Υπόθεση C‑695/15 PPU
Shiraz Baig Mirza
κατά
Bevándorlási és Állampolgársági Hivatal
(αίτηση του Debreceni közigazgatási és munkaügyi bíróság
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)
«Προδικαστική παραπομπή – Επείγουσα προδικαστική διαδικασία – Κανονισμός (ΕΕ) 604/2013 – Κριτήρια και μηχανισμοί για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως διεθνούς προστασίας – Άρθρο 3, παράγραφος 3 – Δυνατότητα των κρατών μελών να προωθούν αιτούντα προς ασφαλή τρίτη χώρα – Άρθρο 18 – Υποχρεώσεις του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας όταν αναλαμβάνει εκ νέου τον αιτούντα – Οδηγία 2013/32/ΕΕ – Κοινές διαδικασίες για τη χορήγηση και την ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας – Εξέταση αιτήσεως διεθνούς προστασίας»
Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (τέταρτο τμήμα)
της 17ης Μαρτίου 2016
1. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Πολιτική ασύλου – Κριτήρια και μηχανισμοί για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως διεθνούς προστασίας – Κανονισμός 604/2013 – Εθνική ρύθμιση που παρέχει στο υπεύθυνο κράτος μέλος το δικαίωμα να προωθεί τον αιτούντα διεθνή προστασία σε τρίτη ασφαλή χώρα – Άσκηση του δικαιώματος αυτού μετά την αναγνώριση του εν λόγω κράτους ως υπεύθυνου κράτους μέλους και μετά τη διαδικασία με την οποία το κράτος αυτό αναλαμβάνει εκ νέου τον αιτούντα – Επιτρέπεται
(Κανονισμός 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 3 § 3)
2. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Πολιτική ασύλου – Κριτήρια και μηχανισμοί για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως διεθνούς προστασίας – Κανονισμός 604/2013 – Εθνική ρύθμιση που παρέχει στο υπεύθυνο κράτος μέλος το δικαίωμα να προωθεί τον αιτούντα διεθνή προστασία σε τρίτη ασφαλή χώρα – Άσκηση του δικαιώματος αυτού, κατά την εκ νέου ανάληψη του αιτούντος, όταν το υπεύθυνο κράτος μέλος δεν έχει ενημερώσει το κράτος μέλος που προβαίνει στη μεταφορά για την προαναφερθείσα ρύθμιση – Επιτρέπεται
(Κανονισμός 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 3 § 3 και 27· οδηγία 2013/32 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 38, 39 και 46)
3. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Πολιτική ασύλου – Κριτήρια και μηχανισμοί για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως διεθνούς προστασίας – Κανονισμός 604/2013 – Υποχρέωση του υπεύθυνου κράτους μέλους να εξετάσει την αίτηση του αιτούντος διεθνή προστασία σε περίπτωση που τον αναλαμβάνει εκ νέου – Υποχρέωση συνεχίσεως της διαδικασίας εξετάσεως από το στάδιο κατά το οποίο είχε διακοπεί – Δεν υφίσταται
(Κανονισμός 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 18 § 2, εδ. 2)
1. Το άρθρο 3, παράγραφος 3, του κανονισμού 604/2013, για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα (Δουβλίνο ΙΙΙ), έχει την έννοια ότι κάθε κράτος μέλος μπορεί να κάνει χρήση της δυνατότητας να προωθήσει τον αιτούντα διεθνή προστασία προς ασφαλή τρίτη χώρα και αφού αυτό αναγνωρίσει ότι είναι υπεύθυνο να εξετάσει, κατ’ εφαρμογήν του εν λόγω κανονισμού και στο πλαίσιο της διαδικασίας με την οποία αναλαμβάνει τον ενδιαφερόμενο, αίτηση διεθνούς προστασίας την οποία υποβάλλει αιτών ο οποίος εγκατέλειψε το κράτος αυτό πριν εκδοθεί απόφαση επί της ουσίας όσον αφορά μια πρώτη του αίτηση διεθνούς προστασίας.
Ειδικότερα, ενδεχόμενη απαγόρευση προς κράτος μέλος να κάνει χρήση της δυνατότητας του άρθρου 3, παράγραφος 3, του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ θα είχε ως συνέπεια αιτών που έχει διαφύγει, χωρίς να αναμείνει την έκδοση οριστικής αποφάσεως επί της αιτήσεώς του, προς κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο στο οποίο υπέβαλε την αίτησή του, σε περίπτωση που το υπεύθυνο κράτος μέλος αναλαμβάνει εκ νέου τον αιτούντα αυτόν, να περιέρχεται σε ευνοϊκότερη θέση σε σχέση με αιτούντα που αναμένει την ολοκλήρωση της εξετάσεως της αιτήσεώς του στο υπεύθυνο κράτος μέλος. Τέτοιου είδους ερμηνεία ενδέχεται να ενθαρρύνει τους υπηκόους τρίτων χωρών και τους απάτριδες οι οποίοι έχουν υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας σε κράτος μέλος να μεταβούν σε άλλα κράτη μέλη, προκαλώντας, με τον τρόπο αυτό, δευτερογενείς μετακινήσεις, στην αποτροπή των οποίων αποβλέπει ακριβώς ο προαναφερθείς κανονισμός διά της θεσπίσεως ομοιόμορφων μηχανισμών και κριτηρίων για τον προσδιορισμό του υπεύθυνου κράτους μέλους.
(βλ. σκέψεις 51-53, διατακτ. 1)
2. Το άρθρο 3, παράγραφος 3, του κανονισμού 604/2013, για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα (Δουβλίνο ΙΙΙ), έχει την έννοια ότι δεν αντιτίθεται στην προώθηση αιτούντος διεθνή προστασία προς ασφαλή τρίτη χώρα όταν το κράτος μέλος που προβαίνει στη μεταφορά του εν λόγω αιτούντος προς το υπεύθυνο κράτος μέλος δεν έχει ενημερωθεί, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας με την οποία το τελευταίο αναλαμβάνει εκ νέου τον αιτούντα, ούτε σχετικά με τη νομοθεσία του δεύτερου κράτους μέλους η οποία διέπει την προώθηση των αιτούντων προς ασφαλείς τρίτες χώρες ούτε σχετικά με την πρακτική που ακολουθούν συναφώς οι αρμόδιες αρχές του.
Εξάλλου, η μη διαβίβαση από το υπεύθυνο κράτος μέλος προς το κράτος μέλος που προβαίνει στη μεταφορά πληροφοριών σχετικών με τη νομοθεσία του περί ασφαλών τρίτων χωρών ή με την πρακτική των διοικητικών αρχών του στον συγκεκριμένο τομέα δεν θίγει το δικαίωμα του αιτούντος να ασκήσει αποτελεσματική προσφυγή κατά, αφενός, της αποφάσεως μεταφοράς του και, αφετέρου, της αποφάσεως επί της αιτήσεώς του για διεθνή προστασία.
Όσον αφορά την απόφαση μεταφοράς, από το άρθρο 27 του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ προκύπτει ότι ο αιτών έχει δικαίωμα ασκήσεως αποτελεσματικής προσφυγής κατά της αποφάσεως αυτής, με τη μορφή ένδικου βοηθήματος ή αιτήματος επανεξετάσεως, ενώπιον δικαστηρίου, τόσο για τα πραγματικά όσο και για τα νομικά στοιχεία.
Αναφορικά με την απόφαση επί της αιτήσεως διεθνούς προστασίας, ο αιτών έχει, στο υπεύθυνο κράτος μέλος, δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής, δυνάμει του άρθρου 46 της οδηγίας 2013/32, σχετικά με κοινές διαδικασίες για τη χορήγηση και ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας, ενώπιον δικαστηρίου του εν λόγω κράτους μέλους, η οποία του παρέχει τη δυνατότητα να προσβάλει την απόφαση που βασίστηκε στους εθνικούς κανόνες περί ασφαλών τρίτων χωρών στηριζόμενος, αναλόγως της ατομικής του καταστάσεως, στα άρθρα 38 ή 39 της εν λόγω οδηγίας.
(βλ. σκέψεις 59, 60, 62, 63, διατακτ. 2)
3. Το άρθρο 18, παράγραφος 2, του κανονισμού 604/2013, για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα (Δουβλίνο ΙΙΙ), έχει την έννοια ότι δεν επιβάλλει, σε περίπτωση που κράτος μέλος αναλαμβάνει εκ νέου αιτούντα διεθνή προστασία, η διαδικασία εξετάσεως της αιτήσεώς του να συνεχισθεί από το στάδιο στο οποίο αυτή είχε διακοπεί.
Πράγματι, καθόσον το άρθρο 18, παράγραφος 2, δεύτερο εδάφιο, του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ επιτάσσει ο αιτών διεθνή προστασία να έχει το δικαίωμα να ζητήσει να εκδοθεί οριστική απόφαση επί της αιτήσεώς του, είτε στο πλαίσιο της διαδικασίας που διεκόπη προηγουμένως είτε στο πλαίσιο νέας διαδικασίας, χωρίς η σχετική αίτηση να πρέπει να λογίζεται ως νέα αίτηση διεθνούς προστασίας, το προαναφερθέν άρθρο αποσκοπεί στο να διασφαλίσει ότι η εξέταση της αιτήσεώς του είναι σύμφωνη με τις απαιτήσεις που επιβάλλει η οδηγία 2013/32, σχετικά με κοινές διαδικασίες για τη χορήγηση και ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας, όσον αφορά τις αιτήσεις διεθνούς προστασίας που υποβάλλονται σε πρώτο βαθμό. Αντιθέτως, σκοπός της ίδιας διατάξεως δεν είναι ούτε να καθορίσει τον τρόπο κατά τον οποίο πρέπει να συνεχισθεί η διαδικασία στην περίπτωση αυτή ούτε να στερήσει από το υπεύθυνο κράτος μέλος τη δυνατότητα να απορρίψει την αίτηση διεθνούς προστασίας ως απαράδεκτη.
(βλ. σκέψεις 66, 68, διατακτ. 3)