciela znaku towarowego – Sprzedaż dyskontom – Naruszenie renomy znaku towarowego

Streszczenie wyroku

1.        Zbliżanie ustawodawstw – Znaki towarowe – Dyrektywa 89/104 – Licencja – Właściciel mogący powołać się na prawa do znaku towarowego wobec licencjobiorcy naruszającego postanowienie umowne zakazujące sprzedaży towarów prestiżowych na rzecz dyskontów – Przesłanki

(dyrektywa Rady 89/104/EWG, art. 8 ust. 2)

2.        Zbliżanie ustawodawstw – Znaki towarowe – Dyrektywa 89/104 – Wprowadzenie do obrotu towarów przez licencjobiorcę z naruszeniem jednego z postanowień umowy licencyjnej – Brak zgody właściciela – Warunek

(dyrektywa Rady 89/104/EWG, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 2)

3.        Zbliżanie ustawodawstw – Znaki towarowe – Dyrektywa 89/104 – Wprowadzenie do obrotu towarów prestiżowych przez licencjobiorcę z naruszeniem jednego z postanowień umowy licencyjnej, które należy jednak traktować jako dokonane za zgodą właściciela – Sprzeciw właściciela

(dyrektywa Rady 89/104/EWG, art. 7 ust. 2)

1.        Artykuł 8 ust. 2 pierwszej dyrektywy Rady 89/104 mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych należy interpretować w ten sposób, że właściciel znaku towarowego może powoływać się na prawa do tego znaku wobec licencjobiorcy naruszającego postanowienie umowy licencyjnej zakazujące, z powodów dotyczących prestiżu znaku, sprzedaży dyskontom towarów, pod warunkiem że zostanie wykazane, iż naruszenie to, z uwagi na okoliczności właściwe rozpatrywanej sprawie, negatywnie wpływa na prezencję i wizerunek prestiżu, nadające tym towarom aurę luksusu.

O jakości towarów prestiżowych świadczą nie tylko ich cechy materialne, ale również prezencja i wizerunek prestiżu, nadające tym towarom aurę luksusu.

Skoro bowiem towary prestiżowe stanowią produkty wysokiej klasy, otaczająca je aura luksusu jest jednym z zasadniczych elementów pozwalających konsumentom na odróżnienie ich od innych podobnych towarów.

A zatem szkoda wywołana przez działanie pomniejszające tę aurę luksusu może wpłynąć na samą jakość tych towarów.

Do sądu krajowego należy określenie, czy w świetle okoliczności zawisłej przed nim sprawy naruszenie przez licencjobiorcę postanowienia umownego zakazującego sprzedaży towarów prestiżowych dyskontom, niesie za sobą pomniejszenie poczucia luksusu związanego z omawianymi towarami, wpływając w ten sposób na ich jakość.

W tym zakresie w szczególności istotne jest rozważenie z jednej strony charakteru towarów prestiżowych opatrzonych danym znakiem towarowym, rozmiaru sprzedaży tych towarów dokonanej przez licencjobiorcę na rzecz dyskontów, które nie należały do selektywnej sieci dystrybucji, oraz okoliczności, czy sprzedaż była dokonywana systematycznie, czy sporadycznie, a z drugiej strony charakteru towarów sprzedawanych zwykle przez te dyskonty oraz form sprzedaży przyjętych w sektorze ich działalności.

(por. pkt 24–26, 31, 32, 37; pkt 1 sentencji)

2.        Artykuł 7 ust. 1 dyrektywy 89/104 mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych należy interpretować w ten sposób, że wprowadzenie do obrotu przez licencjobiorcę towarów opatrzonych danym znakiem towarowym z naruszeniem jednego z postanowień umowy licencyjnej nastąpiło bez zgody właściciela tego znaku, jeżeli zostanie wykazane, że to postanowienie umowne odpowiada jednemu z postanowień wymienionych w art. 8 ust. 2 tej dyrektywy.

Wprowadzenie do obrotu przez licencjobiorcę towarów opatrzonych danym znakiem towarowym co do zasady należy uznać za dokonane za zgodą właściciela tego znaku w rozumieniu art. 7 ust. 1 dyrektywy.

O ile z powyższego wynika, że w takich okolicznościach właściciel znaku towarowego nie może powoływać się na niewłaściwe wykonanie umowy w celu dochodzenia względem licencjobiorcy praw do znaku towarowego, o tyle umowa licencyjna nie jest równoznaczna z absolutną i bezwarunkową zgodą właściciela znaku na wprowadzanie do obrotu przez licencjobiorcę towarów opatrzonych tym znakiem.

Artykuł 8 ust. 2 dyrektywy wyraźnie przewiduje bowiem, że właściciel znaku towarowego może powoływać się na prawa nadane mu przez znak towarowy wobec licencjobiorcy naruszającego określone postanowienia umowy licencyjnej.

(por. pkt 46–48, 51; pkt 2 sentencji)

3.        Wynika stąd, że jeżeli licencjobiorca sprzedaje dane towary na rzecz dyskontu z naruszeniem jednego z postanowień umowy licencyjnej, należy rozważyć z jednej strony uzasadniony interes właściciela znaku towarowego stanowiącego przedmiot tej umowy w tym, aby być chronionym przed dyskontem, który nie należy do selektywnej sieci dystrybucji i który używa tego znaku w celach handlowych w sposób mogący działać na szkodę jego renomy, a z drugiej strony interes dyskontu w możliwości odsprzedania tych towarów przy użyciu metod powszechnie przyjętych w sektorze jego działalności.

W rezultacie w przypadku gdy sąd krajowy uzna, że sprzedaż dokonana przez licencjobiorcę na rzecz osoby trzeciej nie będzie podważać jakości towarów prestiżowych opatrzonych danym znakiem towarowym, w związku z czym ich wprowadzenie do obrotu zostanie uznane za dokonane za zgodą właściciela tego znaku, sąd ten powinien następnie dokonać oceny, czy w okolicznościach właściwych danej sprawie dalszy obrót towarami prestiżowymi opatrzonymi tym znakiem dokonywany przez osobę trzecią przy użyciu metod powszechnie przyjętych w sektorze jej działalności będzie stanowił działanie na szkodę renomy tego znaku towarowego.

W tym zakresie należy wziąć pod uwagę w szczególności okoliczność, komu zostaną odsprzedane te towary, oraz szczególne warunki sprzedaży towarów prestiżowych.

A zatem w przypadku, gdy wprowadzenie do obrotu przez licencjobiorcę towarów prestiżowych z naruszeniem jednego z postanowień umowy licencyjnej należy jednak uznać za dokonane za zgodą właściciela, ten ostatni może powoływać się na to postanowienie umowne w celu sprzeciwienia się dalszemu obrotowi tymi towarami na podstawie art. 7 ust. 2 dyrektywy 89/104 mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych, tylko wówczas, gdy na podstawie okoliczności właściwych danej sprawie zostanie wykazane, że dalszy obrót tymi towarami będzie stanowił działanie na szkodę renomy znaku towarowego.

(por. pkt 56–59; pkt 3 sentencji)