WYROK SĄDU (pierwsza izba)
z dnia 14 grudnia 2018 r.(*)
Służba publiczna – Urzędnicy – Nowelizacja regulaminu pracowniczego – Rozporządzenie (UE, Euratom) nr 1023/2013 – Kategorie stanowisk – Przepisy przejściowe dotyczące przypisania do kategorii stanowisk – Artykuł 31 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego – Asystenci w okresie przejściowym – Awans na podstawie art. 45 regulaminu pracowniczego dozwolony jedynie w ramach ścieżki kariery odpowiadającej kategorii zajmowanego stanowiska – Dostęp do kategorii stanowisk „starszego asystenta” (AST 10) wyłącznie zgodnie z procedurą określoną w art. 4 i art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego – Równość traktowania – Utrata prawa do ubiegania się o awans do grupy zaszeregowania AST 10 – Uzasadnione oczekiwania
W sprawie T‑525/16
GQ, urzędnik Komisji Europejskiej, i pozostali urzędnicy Komisji Europejskiej, których nazwiska wskazano w załączniku(1), reprezentowani przez adwokatów T. Bontincka i A. Guillerme’a,
strona skarżąca,
przeciwko
Komisji Europejskiej, reprezentowanej początkowo przez J. Curralla i G. Gattinarę, następnie przez G. Gattinarę i C. Berardis-Kayser, oraz wreszcie przez G. Gattinarę i G. Berscheida, działających w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
popierana przez:
Parlament Europejski, reprezentowany początkowo przez M. Dean i N. Chemaï, następnie przez J. Steele’a, L. Deneys i J. Van Pottelbergego, działających w charakterze pełnomocników,
oraz przez
Radę Unii Europejskiej, reprezentowaną początkowo przez M. Bauera oraz E. Rebastiego, a następnie przez M. Bauera i R. Meyera, działających w charakterze pełnomocników,
interwenienci,
mający za przedmiot żądanie, na podstawie art. 270 TFUE, stwierdzenia nieważności decyzji Komisji, w których organ powołujący tej instytucji przypisał skarżących do kategorii stanowisk „asystenta w okresie przejściowym”, co skutkowało utratą przez nich, ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2014 r., prawa do ubiegania się o awans do wyższej grupy zaszeregowania, i które to decyzje zostały utrzymane w mocy decyzjami wspomnianego organu powołującego z dnia 3 lipca 2014 r. oddalającymi zażalenia wniesione przez skarżących między 11 i 28 marca 2014 r.,
SĄD (pierwsza izba),
w składzie: I. Pelikánová, prezes, P. Nihoul i J. Svenningsen (sprawozdawca), sędziowie,
sekretarz: M. Marescaux, administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 17 października 2018 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności powstania sporu
1 GQ i siedmiu pozostałych skarżących, których nazwiska wskazano w załączniku, są urzędnikami Komisji Europejskiej należącymi do grupy funkcyjnej asystentów (AST) w ramach grupy zaszeregowania AST 9.
2 Z sekcji A załącznika I do regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej, w brzmieniu mającym zastosowanie od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. (zwanego dalej „regulaminem z 2004 r.”), wynika, że urzędnicy należący do grupy funkcyjnej asystentów, przypisani zgodnie z art. 5 wspomnianego regulaminu pracowniczego, mogą awansować z grupy zaszeregowania AST 1 do grupy zaszeregowania AST 11 w ramach awansu na podstawie art. 45 wspomnianego regulaminu, która to procedura „[s]kutkuje […] przyznaniem urzędnikowi wyższej grupy zaszeregowania w ramach grupy funkcyjnej, w której jest zatrudniony”, a awansem „obejmuje się osoby wybrane spośród urzędników, którzy posiadają przynajmniej dwuletni staż pracy w swojej grupie zaszeregowania, po porównaniu zasług urzędników mających prawo do ubiegania się o awans”. I tak w okresie obowiązywania owego regulaminu urzędnik zajmujący stanowisko administratora w ramach grupy zaszeregowania AST 9 miał prawo do ubiegania się o awans do wyższej grupy zaszeregowania AST 10, a następnie do grupy zaszeregowania AST 11, zgodnie z art. 45 owego regulaminu.
3 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 1023/2013 z dnia 22 października 2013 r. zmieniające regulamin pracowniczy urzędników Unii Europejskiej i warunki zatrudnienia innych pracowników Unii Europejskiej (Dz.U. 2013, L 287, s. 15) weszło w życie w dniu 1 listopada 2013 r. Motywy 17, 18 i 19 tego rozporządzenia mają następujące brzmienie:
„(17) Rada zwróciła się do Komisji o przygotowanie analizy art. 5 ust. 4, załącznika I sekcji A oraz art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego [z 2004 r.] i przedstawienie odpowiednich wniosków w celu ustanowienia wyraźnego związku między zakresem odpowiedzialności a grupą zaszeregowania oraz w celu zapewnienia większego nacisku na kwestie związane z poziomem odpowiedzialności przy porównywaniu zasług w kontekście awansu.
(18) Zgodnie z powyższym postulatem otrzymanie awansu do wyższej grupy zaszeregowania powinno być uzależnione od osobistego zaangażowania, od zwiększania umiejętności i podnoszenia kwalifikacji, a także od wykonywania obowiązków, których znaczenie uzasadnia przeniesienie urzędnika do wyższej grupy zaszeregowania.
(19) Ścieżka kariery w ramach grup funkcyjnych [administratorów (AD) i asystentów (AST)] powinna zostać zrestrukturyzowana w taki sposób, aby najwyższe grupy zaszeregowania były zarezerwowane dla ograniczonej liczby urzędników posiadających najszerszy zakres odpowiedzialności. Administratorzy mogą zatem awansować jedynie do grupy zaszeregowania AD 12, chyba że zostaną mianowani na konkretne stanowisko powyżej tej grupy zaszeregowania, zaś grupy zaszeregowania AD 13 i AD 14 powinny być zarezerwowane dla tych pracowników, których role wiążą się ze znaczącym zakresem odpowiedzialności. Podobnie urzędnicy należący do grupy zaszeregowania AST 9 mogą awansować do grupy zaszeregowania AST 10 jedynie zgodnie z procedurą określoną w art. 4 i art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego”.
4 Artykuł 5 ust. 4 regulaminu pracowniczego urzędników, w brzmieniu mającym zastosowanie od dnia 1 stycznia 2014 r. (zwanego dalej „nowym regulaminem pracowniczym” lub „regulaminem”), stanowi:
„Tabela zawierająca kategorie stanowisk znajduje się w załączniku I sekcja A [do nowego regulaminu pracowniczego]. Na podstawie tej tabeli organ powołujący każdej instytucji, po konsultacji z Komitetem Pracowniczym, może bardziej szczegółowo określić obowiązki i uprawnienia związane z każdą kategorią stanowiska”.
5 Z pkt 2 sekcji A załącznika I do nowego regulaminu pracowniczego, zatytułowanej „Kategorie stanowisk w każdej grupie funkcyjnej przewidzianej w art. 5 ust. 4”, wynika, że jeśli chodzi o grupę funkcyjną AST:
– urzędnicy, którzy zostali zatrudnieni w ramach kategorii stanowisk „asystenta”, mogą awansować z grupy zaszeregowania AST 1 do grupy zaszeregowania AST 9;
– urzędnicy, którzy zostali zatrudnieni w ramach kategorii stanowisk „starszego asystenta”, mogą awansować z grupy zaszeregowania AST 10 do grupy zaszeregowania AST 11.
6 Zgodnie z pkt 2 sekcji A załącznika I do nowego regulaminu pracowniczego „[a]systent”: „[w]ykonywanie prac administracyjnych, technicznych lub szkoleniowych wymagających pewnej samodzielności, w szczególności w odniesieniu do stosowania zasad i przepisów lub ogólnych instrukcji lub jako osobisty asystent członka instytucji, szefa gabinetu członka instytucji lub (zastępcy) dyrektora generalnego lub równorzędnego członka kadry kierowniczej wyższego szczebla”. Ze swej strony „[s]tarszy asystent”: „[w]ykonywanie prac administracyjnych, technicznych lub szkoleniowych wymagających dużej samodzielności i ponoszenie znaczącej odpowiedzialności za zarządzanie personelem, realizację budżetu lub koordynację polityczną”.
7 Artykuł 45 regulaminu pracowniczego z 2004 r. został ponadto zmieniony poprzez dodanie, w wersji tego przepisu zawartej w nowym regulaminie pracowniczym, następującego zdania: „Urzędnicy mogą awansować tylko wtedy, gdy zajmują stanowisko, które odpowiada jednej z kategorii stanowisk określonych w załączniku I sekcja A dla następnej wyższej grupy zaszeregowania, chyba że stosuje się procedurę określoną w art. 4 i 29 ust. 1 [regulaminu pracowniczego]”.
8 W ramach środków przejściowych regulowanych załącznikiem XIII do nowego regulaminu pracowniczego art. 31 wspomnianego załącznika stanowi:
„1. Na zasadzie odstępstwa od załącznika I sekcja A pkt 2 poniższa tabela określająca kategorie stanowisk w grupie funkcyjnej AST ma zastosowanie do urzędników pełniących służbę w dniu 31 grudnia 2013 r.:
Starszy asystent w okresie przejściowym | AST 10 – AST 11 |
Asystent w okresie przejściowym | AST 1 – AST 9 |
Asystent administracyjny w okresie przejściowym | AST 1 – AST 7 |
Pracownik pomocniczy w okresie przejściowym | AST 1 – AST 5 |
2. Ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2014 r. organ powołujący klasyfikuje urzędników pełniących służbę w dniu 31 grudnia 2013 r. w grupie funkcyjnej AST według następujących kategorii stanowisk:
a) urzędników, którzy w dniu 31 grudnia 2013 r. byli w grupie zaszeregowania AST 10 lub AST 11, przypisuje się do kategorii stanowiska »starszy asystent w okresie przejściowym«;
b) urzędników, którzy nie są objęci lit. a) i którzy przed dniem 1 maja 2004 r. byli zaszeregowani w dawnej kategorii B lub przed dniem 1 maja 2004 r. byli zaszeregowani w dawnej kategorii C bądź D i zostali przeniesieni do grupy funkcyjnej AST bez ograniczeń, jak również urzędników AST zatrudnionych po dniu 1 maja 2004 r. przypisuje się do kategorii stanowiska »asystent w okresie przejściowym«;
c) urzędników, którzy nie są objęci lit. a) i b) i którzy przed dniem 1 maja 2004 r. byli zaszeregowani w dawnej kategorii C, przypisuje się do kategorii stanowiska »asystent administracyjny w okresie przejściowym«;
d) urzędników, którzy nie są objęci lit. a) i b) i którzy przed dniem 1 maja 2004 r. byli zaszeregowani w dawnej kategorii D, przypisuje się do kategorii stanowiska »pracownik pomocniczy w okresie przejściowym«.
3. Przypisanie do danej kategorii stanowiska obowiązuje do czasu przypisania urzędnika do nowej funkcji odpowiadającej innej kategorii stanowiska. Asystenci administracyjni w okresie przejściowym i pracownicy pomocniczy w okresie przejściowym mogą zostać przypisani do kategorii stanowiska »asystent« określonej w załączniku I sekcja A tylko zgodnie z procedurą określoną w art. 4 i art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego. Awans dopuszczalny jest jedynie w ramach ścieżek kariery odpowiednich dla każdej kategorii stanowiska określonej w ust. 1.
[…]”.
9 W dniu 16 grudnia 2013 r. Komisja przyjęła decyzję C(2013) 8968 final, ustanawiającą ogólne przepisy dotyczące wykonania art. 45 nowego regulaminu pracowniczego, opublikowaną w Informacjach Administracyjnych nr 55‑2013 z dnia 19 grudnia 2013 r. Zgodnie z art. 3 tiret drugie wspomnianych ogólnych przepisów wykonawczych „w stosunku do urzędnika może zostać wydana decyzja w sprawie awansu jedynie, jeśli” „w chwili wszczęcia postępowania w sprawie awansu […] zajmuje on stanowisko odpowiadające jednej z kategorii stanowisk dla grupy zaszeregowania, do której może on zostać awansowany, wskazanych w załączniku I sekcja A, w art. 30 ust. 1 lub w art. 31 ust. 1 załącznika XIII do [nowego] regulaminu pracowniczego”.
10 W następstwie wejścia w życie w dniu 1 stycznia 2014 r. środków wspomnianych w pkt 3–9 powyżej skarżący zostali przypisani do kategorii stanowisk „asystenta w okresie przejściowym”, co skutkowało tym, że ich ścieżka kariery obejmuje grupy zaszeregowania od AST 1 do AST 9. Organ powołujący Komisji dokonał zatem zmian w systemie informatycznym zarządzania personelem „SysPer 2” (zwanym dalej „SysPer 2”), w indywidualnych aktach osobowych skarżących, wskazując w nich zajmowane stanowisko objęte taką kategorią stanowisk, w związku z czym od dnia 1 stycznia 2014 r. nie mają oni już prawa do ubiegania się o awans do wyższej grupy zaszeregowania AST 10.
11 W okresie od 11 do 28 marca 2014 r. każdy ze skarżących, na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego, złożył zażalenie na decyzje organu powołującego, zarówno o charakterze generalnym, jak i indywidualnym, blokujące jakikolwiek awans skarżących do grupy zaszeregowania AST 10 w ramach corocznego postępowania w sprawie awansu określonego w art. 45 regulaminu pracowniczego.
12 Decyzjami z dnia 3 lipca 2014 r., o identycznym brzmieniu, organ powołujący oddalił zażalenia skarżących.
Przebieg postępowania i żądania stron
13 Pismem procesowym złożonym w sekretariacie Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej w dniu 17 października 2014 r. i początkowo zarejestrowanym pod sygnaturą F‑111/14 skarżący wnieśli niniejszą skargę.
14 Postanowieniem z dnia 26 listopada 2014 r. prezes trzeciej izby Sądu do spraw Służby Publicznej, po wysłuchaniu stron, postanowił o zawieszeniu niniejszego postępowania do chwili wydania prawomocnych orzeczeń kończących postępowanie w sprawach U4U i in./Parlament i Rada (T‑17/14) i USFSPEI/Parlament i Rada (T‑75/14).
15 W dniach, odpowiednio, 10 grudnia 2014 r. i 20 stycznia 2015 r. Rada Unii Europejskiej i Parlament Europejski, na podstawie art. 86 regulaminu postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej, wnieśli o dopuszczenie ich do sprawy w charakterze interwenientów popierających żądania Komisji. W tym względzie zostali oni powiadomieni, że ich wnioski zostaną rozpatrzone po wznowieniu postępowania.
16 Na podstawie art. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2016/1192 z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie przekazania Sądowi właściwości do rozpoznawania w pierwszej instancji sporów między Unią Europejską a jej pracownikami (Dz.U. 2016, L 200, s. 137) niniejsza sprawa została przekazana do Sądu na etapie, na jakim znajdowała się w dniu 31 sierpnia 2016 r., i od tego momentu była rozpatrywana zgodnie z regulaminem postępowania przed Sądem. Tym samym sprawa ta została zarejestrowana pod sygnaturą T‑525/16 i przydzielona pierwszej izbie.
17 W następstwie wydania wyroku z dnia 15 września 2016 r., U4U i in./Parlament i Rada (T‑17/14, niepublikowanego, EU:T:2016:489), a następnie wyroku z dnia 16 listopada 2017 r., USFSPEI/Parlament i Rada (T‑75/14, EU:T:2017:813), oraz stwierdzenia braku wniesienia odwołania od tych orzeczeń w terminie określonym w art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wznowiono postępowanie w niniejszej sprawie i w konsekwencji wezwano Komisję do złożenia odpowiedzi na skargę, co uczyniła ona w wyznaczonym terminie, czyli w dniu 15 kwietnia 2018 r.
18 Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2018 r. dopuszczono Parlament i Radę, na podstawie art. 144 regulaminu postępowania, do udziału w sprawie w charakterze interwenientów popierających żądania Komisji.
19 W dniach, odpowiednio, 29 i 30 maja 2018 r. Parlament i Rada złożyły uwagi interwenientów, co do których strony główne nie przedstawiły uwag.
20 W dniu 30 maja 2018 r. skarżący złożyli replikę w ramach drugiej wymiany pism procesowych, na co zezwolił Sąd.
21 W następstwie przedłożenia w sprawie GM i in./Komisja (T‑539/16) żądania połączenia owej sprawy z niniejszą sprawą wysłuchano w tej kwestii strony, które nie przedstawiły zarzutu w tym względzie.
22 Po złożeniu dupliki w dniu 18 lipca 2018 r. zamknięto pisemny etap postępowania.
23 Postanowieniem z dnia 28 czerwca 2018 r., po wysłuchaniu stron, niniejszą sprawę połączono ze sprawami T‑526/16 (FZ i in./Komisja) i T‑540/16 (FZ i in./Komisja) do celów przeprowadzenia ustnego etapu postępowania.
24 Na rozprawie w dniu 17 października 2018 r. wysłuchano wystąpień stron. W toku rozprawy Sąd wezwał Komisję do przedstawienia, w terminie dwóch tygodni, określonych informacji dotyczących aktualnego statusu prawnego skarżących, jaki wynika z przepisów regulaminu. Po przedstawieniu przez Komisję odpowiedzi w dniu 31 października 2018 r. i uwag skarżących w dniu 13 listopada tego samego roku zamknięto ustny etap postępowania.
25 Skarżący wnoszą do Sądu o:
– tytułem żądania głównego,
– stwierdzenie niezgodności z prawem art. 45 i załącznika I do nowego regulaminu pracowniczego oraz związanych z nimi środków przejściowych;
– stwierdzenie nieważności decyzji organu powołującego, zarówno o charakterze generalnym, jak i indywidualnym, o zablokowaniu wszelkiej możliwości awansu skarżących jako urzędników z grupy zaszeregowania AST 9 w ramach postępowania w sprawie awansu za 2014 r.;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania;
– posiłkowo,
– stwierdzenie nieważności decyzji organu powołującego, zarówno o charakterze generalnym, jak i indywidualnym, o zablokowaniu wszelkiej możliwości awansu skarżących jako urzędników z grupy zaszeregowania AST 9 w ramach postępowania w sprawie awansu za 2014 r.;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
26 Komisja wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżących kosztami postępowania.
27 Parlament wnosi do Sądu o oddalenie „argumentów strony skarżącej dotyczących niemożności stosowania art. 45 [nowego] regulaminu pracowniczego”.
28 Rada wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżących kosztami postępowania.
Co do prawa
W przedmiocie dopuszczalności skargi
29 Na wstępie, stwierdzając dopuszczalność skargi, Komisja podkreśla jednak, że skarga ta dotyczy faktycznie jedynie decyzji organu powołującego o przypisaniu skarżących do kategorii stanowisk „asystenta w okresie przejściowym”, które weszły w życie w dniu 1 stycznia 2014 r., i że – z tego puntu widzenia – na taki niekorzystny dla nich akt wniesiono zażalenia w określonym w regulaminie terminie.
30 Przy uwzględnieniu że istnienie niekorzystnego aktu w rozumieniu art. 90 ust. 2 i art. 91 ust. 1 regulaminu pracowniczego stanowi niezbędną przesłankę dopuszczalności wszelkiej skargi wniesionej przez urzędników przeciwko zatrudniającej ich instytucji, w okolicznościach niniejszej sprawy należy określić przede wszystkim, jakie akty skarżący zamierzają kwestionować w drodze niniejszej skargi, i ocenić, czy stanowią one akty niekorzystne (zob. podobnie wyrok z dnia 28 kwietnia 2017 r., HN/Komisja, T‑588/16, niepublikowany, EU:T:2017:292, pkt 39; postanowienie z dnia 16 lipca 2015 r., FG/Komisja, F‑20/15, EU:F:2015:93, pkt 43).
31 W tym względzie, odmiennie niż w wypadku urzędników zajmujących stanowiska administratora, których można było przypisać do różnych kategorii stanowisk takich jak „starszy administrator w okresie przejściowym”, „administrator w okresie przejściowym”, „administrator”, „radca lub stanowisko równoważne” lub „kierownik wydziału lub stanowisko równoważne” (zob. podobnie wyroki: z dnia 28 kwietnia 2017 r., HN/Komisja, T‑588/16, niepublikowany, EU:T:2017:292, pkt 40; z dnia 16 lipca 2015 r., EJ i in./Komisja, F‑112/14, EU:F:2015:90, pkt 43), organ powołujący nie miał w niniejszym wypadku innego wyboru niż przypisanie urzędników zajmujących, w dniu 31 grudnia 2013 r., stanowisko asystenta AST 9 do samej kategorii stanowisk „asystenta w okresie przejściowym” określonej w art. 31 ust. 2 lit. b) załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego.
32 Jednakże, jak podkreśla Komisja, nawet gdy organ powołujący jedynie stosuje przepisy regulaminu pracowniczego, które właśnie weszły w życie, decyzja, w której po raz pierwszy zastosowano te przepisy, może zostać uznana za akt niekorzystny (zob. podobnie wyroki: z dnia 4 lipca 1985 r., Agostini i in./Komisja, 233/83, EU:C:1985:291, pkt 13; z dnia 20 lipca 2017 r., Barnett i Mogensen/Komisja, T‑148/16 P, niepublikowany, EU:T:2017:539, pkt 47).
33 Nawet jeśli, w świetle brzmienia art. 31 ust. 2 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego, przyjęto te decyzje w warunkach ograniczonej swobody, decyzje organu powołującego o przypisaniu skarżących do kategorii stanowisk „asystenta w okresie przejściowym” od dnia 1 stycznia 2014 r., zmaterializowane poprzez zawarcie, w dniu 30 stycznia 2013 r., wzmianki dotyczącej przypisania skarżących do tej kategorii stanowisk w ich indywidualnych aktach osobowych w SysPer 2 (zwane dalej „zaskarżonymi decyzjami”), są dla nich niekorzystne, ponieważ skutkują one utratą prawa do ubiegania się o awans do wyższej grupy zaszeregowania AST 10 (zob. podobnie wyroki: z dnia 28 kwietnia 2017 r., HN/Komisja, T‑588/16, niepublikowany, EU:T:2017:292, pkt 42 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 16 lipca 2015 r., EJ i in./Komisja, F‑112/14, EU:F:2015:90, pkt 45). Ponadto, w każdym wypadku, decyzje te zostały zaskarżone w drodze zażaleń wniesionych w terminie trzech miesięcy, zgodnie z art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego.
34 W tych okolicznościach należy stwierdzić dopuszczalność niniejszej skargi w zakresie, w jakim skierowano ją przeciwko zaskarżonym decyzjom. Ponadto, mając na względzie rozwojowy charakter postępowania poprzedzającego wniesienie skargi, należy uwzględnić uzasadnienie zawarte w decyzjach oddalających zażalenia skarżących, ponieważ uzasadnienie to powinno być zbieżne z uzasadnieniem zaskarżonych decyzji (zob. podobnie wyroki: z dnia 9 grudnia 2009 r., Komisja/Birkhoff, T‑377/08 P, EU:T:2009:485, pkt 58, 59; z dnia 16 stycznia 2018 r., SE/Rada, T‑231/17, niepublikowany, EU:T:2018:3, pkt 22).
W przedmiocie żądań stwierdzenia niezgodności z prawem niektórych przepisów regulaminu
35 Co się tyczy żądań stwierdzenia przez Sąd niezgodności z prawem art. 45 nowego regulaminu pracowniczego i związanych z nim środków przejściowych, należy przypomnieć, iż jest prawdą, że w ramach żądań stwierdzenia nieważności dotyczącej go indywidualnej decyzji urzędnik lub pracownik może, na podstawie art. 277 TFUE, podnieść zarzut niezgodności z prawem aktu o charakterze generalnym, na podstawie którego przyjęto decyzję. Zgodnie z tym ostatnim postanowieniem wyłącznie sąd Unii jest upoważniony do stwierdzenia niezgodności z prawem aktu o charakterze generalnym i wyciągnięcia konsekwencji z wynikającej stąd niemożności jego zastosowania do zaskarżonego przed nim aktu indywidualnego (wyrok z dnia 27 października 2016 r., EBC/Cerafogli, T‑787/14 P, EU:T:2016:633, pkt 49).
36 Jednak stwierdzenie niezgodności z prawem dokonane przez sąd Unii na podstawie art. 277 TFUE nie wywiera skutku erga omnes, ponieważ o ile skutkuje ono niezgodnością z prawem indywidualnej zaskarżonej decyzji, o tyle pozostawia akt o charakterze generalnym w porządku prawnym bez wpływu na zgodność z prawem innych aktów, które zostały wydane na jego podstawie i nie zostały zaskarżone w terminie do wniesienia skargi (zob. podobnie wyroki: z dnia 21 lutego 1974 r., Kortner i in./Rada i in., od 15/73 do 33/73, 52/73, 53/73, od 57/73 do 109/73, 116/73, 117/73, 123/73, 132/73 i od 135/73 do 137/73, EU:C:1974:16, pkt 37, 38; z dnia 27 października 2016 r., EBC/Cerafogli, T‑787/14 P, EU:T:2016:633, pkt 53).
37 Z powyższego wynika, że w ramach żądania stwierdzenia nieważności indywidualnego niekorzystnego aktu sąd Unii jest wprawdzie właściwy, by stwierdzić incydentalnie niezgodność z prawem przepisu o charakterze generalnym, na którym oparto zaskarżony akt. Nie może on jednak dokonać takich stwierdzeń w sentencji wydawanych przezeń wyroków (zob. podobnie wyrok z dnia 21 października 2009 r., Ramaekers-Jørgensen/Komisja, F‑74/08, EU:F:2009:142, pkt 37).
38 W konsekwencji, jak słusznie podnosi Komisja, należy stwierdzić oczywistą niedopuszczalność żądań stwierdzenia przez Sąd niezgodności z prawem art. 45 i załącznika I do nowego regulaminu pracowniczego oraz związanych z nimi środków przejściowych, ponieważ nie wpisują się one w podniesiony na podstawie art. 277 TFUE – w celu stwierdzenia nieważności zaskarżonych decyzji – zarzut niezgodności z prawem.
W przedmiocie żądań stwierdzenia nieważności
39 Na poparcie żądań stwierdzenia nieważności skarżący podnoszą, tytułem głównym, dwa pierwsze zarzuty, dotyczące, po pierwsze, niezgodności z prawem art. 45 i załącznika I do nowego regulaminu pracowniczego, oraz po drugie, niezgodności tych przepisów z prawem ze względu na brak przepisów przejściowych przewidujących odszkodowanie za utratę prawa do ubiegania się o awans urzędników z grupy zaszeregowania AST 9. Posiłkowo, podnoszą oni dwa inne zarzuty, zarzut pierwszy – dotyczący naruszenia wspomnianego art. 45 i istnienia oczywistego błędu w ocenie, oraz zarzut drugi – dotyczący naruszenia obowiązku uzasadnienia.
40 Komisja, popierana przez Parlament i Radę, wnosi o oddalenie wszystkich zarzutów jako bezzasadnych.
W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego niezgodności z prawem art. 45 i załącznika I do nowego regulaminu pracowniczego
41 Zdaniem skarżących określone w nowym regulaminie pracowniczym uregulowania – a mianowicie niemożność uzyskania przez urzędników z grupy zaszeregowania AST 9, przypisanych do kategorii stanowisk „asystenta w okresie przejściowym”, awansu do wyższej grupy zaszeregowania na podstawie art. 45 nowego regulaminu pracowniczego, ponieważ nie są oni przypisani do kategorii stanowisk uprawniającej do przynależenia do grupy zaszeregowania AST 10 – naruszają zasadę równego traktowania, ekspektatywę rozwoju kariery, zasadę proporcjonalności i obowiązek staranności. W tym kontekście skarżący są zdania, że w chwili ich zatrudnienia mieli oni prawo do ubiegania się o awans do grupy zaszeregowania AST 11, bez ograniczeń. I tak wspomniany art. 45 i załącznik I do nowego regulaminu pracowniczego naruszają prawa nabyte skarżących. Zarzucają oni w konsekwencji niezgodność z prawem wspomnianych przepisów.
42 Komisja, popierana przez Parlament i Radę, wnosi o oddalenie zarzutu niezgodności z prawem jako bezzasadnego.
43 Niniejszy zarzut podzielono na sześć części, które należy kolejno zbadać.
– W przedmiocie części pierwszej zarzutu pierwszego, dotyczącej naruszenia zasad równego traktowania i ekspektatywy rozwoju kariery
44 Na poparcie części pierwszej zarzutu pierwszego skarżący podnoszą, że w świetle art. 5 ust. 5 regulaminu pracowniczego, zgodnie z którym „[i]dentyczne warunki naboru i pełnienia służby mają zastosowanie do wszystkich urzędników należących do tej samej grupy funkcyjnej”, prawodawca Unii naruszył zasady równego traktowania i ekspektatywy rozwoju kariery.
45 Po pierwsze, skarżący są zdania, że wskazując w art. 31 ust. 1–3 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego – w którym określono „[ś]rodki przejściowe mające zastosowanie do urzędników unijnych” – że „[a]wans dopuszczalny jest [odtąd] jedynie w ramach ścieżek kariery odpowiednich dla każdej kategorii stanowiska”, prawodawca Unii naruszył zasady równego traktowania i ekspektatywy rozwoju kariery, ograniczając kariery skarżących do kategorii stanowisk „asystenta w okresie przejściowym”, która nie umożliwia im już awansu do grupy zaszeregowania AST 10, ponieważ tę ostatnią grupę zastrzeżono dla urzędników zajmujących określone w art. 31 ust. 1 wspomnianego załącznika stanowisko przejściowe „[s]tarszego asystenta w okresie przejściowym” lub zdefiniowane na nowo w pkt 2 sekcji A załącznika I do nowego regulaminu pracowniczego stanowisko „[s]tarszego asystenta”.
46 Po drugie, prawodawca Unii naruszył również zasady równego traktowania i ekspektatywy rozwoju kariery, decydując o dodaniu do art. 45 nowego regulaminu pracowniczego zdania, zgodnie z którym „[u]rzędnicy mogą awansować tylko wtedy, gdy zajmują stanowisko, które odpowiada jednej z kategorii stanowisk określonych w załączniku I sekcja A dla następnej wyższej grupy zaszeregowania, chyba że stosuje się procedurę określoną w art. 4 i 29 ust. 1 [regulaminu pracowniczego]”.
47 Zdaniem skarżących są oni nierówno traktowani w stosunku do asystentów z grup zaszeregowania niższych od grupy zaszeregowania AST 9, ponieważ ci ostatni nadal mogą skorzystać z mechanizmu awansu opartego na porównaniu zasług w czasie, podczas gdy, w ich wypadku, awans do grupy zaszeregowania AST 10 jest jedynie możliwy w trybie procedury określonej w art. 4 i art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego, która nie umożliwia uzyskania awansu poprzez wykazanie zasług w danym okresie, ponieważ jest zasadniczo oparta na ocenie kompetencji urzędników AST 9 wyrażających zainteresowanie powołaniem na wolne stanowisko „starszego asystenta”.
48 Ponadto, skarżący twierdzą, że podczas gdy asystenci z niższych grup zaszeregowania, od AST 1 do AST 8, mają gwarancje awansu ze względu na liczbę awansów, na jakie corocznie powinien zezwolić organ powołujący w danej instytucji, skarżący są narażeni na ryzyko związane z liczbą wolnych stanowisk „starszych asystentów”, o jakich obsadzeniu corocznie zdecyduje organ powołujący, zgodnie z procedurą określoną w art. 4 i art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego. Co więcej, w ramach procedury powołania na takie stanowiska, organ powołujący dysponuje szerszymi uprawnieniami dyskrecjonalnymi niż w ramach postępowania w sprawie awansu, w szczególności ze względu na brak udziału wspólnego komitetu ds. awansów. Skarżący dodają, że w ramach wspomnianej procedury powołania konkurują oni nie tylko z pozostałymi asystentami z Komisji – podobnie jak w wypadku porównania zasług przeprowadzanego w ramach postępowania w sprawie awansu – lecz także z asystentami z pozostałych instytucji, co zmniejsza ich szansę na awans.
49 W tym względzie należy przypomnieć, że więź prawna między urzędnikami a administracją ma charakter wynikający z regulaminu, a nie ze stosunku umownego (zob. podobnie wyrok z dnia 19 marca 1975 r., Gillet/Komisja, 28/74, EU:C:1975:46, pkt 4). I tak prawodawca Unii może w każdej chwili zmienić prawa i obowiązki urzędników, a w tym kontekście akty prawne zmieniające przepis prawodawstwa – takie jak przyjęte na podstawie art. 336 TFUE rozporządzenia zmieniające regulamin pracowniczy – mają co do zasady zastosowanie, z zastrzeżeniem istnienia odstępstwa, do przyszłych skutków sytuacji powstałych w okresie obowiązywania poprzednich uregulowań, z wyjątkiem sytuacji powstałych i ostatecznie zakończonych w okresie obowiązywania wcześniejszych uregulowań ustanawiających prawa nabyte (zob. wyroki: z dnia 22 grudnia 2008 r., Centeno Mediavilla i in./Komisja, C‑443/07 P, EU:C:2008:767, pkt 60–62; z dnia 16 lipca 2015 r., EJ i in./Komisja, F‑112/14, EU:F:2015:90, pkt 58).
50 Zgodnie zaś z orzecznictwem w kontekście nowelizacji regulaminu dane prawo uważa się za nabyte jedynie wtedy, gdy okoliczność powodująca jego powstanie zaistniała przed zmianą prawodawstwa, a sytuacja taka nie ma miejsca w wypadku prawa, co do którego taka okoliczność nie zaistniała w okresie obowiązywania zmienionego prawodawstwa. A zatem jeśli, tak jak w niniejszej sprawie, do dnia wejścia w życie nowego regulaminu pracowniczego urzędnicy mieli jedynie prawo do ubiegania się o awans i był on uzależniony od leżącej w gestii organu powołującego decyzji w sprawie awansu do wyższej grupy zaszeregowania AST 10, której w niniejszym wypadku organ ten jeszcze nie przyjął do dnia 1 stycznia 2014 r., urzędnicy ci nie mogą dochodzić prawa nabytego odnoszącego się do zachowania uprawnienia do ubiegania się o ten awans po tej dacie (zob. podobnie wyroki: z dnia 22 grudnia 2008 r., Centeno Mediavilla i in./Komisja, C‑443/07 P, EU:C:2008:767, pkt 63–65; z dnia 16 lipca 2015 r., EJ i in./Komisja, F‑112/14, EU:F:2015:90, pkt 59).
51 Ponadto urzędnicy nie mogą powoływać się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań, aby sprzeciwić się stosowaniu nowego przepisu prawodawstwa, zwłaszcza w dziedzinie, w której prawodawcy Unii przysługują szerokie uprawnienia dyskrecjonalne (wyroki: z dnia 22 grudnia 2008 r., Centeno Mediavilla i in./Komisja, C‑443/07 P, EU:C:2008:767, pkt 91; z dnia 16 lipca 2015 r., EJ i in./Komisja, F‑112/14, EU:F:2015:90, pkt 60). W konsekwencji należy oddalić argumenty skarżących dotyczące naruszenia zasady uzasadnionych oczekiwań oraz podnoszonych praw nabytych skarżących związanych z uprawnieniem do ubiegania się przez nich o awans do grupy zaszeregowania AST 10, ze względu na ograniczenie możliwości rozwoju ich karier, jakie miało zostać ustanowione przez wspomnianego prawodawcę lub Komisję i miałoby wynikać z przypisania ich do kategorii stanowisk „asystenta w okresie przejściowym”.
52 Następnie należy podkreślić, że mając na względzie szerokie uprawnienia dyskrecjonalne przyznane prawodawcy Unii, mógł on zgodnie z prawem stwierdzić, w motywie 19 rozporządzenia nr 1023/2013 i w pkt 2 sekcji A załącznika I do nowego regulaminu pracowniczego, że grupy zaszeregowania AST 10 i AST 11 należy odtąd zastrzec na rzecz ograniczonej liczby urzędników – w niniejszym wypadku jedynie na rzecz asystentów ponoszących szeroki zakres odpowiedzialności w rozumieniu tego motywu, a mianowicie „znaczącej odpowiedzialności za zarządzanie personelem, realizację budżetu lub koordynację polityczną”.
53 W szczególności, wbrew temu, co twierdzą skarżący, prawodawca Unii mógł określić, że dostęp do stanowiska w ramach grupy zaszeregowania AST 10 zatytułowanej „starszy asystent” nie może już być realizowany w ramach awansu na podstawie art. 45 regulaminu pracowniczego z 2004 r., która to procedura, zgodnie z orzecznictwem, ma na celu kształtowanie kariery urzędników przy uwzględnieniu poczynionych wysiłków i wykazanych zasług, w tym ich okresu (wyroki: z dnia 11 lipca 2007 r., Konidaris/Komisja, T‑93/03, EU:T:2007:209, pkt 91; z dnia 16 lipca 2015 r., EJ i in./Komisja, F‑112/14, EU:F:2015:90, pkt 72), lecz odtąd powinien następować zgodnie z procedurą powołania określoną w art. 4 i art. 29 ust. 1 nowego regulaminu pracowniczego.
54 Owa przewidziana w art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego procedura obsadzenia wolnego stanowiska ma na celu, zgodnie z tym samym orzecznictwem, wyszukanie w interesie służby urzędnika danej instytucji lub innych instytucji, który będzie najlepiej przygotowany do pełnienia funkcji związanych ze stanowiskiem, jakie należy obsadzić. Mając zaś na względzie cel prawodawcy Unii związany z racjonalizacją wydatków publicznych i korelacją między sprawowanymi funkcjami a grupą zaszeregowania, prawodawca ten mógł stwierdzić, że taka procedura może w najlepszy sposób umożliwić organowi powołującemu powierzenie najistotniejszych funkcji wysokiego szczebla ograniczonej liczbie urzędników wykazujących najodpowiedniejsze zdolności zawodowe – w niniejszym wypadku asystentom mogącym przyjąć na siebie istotną odpowiedzialność i potrzebującym szerokiej autonomii.
55 Co więcej, należy podkreślić, że organ powołujący dysponuje szerokimi uprawnieniami dyskrecjonalnymi przy określaniu organizacji i struktury swoich służb i, w konsekwencji, poziomu odpowiedzialności za zadania, jakie należy powierzyć urzędnikom i pracownikom (zob. wyrok z dnia 28 kwietnia 2017 r., HN/Komisja, T‑588/16, niepublikowany, EU:T:2017:292, pkt 81 i przytoczone tam orzecznictwo), co skutkuje tym, iż posiada on swobodę – z zastrzeżeniem kontroli sprawowanej przez władzę budżetową – przy definiowaniu i racjonalizowaniu liczby starszych asystentów, jakich faktycznie potrzebuje.
56 W tym względzie, wbrew temu, co twierdzą skarżący, zmiana regulaminu pracowniczego w odniesieniu do struktury kariery administratorów nie jest niezgodna z utrzymaniem w nowym regulaminie pracowniczym art. 5 ust. 5, zgodnie z którym „[i]dentyczne warunki naboru i pełnienia służby mają zastosowanie do wszystkich urzędników należących do tej samej grupy funkcyjnej”. W ramach nowego regulaminu, bez względu na datę zatrudnienia lub objęcia funkcji, asystenci podlegają bowiem identycznym przesłankom przebiegu kariery, a mianowicie możliwemu rozwojowi tej kariery do grupy zaszeregowania AST 9 w ramach określonego w art. 45 nowego regulaminu pracowniczego mechanizmu awansu, a rozwój powyżej tej grupy zaszeregowania – w celu sprawowania funkcji związanych ze znaczącym zakresem odpowiedzialności takich jak funkcje na stanowisku „starszego asystenta” – ma miejsce wyłącznie w trybie procedury określonej w art. 4 i art. 29 ust. 1 nowego regulaminu pracowniczego.
57 Co się tyczy zasady ekspektatywy rozwoju kariery, należy ponadto przypomnieć, że w prawie Unii nie ustanowiono wyraźnie ani zasady ciągłości kariery, ani zasady prawa do kariery. Natomiast w orzecznictwie wymieniono zasadę ekspektatywy rozwoju kariery jako szczególną formę zasady równego traktowania mającą zastosowanie do urzędników (wyrok z dnia 5 marca 2008 r., Toronjo Benitez/Komisja, F‑33/07, EU:F:2008:25, pkt 87, 88; postanowienie z dnia 27 września 2011 r., Lübking i in./Komisja, F‑105/06, EU:F:2011:152, pkt 81, 82).
58 W tym względzie z art. 5 ust. 5 regulaminu pracowniczego wynika wprawdzie, że „[i]dentyczne warunki naboru i pełnienia służby mają zastosowanie do wszystkich urzędników należących do tej samej grupy funkcyjnej”. Niemniej z art. 45 i z art. 31 ust. 3 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego, który to załącznik ma taką samą moc prawną jak sam regulamin pracowniczy (zob. podobnie wyroki: z dnia 24 listopada 2010 r., Komisja/Rada, C‑40/10, EU:C:2010:713, pkt 61; z dnia 5 lutego 2016 r., Barnett i Mogensen/Komisja, F‑56/15, EU:F:2016:11, pkt 68), wynika, że prawodawca Unii określił, iż od dnia 1 stycznia 2014 r. „[u]rzędnicy mogą awansować tylko wtedy, gdy zajmują stanowisko, które odpowiada jednej z kategorii stanowisk określonych w [sekcji A załącznika I do regulaminu pracowniczego] dla następnej wyższej grupy zaszeregowania, chyba że stosuje się procedurę określoną w art. 4 i 29 ust. 1”, i że, innymi słowy, „[a]wans dopuszczalny jest jedynie w ramach ścieżek kariery odpowiednich dla każdej kategorii stanowiska określonej w ust. 1 [art. 31 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego]”.
59 A zatem, jak wynika z motywu 19 rozporządzenia nr 1023/2013, prawodawca Unii zamierzał – przy wdrażaniu art. 5 ust. 5 regulaminu pracowniczego wymagającego „[i]dentycznych warunków naboru i pełnienia służby” dla wszystkich asystentów – „zrestrukturyzować” ścieżkę kariery asystentów, ustalając dla nich dwie następujące po sobie ścieżki kariery, pierwszą – w ramach grup zaszeregowania od AST 1 do AST 9, oraz drugą – zastrzeżoną jedynie dla asystentów ponoszących szeroki zakres odpowiedzialności, umożliwiającą dostęp do najwyższych grup zaszeregowania AST, a mianowicie AST 10 i AST 11.
60 Jak podkreśla Rada, wymagając odtąd – chyba że ma zastosowanie procedura określona w art. 4 i art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego – by urzędnicy mieli możliwość awansu jedynie wtedy, gdy zajmują oni stanowisko odpowiadające jednej z kategorii stanowisk dla grupy zaszeregowania bezpośrednio wyższej, prawodawca Unii przewidział ograniczenie mające zastosowanie bez rozróżnienia do wszystkich grup funkcyjnych i, w ramach tych grup, do wszystkich administratorów i asystentów – bez względu na datę ich zatrudnienia lub objęcia przez nich funkcji.
61 W każdym wypadku naruszenie zasady równego traktowania – będącej ogólną zasadą prawa Unii zapisaną w art. 20 i 21 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, mającą zastosowanie w prawie służby publicznej Unii – ma miejsce jedynie wówczas, gdy dwie kategorie osób, których sytuacja faktyczna i prawna nie różni się w znaczący sposób, traktuje się odmiennie w związku z ich zaszeregowaniem, a takie odmienne traktowanie nie znajduje obiektywnego uzasadnienia. Stosując tę zasadę przy badaniu porównywanych sytuacji, należy uwzględnić wszelkie związane z nimi okoliczności (wyrok z dnia 16 lipca 2015 r., EJ i in./Komisja, F‑112/14, EU:F:2015:90, pkt 65; zob. także, podobnie, wyroki: z dnia 22 grudnia 2008 r., Centeno Mediavilla i in./Komisja, C‑443/07 P, EU:C:2008:767, pkt 76; z dnia 15 listopada 2011 r., Nolin/Komisja, T‑58/11 P, EU:T:2011:664, pkt 37, 38).
62 Należy zatem określić, czy urzędnicy w ramach grupy zaszeregowania AST 9, przypisani do kategorii stanowisk „asystenta w okresie przejściowym”, znajdują się w sytuacji porównywalnej z sytuacją urzędników z niższych grup zaszeregowania, od AST 1 do AST 8, którzy mogą nadal ubiegać się o awans na podstawie art. 45 regulaminu pracowniczego.
63 W tym względzie, co się tyczy asystentów sprawujących funkcje w dniu 31 grudnia 2013 r., należy przypomnieć, że odmiennie niż w wypadku administratorów organ powołujący dysponował zakresem uznania w odniesieniu do kategorii stanowisk, do jakiej należy ich przypisać, jedynie w wypadku asystentów z grup zaszeregowania od AST 1 do AST 7, którzy mogli być przypisani do kategorii stanowisk przejściowych albo „pracownika pomocniczego w okresie przejściowym” (AST 1 – AST 5), albo „asystenta administracyjnego w okresie przejściowym” (AST 1 – AST 7), albo jeszcze „asystenta w okresie przejściowym” (AST 1 – AST 9). Natomiast, co się tyczy urzędników takich jak skarżący, zajmujący stanowisko „asystenta” w okresie obowiązywania regulaminu pracowniczego z 2004 r., którzy byli przypisani do grupy zaszeregowania AST 9 w dniu 31 grudnia 2013 r., można było ich przypisać jedynie do kategorii stanowisk „asystenta w okresie przejściowym”.
64 Co się tyczy urzędników będących asystentami z grup zaszeregowania od AST 1 do AST 8, nie są oni obiektywnie w takiej samej sytuacji jak sytuacja urzędników z grupy zaszeregowania AST 9, ponieważ, odmiennie niż ci ostatni – i nawet jeśli w okresie obowiązywania regulaminu pracowniczego z 2004 r. wszyscy byli przypisani do takiego samego stanowiska – nie osiągnęli oni jeszcze maksymalnej grupy zaszeregowania określonej dla kategorii stanowisk, w ramach której mogą rozwijać swoje kariery.
65 Zgodnie zaś z orzecznictwem zasada równego traktowania wymaga, by wszyscy urzędnicy awansowani do tej samej grupy zaszeregowania mogli, na równych warunkach, mieć takie same szanse awansu do wyższej grupy zaszeregowania (zob. wyrok z dnia 16 lipca 2015 r., EJ i in./Komisja, F‑112/14, EU:F:2015:90, pkt 70 i przytoczone tam orzecznictwo). A zatem z zasadą tą zgodne jest podleganie przez wszystkich asystentów w okresie przejściowym lub asystentów postępowaniu w sprawie awansu określonemu w art. 45 regulaminu pracowniczego w celu osiągnięcia maksymalnej grupy zaszeregowania dla tych kategorii stanowisk oraz – gdy osiągną już tę grupę zaszeregowania AST 9 – podleganie przez nich wszystkich takiej samej procedurze, w niniejszym wypadku określonej w art. 4 i art. 29 regulaminu pracowniczego, w celu uzyskania stanowiska z wyższej grupy zaszeregowania, w niniejszym wypadku grupy zaszeregowania AST 10, których liczba jest określana przez organ powołujący w zależności od potrzeb.
66 Dodatkowo Sąd wskazuje, że ze swej strony urzędnicy z grupy zaszeregowania AST 9 awansowani w ten sposób do grupy zaszeregowania AST 10 w ramach powołania na podstawie art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego również nie znajdują się w takiej samej sytuacji jak urzędnicy, którzy mieli prawo do ubiegania się o awans do tej grupy zaszeregowania AST 10 na podstawie art. 45 regulaminu pracowniczego z 2004 r. i którzy utracili to prawo ze względu na dokonany przez prawodawcę Unii w tym względzie wybór, aby zastrzec stanowiska asystenta z grup zaszeregowania AST 10 i AST 11 dla ograniczonej liczby urzędników ponoszących najszerszy zakres odpowiedzialności.
67 W każdym wypadku skarżący nie twierdzą ani nie wykazują, że w dniu 31 grudnia 2013 r. ponosili najszerszy zakres odpowiedzialności w rozumieniu motywu 19 rozporządzenia nr 1023/2013 czy też „znaczącą odpowiedzialność za zarządzanie personelem, realizację budżetu lub koordynację polityczną” w rozumieniu pkt 2 sekcji A załącznika I do nowego regulaminu pracowniczego.
68 W świetle powyższych rozważań należy oddalić część pierwszą zarzutu pierwszego.
– W przedmiocie części drugiej zarzutu pierwszego, dotyczącej naruszenia zasady proporcjonalności
69 Na poparcie części drugiej zarzutu pierwszego skarżący podnoszą, że zablokowanie ich karier w ramach grupy zaszeregowania AST 9, ustanowione ich zdaniem na mocy nowych przepisów regulaminu, jest nieproporcjonalne w stosunku do zadeklarowanego przez prawodawcę Unii celu polegającego na zastrzeżeniu najwyższych grup zaszeregowania dla ograniczonej liczby urzędników ponoszących najszerszy zakres odpowiedzialności. Po pierwsze, realizacja takiego celu została już zapewniona ze względu na zablokowanie, w okresie obowiązywania regulaminu pracowniczego z 2004 r., dostępu do grup zaszeregowania AD 15 i AD 16 dla administratorów, ponieważ te grupy zaszeregowania zostały zastrzeżone jedynie dla dyrektorów i dyrektorów generalnych. Po drugie, rozpatrywany środek w wypadku skarżących nie może być uznany za mogący zrealizować wskazany cel, ponieważ organ powołujący mógłby corocznie dokonać ponownej oceny liczby grup zaszeregowania, jakie należy zastrzec na rzecz osób z wysokiego szczebla i, w ten sposób, bezzasadnie ograniczyć możliwości rozwoju kariery urzędników z grupy funkcyjnej asystentów.
70 W tym względzie należy przypomnieć, że zasada proporcjonalności wymaga, by akty instytucji Unii nie wykraczały poza to, co jest odpowiednie i konieczne dla realizacji uzasadnionych celów, którym mają służyć dane uregulowania, przy czym gdy istnieje możliwość wyboru spośród większej liczby odpowiednich środków, należy stosować najmniej restrykcyjny, a wynikające z tego niedogodności nie mogą być nadmierne w stosunku do zamierzonych celów. Co się tyczy sądowej kontroli poszanowania tych przesłanek, prawodawcy Unii przyznano, w ramach wykonywania przyznanych mu kompetencji, szeroki zakres uprawnień dyskrecjonalnych w dziedzinach wymagających od niego dokonywania rozstrzygnięć zarówno o charakterze politycznym, jak i gospodarczym lub społecznym oraz przeprowadzania złożonych ocen i badań. A zatem nie chodzi o ustalenie, czy środek określony w odniesieniu do takiej dziedziny jest jedyny lub najlepszy z możliwych. Gdy prawodawca Unii dysponuje bowiem szerokimi uprawnieniami dyskrecjonalnymi – co ma miejsce w sytuacji, gdy przyjmuje on, na podstawie art. 336 TFUE, zmiany regulaminu pracowniczego i uregulowań mających zastosowanie do innych pracowników – jedynie oczywiście nieodpowiedni charakter tych zmian w stosunku do celu, jaki zamierzają zrealizować właściwe instytucje, może wywrzeć wpływ na zgodność tego środka z prawem w świetle zasady proporcjonalności (wyrok z dnia 26 lutego 2016 r., Bodson i in./EBI, T‑240/14 P, EU:T:2016:104, pkt 116, 117).
71 W niniejszej sprawie wydaje się, że – co się tyczy rozpatrywanych w niniejszym wypadku przepisów nowelizacji, które weszły w życie od dnia 1 stycznia 2014 r. – prawodawca Unii określił jako zgodny z prawem cel polegający na uzależnieniu możliwości awansu do wyższej grupy zaszeregowania od osobistego zaangażowania, od zwiększania umiejętności i podnoszenia kwalifikacji, a także od wykonywania funkcji, których znaczenie uzasadnia powołanie urzędnika do tej wyższej grupy zaszeregowania.
72 Prawodawca Unii zamierzał bowiem zapobiec niekorzystnej sytuacji, jaką stwierdzono w praktyce w służbie publicznej Unii, a mianowicie niemożności ustalenia wyraźnego związku między ponoszoną odpowiedzialnością a grupą zaszeregowania urzędników. W tym względzie w szczególności ze sprawozdania Komisji z dnia 30 marca 2011 r. dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie równorzędności starej i nowej struktury kariery zawodowej [COM(2011) 171 final] wynika, że „[…] struktura karier [określona w regulaminie z 2004 r.] może mieć poważniejsze skutki dla siatki płac w ramach poszczególnych działów” i że „[n]a przykład może się zdarzyć, że kierownik działu będzie zarabiać mniej niż inni pracownicy jego działu, w tym nawet pracownicy na stanowiskach asystenckich”; i że „[k]ierownik działu może zostać mianowany w grupie zaszeregowania AD 9, zaś administratorzy mogą osiągać grupę zaszeregowania AD 14 (tj. pięć grup wyżej, podczas gdy w ramach starego regulaminu pracowniczego różnica ta mogła co najwyżej wynieść jedną grupę wyżej), a osoby na stanowiskach asystentów grupę AST 11 (dwie grupy zaszeregowania wyżej niż początkowa grupa zaszeregowania dla kierowników działów)”.
73 I tak według prawodawcy Unii przy porównaniu zasług dla celów awansu należy odtąd w większym stopniu podkreślić poziom odpowiedzialności. Wreszcie, z rozporządzenia nr 1023/2013 w sposób jednoznaczny wynika, że wspomniany prawodawca zamierzał znieść określoną w regulaminie z 2004 r. możliwość nieuniknionego awansu urzędników do najwyższych grup zaszeregowania, bez możności ustalenia korelacji między ponoszoną przez nich odpowiedzialnością a grupą zaszeregowania, do której ich przypisano, co mogłoby skutkować tym, że urzędników z grupy funkcyjnej asystentów przypisano by do grup zaszeregowania AST 10 lub AST 11, z czym nie wiązałaby się konieczność ponoszenia większej odpowiedzialności lub obejmującej szerszy zakres.
74 Mając na względzie ten zgodny z prawem cel, prawodawca Unii mógł, nie naruszając zasady proporcjonalności, stwierdzić, że grupy zaszeregowania AST 10 i AST 11 – uprawniające do szczególnie wysokiego poziomu wynagrodzenia, zresztą identycznego z wynagrodzeniem urzędników należących do grupy funkcyjnej administratorów z grup zaszeregowania AD 10 i AD 11 – będą odtąd zastrzeżone dla administratorów ponoszących dużą odpowiedzialność. Tego rodzaju środek wydaje się bowiem odpowiedni w celu zapobieżenia stwierdzonemu brakowi korelacji między z jednej strony wysoką grupą zaszeregowania, którą osiągnęli niektórzy asystenci poprzez określony w art. 45 regulaminu pracowniczego z 2004 r. mechanizm awansu – zasadniczo oparty na zasługach w czasie, a nie na kompetencjach i zdolnościach zainteresowanych – a z drugiej strony poziomem ponoszonej przez nich odpowiedzialności, który mógł nie zmienić się z upływem czasu.
75 Powołana przez skarżących okoliczność, że – co się tyczy grupy funkcyjnej administratorów – w okresie obowiązywania regulaminu pracowniczego z 2004 r. grupy zaszeregowania AD 15 i AD 16 były zastrzeżone jedynie dla dyrektorów i dyrektorów generalnych, nie jest istotna. Co więcej, należy wskazać, że w ramach nowelizacji z 2014 r. prawodawca Unii zamierzał wykluczyć dostęp do najwyższych grup zaszeregowania poprzez sam mechanizm awansu określony w art. 45 regulaminu pracowniczego zarówno w odniesieniu do administratorów, którzy nie mogą już osiągnąć grup zaszeregowania AD 13 i AD 14 poprzez ten zwykły mechanizm, jak i w odniesieniu do „asystentów” lub „asystentów w okresie przejściowym”, w wypadku których dostęp poprzez zwykły awans do grup zaszeregowania AST 10 i AST 11 jest odtąd również wykluczony – na rzecz mechanizmu powołania-awansu na dane stanowisko objęte kategorią stanowisk „starszego asystenta” w trybie procedury określonej w art. 4 i art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego.
76 W świetle powyższych rozważań należy oddalić część drugą zarzutu pierwszego jako bezzasadną.
– W przedmiocie części trzeciej zarzutu pierwszego, dotyczącej naruszenia zasady dobrej administracji i obowiązku staranności
77 W ramach części trzeciej zarzutu pierwszego skarżący podnoszą, że – przyjmując zaskarżone decyzje – organ powołujący nie uwzględnił wystarczająco ich interesów, naruszając w ten sposób zarówno zasadę dobrej administracji, jak i obowiązek staranności. Ponadto kwestionują oni okoliczność, że odtąd będą musieli ponownie zdać egzaminy mające na celu zbadanie ich zdolności do sprawowania funkcji związanych ze stanowiskiem „starszego asystenta”, podczas gdy nie zmienili grupy funkcyjnej, a organ powołujący poddał ich już takim egzaminom badającym zdolności w chwili ich zatrudnienia, a także wskazują, że wykazali już swoje zasługi w toku dotychczasowych karier.
78 Co się tyczy podnoszonego przez skarżących naruszenia zasady dobrej administracji i obowiązku staranności, należy stwierdzić, że zasady te nie umożliwiają organowi powołującemu naruszania przepisów regulaminu przyjętych przez prawodawcę Unii, które, jako takie, wiążą organ powołujący oraz wszystkie pozostałe organy powołujące innych instytucji, organów i jednostek Unii. W szczególności obowiązek staranności nie może być interpretowany jako wymagający, by organ powołujący zrekompensował utratę prawa do ubiegania się o awans do grupy zaszeregowania AST 10 – ustanowioną przez prawodawcę Unii – za pomocą środków wewnętrznych mających na celu utworzenie większej liczby stanowisk „starszych asystentów” z grup zaszeregowania AST 10 i AST 11, ponieważ takie działanie organu powołującego byłoby niezgodne z wolą wspomnianego prawodawcy, zmniejszając wpływ zamierzonych środków przyjętych przez prawodawcę w ramach nowelizacji.
79 Z rozporządzenia nr 1023/2013 wynika bowiem w sposób jednoznaczny, że prawodawca Unii zamierzał znieść przewidzianą w regulaminie z 2004 r. możliwość nieuniknionego awansu urzędników do najwyższych grup zaszeregowania, bez możliwości ustalenia istnienia korelacji między ponoszoną przez nich odpowiedzialnością a grupą zaszeregowania, do której ich przypisano, co mogłoby skutkować uzyskaniem przez urzędników z kategorii asystentów grupy zaszeregowania AST 10 lub AST 11 bez konieczności ponoszenia szerokiego lub podwyższonego zakresu odpowiedzialności.
80 W tych okolicznościach organ powołujący mógł jedynie zastosować przepisy regulaminu pracowniczego, ponieważ nie dysponował żadnym zakresem uznania przy podejmowaniu decyzji o przypisaniu skarżących do kategorii stanowisk „asystenta w okresie przejściowym” na podstawie art. 31 ust. 2 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego.
81 W konsekwencji pomimo wskazanych przez skarżących trudności związanych z ich perspektywami, odtąd bardziej ograniczonymi, dostępu do stanowiska AST 10 – w świetle bardziej rygorystycznych i selektywnych reguł dostępu do stanowiska „starszego asystenta” – organ powołujący nie powinien uniemożliwiać stosowania nowych przepisów regulaminu, wskazując na zasadę dobrej administracji lub ciążący na nim obowiązek staranności.
82 Z powyższego wynika, że należy oddalić część trzecią zarzutu pierwszego jako bezzasadną.
– W przedmiocie części czwartej zarzutu pierwszego, dotyczącej naruszenia praw nabytych
83 Na poparcie części czwartej zarzutu pierwszego, skarżący podnoszą, że wykluczając możliwość ich awansu do grupy zaszeregowania AST 10 w trybie określonego art. 45 nowego regulaminu pracowniczego postępowania w sprawie awansu, prawodawca Unii naruszył ich prawa nabyte – do porównania ich zasług z zasługami wszystkich pozostałych urzędników z grupy zaszeregowania AST 9.
84 W tym względzie wystarczy przypomnieć, że – tak jak w niniejszej sprawie – skoro w dniu wejścia w życie nowego regulaminu pracowniczego urzędnicy mieli jedynie prawo do ubiegania się o awans, uzależniony od decyzji w sprawie awansu do grupy zaszeregowania AST 10, której organ ten jeszcze nie przyjął, w niniejszym wypadku w dniu 1 stycznia 2014 r., urzędnicy ci nie mogą rościć sobie prawa nabytego do zachowania uprawnienia do ubiegania się o ten awans po tej dacie (zob. podobnie wyroki: z dnia 22 grudnia 2008 r., Centeno Mediavilla i in./Komisja, C‑443/07 P, EU:C:2008:767, pkt 63–65; z dnia 16 lipca 2015 r., EJ i in./Komisja, F‑112/14, EU:F:2015:90, pkt 59). W tej kwestii orzecznictwo rozwinięte przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP), które nie dotyczy regulaminu pracowniczego urzędników, nie jest istotne (zob. podobnie wyrok z dnia 13 grudnia 2017 r., Arango Jaramillo i in./EBI, T‑482/16 RENV, EU:T:2017:901, niepublikowany, pkt 113).
85 Ponadto skarżący nie mogą ważnie twierdzić, że ograniczenie dostępu do grupy zaszeregowania AST 10 jedynie do osób wybranych w trybie procedury określonej w art. 4 i art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego w celu objęcia przyszłych stanowisk „starszych asystentów” „oczywiście narusza podstawowe warunki zatrudnienia, które skłoniły ich do podjęcia i utrzymania [służby] w instytucjach” Unii.
86 Na mocy nowego regulaminu pracowniczego urzędnicy z grupy zaszeregowania AST 9 nie są pozbawieni dostępu do grupy zaszeregowania AST 10, lecz powinni jedynie, aby osiągnąć taką grupę zaszeregowania, wykazać zdolności wymagane przez organ powołujący, spełniając wymogi związane z wysokim poziomem odpowiedzialności, której ponoszenia oczekuje się od osób na takich stanowiskach. Nie chodzi zatem o zablokowanie ich karier, lecz, jak podnosi Rada, o zmianę trybu umożliwiającego uzyskanie awansu do grup zaszeregowania AST 10 i AST 11, najwyższych spośród grup funkcyjnych asystentów – w niniejszym wypadku poprzez wybór na nowe stanowisko związane z faktycznym ponoszeniem szerokiej odpowiedzialności uzasadniającej wysoki poziom odpowiadającego temu stanowisku wynagrodzenia. A zatem skarżący zawsze mogą uczestniczyć w postępowaniu w sprawie naboru prowadzonym na podstawie art. 4 i art. 29 regulaminu pracowniczego w celu objęcia stanowisk „starszego asystenta”, co umożliwi im wówczas odzyskanie prawa do ubiegania się o awans do grupy zaszeregowania AST 10 (zob. podobnie wyrok z dnia 28 kwietnia 2017 r., HN/Komisja, T‑588/16, niepublikowany, EU:T:2017:292, pkt 86). Uczyniła to zresztą większość skarżących i, w wypadku sześciu z nich, takie działanie umożliwiło im powołanie na stanowisko starszego asystenta, uprawniające ich do awansu do grup zaszeregowania AST 10 i AST 11.
87 W świetle powyższych rozważań należy oddalić część czwartą zarzutu pierwszego.
– W przedmiocie części piątej zarzutu pierwszego, dotyczącej naruszenia wskaźników określonych w art. 9 załącznika XIII i w sekcji B załącznika I do nowego regulaminu pracowniczego
88 W ramach części piątej zarzutu pierwszego skarżący podnoszą, że nowe przepisy regulaminu naruszają reguły i zasady mające zastosowanie w dziedzinie wskaźników awansu, takie jak określone w sekcji B załącznika I do nowego regulaminu pracowniczego i w art. 9 załącznika XIII do wspomnianego regulaminu, ponieważ skarżący nie mogą już skorzystać z tych wskaźników ani, w konsekwencji, ubiegać się o awans do grupy zaszeregowania AST 10.
89 W tym względzie należy stwierdzić, że powyższa argumentacja nie jest zasadna. To bowiem w celu zapewnienia wyższej korelacji między grupami zaszeregowania AST 10 lub AST 11 a poziomem odpowiedzialności ponoszonej przez urzędników z tych grup zaszeregowania prawodawca Unii wykluczył dostęp do tych grup zaszeregowania w drodze samego określonego w art. 45 regulaminu pracowniczego mechanizmu awansu, który uprzednio zapewniał z określonym automatyzmem coroczny awans określonej liczby asystentów z grupy zaszeregowania AST 9 do grupy zaszeregowania AST 10, bez konieczności ponoszenia szerokiego zakresu odpowiedzialności ani podwyższonej odpowiedzialności.
90 A zatem jest logiczne, iż prawodawca Unii ustalił, w konsekwencji, że w okresie obowiązywania nowego regulaminu pracowniczego liczba stanowisk „starszego asystenta” z grupy zaszeregowania AST 10 nie będzie dokładnie określana przy uwzględnieniu wskaźników mających zastosowanie w ramach postępowania w sprawie awansu. Przeciwnie, środek przyjęty w kontekście nowelizacji regulaminu ma na celu określanie tej liczby, zresztą ograniczonej, przez organ powołujący, przy uwzględnieniu faktycznych potrzeb w zakresie personelu wysokiego szczebla z grupy funkcyjnej asystentów – a nie w trybie automatycznym.
91 Ponadto ze względu na to, że wyłączenie stosowania określonego w art. 45 regulaminu pracowniczego postępowania w sprawie awansu do grupy zaszeregowania AST 10 nie jest niezgodne z zasadą równego traktowania, w niniejszym wypadku nie istnieje potrzeba rozpatrywania kwestii, czy mechanizmy, zwykle mające zastosowanie do postępowania w sprawie awansu, należało także zastosować w ramach procedury określonej w art. 4 i art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego.
92 Co więcej, po pierwsze, z celem nowelizacji regulaminu nierozłącznie związane jest ograniczenie liczby stanowisk z grup zaszeregowania AST 10 i AST 11 do urzędników ponoszących szeroki zakres odpowiedzialności – właśnie poprzez wyłączenie takich stanowisk z samego mechanizmu awansu.
93 Po drugie, to organ powołujący powinien określić liczbę potrzebnych stanowisk starszych asystentów, profile kompetencji poszukiwanych w celu objęcia takich stanowisk oraz, ponadto, uzyskać w tym względzie zezwolenie władzy budżetowej na utworzenie takich stanowisk. Gdyby zaś prawodawca Unii nakazał organowi powołującemu coroczne utworzenie określonej liczby stanowisk starszych asystentów z grupy zaszeregowania AST 10, skutkowałoby to pośrednio przywróceniem systemu awansu, który z punktu widzenia tego prawodawcy nie umożliwia zapewnienia, że awans do najwyższych grup zaszeregowania, takich jak grupy zaszeregowania AST 10 i AST 11, będzie uzależniony od osobistego zaangażowania, od zwiększania umiejętności i podnoszenia kwalifikacji, a także od ponoszenia szerokiego zakresu odpowiedzialności.
94 Powyższe rozważania są zasadne, a fortiori, w odniesieniu do wskaźników określonych w sekcji B załącznika I do regulaminu pracowniczego, które, jak słusznie podkreśla Komisja, miały w każdym razie być stosowane do dnia 30 kwietnia 2011 r.
95 W świetle powyższych rozważań należy oddalić część piątą zarzutu pierwszego.
– W przedmiocie części szóstej zarzutu pierwszego, dotyczącej naruszenia „porozumienia” zawartego między organizacjami związkowymi lub zawodowymi a Radą w ramach przyjęcia poprzedniej nowelizacji regulaminu
96 W ramach części szóstej zarzutu pierwszego skarżący podnoszą, że – przyjmując rozporządzenie nr 1023/2013 – prawodawca Unii i Komisja, po pierwsze, naruszyli porozumienie zawarte między Radą a organizacjami związkowymi lub zawodowymi w ramach poprzedniej nowelizacji regulamin pracowniczego z 2004 r., oraz po drugie, uchybili obowiązkowi przeprowadzenia należytych konsultacji z organizacjami związkowymi lub zawodowymi, a w szczególności użytecznych konsultacji poprzez przedstawienie tym związkom odpowiednich informacji. Co się zaś tyczy w szczególności zablokowania karier asystentów w ramach grupy zaszeregowania AST 9, nie ustanowiono żadnego dialogu i, ostatecznie, organizacje związkowe lub zawodowe zostały niedostatecznie i nieprawidłowo powiadomione o zmianach przewidzianych w ramach nowelizacji regulaminu. Z powyższego skarżący wywodzą naruszenie art. 27 i 28 karty praw podstawowych.
97 W tym względzie Sąd orzekł już, że porozumienie zawarte między Radą a organizacjami związkowymi lub zawodowymi, w kontekście przyjęcia nowelizacji regulaminu pracowniczego z 2004 r., dotyczyło jedynie tej nowelizacji i że, w konsekwencji, dalsze przyjęcie rozporządzenia nr 1023/2013 nie mogło naruszyć tego porozumienia, ponieważ taki sposób rozumowania naruszałby kompetencję prawodawcy Unii określoną w art. 336 TFUE (zob. podobnie wyrok z dnia 16 listopada 2017 r., USFSPEI/Parlament i Rada, T‑75/14, EU:T:2017:813, pkt 86–89).
98 Co się tyczy kwestii, czy organizacje związkowe lub zawodowe zostały powiadomione i czy przeprowadzono z nimi wystarczające konsultacje w ramach procedury przyjęcia nowego regulaminu pracowniczego, w tym w odniesieniu do art. 27 i 28 karty praw podstawowych, Sąd orzekł już w tej kwestii w sposób szczegółowy, udzielając wyczerpującej odpowiedzi na zarzuty szczegółowe sformułowane w tym względzie przez szereg organizacji związkowych lub zawodowych w wyrokach: z dnia 15 września 2016 r., U4U i in./Parlament i Rada (T‑17/14, niepublikowany, EU:T:2016:489, pkt 120–174); z dnia 16 listopada 2017 r., USFSPEI/Parlament i Rada (T‑75/14, EU:T:2017:813, pkt 96–124).
99 Wobec braku zasadniczo nowego argumentu w stosunku do argumentów przywołanych w sposób szczegółowy i uzasadniony przez same organizacje związkowe lub zawodowe w sprawach leżących u podstaw obu wyroków wspomnianych w pkt 98 powyżej, należy – z takich samych względów jak wskazane w obydwu wyrokach, w oczekiwaniu na które zawieszono niniejszą sprawę – oddalić część szóstą zarzutu pierwszego.
100 Mając na względzie oddalenie poszczególnych części tego zarzutu, należy oddalić zarzut pierwszy w całości.
W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego niezgodności z prawem art. 31 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego ze względu na brak przepisów przejściowych przewidujących odszkodowanie za utratę prawa do ubiegania się o awans przez urzędników z grupy zaszeregowania AST 9
101 W ramach zarzutu drugiego skarżący podnoszą niezgodność z prawem art. 31 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego w zakresie, w jakim nie przewidziano w nim – odmiennie niż określono to w art. 30 tego załącznika w odniesieniu do grupy funkcyjnej administratorów – reżimu przejściowego umożliwiającego asystentom, w sposób analogiczny do reżimu przewidzianego dla administratorów, przypisania ich do kategorii stanowisk uprawniającej do awansu do grupy zaszeregowania AST 10 lub skorzystania ponadto z dodatkowej podwyżki ich wynagrodzenia zasadniczego. Zdaniem skarżących chodzi o naruszenie zasady równego traktowania tych dwóch grup funkcyjnych. Ponadto, naruszono w ten sposób uzasadnione oczekiwania skarżących dotyczące przyjęcia środków przejściowych.
102 Komisja, popierana przez Parlament i Radę, wnosi o oddalenie tego zarzutu jako bezzasadnego.
103 W tym względzie należy przypomnieć, że naruszenie zasady równego traktowania ma miejsce w przypadku, gdy dwie kategorie osób, których sytuacja faktyczna i prawna nie przedstawia zasadniczych różnic, są traktowane odmiennie i gdy takie odmienne traktowanie nie jest obiektywnie uzasadnione. Stosując tę zasadę przy badaniu porównywanych sytuacji, należy uwzględnić wszelkie związane z nimi okoliczności (wyroki: z dnia 22 grudnia 2008 r., Centeno Mediavilla i in./Komisja, C‑443/07 P, EU:C:2008:767, pkt 76; z dnia 15 listopada 2011 r., Nolin/Komisja, T‑58/11 P, EU:T:2011:664, pkt 38).
104 Co więcej, w dziedzinie objętej uprawnieniami dyskrecjonalnymi, takiej jak ustanawianie przepisów przejściowych mających na celu zapewnienie sprawiedliwego przejścia z poprzedniego reżimu określonego w regulaminie do nowego, zasada równego traktowania jest naruszona jedynie wtedy, gdy dana instytucja w sposób arbitralny lub oczywiście nieodpowiedni odmiennie traktuje dane sytuacje w odniesieniu do zamierzonego w danych uregulowaniach celu (wyrok z dnia 20 marca 2012 r., Kurrer i in./Komisja, od T‑441/10 P do T‑443/10 P, EU:T:2012:133, pkt 54).
105 W niniejszym wypadku należy stwierdzić, że ze względu na sam charakter sprawowanych przez nich funkcji, jak i minimalne wymogi dotyczące dostępu do tych funkcji, określone w szczególności w art. 5 ust. 3 regulaminu pracowniczego, urzędnicy z grupy funkcyjnej administratorów i urzędnicy z grupy funkcyjnej asystentów znajdują się w obiektywnie i zasadniczo odmiennych sytuacjach prawnych i faktycznych.
106 A zatem, mając na względzie odmienny charakter funkcji sprawowanych przez urzędników z grupy funkcyjnej administratorów i urzędników z grupy funkcyjnej asystentów, prawodawca Unii nie miał obowiązku przyjęcia środków przejściowych ani przyjęcia takich samych środków w odniesieniu do tych dwóch grup funkcyjnych.
107 W konsekwencji prawodawca Unii mógł, po pierwsze, przewidzieć wyłącznie dla administratorów sprawujących funkcje w dniu 31 grudnia 2013 r., możliwość – przy uwzględnieniu wykonywanych przez nich zadań i ponoszonej odpowiedzialności – korelatywnego przypisania do różnych kategorii stanowisk takich jak kategorie „administratora”, „administratora w okresie przejściowym”, „starszego administratora w okresie przejściowym”, „radcy lub stanowisko równoważne” i „kierownika wydziału lub stanowisko równoważne”, zgodnie z poziomem i charakterem ponoszonej odpowiedzialności. Co więcej, utworzenie kategorii stanowisk „starszego asystenta” wpisuje się w analogiczną logikę. Niemniej, wobec braku porównywalnych sytuacji w wypadku tych dwóch grup funkcyjnych, wspomniany prawodawca nie miał obowiązku przewidzenia dla grupy asystentów możliwości przypisania stanowiącego odstępstwo od przypisania określonego w art. 30 ust. 3 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego, które opiera się na pełnieniu „szczególnych obowiązków” przez niektórych administratorów, którzy zostali wyznaczeni w ten sposób przed dniem 31 grudnia 2015 r.
108 Po drugie, prawodawca Unii mógł także określić reżim przejściowy, taki jak określony w art. 30 ust. 5–10 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego, jedynie na rzecz administratorów z grup zaszeregowania AD 12 i AD 13, przy uwzględnieniu okoliczności związanych z tą grupą funkcyjną. W tym względzie mógł on w szczególności uwzględnić, jak wskazuje Rada, okoliczność, że ta grupa funkcyjna została najbardziej dotknięta poprzednią nowelizacją regulaminu pracowniczego.
109 W każdym wypadku, wbrew temu, co twierdzą skarżący, w odpowiednich momentach ich zatrudnienia ci ostatni nie mogli powziąć uzasadnionych oczekiwań odnoszących się do okoliczności, że ich kariery koniecznie będą prowadzić do progresji wynagrodzenia odpowiadającego wynagrodzeniu w grupach zaszeregowania AST 10 lub AST 11. Podobnie, nie mogą oni wymagać przyjęcia przez prawodawcę Unii reżimu przejściowego mającego w szczególności zastosowanie do ich indywidualnych sytuacji.
110 W świetle powyższych rozważań należy oddalić zarzut drugi.
W przedmiocie zarzutu trzeciego, dotyczącego naruszenia art. 45 nowego regulaminu pracowniczego i oczywistego błędu w ocenie
111 Na poparcie podnoszonego posiłkowo zarzutu trzeciego skarżący wskazują na „naruszenie art. 45 regulaminu pracowniczego i oczywisty błąd w ocenie”, kierując w istocie ten zarzut przeciwko przyjętemu przez prawodawcę Unii motywowi 19 rozporządzenia nr 1023/2013. Podnoszą oni, że ze względu na to, iż na mocy tego rozporządzenia nie zmieniono „samego rdzenia” określonego w tym przepisie systemu awansu, prawodawca Unii powinien był przestrzegać zasad leżących u podstaw tego systemu i nie mógł zatem wykluczyć skarżących z wszelkiej porównawczej oceny ich zasług dla celów ubiegania się o wyższą grupę zaszeregowania. A zatem zdaniem skarżących wspomniany motyw 19 jest niezgodny z art. 45 regulaminu pracowniczego.
112 Komisja, popierana przez Parlament i Radę, wnosi o oddalenie zarzutu jako bezzasadnego.
113 W tym względzie należy przypomnieć, że prawodawca Unii może w każdej chwili zmienić regulamin pracowniczy urzędników w drodze rozporządzeń przyjętych na mocy art. 336 TFUE (zob. postanowienie z dnia 23 kwietnia 2015 r., Bensai/Komisja, F‑131/14, EU:F:2015:34, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo). Gdy zdecyduje się on zaś to uczynić, nie można mu zarzucić naruszenia tego regulaminu, ponieważ to on go przyjął, w tym także jego zmiany, a wspomniany regulamin nie wiąże go zatem tak jak akty prawne wyższego rzędu takie jak traktat.
114 Ponadto, i w każdym wypadku, przy założeniu że zarzut trzeci można uznać za zarzut niezgodności z prawem skierowany przeciwko motywowi 19 rozporządzenia nr 1023/2013 i że jest on dopuszczalny, pomimo iż, zgodnie z orzecznictwem, motyw nie może, sam w sobie, stanowić przedmiotu skargi o stwierdzenie nieważności (postanowienie z dnia 17 września 2014 r., Afepadi i in./Komisja, T‑354/12, niepublikowane, EU:T:2014:798, pkt 32), należy stwierdzić, że właśnie poprzez przyjęcie tego motywu, podobnie jak poprzez zmianę art. 45 i art. 31 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego, prawodawca Unii wyraził jasną wolę zmiany określonego w art. 45 regulaminu pracowniczego z 2004 r. postępowania w sprawie awansu, wyłączając jego stosowanie do urzędników AST 9, którzy odtąd mogą osiągnąć grupę zaszeregowania AST 10 jedynie w trybie procedury powołania na stanowisko „starszego asystenta” w tej grupie zaszeregowania, zgodnie z art. 4 i art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego. W tym względzie, wbrew temu, co twierdzą skarżący, wspomniany prawodawca wyraźnie dodał jedno zdanie do art. 45 nowego regulaminu pracowniczego, aby wykluczyć stosowanie tej procedury do sytuacji takich jak sytuacje skarżących, w których urzędnicy osiągnęli maksymalną grupę zaszeregowania określoną dla kategorii stanowisk, do której ich przypisano.
115 Należy więc oddalić zarzut trzeci.
W przedmiocie zarzutu czwartego, dotyczącego naruszenia obowiązku uzasadnienia
116 W ramach podniesionego posiłkowo zarzutu czwartego skarżący zarzucają Komisji niewykonanie obowiązku uzasadnienia ze względu na brak dalszych wyjaśnień – obok wyjaśnień przedstawionych przez prawodawcę Unii w motywach 17–19 rozporządzenia nr 1023/2013 – dotyczących powodów, dla których nie uznano skarżących za ponoszących najszerszy zakres odpowiedzialności i dla których mogą oni odtąd zostać awansowani do grupy zaszeregowania AST 10 jedynie w trybie określonej w art. 4 i art. 29 ust. 1 regulaminu pracowniczego procedury powołania.
117 Komisja, popierana przez Parlament i Radę, wnosi o oddalenie zarzutu jako bezzasadnego.
118 W tym względzie należy przypomnieć, że określony w art. 25 akapit drugi regulaminu pracowniczego obowiązek uzasadnienia, stanowiący jedynie powtórzenie ogólnego obowiązku określonego w art. 296 TFUE, ma na celu, po pierwsze, dostarczenie zainteresowanemu wskazówki wystarczającej do ustalenia, czy akt jest zasadny lub ewentualnie, czy nie zawiera wady pozwalającej na zakwestionowanie jego ważności przed sądem Unii, oraz po drugie, zapewnienie sądowi Unii możliwości przeprowadzenia kontroli zgodności z prawem tego aktu. Oznacza to, że uzasadnienie powinno co do zasady zostać przekazane zainteresowanej osobie jednocześnie z niekorzystną dla niej decyzją i że braku uzasadnienia nie może sanować okoliczność, iż zainteresowana osoba zapoznaje się z uzasadnieniem decyzji w toku postępowania przed sądem Unii (wyroki: z dnia 26 listopada 1981 r., Michel/Parlament, 195/80, EU:C:1981:284, pkt 22; z dnia 28 lutego 2008 r., Neirinck/Komisja, C‑17/07 P, EU:C:2008:134, pkt 50).
119 Jednakże powyższe zasady należy stosować, uwzględniając rozwojowy charakter postępowania poprzedzającego wniesienie skargi, w ramach którego zażalenie administracyjne i jego oddalenie, wyraźne lub dorozumiane, stanowią integralną część złożonej procedury, a sformułowanie aktu określającego ostateczne stanowisko instytucji następuje dopiero w chwili przyjęcia odpowiedzi organu powołującego na zażalenie (zob. podobnie wyrok z dnia 21 maja 2014 r., Mocová/Komisja, T‑347/12 P, EU:T:2014:268, pkt 33, 34, 45).
120 W tym kontekście Sąd przypomniał, że uzupełnienie uzasadnienia na etapie decyzji oddalającej zażalenie jest zgodne z celem art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego, w którym wskazano, że sama decyzja w sprawie zażalenia zawiera uzasadnienie. Przepis ten wymaga bowiem koniecznie, by organ rozstrzygający w przedmiocie zażalenia nie był związany wyłącznie uzasadnieniem – w danym wypadku niewystarczającym lub nawet nieistniejącym – decyzji, na którą złożono zażalenie (wyroki: z dnia 7 lipca 2011 r., Longinidis/Cedefop, T‑283/08 P, EU:T:2011:338, pkt 72; z dnia 21 maja 2014 r., Mocová/Komisja, T‑347/12 P, EU:T:2014:268, pkt 35).
121 W niniejszym wypadku zaskarżone decyzje nie zawierają szczególnego uzasadnienia organu powołującego. Organ ten ograniczył się bowiem co do zasady do zastosowania przepisów regulaminu, które weszły w życie w dniu 1 stycznia 2014 r. i wymagają, w wypadku skarżących, przypisania ich do przejściowej kategorii stanowisk „asystenta w okresie przejściowym”, co przeprowadzono poprzez zmianę brzmienia ich akt osobowych w SysPer 2, ze skutkiem od owej daty.
122 Jednakże w odpowiedzi na zażalenia skarżących organ powołujący wyjaśnił, że podjął owe działania w celu wdrożenia przyjętych przez prawodawcę Unii przepisów regulaminu i że w tym względzie nie dysponuje on uprawnieniami dyskrecjonalnymi, a także przedstawił im szczegółowe wyjaśnienie trybu i warunków wdrożenia nowelizacji regulaminu, która weszła w życie w 2014 r. Takie wyjaśnienia organu powołującego są zaś wystarczające – w świetle określonego w art. 25 akapit drugi regulaminu pracowniczego obowiązku uzasadnienia – jako przedstawione przez autora zaskarżonych decyzji, przyjętych w warunkach ograniczonej swobody.
123 W zakresie, w jakim poprzez niniejszy zarzut skarżący zarzucają prawodawcy Unii naruszenie obowiązku uzasadnienia ciążącego na nim na podstawie art. 296 TFUE, orzeczono już, w szczególności w związku z motywami 17–19 rozporządzenia nr 1023/2013, że uzasadnienie zmian art. 45 oraz załączników I i XIII do nowego regulaminu pracowniczego dotyczące struktury kariery personelu wykazuje w sposób jasny i jednoznaczny rozumowanie Parlamentu i Rady, umożliwiając zatem skarżącym zapoznanie się z powodami, dla których przyjęto dany środek, a Sądowi przeprowadzenie kontroli (zob. podobnie wyrok z dnia 15 września 2016 r., U4U i in./Parlament i Rada, T‑17/14, niepublikowany, EU:T:2016:489, pkt 182, 183).
124 Co więcej, z nowych ram regulaminu jasno wynika, że jedynie gdy organ powołujący zdecyduje, w zależności od potrzeb, o utworzeniu stanowisk „starszego asystenta” lub o obsadzeniu wolnych stanowisk tego rodzaju, urzędnicy z grupy zaszeregowania AST 9 uzyskają możliwość, na podstawie art. 4 i art. 29 regulaminu pracowniczego, wyrażenia swojego zainteresowania objęciem stanowiska w tej kategorii i, w danym wypadku, wybrania ich przez organ powołujący w celu objęcia tego stanowiska w drodze awansu na nie do grupy zaszeregowania AST 10.
125 Z powyższych rozważań wynika, że należy oddalić zarzut czwarty. W konsekwencji należy oddalić skargę w całości.
W przedmiocie kosztów
126 Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.
127 Ponieważ skarżący przegrali sprawę, należy zgodnie z żądaniem Komisji obciążyć ich kosztami postępowania.
128 Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania instytucje, które przystąpiły do sprawy w charakterze interwenientów, pokrywają własne koszty.
129 Parlament i Rada pokrywają zatem własne koszty.
Z powyższych względów
SĄD (pierwsza izba)
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje oddalona.
2) GQ i pozostali urzędnicy Komisji Europejskiej, których nazwiska wskazano w załączniku, zostają obciążeni kosztami postępowania.
3) Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej pokrywają własne koszty.
Pelikánová | Nihoul | Svenningsen |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 14 grudnia 2018 r.
E. Coulon