Sprawa C‑650/13
Thierry Delvigne
przeciwko
Commune de Lesparre-Médoc
i
Préfet de la Gironde
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym
złożony przez tribunal d’instance de Bordeaux)
Odesłanie prejudycjalne – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Artykuły 39 i 49 – Parlament Europejski – Wybory – Prawo głosowania – Obywatelstwo Unii Europejskiej – Działanie wstecz łagodniejszej ustawy karnej – Ustawodawstwo krajowe przewidujące pozbawienie prawa wyborczego w wypadku skazania w trybie karnym orzeczonego w ostatniej instancji przed dniem 1 marca 1994 r.
Streszczenie – wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 6 października 2015 r.
1. Pytania prejudycjalne – Właściwość – Granice – Wniosek o wykładnię Karty praw podstawowych Unii Europejskiej – Uregulowanie krajowe mające związek z prawem Unii – Właściwość
(art. 267 TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 51 ust. 1)
2. Parlament Europejski – Wybory – Prawo głosowania i kandydowania – Osoby uprawnione – Kompetencje państw członkowskich – Granice
(art. 14 TUE; art. 22 TFUE, art. 223 akapit pierwszy TFUE; akt dotyczący wyborów członków Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich, art. 1 ust. 3, art. 8)
3. Pytania prejudycjalne – Właściwość – Granice – Pytania pozbawione w sposób oczywisty znaczenia dla sprawy, pytania hipotetyczne zadane w kontekście wykluczającym użyteczną odpowiedź i pytania pozbawione związku z przedmiotem sporu przed sądem krajowym – Brak – Dopuszczalność
(art. 267 TFUE)
4. Prawa podstawowe – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Ograniczenie wykonywania praw i wolności przewidzianych w karcie – Przesłanki – Prawo głosowania i kandydowania – Działanie wstecz łagodniejszej ustawy karnej – Ustawodawstwo krajowe przewidujące pozbawienie prawa wyborczego w wypadku skazania w trybie karnym orzeczonego w ostatniej instancji przed dniem 1 marca 1994 r. – Dopuszczalność
(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 39 ust. 2, art. 49 ust. 1 zdanie ostatnie, art. 52 ust. 1)
1. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 25–27, 33, 34)
2. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 31, 32)
3. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 36–39)
4. Artykuł 39 ust. 2 i art. 49 ust. 1 zdanie ostatnie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie temu, by przepisy krajowe państwa członkowskiego wykluczały z mocy prawa spośród osób, którym przysługuje prawo głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego, osoby, które zostały skazane w trybie karnym za zbrodnię wyrokiem, który stał się prawomocny przed dniem 1 marca 1994 r.
Jest oczywiste, że takie pozbawienie prawa głosowania stanowi ograniczenie przy korzystaniu z prawa zagwarantowanego w art. 39 ust. 2 karty. Jednakże art. 52 ust. 1 karty dopuszcza wprowadzenie ograniczeń w wykonywaniu praw takich jak prawa ustanowione w art. 39 ust. 2 karty, o ile przewidziane są one ustawą, szanują istotę tych praw i wolności i z zastrzeżeniem zasady proporcjonalności są konieczne i rzeczywiście odpowiadają celom interesu ogólnego uznanym przez Unię lub potrzebom ochrony praw i wolności innych osób. W tym względzie rozpatrywane pozbawienie prawa głosowania wynikające z zastosowania powiązanych ze sobą przepisów prawa krajowego, należy stwierdzić, że jest ono przewidziane ustawą. Ponadto ograniczenie to szanuje istotę prawa głosowania, o którym mowa w art. 39 ust. 2 karty. Wspomniane ograniczenie nie podważa bowiem tego prawa jako takiego, gdyż skutkuje ono wykluczeniem niektórych osób z grupy osób, którym przysługuje prawo głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego, na szczególnych warunkach i z powodu ich zachowania, pod warunkiem, że wspomniane warunki są spełnione. Takie ograniczenie okazuje się proporcjonalne, gdy po pierwsze, uwzględnia ono charakter i wagę popełnionego przestępstwa oraz okres trwania kary i po drugie, prawo krajowe umożliwia osobie, którą pozbawiono prawa głosowania wniesienie o zwolnienie z dodatkowej kary pozbawienia prawa głosowania i o uzyskanie tego zwolnienia.
Jeśli chodzi o zasadę działania wstecz łagodniejszej ustawy karnej wymienioną w art. 49 ust. 1 karty, zgodnie z tą zasadą, jeśli ustawa, która weszła w życie po popełnieniu czynu zabronionego pod groźbą kary, przewiduje karę łagodniejszą, ta właśnie kara ma zastosowanie. Tymczasem zasada ta nie może stać na przeszkodzie danym przepisom krajowym, ponieważ ustawodawstwo to ogranicza się do utrzymania pozbawienia prawa głosowania wynikającego ze skazania w trybie karnym jedynie w odniesieniu do skazania prawomocnym wyrokiem, wydanym w ostatniej instancji w okresie obowiązywania dawnego kodeksu karnego.
(por. pkt 45–49, 51, 53, 56, 58; sentencja)