Sprawa C‑310/08

London Borough of Harrow

przeciwko

Nimco Hassan Ibrahim

i

Secretary of State for the Home Department

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Court of Appeal (England & Wales) (Civil Division)]

Swobodny przepływ osób – Prawo pobytu obywatela państwa trzeciego, będącego małżonkiem obywatela państwa członkowskiego, i ich dzieci, będących obywatelami państwa członkowskiego – Zakończenie stosunku pracy najemnej przez obywatela państwa członkowskiego, a następnie opuszczenie przez niego przyjmującego państwa członkowskiego – Zapisanie dzieci do placówki edukacyjnej – Brak środków utrzymania – Rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 – Artykuł 12 – Dyrektywa 2004/38/WE

Streszczenie wyroku

1.        Swobodny przepływ osób – Pracownicy – Prawo dostępu dzieci pracownika do kształcenia prowadzonego przez przyjmujące państwo członkowskie – Prawo pobytu w celu odbywania nauki w ramach powszechnego systemu kształcenia

(rozporządzenie Rady nr 1612/68, art. 12)

2.        Swobodny przepływ osób – Pracownicy – Prawo pobytu członków rodziny – Dzieci obywatela państwa członkowskiego, który pracuje lub pracował w przyjmującym państwie członkowskim – Rodzic sprawujący faktyczną pieczę nad tymi dziećmi

(rozporządzenie Rady nr 1612/68, art. 10, 12; dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady)

1.        Dzieci obywatela Unii Europejskiej, które osiedliły się w państwie członkowskim w czasie, gdy ich rodzic korzystał z prawa pobytu jako pracownik migrujący w tym państwie członkowskim, są uprawnione do pobytu w tym państwie celem pobierania nauki w ramach powszechnego systemu kształcenia zgodnie z art. 12 rozporządzenia nr 1612/68 w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty. Fakty, iż rodzice dzieci, o których mowa, rozwiedli się w międzyczasie, iż tylko jedno z rodziców jest obywatelem Unii oraz iż ten rodzic nie jest już pracownikiem migrującym w przyjmującym państwie członkowskim, nie mają żadnego znaczenia w tym względzie.

(por. pkt 29)

2.        Dzieci obywatela państwa członkowskiego, który pracuje lub pracował w przyjmującym państwie członkowskim, i rodzic sprawujący nad nimi faktyczną opiekę mogą powoływać się w tym państwie na prawo pobytu wyłącznie na podstawie art. 12 rozporządzenia nr 1612/68 w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty, ze zmianami wprowadzonymi rozporządzeniem nr 2434/92, a prawo to nie jest uzależnione od posiadania przez nich wystarczających środków utrzymania i pełnego ubezpieczenia zdrowotnego w tym państwie.

W istocie przyznane w art. 12 rozporządzenia nr 1612/68 prawo dziecka pracownika migrującego do kontynuowania w możliwie najlepszych warunkach nauki w przyjmującym państwie członkowskim wiąże się nieodzownie z tym, że dziecko to ma prawo, by towarzyszyła mu osoba sprawująca nad nim faktyczną opiekę, a tym samym że owa osoba jest w stanie mieszkać z tym dzieckiem we wspomnianym państwie członkowskim podczas trwania jego nauki. Zastosowanie owego artykułu należy zatem stosować w sposób autonomiczny względem przepisów prawa Unii regulujących warunki korzystania z prawa pobytu w innym państwie członkowskim. Taka autonomia art. 12 rozporządzenia nr 1612/68 wobec art. 10 tego samego rozporządzenia powinna zostać podtrzymana w związku z przepisami dyrektywy 2004/38 w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, zmieniającej rozporządzenie nr 1612/68 i uchylającej dyrektywy 64/221, 68/360, 72/194, 73/148, 75/34, 75/35, 90/364, 90/365i 93/96. Inne rozwiązanie mogłoby zagrozić celowi integracji rodziny pracownika migrującego w środowisku przyjmującego państwa członkowskiego, przewidzianemu w motywie piątym rozporządzenia nr 1612/68. Aby taka integracja powiodła się, jest niezbędne, by dziecko pracownika będącego obywatelem państwa członkowskiego miało możliwość podjęcia nauki w przyjmującym państwie członkowskim i ewentualnie pomyślnego jej ukończenia.

Co się tyczy warunku posiadania przez zainteresowane osoby wystarczających środków utrzymania i pełnego ubezpieczenia zdrowotnego w przyjmującym państwie członkowskim, nie znajduje się on w art. 12 rozporządzenia nr 1612/68, który nie może być interpretowany zawężająco i w każdym razie nie może zostać pozbawiony skuteczności. Dyrektywa 2004/38 nie uzależnia również, w określonych sytuacjach, prawa pobytu w przyjmującym państwie członkowskim dzieci odbywających naukę i rodzica, który sprawuje nad nimi faktyczną opiekę, od okoliczności posiadania przez nich wystarczających środków utrzymania i pełnego ubezpieczenia zdrowotnego.

(por. pkt 31, 42, 43, 52, 56, 59; sentencja)