Sprawa T‑146/09 RENV

Parker Hannifin Manufacturing Srl, dawniej Parker ITR Srl i Parker Hannifin Corp.

przeciwko

Komisji Europejskiej

Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Europejski rynek przewodów morskich – Porozumienia dotyczące ustalania cen, podziału rynków i wymiany szczególnie chronionych informacji handlowych – Możliwość przypisania zachowania noszącego znamiona naruszenia – Zasada ciągłości gospodarczej – Zasada odpowiedzialności osobistej – Grzywny – Okoliczności obciążające – Rola przywódcy – Górna granica wynosząca 10% – Nieograniczone prawo orzekania

Streszczenie – wyrok Sądu (szósta izba) z dnia 14 lipca 2016 r.

1.      Postępowanie sądowe – Wyrok Trybunału wiążący dla Sądu – Przesłanki – Przekazanie do ponownego rozpoznania w następstwie odwołania – Kwestie prawne rozstrzygnięte ostatecznie przez Trybunał w ramach odwołania – Powaga rzeczy osądzonej – Zakres

(statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 53 akapit pierwszy, art. 61; regulamin postępowania przed Sądem, art. 215)

2.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Zarzuty – Naruszenie istotnych wymogów proceduralnych – Naruszenie obowiązku uzasadnienia – Badanie z urzędu przez sąd

(art. 263 TFUE)

3.      Postępowanie sądowe – Podnoszenie nowych zarzutów w toku postępowania – Przesłanki – Rozszerzenie istniejącego zarzutu – Dopuszczalność

(regulamin postępowania przed Sądem, art. 84 § 1)

4.      Konkurencja – Reguły Unii – Naruszenia – Przypisanie – Spółka dominująca i spółki zależne – Zasada ciągłości gospodarczej – Przeniesienie działalności noszącej znamiona naruszenia wewnątrz grupy – Kryteria oceny – Domniemanie decydującego wpływu wywieranego na spółki zależne przez spółkę dominującą posiadającą 100% ich kapitału – Wzruszalny charakter – Ciężar dowodu

(art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2)

5.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Ocena obowiązku uzasadnienia w zależności od okoliczności sprawy – Konieczność wyszczególnienia wszystkich istotnych okoliczności faktycznych i prawnych – Brak

(art. 296 TFUE)

6.      Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Równość traktowania – Pojęcie

7.      Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Okoliczności obciążające – Rola przywódcy naruszenia – Pojęcie – Kryteria oceny

(art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2006/C 210/02 pkt 28)

8.      Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Zakres uznania przysługujący Komisji

(art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2006/C 210/02 pkt 28)

9.      Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Okoliczności obciążające – Rola przywódcy naruszenia – Niemożność przywoływania przez przedsiębiorstwo na swój użytek bezprawności popełnionej na korzyść innego przedsiębiorstwa, które uczestniczyło w kartelu

(art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2006/C 210/02 pkt 28)

10.    Konkurencja – Grzywny – Odpowiedzialność solidarna za zapłatę – Zakres – Przypisanie spółce dominującej noszącego znamiona naruszenia zachowania spółki zależnej – Ustalenie kwoty grzywny, jaka ma być zapłacona przez spółkę dominującą – Przestrzeganie zasady indywidualizacji kar i sankcji – Odpowiedzialność solidarna spółki dominującej za naruszenia popełnione przez jej spółkę zależną przed jej nabyciem – Brak

(art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 3)

11.    Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kwota maksymalna – Obliczanie – Obrót, jaki należy uwzględnić – Przedsiębiorstwo nabyte przez inne przedsiębiorstwo, które stanowiło odrębny podmiot gospodarczy w chwili popełnienia naruszenia – Uwzględnienie obrotu przedsiębiorstwa przypadającego na każdy z tych podmiotów gospodarczych

(art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2)

12.    Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Kontrola sądowa – Nieograniczone prawo orzekania sądu Unii – Zakres

(art. 101 WE, 261 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 31)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 21, 22)

2.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 38)

3.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 39, 40)

4.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 45–49, 54)

5.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 82)

6.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 88)

7.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 98–102, 124, 125)

8.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 126)

9.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 138)

10.    Co się tyczy naruszenia zasady odpowiedzialności osobistej, jeśli noszące znamiona naruszenia zachowanie spółki zależnej może zostać przypisane jej spółce dominującej, to można uznać, że spółki te w czasie popełnienia naruszenia były częścią tej samej jednostki gospodarczej, a tym samym tworzyły jedno przedsiębiorstwo w rozumieniu prawa konkurencji Unii. W tym stanie rzeczy Komisja może następnie obciążyć spółkę dominującą odpowiedzialnością solidarną za noszące znamiona naruszenia zachowanie jej spółki zależnej w owym okresie, a w konsekwencji za zapłatę kwoty nałożonej na tę drugą grzywny.

Co więcej, w ramach ustalania zewnętrznego stosunku solidarności, a mianowicie stosunku między Komisją a różnymi osobami stanowiącymi przedsiębiorstwo, które mogą zostać wezwane do zapłaty całej kwoty nałożonej na to przedsiębiorstwo grzywny, Komisja musi respektować pewne ograniczenia, w szczególności przestrzeganie zasady indywidualizacji kar i sankcji, która wymaga, aby zgodnie z art. 23 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003 kwota nałożonej grzywny została ustalona na podstawie wagi naruszenia zarzucanego danemu przedsiębiorstwu oraz czasu trwania tego naruszenia.

Tymczasem ukształtowanie stosunku solidarności, które pozwala Komisji zażądać, aby jedna ze spółek dominujących zapłaciła grzywnę wymierzoną za naruszenia, które są zarzucane, w odniesieniu do innej części okresu naruszenia, przedsiębiorstwu, w skład którego spółka ta nigdy nie wchodziła, jest sprzeczne z zasadą indywidualizacji kar i sankcji.

Bardziej szczegółowo, spółka nabywająca nie może zostać uznana za odpowiedzialną za naruszenia, jakich dopuściły się samodzielnie jej spółki zależne przed ich nabyciem, gdyż te spółki zależne winny same ponieść odpowiedzialność za swe zachowanie o znamionach naruszenia przed ich nabyciem przez spółkę nabywającą, a spółka nabywająca nie może zostać pociągnięta do odpowiedzialności.

W związku z tym Komisja narusza prawo, jeżeli stosuje z naruszeniem zasady odpowiedzialności osobistej podwyższenie o 30% do kwoty grzywny podlegającej solidarnej zapłacie przez spółkę dominującą z tytułu okoliczności obciążającej dotyczącej roli przywódcy odgrywanej przez jej spółkę zależną w okresie, w którym te dwie spółki nie były jeszcze ze sobą powiązane.

(por. pkt 141–144, 154)

11.    Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 160, 161, 166, 174)

12.    Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 169, 170)