WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(trzecia izba)

z dnia 11 września 2013 r.

Sprawa F‑126/11

José António de Brito Sequeira Carvalho

przeciwko

Komisji Europejskiej

Służba publiczna – Urzędnicy – Środki dyscyplinarne – Postępowanie dyscyplinarne – Kara dyscyplinarna – Nagana – Artykuł 25 załącznika IX do regulaminu pracowniczego – Artykuł 22a regulaminu pracowniczego

Przedmiot:      Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a, w której J.A. de Brito Sequeira Carvalho żąda zasadniczo stwierdzenia nieważności decyzji Komisji Europejskiej z dnia 24 marca 2011 r. w sprawie nałożenia na niego kary w postaci nagany, jak również zasądzenia od Komisji odszkodowania i zadośćuczynienia.

Orzeczenie:      Skarga zostaje oddalona. J.A. de Brito Sequeira Carvalho pokrywa własne koszty i zostaje obciążony kosztami poniesionymi przez Komisję Europejską.

Streszczenie

1.      Urzędnicy – Środki dyscyplinarne – Dochodzenie przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego – Obowiązek wskazania tożsamości osoby, która prowadziła dochodzenie w wydanej po zakończeniu postępowania decyzji o wymierzeniu kary – Brak

(regulamin pracowniczy, załącznik IX, art. 3)

2.      Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Swoboda wyrażania opinii – Wykonywanie – Granice – Powaga urzędu – Pojęcie – Ujawnienie, w ramach uprzednio złożonego w drodze administracyjnej zażalenia, rzekomo niezgodnych z prawem zachowań innego urzędnika – Obowiązki urzędników

(regulamin pracowniczy, art. 12, 90)

3.      Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Swoboda wyrażania opinii – Ujawnienie faktów mogących wzbudzać podejrzenia co do istnienia nielegalnej działalności lub poważnego uchybienia – Ochrona przed postępowaniem dyscyplinarnym – Warunki

(regulamin pracowniczy, art. 22a)

4.      Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Swoboda wyrażania opinii – Wykonywanie – Granice – Powaga urzędu – Akty mogące uchybiać godności stanowiska – Pojęcie – Rozpowszechnianie oskarżeń dotyczących innego urzędnika

(regulamin pracowniczy, art. 12, 22a, 22b, 24)

5.      Urzędnicy – Środki dyscyplinarne – Postępowanie dyscyplinarne – Poszanowanie prawa do obrony – Nałożenie kary związanej z przesłaniem przez urzędnika poczty elektronicznej – Obowiązek przekazania przez administrację kopii poczty – Granice

(regulamin pracowniczy, załącznik IX, art. 2)

6.      Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Poszanowanie godności stanowiska – Zakres – Niewłaściwe zachowanie innego urzędnika – Brak wpływu

(regulamin pracowniczy, art. 12)

7.      Urzędnicy – Środki dyscyplinarne – Postępowanie dyscyplinarne – Postępowanie dyscyplinarne i karne prowadzone równolegle w związku z tym samym stanem faktycznym – Zawieszenie postępowania dyscyplinarnego – Zastosowanie do postępowania karnego wszczętego przez urzędnika wobec jednego z kolegów – Brak

(regulamin pracowniczy, załącznik IX, art. 25)

8.      Urzędnicy – Środki dyscyplinarne – Postępowanie dyscyplinarne – Naruszenie godności innego urzędnika lub pracownika – Uzależnienie wszczęcia postępowania od złożenia przez ofiarę zasadnego wniosku o udzielenie wsparcia – Brak

(regulamin pracowniczy, art. 24, załącznik IX)

9.      Urzędnicy – Środki dyscyplinarne – Dochodzenie przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego – Uznanie administracyjne – Zakres

(regulamin pracowniczy, załącznik IX, art. 3)

1.      Żaden przepis prawa nie wymaga od administracji tego, by w decyzji w sprawie kary podała tożsamość osoby, która prowadziła dochodzenie administracyjne z art. 3 załącznika IX do regulaminu pracowniczego.

(zob. pkt 69)

2.      Urzędnik nie może posłużyć się pretekstem złożenia wniosku lub zażalenia celem rozpowszechnienia wśród osób trzecich oskarżeń na temat jednego ze swych kolegów. Nawet bowiem w ramach korzystania z praw określonych w art. 90 regulaminu pracowniczego dotyczących złożenia wniosku lub zażalenia do organu powołującego urzędnik jest zobowiązany do zachowania powściągliwości i umiaru, jakie nakazują mu obowiązki zachowania obiektywności i bezstronności, a także poszanowania godności stanowiska, dobrego imienia osób oraz domniemania niewinności.

Wprawdzie w sytuacji gdy urzędnik zamierza podważyć zgodność aktu z prawem, powinien on móc przedstawić zarzuty i argumenty, które wydają mu się konieczne, i w tym celu ewentualnie formułować uwagi krytyczne względem osób trzecich, lecz takie uwagi mogą być uzasadnione koniecznością obrony przez zainteresowanego swojej sprawy jedynie wówczas, gdy ograniczają się do tego, co jest niezbędne do tej obrony.

(zob. pkt 72, 73, 87)

Odesłanie:

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑77/09 Nijs przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, 13 stycznia 2011 r., pkt 70, 73

3.      O ile art. 22a regulaminu pracowniczego przyznaje ochronę urzędnikom lub pracownikom, którzy powiadamiają instytucję o zachowaniu innego urzędnika lub pracownika mogącym stanowić poważne zaniedbanie w wypełnianiu zobowiązań urzędników, o tyle ochrona ta wymaga, by ci urzędnicy lub pracownicy sami przestrzegali procedury przewidzianej w art. 22a regulaminu pracowniczego. W szczególności w celu ochrony reputacji zawodowej urzędnika lub pracownika wymienionego w informacjach przekazanych instytucji art. 22a przewiduje wykaz osób, którym te informacje mogą zostać przekazane, dopóki organ dyscyplinarny nie wypowiedział się w jego sprawie.

(zob. pkt 77)

4.      Urzędnik, który publicznie wyraża poważne zniewagi, mogące godzić w cześć niektórych osób nie tylko z uwagi na twierdzenia mogące naruszać ich godność jako osób, lecz również z uwagi na twierdzenia mogące rzucać cień na ich reputację zawodową, narusza przewidziany w art. 12 regulaminu pracowniczego obowiązek powstrzymania się od jakichkolwiek działań i zachowań, które mogłyby szkodzić powadze jego urzędu.

W związku z tym przesłanie do osób nienależących do określonego w art. 22a, 22b i 24 regulaminu pracowniczego kręgu osób poczty elektronicznej zawierającej oskarżenia samo w sobie stanowi uchybienie art. 12 regulaminu pracowniczego, bez potrzeby sprawdzania zasadności sformułowanych oskarżeń.

Podobnie jest w sytuacji rozpowszechniania oskarżeń pod adresem innego urzędnika wśród wysokich rangą urzędników Komisji z naruszeniem art. 12 regulaminu pracowniczego, który stanowi jeden ze szczególnych wyrazów obowiązku lojalności, wymagającego od urzędnika nie tylko powstrzymania się od zachowań godzących w powagę urzędu i szacunek należny instytucji i jej władzom, lecz również wykazania się, tym bardziej jeśli ma on wysoką grupę zaszeregowania, właściwym i budzącym szacunek postępowaniem.

(zob. pkt 85, 86, 91)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑146/94 Williams przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, 7 marca 1996 r., pkt 66, 67; sprawy połączone T‑34/96 i T‑163/96 Connolly przeciwko Komisji, 19 maja 1999 r., pkt 123, 124, 127–130; sprawa T‑259/97 Teixeira Neves przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 12 września 2000 r., pkt 29

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑40/05 Andreasen przeciwko Komisji, 8 listopada 2007 r., pkt 234; ww. sprawa Nijs przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, pkt 67; sprawy połączone F‑88/09 i F‑48/10 Z przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 5 grudnia 2012 r., pkt 252, odwołanie w toku przed Sądem Unii Europejskiej, sprawa T‑88/13 P

5.      O ile prawdą jest, że prawo do obrony wymaga, by zainteresowanej osobie przedłożono kopię wszystkich dokumentów, na których organ powołujący zamierza się oprzeć celem zastosowania kary dyscyplinarnej, o tyle nieujawnienie jednego z dokumentów może prowadzić do stwierdzenia nieważności danej decyzji jedynie wówczas, gdy zarzuty formułowane wobec tej osoby mogły zostać udowodnione wyłącznie poprzez odesłanie do tych dokumentów.

W tym względzie, odnośnie do kary zastosowanej w oparciu o pocztę elektroniczną, w sytuacji gdy urzędnik, wobec którego toczy się postępowanie dyscyplinarne, jest autorem poczty i gdy od jej przesłania nie upłynęło jeszcze pięć lat, instytucja może zasadnie uznać, że zachował on kopię i nie jest konieczne przekazywanie mu nowej.

(zob. pkt 97, 127, 131)

Odesłanie:

Trybunał: sprawy połączone C‑204/00 P, C‑205/00 P, C‑211/00 P, C‑213/00 P, C‑217/00 P i C‑219/00 P Aalborg Portland i in. przeciwko Komisji, 7 stycznia 2004 r., Rec. s. I‑123, pkt 68, 71, 73–75

Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone T‑24/98 i T‑241/99 E przeciwko Komisji, 3 lipca 2001 r., pkt 92

6.      Urzędnik nie może posłużyć się pretekstem zachowania innego urzędnika, które uznaje za niewłaściwe, a nawet uchybiające godności, w celu ograniczenia ze swej strony obowiązku lojalności i poszanowania godności urzędu, czego wymaga art. 12 regulaminu pracowniczego.

(zob. pkt 108)

7.      Zasada, zgodnie z którą „postępowanie karne wiąże postępowanie dyscyplinarne”, która została wyrażona zasadniczo w art. 25 załącznika IX do regulaminu pracowniczego, dotyczy sytuacji urzędnika, wobec którego wszczęto równolegle postępowanie karne w związku z okolicznościami będącymi przedmiotem postępowania dyscyplinarnego, a nie sytuacji urzędnika, który wszczął postępowanie karne wobec jednego ze swych kolegów.

(zob. pkt 113)

8.      Co się tyczy postępowania dyscyplinarnego dotyczącego naruszenia przez jednego urzędnika godności innego urzędnika lub pracownika, żaden przepis regulaminu pracowniczego nie przewiduje, by administracja mogła wszcząć postępowanie dyscyplinarne z takiego powodu tylko pod warunkiem, że wcześniej osoba ta zwróciła się do niej z zasadnym wnioskiem o udzielenie wsparcia.

(zob. pkt 121)

9.      Skoro z art. 3 załącznika IX do regulaminu pracowniczego wynika, że aby rozpocząć postępowanie dyscyplinarne organ powołujący powinien oprzeć się na sprawozdaniu z dochodzenia, co wymaga, by przeprowadzono bezstronne i kontradyktoryjne dochodzenie w celu ustalenia, że podnoszone okoliczności i okoliczności im towarzyszące faktycznie wystąpiły, nic nie stoi na przeszkodzie temu, by administracja przeprowadziła takie dochodzenie w formie zwykłego zbadania okoliczności, które zostały przedstawione do jej wiadomości bez podejmowania dodatkowych działań.

Podobnie o ile zasada dobrej administracji zobowiązuje wspomniany organ do starannego i bezstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności rozpatrywanej przez niego sprawy, o tyle żaden przepis nie stanowi, by w prowadzonym dochodzeniu doszukiwano się okoliczności obciążających i zwalniających z winy. Administracja nie jest bowiem zobowiązana do zajęcia miejsca obwinionego urzędnika w celu usiłowania znalezienia okoliczności, które mogą zwalniać go z winy lub łagodzić karę, jaka może zostać ewentualnie zastosowana.

(zob. pkt 123, 124)

Odesłanie:

Trybunał: ww. sprawa Z przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, pkt 266, 268