WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(druga izba)

z dnia 11 grudnia 2014 r.

Sprawa F‑31/14

Philippe Colart i in.

przeciwko

Parlamentowi Europejskiemu

Służba publiczna – Reprezentacja personelu – Komitet Pracowniczy – Wybory do komitetu pracowniczego – Przepisy dotyczące reprezentacji personelu w Parlamencie Europejskim – Kompetencje komisji skrutacyjnej – Postępowanie w sprawie zażaleń do komisji skrutacyjnej – Ogłoszenie wyników wyborów – Złożenie zażalenia do komisji skrutacyjnej – Artykuł 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego – Brak uprzedniego zażalenia do organu powołującego – Wniesienie sprawy bezpośrednio do Sądu – Niedopuszczalność

Przedmiot:      Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a, w której P. Colart i inni skarżący, których nazwiska zostały wymienione w załączniku żądają stwierdzenia nieważności wyników wyborów do komitetu pracowniczego Parlamentu Europejskiego, które zostały ogłoszone i przekazane przez komisję skrutacyjną w dniu 28 listopada 2013 r. oraz potwierdzone przez tę komisję po oddaleniu ich zażalenia.

Orzeczenie:      Skarga zostaje odrzucona jako niedopuszczalna. Philippe Colart i inni skarżący, wymienieni w załączniku, pokrywają połowę własnych kosztów. Parlament Europejski pokrywa własne koszty i zostaje obciążony połową kosztów poniesionych przez skarżących.

Streszczenie

1.      Skargi urzędników – Komitet Pracowniczy – Wybory – Właściwość sądu Unii – Granice

(art. 270 TFUE; regulamin pracowniczy, art. 90, 91)

2.      Urzędnicy – Reprezentacja – Komitet Pracowniczy – Wybory – Prawidłowość – Obowiązek zapewnienia prawidłowości przebiegu wyborów przez instytucje – Zakres

(regulamin pracowniczy, art. 9 ust. 2, art. 90, 91)

3.      Skargi urzędników – Akt niekorzystny – Pojęcie – Decyzja organu powołującego dotycząca zapewnienia prawidłowości wyborów oraz następnie składu organów przedstawicielskich personelu instytucji – Zaliczenie – Przesłanki

(art. 270 TFUE; regulamin pracowniczy, art. 90, 91)

4.      Skargi urzędników – Komitet Pracowniczy – Wybory – Decyzja komisji skrutacyjnej – Skarga wniesiona przeciwko danej instytucji w braku zgodnego z regulaminem pracowniczym postępowania poprzedzającego wniesienie skargi – Niedopuszczalność

(art. 270 TFUE; regulamin pracowniczy, art. 90 ust. 2; załącznik II, art. 1 akapit drugi)

5.      Postępowanie sądowe – Koszty – Obciążenie – Branie pod uwagę względów słuszności – Obciążenie strony wygrywającej sprawę częścią kosztów postępowania

(regulamin postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej, art. 101, 102 § 2)

1.      Sąd Unii jest właściwy do orzekania w sprawach sporów wyborczych dotyczących w szczególności komitetów pracowniczych na mocy ogólnych przepisów regulaminu pracowniczego dotyczących skarg urzędników do sądu, przyjętych na podstawie art. 270 TFUE. Ta kontrola sądowa sprawowana jest w ramach skarg przeciwko zainteresowanej instytucji, których przedmiot stanowią działania lub zaniechania organu powołującego wynikające z wykonywania kontroli administracyjnej, którą pełni on w tej dziedzinie.

Jednakże sąd Unii jest właściwy jedynie w sprawach aktów niekorzystnych tego organu powołującego. W szczególności w sporach wyborczych dotyczących desygnowania komitetów pracowniczych, akty przyjmowane przez organ powołany na podstawie regulaminu pracowniczego lub nie i na który nie delegowano uprawnień organu powołującego, taki jak komitet pracowniczy, komisja wyborcza lub komisja skrutacyjna, nie są w zasadzie aktami, ściśle rzecz biorąc, organu powołującego, które mogą z tego tytułu stanowić przedmiot niezależnej skargi do sądu Unii.

Jedynie bowiem ewentualnie tytułem kwestii incydentalnej, w ramach kontroli sądowej działań lub zaniechań organu powołującego w świetle ciążącego na nim obowiązku zapewnienia prawidłowości wyborów, sąd Unii może, zważywszy na spójność kolejnych aktów składających się na czynności wyborcze oraz złożoną procedurę, w której są one podejmowane, być zmuszony do zbadania, czy akty przyjmowane przez komisję skrutacyjną, ściśle związane z zaskarżoną decyzją organu powołującego, są ewentualnie obarczone wadą niezgodności z prawem. Tego rodzaju kontrola sądowa wymaga jednakże zaistnienia decyzji organu powołującego.

(zob. pkt 41, 46, 47)

Odesłanie

Trybunał, wyroki: de Dapper i in./Parlament, 54/75, EU:C:1976:127, pkt 8, 24; Venus i Obert/Komisja i Rada, 783/79, 786/79, EU:C:1981:245, pkt 22; Diezler i in./KES, 146/85, 431/85, EU:C:1987:457, pkt 5

Sąd Pierwszej Instancji, wyroki: Grynberg i Hall/Komisja, T‑534/93, EU:T:1994:86, pkt 20; Marx Esser i del Amo Martinez/Parlament, T‑182/94, EU:T:1996:130, pkt 37; Chew/Komisja, T‑28/96, EU:T:1997:97, pkt 20

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok Milella i Campanella/Komisja, F‑71/05, EU:F:2007:184, pkt 42, 43

2.      Instytucje Unii mają obowiązek zapewnienia swoim urzędnikom możliwości wyznaczenia swych przedstawicieli z pełną swobodą i poszanowaniem ustalonych zasad. Zatem mają one obowiązek zapobiegania lub przeciwstawiania się oczywistym nieprawidłowościom popełnianym przez organy odpowiedzialne za przeprowadzenie wyborów, takie jak komitet pracowniczy lub komisja skrutacyjna.

W tym względzie administracja, po pierwsze, może być obowiązana do wydania decyzji o obowiązkowym charakterze, a po drugie, w każdym razie obowiązana jest do wydania rozstrzygnięcia w odniesieniu do zażaleń, które mogą do niej wpłynąć w tym przedmiocie w ramach procedury określonej w art. 90, 91 regulaminu pracowniczego.

Sprawowana przez administrację kontrola w sprawach wyborczych nie ogranicza się do prawa do interweniowania w sytuacji, gdy organy powołane na podstawie regulaminu pracowniczego lub organy administracji odpowiedzialne za organizację wyborów naruszą już przepisy wyborcze lub gdy istnieje konkretna groźba, że nie będą ich przestrzegać. Przeciwnie, instytucje mają prawo interweniować z urzędu, w tym prewencyjnie, w razie gdy mają wątpliwości co do prawidłowości wyborów.

(zob. pkt 42–44)

Odesłanie

Trybunał, wyrok de Dapper i in./Parlament, EU:C:1976:127, pkt 22, 23

Sąd Pierwszej Instancji, wyrok Maindiaux i in./KES, T‑28/89, EU:T:1990:18, pkt 32, 71

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok Milella i Campanella/Komisja, EU:F:2007:184, pkt 71

3.      Czynności podejmowane w ramach ciążącego na wszystkich instytucjach Unii obowiązku zapewnienia prawidłowości wyborów do pracowniczych organów przedstawicielskich oraz następnie prawidłowości składu tych organów stanowią decyzje własne danej instytucji, wobec których urzędnicy i pracownicy mogą bezpośrednio składać zażalenia do organu powołującego, bez konieczności dopełnienia procedury określonej w art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego i uprzedniego wezwania organu powołującego do wydania odnoszącej się do nich decyzji.

Sąd Unii uznaje również możliwość podjęcia działania bezpośrednio w drodze zażalenia na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego, nawet gdy organ powołujący nie wydał jeszcze decyzji, dorozumianej lub wyraźnej, o powstrzymaniu się od skontrolowania prawidłowości decyzji podjętej przez organ odpowiedzialny za organizację wyborów, o ile w takim zażaleniu zainteresowany wskaże środki, których podjęcia wymaga regulamin pracowniczy, a od których podjęcia organ powołujący miał się powstrzymać.

W tym stanie rzeczy w dziedzinie sporów wyborczych dotyczących desygnowania komitetów pracowniczych instytucji Unii uprzednie złożenie zażalenia na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego jest w każdym razie niezbędne w odniesieniu do wszystkich skarg wnoszonych na podstawie art. 270 TFUE i art. 91 regulaminu pracowniczego.

(zob. pkt 49–51)

Odesłanie

Trybunał, wyroki: de Dapper i in./Parlament, EU:C:1976:127, pkt 23; Diezler i in./KES, EU:C:1987:457, pkt 7

Sąd Pierwszej Instancji, wyrok White/Komisja, T‑65/91, EU:T:1994:3, pkt 91, 92

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok Milella i Campanella/Komisja, EU:F:2007:184, pkt 54; postanowienie Klar i Fernandez Fernandez/Komisja, F‑114/13, EU:F:2014:192, pkt 58, 59, odwołanie w toku przed Sądem Unii Europejskiej, sprawa T‑665/14 P

4.      Skarga skierowana przeciwko instytucji Unii, lecz dotycząca zgodności z prawem wyników wyborów do komitetu pracowniczego ogłoszonych przez komisję skrutacyjną, nie zaś decyzji organu powołującego, jest niedopuszczalna.

W sytuacji bowiem, gdy wspomniana komisja oddaliła zażalenie skarżącego na podstawie jej własnych przepisów, skarżący ma możliwość wystąpienia do organu powołującego, aby ten wydał decyzję zawierającą stanowisko w przedmiocie prawidłowości wyborów, a wręcz by unieważnił wyniki tych wyborów, zaś w przypadku dorozumianej lub wyraźnej odmowy – możliwość wniesienia zażalenia w rozumieniu art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego. Skarżący może również złożyć zażalenie w rozumieniu art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego bezpośrednio do organu powołującego.

W tym względzie obowiązek złożenia, również w sprawach wyborczych, zażalenia przed wniesieniem skargi na podstawie art. 270 TFUE w odniesieniu do działania lub zaniechania organu powołującego w ramach jego obowiązku kontrolowania prawidłowości wyborów do komitetu pracowniczego nie może ulec zniesieniu dlatego, że jakiś organ, w niniejszym przypadku komisja skrutacyjna, jest właściwy na mocy dokumentu przyjętego przez komitet pracowniczy i sam personel instytucji do rozstrzygania w przedmiocie sprzeciwów związanych z przebiegiem wyborów i ich wynikami.

Po pierwsze bowiem, zgromadzenie urzędników i organy powołane na podstawie regulaminu pracowniczego, takie jak komitet pracowniczy, nie mają kompetencji, w ramach warunków wyboru komitetu pracowniczego, które przyjmują do ustanawiania odstępstw od wyraźnej normy regulaminu pracowniczego, czyli w niniejszym przypadku art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego.

Po drugie, decyzja wydana przez komisję skrutacyjną jest wyłącznie decyzją potwierdzającą lub, w odpowiednim przypadku, wzruszającą wyniki wyborów. W tej sytuacji, Sąd nie jest właściwy do orzekania bezpośrednio, w braku jakiejkolwiek decyzji organu powołującego pozwanej instytucji, w przedmiocie zgodności z prawem decyzji komisji skrutacyjnej.

Natomiast jeśli chodzi o decyzję organu powołującego zawierającą rozstrzygnięcie w przedmiocie zażalenia złożonego w sprawach wyborczych na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego, decyzja taka dotyczy tego, czy organ powołujący, w świetle wyników wyborów oraz zważywszy na jego obowiązek zapewnienia urzędnikom i pracownikom możliwości wyznaczenia swoich przedstawicieli z pełną swobodą i poszanowaniem ustalonych zasad, podejmie działanie, czy powstrzyma się od oddziaływania na proces wyborczy. To w takiej sytuacji w sprawach wyborczych Sąd jest właściwy do skontrolowania zgodności z prawem decyzji organu powołującego, aby ustalić w szczególności, czy organ powołujący nie zastosował środka przewidzianego przez niniejszy regulamin pracowniczy w rozumieniu art. 90 ust. 2 akapit pierwszy regulaminu pracowniczego.

(zob. pkt 54, 57, 60–63)

Odesłanie

Trybunał, wyrok de Dapper i in./Parlament, EU:C:1976:127, pkt 28, 29

Sąd Pierwszej Instancji, wyroki: Maindiaux i in./KES, EU:T:1990:18, pkt 45; Grynberg i Hall/Komisja, EU:T:1994:86, pkt 23; Schneider/Komisja, T‑54/92, EU:T:1994:283, pkt 19; Marx Esser i del Amo Martinez/Parlament, EU:T:1996:130, points 17–22, 33

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok Loukakis i in./Parlament, F‑82/11, EU:F:2013:139, pkt 25, 29, 46

5.      Należy zastosować przepisy art. 102 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej, dotyczące możliwości obciążenia strony wygrywającej sprawę poniesionymi przez nią kosztami oraz kosztami poniesionymi przez stronę przeciwną, jeżeli brzmienie spornych przepisów wewnętrznych mogło pozwalać sądzić, że dopuszczalna była skarga bezpośrednia do sądu Unii i jeśli dana instytucja przyznała, że istniała niejasność, lecz zrezygnowała z interweniowania w celu zmiany tego brzmienia.

(zob. pkt 67, 68)