Υπόθεση T‑3/12

Heinrich Kreyenberg

κατά

Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ)

«Κοινοτικό σήμα — Διαδικασία κηρύξεως ακυρότητας — Κοινοτικό εικονιστικό σήμα MEMBER OF €e euro experts — Απόλυτος λόγος απαραδέκτου — Εμβλήματα της Ένωσης και των τομέων δράσης της — Σύμβολο του ευρώ — Άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού (ΕΚ) 207/2009»

Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα)
της 10ης Ιουλίου 2013

1.      Κοινοτικό σήμα — Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος — Απόλυτοι λόγοι απαραδέκτου — Σήματα που δεν γίνονται δεκτά δυνάμει της Συμβάσεως των Παρισίων — Προστασία των εμβλημάτων των κρατών και των διεθνών οργανισμών — Απομίμηση από απόψεως εραλδικής — Προϋπόθεση της προστασίας των εμβλημάτων διεθνών οργανισμών

(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 7 § 1, στοιχείο η΄)

2.      Κοινοτικό σήμα — Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος — Απόλυτοι λόγοι απαραδέκτου — Σήματα που περιλαμβάνουν διακριτικά σύμβολα, εμβλήματα ή θυρεούς εκτός αυτών του άρθρου 6β της Συμβάσεως των Παρισίων — Προϋποθέσεις της προστασίας

(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 7 § 1, στοιχεία η΄ και θ΄)

3.      Κοινοτικό σήμα — Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος — Απόλυτοι λόγοι απαραδέκτου — Σήματα που περιλαμβάνουν διακριτικά σύμβολα, εμβλήματα ή θυρεούς εκτός αυτών του άρθρου 6β της Συμβάσεως των Παρισίων — Έκταση της προστασίας — Σύμβολο του ευρώ

(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 7 § 1, στοιχεία η΄ και θ΄)

4.      Κοινοτικό σήμα — Παραίτηση, έκπτωση και ακυρότητα — Καταχώριση αντίθετα προς το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού 207/2009 — Εικονιστικό σήμα MEMBER OF €e euro experts

(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 7 § 1, στοιχείο θ΄)

1.      Το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο η΄, του κανονισμού 207/2009, για το κοινοτικό σήμα, σε συνδυασμό με το άρθρο 6β της Συμβάσεως των Παρισίων στο οποίο παραπέμπει, προστατεύει δύο κατηγορίες εμβλημάτων.

Πρώτον, η διάταξη αυτή απαγορεύει την καταχώριση των κρατικών εμβλημάτων, όχι μόνον ως σημάτων, αλλά και ως στοιχείων σημάτων, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για πανομοιότυπη αναπαραγωγή των εμβλημάτων αυτών ή απλώς για απομίμησή τους από απόψεως εραλδικής. Προκειμένου να καθοριστεί αν ένα σήμα περιλαμβάνει απομίμηση εμβλήματος από απόψεως εραλδικής, πρέπει να εξεταστεί η εραλδική περιγραφή του εμβλήματος αυτού. Ωστόσο, οποιαδήποτε διαφορά μεταξύ του εν λόγω σήματος και του εμβλήματος, εντοπιζόμενη από ειδικό της εραλδικής τέχνης, δεν θα γίνει οπωσδήποτε αντιληπτή από τον μέσο καταναλωτή, ο οποίος, παρά τις διαφορές σε επίπεδο ορισμένων εραλδικών λεπτομερειών, μπορεί να εκλάβει το σήμα ως απομίμηση του οικείου εμβλήματος.

Δεύτερον, το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο η΄, του κανονισμού 207/2009 απαγορεύει την καταχώριση σήματος περιλαμβάνοντος την αναπαραγωγή ή την απομίμηση από απόψεως εραλδικής ενός εμβλήματος διεθνούς διακυβερνητικού οργανισμού, όταν το έμβλημα αυτό έχει κοινοποιηθεί στα κράτη μέλη της Συμβάσεως των Παρισίων μέσω του διεθνούς γραφείου του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας. Η απαγόρευση αυτή ωστόσο εφαρμόζεται μόνο στην περίπτωση που διαλαμβάνεται στο άρθρο 6β, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, της Συμβάσεως των Παρισίων, ήτοι όταν, συνολικώς θεωρούμενο, το οικείο σήμα δημιουργεί στο κοινό την εντύπωση δεσμού μεταξύ, αφενός, του δικαιούχου ή του χρήστη του, και, αφετέρου, του εν λόγω διεθνούς διακυβερνητικού οργανισμού ή εξαπατά το κοινό περί της υπάρξεως τέτοιου δεσμού.

(βλ. σκέψεις 28-31)

2.      Tο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού 207/2009, για το κοινοτικό σήμα, πρέπει να θεωρηθεί ότι απαγορεύει την καταχώριση, ως σημάτων ή στοιχείων σημάτων, των εμβλημάτων, εκτός αυτών που διαλαμβάνονται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο η΄, του ίδιου κανονισμού, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για πανομοιότυπη αναπαραγωγή ή απλή απομίμηση των εμβλημάτων αυτών.

Συγκεκριμένα, πρώτον, πρέπει να τονιστεί ότι το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού 207/2009 δεν περιορίζει ρητώς το πεδίο εφαρμογής της απαγορεύσεως που επιβάλλει στα σήματα που αποτελούν πανομοιότυπη αναπαραγωγή ενός εμβλήματος. Η διάταξη αυτή μπορεί να ερμηνευθεί, με βάση τη διατύπωσή της, υπό την έννοια ότι δεν απαγορεύει μόνο την πανομοιότυπη αναπαραγωγή, αλλά και το σήμα που αποτελεί απομίμηση εμβλήματος. Αν η ερμηνεία αυτή δεν γινόταν δεκτή, θα μειωνόταν σημαντικά η πρακτική αποτελεσματικότητα του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού 207/2009: θα αρκούσε μια ελαφρά τροποποίηση του εμβλήματος, έστω και ανεπαίσθητη για όσους δεν είναι ειδικοί της εραλδικής τέχνης, προκειμένου αυτό να μπορέσει να καταχωριστεί ως σήμα ή ως στοιχείο σήματος.

Δεύτερον, πρέπει να τονιστεί ότι ο νομοθέτης της Ένωσης ουδόλως διευκρίνισε ότι μπορούσε να απαγορευθεί η καταχώριση, δυνάμει του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού 207/2009, μόνο του σήματος που αποτελείται αποκλειστικά από ένα έμβλημα. Χρησιμοποιώντας το ρήμα «περιλαμβάνω» στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού 207/2009, ο νομοθέτης όρισε ότι, υπό τις συνθήκες που προβλέπει η εν λόγω διάταξη, η χρήση των εμβλημάτων, εκτός αυτών που διαλαμβάνονται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο η΄, του κανονισμού 207/2009, απαγορεύεται, όχι μόνον ως σημάτων, αλλά και ως στοιχείων σημάτων. Τούτο συνάδει εξάλλου με την πρακτική αποτελεσματικότητα της εν λόγω διατάξεως, που αποσκοπεί στη διασφάλιση της πληρέστατης προστασίας στα εμβλήματα τα οποία αναφέρει.

Ωστόσο, η απαγόρευση αυτή δεν είναι ανεξάρτητη από προϋποθέσεις.

Τα εμβλήματα των διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών που κοινοποιούνται συννόμως στα κράτη μέλη της Συμβάσεως των Παρισίων προστατεύονται από το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο η΄, του κανονισμού 207/2009 οσάκις το οικείο σήμα, συνολικά θεωρούμενο, υποδηλώνει στο κοινό ένα δεσμό μεταξύ, αφενός, του δικαιούχου ή του χρήστη του σήματος αυτού και αφετέρου, του οικείου διεθνούς διακυβερνητικού οργανισμού. Η προστασία που παρέχει το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού 207/2009, αν μπορούσε να ενεργοποιηθεί, ακόμη και όταν δεν πληρούται η τελευταία αυτή προϋπόθεση, θα ήταν ανώτερη της προστασίας που η παράγραφος 1, στοιχείο η΄, του ίδιου άρθρου παρέχει στα εμβλήματα των διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών που κοινοποιούνται συννόμως στα κράτη μέλη της Συμβάσεως των Παρισίων.

Από κανένα στοιχείο όμως δεν προκύπτει ότι ο νομοθέτης της Ένωσης θέλησε να παράσχει στα εμβλήματα που διαλαμβάνονται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού 207/2009 προστασία μεγαλύτερη από εκείνη που παρέχει στα εμβλήματα που διαλαμβάνονται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο η΄, του ίδιου κανονισμού, οπότε η έκταση της προστασίας που παρέχει το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού 207/2009 δεν μπορεί να είναι ευρύτερη της προστασίας που παρέχει το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο η΄, του ίδιου κανονισμού.

Συνεπώς, η προστασία που παρέχεται στα εμβλήματα που διαλαμβάνονται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού 207/2009 μπορεί να εφαρμοσθεί μόνον εφόσον, συνολικά θεωρούμενο, το σήμα που περιλαμβάνει ένα τέτοιο έμβλημα μπορεί να παραπλανήσει το κοινό ως προς τον δεσμό που υφίσταται μεταξύ, αφενός, του δικαιούχου ή του χρήστη του σήματος αυτού και, αφετέρου, της αρχής στην οποία παραπέμπει το οικείο έμβλημα.

(βλ. σκέψεις 34-40)

3.      Το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού 207/2009 για το κοινοτικό σήμα προστατεύει τα εμβλήματα εκτός αυτών που διαλαμβάνονται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο η΄, του ίδιου κανονισμού, δηλαδή τα εμβλήματα εκτός αυτών των κρατών και αυτών των διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών που κοινοποιούνται συννόμως στα κράτη μέλη της Συμβάσεως των Παρισίων, τούτο δε εφόσον τα εν λόγω εμβλήματα είναι ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος. Λαμβανομένης υπόψη της ευρείας διατυπώσεως του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού 207/2009, πρέπει να θεωρηθεί ότι η εν λόγω διάταξη προστατεύει όχι μόνο τα εμβλήματα διεθνών διακυβερνητικών οργανισμών που δεν έχουν κοινοποιηθεί στα κράτη μέλη της Συμβάσεως των Παρισίων, αλλά και τα εμβλήματα τα οποία, καίτοι δεν προσδιορίζουν το σύνολο των δραστηριοτήτων ενός διεθνούς διακυβερνητικού οργανισμού, έχουν εντούτοις ειδικό δεσμό με κάποια από τις δραστηριότητες αυτές. Συγκεκριμένα, το γεγονός ότι ένα έμβλημα συνδέεται με κάποια από τις δραστηριότητες διεθνούς διακυβερνητικού οργανισμού αρκεί για να αποδειχθεί ότι υφίσταται δημόσιο συμφέρον για την προστασία του.

Επομένως, πρέπει να θεωρηθεί ότι το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού 207/2009 προστατεύει, ειδικότερα, υπό την επιφύλαξη της τηρήσεως των λοιπών προϋποθέσεων που θέτει η διάταξη αυτή, όχι μόνο τα εμβλήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτής καθεαυτήν, αλλά και τα εμβλήματα που απλώς ανακαλούν έναν από τους τομείς δράσεως αυτής.

Περαιτέρω, η παράγραφος 2 του άρθρου 7 του κανονισμού 207/2009 ορίζει ότι η παράγραφος 1 του άρθρου αυτού εφαρμόζεται ακόμη και αν οι λόγοι απαραδέκτου υφίστανται μόνο σε τμήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνεπώς, τούτο σημαίνει ότι το δημόσιο συμφέρον στο οποίο γίνεται αναφορά στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του ίδιου αυτού κανονισμού δεν πρέπει οπωσδήποτε να διαπιστώνεται στο σύνολο του εδάφους της Ένωσης. Αρκεί το συμφέρον αυτό να υφίσταται σε τμήμα του εδάφους αυτού. Υπό τις συνθήκες αυτές, πρέπει να θεωρηθεί ότι το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του εν λόγω κανονισμού προστατεύει, μεταξύ άλλων, κάθε έμβλημα το οποίο, χωρίς να προσδιορίζει την Ένωση στο σύνολό της, αφορά μια δράση που αυτή αναπτύσσει, τούτο δε ακόμη και αν η εν λόγω δράση αφορά μόνον ορισμένα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συναφώς, το άρθρο 3, παράγραφος 4, ΣΕΕ προβλέπει ότι «[η] Ένωση εγκαθιδρύει οικονομική και νομισματική ένωση, της οποίας το νόμισμα είναι το ευρώ». Το σύμβολο του ευρώ αποτελεί συνεπώς, αναμφίβολα, το σύμβολο μιας δράσης την οποία αναπτύσσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Επομένως, από το γεγονός και μόνον ότι ορισμένα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχουν ως νόμισμα το ευρώ δεν μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι το σύμβολο αυτό, για το οποίο από κανένα στοιχείο της δικογραφίας δεν προκύπτει ότι κοινοποιήθηκε συννόμως στα κράτη μέλη της Συμβάσεως των Παρισίων, αποκλείεται από το πεδίο της προστασίας την οποία προβλέπει το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο θ΄, του κανονισμού 207/2009.

(βλ. σκέψεις 44-47)

4.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 107-114)