Sprawa C‑554/13
Z. Zh.
przeciwko
Staatssecretaris voor Veiligheid en Justitie
i
Staatssecretaris voor Veiligheid en Justitie
przeciwko
I.O.
[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym
złożony przez Raad van State (Niderlandy)]
Odesłanie prejudycjalne – Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości – Dyrektywa 2008/115/WE – Powrót nielegalnie przebywających obywateli państwa trzeciego – Artykuł 7 ust. 4 – Pojęcie zagrożenia dla porządku publicznego – Okoliczności, w których państwa członkowskie mogą odstąpić od wyznaczenia terminu dobrowolnego wyjazdu lub wyznaczyć termin krótszy niż siedem dni
Streszczenie – wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 11 czerwca 2015 r.
1. Prawo Unii Europejskiej – Wykładnia – Przepis mający charakter odstępstwa – Ścisła wykładnia
2. Kontrole graniczne, azyl i imigracja – Polityka imigracyjna – Powrót nielegalnie przebywających obywateli państwa trzeciego – Dyrektywa 2008/115 – Pojęcie zagrożenia dla porządku publicznego – Rzeczywiste i aktualne zagrożenie dla porządku publicznego – Praktyka krajowa uznająca takiego obywatela za zagrożenie dla porządku publicznego jedynie na tej podstawie, że jest on podejrzewany o popełnienie czynu podlegającego karze lub został skazany za popełnienie takiego czynu – Niedopuszczalność
(dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115, art. 7 ust. 4)
3. Kontrole graniczne, azyl i imigracja – Polityka imigracyjna – Powrót nielegalnie przebywających obywateli państwa trzeciego – Dyrektywa 2008/115 – Pojęcie zagrożenia dla porządku publicznego – Obywatel państwa trzeciego podejrzewany o popełnienie czynu podlegającego karze lub skazany za popełnienie takiego czynu – Kryteria oceny
(dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115, art. 7 ust. 4)
4. Kontrole graniczne, azyl i imigracja – Polityka imigracyjna – Powrót nielegalnie przebywających obywateli państwa trzeciego – Dyrektywa 2008/115 – Warunki odstąpienia od wyznaczenia terminu dobrowolnego wyjazdu lub wyznaczenia terminu krótszego niż siedem dni – Obowiązek ponownego badania elementów, które były już zbadane w celu stwierdzenia istnienia zagrożenia dla porządku publicznego – Brak – Warunki – Przestrzeganie podstawowych praw
(dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115, art. 7 ust. 4)
1. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 42)
2. Artykuł 7 ust. 4 dyrektywy 2008/115 w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie praktyce krajowej, zgodnie z którą przyjmuje się, że obywatel państwa trzeciego, który nielegalnie przebywa na terytorium państwa członkowskiego, stanowi zagrożenie dla porządku publicznego w rozumieniu tego przepisu, jedynie na tej podstawie, że obywatel ten jest podejrzewany o popełnienie czynu podlegającego w prawie krajowym karze jako występek lub zbrodnia lub został skazany za popełnienie takiego czynu.
W istocie państwo członkowskie ma obowiązek przeprowadzania oceny pojęcia zagrożenia dla porządku publicznego w rozumieniu tego przepisu indywidualnie, w celu ustalenia, czy osobiste zachowanie danego obywatela państwa trzeciego stanowi rzeczywiste i aktualne zagrożenie dla porządku publicznego. Jeżeli w celu stwierdzenia istnienia takiego zagrożenia opiera się ono na powszechnej praktyce lub jakimkolwiek domniemaniu, bez należytego uwzględnienia osobistego zachowania obywatela i zagrożenia, jakie zachowanie to oznacza dla porządku publicznego, to państwo członkowskie narusza wymogi wynikające z indywidualnego badania danego przypadku oraz zasady proporcjonalności.
(por. pkt 50, 54; pkt 1 sentencji)
3. Artykuł 7 ust. 4 dyrektywy 2008/115 w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich należy interpretować w ten sposób, że w przypadku obywatela państwa trzeciego nielegalnie przebywającego na terytorium państwa członkowskiego, który jest podejrzewany o popełnienie czynu podlegającego w prawie krajowym karze jako występek lub zbrodnia lub został skazany za popełnienie takiego czynu, istotne dla oceny kwestii, czy obywatel ten stanowi zagrożenie dla porządku publicznego w rozumieniu tego przepisu, są inne elementy, takie jak rodzaj i waga czynu, czas, jaki upłynął od jego popełnienia, jak również fakt, że w chwili zatrzymania przez organy krajowe obywatel ten był trakcie opuszczania terytorium tego państwa członkowskiego. Znaczenie dla tej oceny będzie miała również, w stosownym przypadku, każda okoliczność dotycząca wiarygodności podejrzenia popełnienia przez danego obywatela państwa trzeciego zarzucanego mu występku lub zarzucanej mu zbrodni.
W istocie pojęcie zagrożenia dla porządku publicznego w rozumieniu art. 7 ust. 4 rzeczonej dyrektywy oznacza w każdym wypadku istnienie, oprócz zakłócenia porządku społecznego, z jakim wiąże się każde naruszenie prawa, rzeczywistego i dostatecznie poważnego zagrożenia godzącego w jeden z podstawowych interesów społeczeństwa. Z powyższego wynika, że przy ocenie tego pojęcia znaczenie ma każda okoliczność faktyczna lub prawna związana z sytuacją obywatela państwa trzeciego, która może rozjaśnić kwestię, czy jego osobiste zachowanie stanowi takie zagrożenie.
(por. pkt 60, 61, 65; pkt 2 sentencji)
4. Artykuł 7 ust. 4 dyrektywy 2008/115 w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich należy interpretować w ten sposób, że skorzystanie z przewidzianej w tym przepisie możliwości odstąpienia od wyznaczenia terminu dobrowolnego wyjazdu, w przypadku gdy obywatel państwa trzeciego stanowi zagrożenie dla porządku publicznego, nie wymaga ponownego badania elementów, które były już zbadane w celu stwierdzenia istnienia tego zagrożenia. Wszystkie przepisy lub praktyka państwa członkowskiego w tej dziedzinie powinny jednak gwarantować indywidualne ustalanie, czy brak terminu dobrowolnego wyjazdu jest zgodny z prawami podstawowymi tego obywatela.
W istocie państwo członkowskie nie może odstąpić w sposób automatyczny, w drodze przepisów wykonawczych czy też poprzez praktykę, od wyznaczania terminu dobrowolnego wyjazdu, w przypadku gdy zainteresowana osoba stanowi zagrożenie dla porządku publicznego. Zainteresowane państwo członkowskie może jednakże wziąć pod uwagę rzeczone elementy, które mogą mieć znaczenie w szczególności przy dokonywaniu przez to państwo członkowskie oceny, czy należy wyznaczyć termin dobrowolnego wyjazdu krótszy niż siedem dni.
(por. pkt 70, 74, 75; pkt 3 sentencji)