Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (ένατο τμήμα) της 15ης Νοεμβρίου 2018 – Banco Santander κατά Επιτροπής

(Υπόθεση T-227/10)

«Κρατικές ενισχύσεις – Διατάξεις περί φόρου εταιριών που επιτρέπουν στις επιχειρήσεις με φορολογική έδρα την Ισπανία την απόσβεση της υπεραξίας που προκύπτει από απόκτηση συμμετοχών σε εταιρίες με φορολογική έδρα στο εξωτερικό – Απόφαση με την οποία η ενίσχυση κηρύσσεται ασυμβίβαστη με την κοινή αγορά και διατάσσεται η μερική ανάκτησή της – Έννοια της κρατικής ενισχύσεως – Επιλεκτικός χαρακτήρας – Σύστημα αναφοράς – Παρέκκλιση – Διαφορετική μεταχείριση – Δικαιολόγηση της διαφορετικής μεταχειρίσεως – Ωφελούμενες από το μέτρο επιχειρήσεις – Δικαιολογημένη εμπιστοσύνη»

1.      Ένδικη διαδικασία – Εξέταση της ουσίας πριν από την εξέταση του παραδεκτού – Επιτρέπεται

(βλ. σκέψεις 23, 24)

2.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Έννοια – Επιλεκτικός χαρακτήρας του μέτρου – Μέτρο που παρέχει φορολογικό πλεονέκτημα – Πλαίσιο αναφοράς για τη διαπίστωση της υπάρξεως πλεονεκτήματος – Ουσιαστική οριοθέτηση – Κριτήρια – Ύπαρξη συνδέσμου μεταξύ του αντικειμένου του επίμαχου μέτρου και του αντικειμένου του πλαισίου αναφοράς – Συγκρίσιμος χαρακτήρας των καταστάσεων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του επίμαχου μέτρου και εκείνων που εμπίπτουν στο πλαίσιο αναφοράς

(Άρθρο 107 § 1 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 50-52, 82, 85, 89-93)

3.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Έννοια – Επιλεκτικός χαρακτήρας του μέτρου – Μέτρο που παρέχει φορολογικό πλεονέκτημα – Μέτρο γενικού χαρακτήρα που εφαρμόζεται αδιακρίτως σε όλους τους επιχειρηματίες – Μέτρο που δεν εφαρμόζεται σε πράξεις συγκρίσιμες με εκείνες από τις οποίες εξαρτάται η χορήγησή του – Μέτρο δυνάμενο να χαρακτηριστεί ως επιλεκτικό

(Άρθρο 107 § 1 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψη 69)

4.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Έννοια – Επιλεκτικός χαρακτήρας του μέτρου – Μέτρο που παρέχει φορολογικό πλεονέκτημα – Πλαίσιο αναφοράς για τη διαπίστωση της υπάρξεως πλεονεκτήματος – Ουσιαστική οριοθέτηση – Μέτρο που συνιστά το δικό του πλαίσιο αναφοράς – Προϋποθέσεις – Σαφώς οριοθετημένο φορολογικό καθεστώς το οποίο επιδιώκει ειδικούς σκοπούς – Δεν συντρέχει – Συστηματικός και γενικός χαρακτήρας του μέτρου

(Άρθρο 107 § 1 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 114-119)

5.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Έννοια – Επιλεκτικός χαρακτήρας του μέτρου – Παρέκκλιση από το γενικό φορολογικό σύστημα  – Διαφοροποίηση μεταξύ επιχειρήσεων που τελούν σε παρεμφερή πραγματική και νομική κατάσταση – Κριτήρια εκτιμήσεως – Σύγκριση υπό το πρίσμα του σκοπού που επιδιώκεται από το κοινό φορολογικό σύστημα στο σύνολό του

(Άρθρο 107 § 1 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 130-136)

6.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Έννοια – Επιλεκτικός χαρακτήρας του μέτρου – Παρέκκλιση από το γενικό φορολογικό σύστημα – Δικαιολόγηση βάσει της φύσεως και της οικονομίας του συστήματος  – Κριτήρια εκτιμήσεως – Μέτρο που αποσκοπεί στην επίτευξη σκοπού σχετικού με τους μηχανισμούς που είναι συμφυείς με το γενικό φορολογικό σύστημα – Πρόσφορος χαρακτήρας – Περιεχόμενο της έννοιας του βάρους αποδείξεως

(Άρθρο 107 § 1 ΣΛΕΕ· κανονισμός 659/1999 του Συμβουλίου)

(βλ. σκέψεις 153-159, 163, 177, 185, 186, 193, 198)

7.      Προσφυγή ακυρώσεως – Αντικείμενο – Μερική ακύρωση – Προϋπόθεση – Δυνατότητα διαχωρισμού των προσβαλλομένων διατάξεων – Αντικειμενικό κριτήριο – Προϋπόθεση η οποία δεν πληρούται – Απαράδεκτο

(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψη 208)

8.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Έννοια – Εκτίμηση υπό το πρίσμα του άρθρου 107, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ – Συνεκτίμηση προγενέστερης πρακτικής – Αποκλείεται

(Άρθρο 107 § 1 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 211, 236)

9.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Εξέτασή τους από την Επιτροπή – Καθορισμός του δικαιούχου της ενισχύσεως – Πραγματική χρήση – Εκτίμηση

(Άρθρο 107 § 1 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 225-234)

10.    Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Έννοια – Εκτίμηση υπό το πρίσμα της αντικειμενικής καταστάσεως, ανεξαρτήτως της συμπεριφοράς των θεσμικών οργάνων – Συνεκτίμηση της εν λόγω συμπεριφοράς κατά την εξέταση της υποχρεώσεως ανακτήσεως της ασυμβίβαστης με την κοινή αγορά ενισχύσεως – Προστασία της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης

(Άρθρο 107 § 1 ΣΛΕΕ· κανονισμός 659/1999 του Συμβουλίου, άρθρο 14)

(βλ. σκέψεις 245-259)

11.    Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Ανάκτηση παράνομης ενισχύσεως – Ενίσχυση χορηγηθείσα κατά παράβαση των κανόνων διαδικασίας του άρθρου 108 ΣΛΕΕ – Ενδεχόμενη δικαιολογημένη εμπιστοσύνη των δικαιούχων – Δεν συντρέχει, πλην εξαιρετικών περιστάσεων – Δικαιολογημένη εμπιστοσύνη που δημιουργήθηκε από ειδικές, ανεπιφύλακτες και συγκλίνουσες εγγυήσεις εκ μέρους της Επιτροπής – Δημοσίευση της αποφάσεως περί κινήσεως της επίσημης διαδικασίας έρευνας που θέτει τέλος στην εν λόγω δικαιολογημένη εμπιστοσύνη

(Άρθρα 107 § 1 ΣΛΕΕ και 108 § 3 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 261-284)

Αντικείμενο

Αίτημα δυνάμει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ για την ακύρωση του άρθρου 1, παράγραφος 1, της αποφάσεως 2011/5/ΕΚ της Επιτροπής, της 28ης Οκτωβρίου 2009, σχετικά με τη φορολογική απόσβεση χρηματοοικονομικού εμπορικού κεφαλαίου για τη συμμετοχή σε ξένο μετοχικό κεφάλαιο υπό τον αριθμό C 45/07 (πρώην NN 51/07, πρώην CP 9/07) εφαρμοσθείσα από την Ισπανία (ΕΕ 2011, L 7, σ. 48), και, επικουρικώς, του άρθρου 4 της αποφάσεως αυτής.

Διατακτικό

Το Γενικό Δικαστήριο αποφασίζει:

1) Απορρίπτει την προσφυγή.

2) Η Banco Santander, SA φέρει, πέραν των δικαστικών εξόδων της, και τα έξοδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.