Sprawa C‑83/11

Secretary of State for the Home Department

przeciwko

Muhammadowi Sazzadurowi Rahmanowi i in.

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym
złożony przez Upper Tribunal (Immigration and Asylum Chamber)]

Dyrektywa 2004/38/WE – Prawo obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Artykuł 3 ust. 2 – Obowiązek ułatwiania zgodnie z ustawodawstwem krajowym wjazdu i pobytu „wszelkich innych członków rodziny” pozostających na utrzymaniu obywatela Unii

Streszczenie – wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 5 września 2012 r.

1.        Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Osoby uprawnione – Inni członkowie rodziny obywatela Unii Europejskiej, będący obywatelami państwa trzeciego, nieobjęci definicją ujętą w art. 2 ust. 2 dyrektywy – Obowiązek ułatwiania przez państwa członkowskie wjazdu i pobytu tych obywateli – Zakres – Zakres swobodnego uznania, jakim dysponują państwa członkowskie – Granice

(dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 3 ust. 2, art. 10 ust. 2)

2.        Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Osoby uprawnione – Inni członkowie rodziny obywatela Unii Europejskiej, będący obywatelami państwa trzeciego, nieobjęci definicją ujętą w art. 2 ust. 2 dyrektywy – Obowiązek ułatwiania przez państwa członkowskie wjazdu i pobytu tych obywateli – Prawo beneficjentów do bezpośredniego powoływania się na ten przepis przed sądem krajowym – Granice

(dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 3 ust. 2)

3.        Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Osoby uprawnione – Inni członkowie rodziny obywatela Unii Europejskiej, będący obywatelami państwa trzeciego, nieobjęci definicją ujętą w art. 2 ust. 2 dyrektywy – Członek rodziny na utrzymaniu obywatela Unii w kraju, z którego przybyli – Pojęcie „kraj, z którego przybyli” – Ocena sytuacji zależności w chwili składania wniosku

(dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 3 ust. 2)

4.        Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Osoby uprawnione – Inni członkowie rodziny obywatela Unii Europejskiej, będący obywatelami państwa trzeciego, nieobjęci definicją ujętą w art. 2 ust. 2 dyrektywy – Członek rodziny na utrzymaniu obywatela Unii – Kryteria oceny – Możliwość nałożenia szczególnych wymogów dotyczących charakteru lub czasu trwania zależności – Granice

(dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 3 ust. 2 akapit pierwszy lit. a))

5.        Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Osoby uprawnione – Inni członkowie rodziny obywatela Unii Europejskiej, będący obywatelami państwa trzeciego, nieobjęci definicją ujętą w art. 2 ust. 2 dyrektywy – Wydanie karty pobytowej – Warunki, jakie mogą zostać nałożone przez państwa członkowskie – Zależność nadal trwająca w przyjmującym państwie członkowskim – Kwestia nieobjęta zakresem stosowania dyrektywy

(dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 3 ust. 2 akapit pierwszy lit. a), art. 10)

1.        Artykuł 3 ust. 2 dyrektywy 2004/38 w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich należy interpretować w ten sposób, iż państwa członkowskie nie są zobowiązane do uwzględnienia każdego wniosku o zezwolenie na wjazd lub pobyt złożonego przez członków rodziny obywatela Unii, którzy nie są objęci definicją ujętą w art. 2 pkt 2 wspomnianej dyrektywy, nawet jeśli wykażą oni zgodnie z art. 10 ust. 2 tej dyrektywy, że pozostają na utrzymaniu wspomnianego obywatela.

Ma państwach członkowskich ciąży jednakże obowiązek zapewnienia, by ich ustawodawstwo zawierało kryteria umożliwiające uzyskanie przez wspomniane osoby decyzji w przedmiocie ich wniosku o zezwolenie na wjazd i pobyt opartej na szczegółowej analizie ich osobistych okoliczności i – w razie odmowy – uzasadnionej. Państwa członkowskie mają szeroki zakres swobodnego uznania co do wyboru wspomnianych kryteriów, przy czym kryteria te powinny jednak być zgodne ze zwykłym rozumieniem określenia „ułatwia” oraz określeń dotyczących zależności zastosowanych we wspomnianym art. 3 ust. 2 i nie pozbawiać tego przepisu skuteczności.

(por. pkt 26; pkt 1 sentencji)

2.        Nawet jeśli określenia zastosowane w art. 3 ust. 2 dyrektywy 2004/38 w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich nie są na tyle precyzyjne, by umożliwić wnioskującemu o zezwolenie na wjazd i pobyt bezpośrednie oparcie się na tym przepisie w celu powołania się na kryteria oceny, które powinny jego zdaniem mieć zastosowanie do jego wniosku, wnioskodawca taki ma jednakże prawo do tego, by sąd sprawdził, czy ustawodawstwo krajowe i jego zastosowanie nie wykroczyły poza granice wyznaczonego w tejże dyrektywie zakresu uznania.

(por. pkt 25, 26; pkt 1 sentencji)

3.        Aby dana osoba była objęta kategorią członka rodziny pozostającego „na utrzymaniu” obywatela Unii, o której mowa w art. 3 ust. 2 dyrektywy 2004/38 w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, sytuacja zależności musi istnieć w kraju, z którego przybył ten członek rodziny, to znaczy kraju, w którym obywatel Unii przebywał przed przeniesieniem się do przyjmującego państwa członkowskiego, i to przynajmniej w chwili zwrócenia się o umożliwienie mu dołączenia do obywatela Unii, na utrzymaniu którego pozostaje.

(por. pkt 31, 35; pkt 2 sentencji)

4.        Artykuł 3 ust. 2 dyrektywy 2004/38 w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich należy interpretować w ten sposób, iż państwa członkowskie mogą, korzystając z zakresu swobodnego uznania co do wyboru czynników, które mają być wzięte pod uwagę podczas rozpatrywania wniosków o zezwolenie na wjazd i pobyt złożonych przez członków rodziny obywatela Unii, o których mowa w art. 3 ust. 2 dyrektyw, wprowadzić do swojego ustawodawstwa szczególne wymogi co do charakteru lub czasu trwania zależności, i to by upewnić się w szczególności, że taka sytuacja zależności jest rzeczywista oraz trwała i nie jest wywołana jedynie w celu uzyskania zezwolenia na wjazd i pobyt w przyjmującym państwie członkowskim.

Jednakże wymogi te muszą być zgodne ze zwykłym rozumieniem określeń dotyczących zależności, o której mowa w art. 3 ust. 2 akapit pierwszy lit. a) dyrektywy 2004/38, i by nie pozbawiały tego przepisu skuteczności.

(por. pkt 38, 40; pkt 3 sentencji)

5.        Kwestia tego, czy wydawanie kart pobytowych, o którym mowa w art. 10 dyrektywy 2004/38 w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, może zostać uzależnione od wymogu, zgodnie z którym sytuacja zależności w rozumieniu art. 3 ust. 2 akapit pierwszy lit. a) tej dyrektywy powinna nadal trwać w przyjmującym państwie członkowskim, nie jest objęta zakresem stosowania tejże dyrektywy

(por. pkt 45; pkt 4 sentencji)