Υποθέσεις T‑168/10 και T‑572/10

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

κατά

Société d’économie mixte d’équipement de l’Aveyron (SEMEA) και
Commune de Millau

«Ρήτρα διαιτησίας — Σύμβαση επιδοτήσεως που αφορά αναπτυξιακή τοπική δράση συνιστάμενη στην εκτέλεση εργασιών προετοιμασίας και θέσεως σε λειτουργία ενός Ευρωπαϊκού Κέντρου Τοπικής Επιχειρήσεως στο Millau (Γαλλία) — Επιστροφή μέρους των καταβληθεισών προκαταβολών — Παραδεκτό αγωγής στρεφόμενης κατά εταιρίας γαλλικού δικαίου η οποία έχει διαγραφεί από το μητρώο εμπόρων και εταιριών — Εφαρμογή του γαλλικού δικαίου — Διοικητική σύμβαση — Αναζήτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων — Παραγραφή — Αντιτάξιμο ρήτρας διαιτησίας — Αναδοχή χρέους — Θεωρία του παρεπομένου — Σύμβαση υπέρ τρίτου»

Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα)
της 19ης Σεπτεμβρίου 2012

1.      Ένδικη διαδικασία — Άσκηση αγωγής ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου βάσει ρήτρας διαιτησίας — Αγωγή κατά εταιρίας η οποία έχει διαγραφεί από το μητρώο εμπόρων και εταιριών — Εκτίμηση του παραδεκτού βάσει του εφαρμοστέου εθνικού δικαίου

(Άρθρα 256 § 1, εδ. 1, ΣΛΕΕ και 272 ΣΛΕΕ)

2.      Εθνικό δίκαιο — Γαλλικό δίκαιο — Είσπραξη απαιτήσεων έναντι τοπικής εταιρίας μικτής οικονομίας η οποία έχει διαγραφεί από το μητρώο εμπόρων και εταιριών

3.      Ένδικη διαδικασία — Εισαγωγικό δικόγραφο — Τυπικά στοιχεία — Προσδιορισμός του αντικειμένου της διαφοράς — Συνοπτική έκθεση των προβαλλόμενων ισχυρισμών

(Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 21, εδ. 1· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 44 § 1, στοιχείο γ΄)

4.      Εξωσυμβατική ευθύνη — Προϋποθέσεις — Έλλειψη νομιμότητας — Ζημία — Αιτιώδης συνάφεια — Μη συνδρομή μιας εκ των προϋποθέσεων — Απόρριψη της αγωγής αποζημιώσεως στο σύνολό της

(Άρθρο 340, εδ. 2, ΣΛΕΕ)

5.      Ένδικη διαδικασία — Άσκηση αγωγής ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου βάσει ρήτρας διαιτησίας — Δικαιοδοσία του Γενικού Δικαστηρίου καθοριζόμενη βάσει αποκλειστικώς του άρθρου 272 ΣΛΕΕ και της ρήτρας διαιτησίας — Εφαρμογή των περί δικαιοδοσίας εθνικών διατάξεων — Αποκλείεται

(Άρθρο 272 ΣΛΕΕ)

6.      Ένδικη διαδικασία — Άσκηση αγωγής ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου βάσει ρήτρας διαιτησίας — Εφαρμογή της ρήτρας διαιτησίας σε τρίτον μέσω της προβλέψεως ρήτρας υπέρ τρίτου στη σύμβαση — Επιτρέπεται — Δυνατότητα μονομερούς καταργήσεως — Όρια

(Άρθρο 272 ΣΛΕΕ)

7.      Ένδικη διαδικασία — Άσκηση αγωγής ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου βάσει ρήτρας διαιτησίας — Εισαγωγικό δικόγραφο — Τύπος της ρήτρας — Ρήτρα συνομολογούμενη γραπτώς

(Άρθρο 272 ΣΛΕΕ· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 44 § 5α)

1.      Αγωγή ασκούμενη δυνάμει ρήτρας διαιτησίας, κατά το άρθρο 272 ΣΛΕΕ, είναι απαράδεκτη αν, κατά την ημερομηνία ασκήσεώς της, η εναγόμενη εταιρία δεν είχε ούτε ικανότητα δικαίου ούτε ικανότητα να είναι διάδικος. Το εφαρμοστέο στην περίπτωση αυτή δίκαιο είναι το δίκαιο που διέπει τη σύσταση της συγκεκριμένης εταιρίας.

Συναφώς, στην περίπτωση που το εφαρμοστέο εθνικό δίκαιο αναγνωρίζει τη δυνατότητα επιβιώσεως της νομικής προσωπικότητας μιας εταιρίας και μετά την περάτωση των εργασιών εκκαθαρίσεως όταν ένας τρίτος προβάλλει απαίτηση έναντι της εταιρίας πηγάζουσα από την εταιρική δραστηριότητα, η αγωγή για την είσπραξη αυτής της απαιτήσεως είναι παραδεκτή παρά τη διαγραφή της εν λόγω εταιρίας από το μητρώο εμπόρων και εταιριών.

(βλ. σκέψεις 52-55, 57)

2.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 52-56, 63-67, 71, 78-83, 85-89, 92-96, 127-128, 154, 156-158)

3.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 99)

4.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 106-107)

5.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 115-119, 123, 148)

6.      Η πρόβλεψη, σε σύμβαση, ρήτρας διαιτησίας επιτρέπουσας στην Ένωση να υποβάλει μια διαφορά μεταξύ αυτής και ενός τρίτου στον δικαστή της Ένωσης δεν αντιβαίνει στην επιταγή του άρθρου 272 ΣΛΕΕ σύμφωνα με την οποία μια τέτοια ρήτρα πρέπει να περιέχεται σε σύμβαση η οποία συνάπτεται από την Ένωση ή για λογαριασμό της. Πράγματι, αφενός, μια σύμβαση υπέρ τρίτου μπορεί να θεωρηθεί ως σύμβαση για λογαριασμό της Ένωσης. Αφετέρου, ασφαλώς, η επιταγή αυτή του άρθρου 272 ΣΛΕΕ πρέπει να ερμηνεύεται κατά τρόπον ώστε να μην είναι δυνατόν η διεθνής δικαιοδοσία του δικαστή της Ένωσης για συμβατικές διαφορές να μπορεί να θεμελιωθεί εναντίον της βουλήσεως της Ένωσης. Όμως, στην περίπτωση ρήτρας διαιτησίας συνομολογηθείσας αποκλειστικώς υπέρ της Ένωσης, η ρήτρα αυτή δεν μπορεί να της αντιταχθεί εναντίον της βουλήσεώς της.

Εξάλλου, δεδομένου ότι οι ρήτρες διαιτησίας είναι συμβατικής φύσεως, τίποτε δεν εμποδίζει να εξεταστεί η ύπαρξη μιας τέτοιας ρήτρας βάσει των γενικών αρχών του δικαίου των συμβάσεων οι οποίες απορρέουν από τις έννομες τάξεις των κρατών μελών. Πράγματι, καίτοι μία από τις αρχές αυτές ορίζει ότι η σύμβαση δεσμεύει μόνο τα συμβαλλόμενα μέρη, η αρχή αυτή δεν εμποδίζει δύο συμβαλλομένους, μέσω συμβάσεως υπέρ τρίτου, να απονείμουν δικαίωμα σε τρίτο. Συναφώς, από τις γενικές αρχές του δικαίου των συμβάσεων προκύπτει ότι η ύπαρξη ρήτρας υπέρ τρίτου μπορεί να προκύπτει από ρητή συμφωνία μεταξύ του υποσχομένου και του αντισυμβαλλομένου του με σκοπό την απονομή δικαιώματος σε τρίτον. Η ύπαρξη μιας τέτοιας ρήτρας υπέρ τρίτου μπορεί επίσης να συνάγεται από τον σκοπό της συμβάσεως ή από τις συγκεκριμένες περιστάσεις της.

Επιπλέον, ο υποσχόμενος και ο αντισυμβαλλόμενος σε σύμβαση υπέρ τρίτου μπορούν, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να καταργήσουν ή να τροποποιήσουν τη ρήτρα που απονέμει το εν λόγω δικαίωμα. Εντούτοις, κατ’ εφαρμογήν των γενικών αρχών του δικαίου των συμβάσεων, αυτό δεν είναι πλέον δυνατόν αφότου ο υπέρ ου τρίτος ανακοίνωσε στον υποσχεθέντα ή στον αντισυμβαλλόμενό του ότι προτίθεται να επωφεληθεί του δικαιώματός του.

(βλ. σκέψεις 134-135, 138, 144)

7.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 145-146)