Sprawy połączone T‑229/11 i T‑276/11
Lord Inglewood i in.
przeciwko
Parlamentowi Europejskiemu
Przepisy dotyczące zwrotu kosztów oraz diet posłów do Parlamentu Europejskiego – Uzupełniający system emerytalny – Decyzje o odmownym rozpoznaniu wniosków o możliwość skorzystania z przepisów obowiązujących przed zmianą uzupełniającego systemu emerytalnego w 2009 r. – Zarzut niezgodności z prawem – Prawa nabyte – Uzasadnione oczekiwania – Proporcjonalność – Równość traktowania
Streszczenie – wyrok Sądu (czwarta izba) z dnia 13 marca 2013 r.
1. Akty instytucji – Decyzja zmieniająca przepisy dotyczące uzupełniającego dobrowolnego systemu emerytalnego posłów do Parlamentu Europejskiego – Publikacja – Podanie do wiadomości za pomocą intranetu instytucji – Brak dostępu dla byłych posłów – Możliwość powołania się na decyzję uzależniona od publikacji w Internecie
2. Parlament Europejski – Przepisy dotyczące zwrotu kosztów i diet posłów – Uzupełniający dobrowolny system emerytalny – Warunki przyznania – Charakter kumulatywny
3. Parlament Europejski – Przepisy dotyczące zwrotu kosztów i diet posłów – Uzupełniający dobrowolny system emerytalny – Charakter pozaumowny
4. Parlament Europejski – Przepisy dotyczące zwrotu kosztów i diet posłów – Uzupełniający dobrowolny system emerytalny – Zniesienie możliwości wypłaty części świadczeń emerytalnych w formie kapitału – Naruszenie zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań – Brak
5. Parlament Europejski – Przepisy dotyczące zwrotu kosztów i diet posłów – Uzupełniający dobrowolny system emerytalny – Zniesienie możliwości wypłaty części świadczeń emerytalnych w formie kapitału i możliwości wcześniejszej emerytury – Naruszenie zasady proporcjonalności – Brak
6. Parlament Europejski – Przepisy dotyczące zwrotu kosztów i diet posłów – Uzupełniający dobrowolny system emerytalny – Wprowadzenie zmian w celu finansowego zrównoważenia systemu – Dopuszczalność
(art. 232 akapit pierwszy TFUE)
7. Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Równość traktowania – Pojęcie – Kontrola sądowa – Granice
8. Parlament Europejski – Przepisy dotyczące zwrotu kosztów i diet posłów – Uzupełniający dobrowolny system emerytalny – Podwyższenie wieku emerytalnego – Naruszenie zasady równego traktowania ze względu na nieprzyjęcie przepisów przejściowych, takich jak ustanowione na rzecz urzędników Unii – Brak
(rozporządzenie Rady nr 723/2004)
9. Parlament Europejski – Przepisy dotyczące zwrotu kosztów i diet posłów – Uzupełniający dobrowolny system emerytalny – Dostosowanie – Obowiązek wcześniejszej konsultacji z sekretarzem generalnym Parlamentu i z Kolegium Kwestorów – Brak
(regulamin Parlamentu Europejskiego, art. 21 ust. 2)
1. Jako akt o charakterze generalnym, niekierowany do określonego adresata, decyzja Prezydium Parlamentu Europejskiego w sprawie zmiany przepisów dotyczących uzupełniającego (dobrowolnego) systemu emerytalnego posłów znajdujących się w załączniku VII do przepisów dotyczących zwrotu kosztów i diet posłów nie wymaga indywidualnego doręczenia, lecz jej wejście w życie wymaga publikacji. Zgodnie bowiem z podstawową zasadą porządku prawnego Unii akt pochodzący od władz publicznych nie może wywoływać skutków wobec jednostek, dopóki nie uzyskają one możliwości zapoznania się z nim.
Ponieważ nie chodzi o akt, dla którego art. 254 WE przewidywał publikację w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, za wystarczający należy uznać każdy użyteczny sposób publikacji. Zatem w zakresie w jakim decyzja ta stanowi akt wewnętrznej organizacji, należy uznać za dopuszczalne podanie jej do wiadomości zainteresowanych zgodnie z zasadami przyjętymi w instytucji odnośnie do takich środków. W tej kwestii publikacja w intranecie Parlamentu, dokonana zgodnie ze zwyczajowymi praktykami stosowanymi przez Parlament, jest wystarczająca w stosunku do urzędujących posłów. Natomiast z uwagi na fakt, że byli posłowie nie mają już dostępu do intranetu Parlamentu, konieczna w stosunku do nich jest publikacja w internecie.
Jako akt o charakterze ogólnym decyzja ta powinna była wejść w życie w tej samej chwili w odniesieniu do wszystkich osób, na których sytuację prawną ma ona wpływ, zarówno ze względów pewności prawa, jak i ze względów związanych z zasadą równości traktowania. Ponadto, skoro istnienie możliwości zapoznania się przez jednostkę z danym aktem warunkuje możliwość powołania się przeciwko tej jednostce na taki akt, do celów tych należy przyjąć datę, w której ostatni z zainteresowanych miał możliwość zapoznania się z danym aktem.
(por. pkt 32–34, 37)
2. Z art. 1 ust. 1 przepisów dotyczących uzupełniającego (dobrowolnego) systemu emerytalnego posłów do Parlamentu Europejskiego znajdujących się w załączniku VII do przepisów dotyczących zwrotu kosztów i diet posłów wyraźnie wynika, że w celu nabycia prawa do emerytury uzupełniającej poseł powinien spełnić kumulatywnie wszystkie wymienione warunki, to jest, po pierwsze, uiszczać składki na dobrowolne ubezpieczenie emerytalne przez co najmniej dwa lata, po drugie, zaprzestać pełnienia urzędu, oraz po trzecie, osiągnąć wiek emerytalny (60 lat przed dniem 14 lipca 2009 r., 63 lata po tym dniu). To zatem fakt spełnienia przez posła lub byłego posła ostatniego warunku, niezależnie od jego treści, stanowi zdarzenie powodujące powstanie prawa do emerytury uzupełniającej.
(por. pkt 40, 56)
3. Uzupełniający (dobrowolny) system emerytalny posłów do Parlamentu Europejskiego zawarty w załączniku VII do przepisów dotyczących zwrotu kosztów i diet posłów wchodzi całkowicie w skład uprawnień władzy publicznej, które zostały przyznane Parlamentowi, by mógł on wykonywać zadanie powierzone mu traktatami. W konsekwencji wynikające z tego systemu prawa i obowiązki Parlamentu i ubezpieczonych posłów wpisują się w wiążącą ich więź statutową i nie mają charakteru umownego, lecz publicznoprawny; stwierdzenia tego nie podważa okoliczność, że zainteresowany przystąpił do tego systemu dobrowolnie.
(por. pkt 61, 148)
4. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 66)
5. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 70–72, 93–95, 107, 132)
6. W ramach wykonywania swoich uprawnień w zakresie regulowania uzupełniającego systemu emerytalnego posłów zawartego w załączniku VII do przepisów dotyczących zwrotu kosztów i diet posłów, Parlament Europejski ma prawo wprowadzić zmiany mające zwłaszcza na celu uniknięcie w miarę możliwości wszelkich konsekwencji finansowych dla podatników europejskich, zagwarantować, że wszelkie koszty zostaną rozłożone w sposób sprawiedliwy, z należytym uwzględnieniem konieczności wyjaśnienia tej decyzji opinii publicznej i utrzymać w miarę możliwości płynności funduszy emerytalnych. Jeżeli bowiem w tym systemie emerytalnym opierającym się na wyliczeniach aktuarialnych, w ramach których całość rocznych składek ubezpieczonych i Parlamentu powinna zasadniczo pokrywać całość uprawnień emerytalnych uzyskanych w tym samym roku, okaże się że prognozy dotyczące wyników aktywów funduszu były zbyt optymistyczne, należy wnosić, że składki ubezpieczonych i Parlamentu były zbyt niskie, by sfinansować odpowiadające im uprawnienia emerytalne. Z założenia uzasadnione jest więc, w celu zrównoważenia systemu, odwołanie się zarówno do ubezpieczonych, jak i do Parlamentu.
W tym względzie, ponieważ decyzja o podwyższeniu wieku emerytalnego jest uzasadniona głównie trudną sytuacją finansową uzupełniającego funduszu emerytalnego, argument, w myśl którego wiek został ustalony zgodnie ze względami mającymi zastosowanie do obowiązkowych systemów emerytalnych jest pozbawiony znaczenia.
(por. pkt 73–75, 98, 145)
7. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 112, 113)
8. Jeżeli chodzi o zmianę uzupełniającego dobrowolnego systemu emerytalnego posłów do Parlamentu Europejskiego zawartego w załączniku VII do przepisów dotyczących zwrotu kosztów i diet posłów, okoliczność, że wiek emerytalny został podwyższony bez przepisów przejściowych nie jest dyskryminująca jedynie z tego względu, że w celu zmiany innych wspólnotowych systemów emerytalnych, zastosowano tego typu przepisy. W istocie sytuacja faktyczna i prawna z jednej strony posłów, a z drugiej urzędników Unii jest w sposób istotny różna, także uzasadnione jest odmienne ich potraktowanie w zakresie wprowadzenia przepisów przejściowych.
Jeżeli chodzi o zmiany w systemie emerytalnym urzędników Unii wprowadzone rozporządzeniem nr 723/2004 zmieniającym regulamin pracowniczy urzędników Wspólnot Europejskich i warunki zatrudnienia innych pracowników, przepisy przejściowe zasadniczo polegały z jednej strony na wyłączeniu niektórych urzędników, którzy byli już zatrudnieni w dniu wejścia zmian w życie, a z drugiej strony na stopniowym wdrażaniu zmian, w zależności od wieku urzędników, którzy byli już zatrudnieni w dniu ich wejścia w życie. W tym kontekście należy wskazać, że emerytura, której mogą oczekiwać urzędnicy Unii, stanowi w większości wypadków najważniejszy, a nawet jedyny składnik przychodu na starość, do którego mają prawo z tytułu działalności zawodowej. Natomiast wykonywanie mandatu posła do Parlamentu na ogół nie ma charakteru jedynej działalności zawodowej. Zazwyczaj ma miejsce po okresach innej działalności zawodowej posła, przed taką inną działalnością lub nawet równolegle z nią. W konsekwencji uzupełniające świadczenia emerytalne posłów do Parlamentu Europejskiego stanowią najczęściej tylko część przychodu na starość byłych posłów, którzy zazwyczaj nabywają inne uprawnienia emerytalne w związku z inną działalnością zawodową. Wynika stąd, że zmiana uzupełniającego systemu emerytalnego nie wpływa na ubezpieczonych w taki sposób, w jaki urzędników Unii dotyka zmiana ich systemu emerytalnego.
Ponadto zmiana systemu emerytalnego urzędników Unii przyjęta w rozporządzeniu nr 723/2004 opierała się na innych powodach niż powody wskazane w decyzji o zmianie uzupełniającego systemu emerytalnego posłów do Parlamentu Europejskiego. Podwyższenie wieku emerytalnego urzędników, jak również obniżenie stopy kumulacji uprawnień emerytalnych były bowiem sposobem dostosowania systemu emerytalnego do postępującej ewolucji demograficznej, a nie reakcją na ostry kryzys tego systemu. Natomiast decyzja o zmianie uzupełniającego systemu emerytalnego posłów a w szczególności decyzja o podwyższeniu wieku emerytalnego w ramach tego systemu – była uzasadniona sytuacją o szczególnie pilnym charakterze zwłaszcza w zakresie płynności i wskaźnika pokrycia należnych świadczeń emerytalnych.
(por. pkt 114, 117–121, 123, 124)
9. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 137, 138)