Sprawa T‑517/12

Alro SA

przeciwko

Komisji Europejskiej

Pomoc państwa – Energia elektryczna – Taryfy preferencyjne – Decyzja o wszczęciu postępowania przewidzianego w art. 108 ust. 2 TFUE – Skarga o stwierdzenie nieważności – Akt niepodlegający zaskarżeniu – Środek pomocowy wdrożony w całości, częściowo w dniu wydania decyzji, a częściowo w dniu wniesienia skargi – Niedopuszczalność

Streszczenie – wyrok Sądu (piąta izba) z dnia 16 października 2014 r.

1.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Akty, których celem jest wywołanie skutków prawnych – Pojęcie – Przesłanki

(art. 263 TFUE)

2.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Pojęcie – Akty wywołujące wiążące skutki prawne – Akty przygotowawcze – Wykluczenie

(art. 263 TFUE)

3.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Akty wywołujące wiążące skutki prawne – Decyzja Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do wdrażanego środka krajowego uznanego tymczasowo za nową pomoc – Zaliczenie

(art. 107 ust. 1 TFUE, art. 108 ust. 3 TFUE, art. 263 TFUE)

4.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Akty wywołujące wiążące skutki prawne – Decyzja Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do środka krajowego, który jest już wdrażany – Wykluczenie

(art. 107 ust. 1 TFUE, art. 108 ust. 2 TFUE, art. 263 TFUE)

5.      Postępowanie sądowe – Dopuszczalność skargi – Ocena odnosząca się do chwili wniesienia skargi

6.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Pojęcie – Akty wywołujące wiążące skutki prawne – Ocena tych skutków zgodnie z istotą aktu

(art. 263 TFUE)

7.      Prawo Unii Europejskiej – Bezpośrednia skuteczność – Pierwszeństwo – Kolizja pomiędzy decyzją Komisji a decyzją krajową – Obowiązki i uprawnienia sądu krajowego, do którego wniesiono sprawę

(protokół nr 17 załączony do traktatów UE i FUE)

8.      Pomoc przyznawana przez państwa – Decyzja Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do środka krajowego – Skarga o stwierdzenie nieważności uznana za niedopuszczalną przez Sąd – Naruszenie prawa do skutecznej ochrony sądowej – Brak – Możliwość zwrócenia się do sądu krajowego o skorzystanie z trybu odesłania prejudycjalnego

(art. 108 ust. 2 TFUE, art. 267 TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47)

1.      W ramach skarg o stwierdzenie nieważności wnoszonych przez państwa członkowskie lub przez instytucje, za akty zaskarżalne w rozumieniu art. 263 TFUE uważa się wszelkie przepisy wydane przez instytucje, bez względu na ich formę, które mają na celu wywołanie wiążących skutków prawnych. Ponadto państwo członkowskie posiada legitymację procesową czynną do wniesienia skargi o stwierdzenie nieważności aktu wywołującego wiążące skutki prawne, bez potrzeby wykazywania, że ma w tym interes prawny.

W sytuacjach gdy skarga o stwierdzenie nieważności aktu wydanego przez instytucje złożona była przez osobę fizyczną lub prawną, legitymacja procesowa czynna przysługuje takiej osobie jedynie w wypadku, gdy wiążące skutki prawne tego aktu są tego rodzaju, iż mogą wpłynąć na interes skarżącej, zmieniając w określony sposób jej sytuację prawną. W sytuacji gdy skarga o stwierdzenie nieważności zostaje złożona przez nieuprzywilejowaną skarżącą na akt, który nie jest do niej skierowany, wymóg, aby wiążące skutki prawne zaskarżanego aktu były tego rodzaju, iż mogą wpłynąć na interes skarżącej w taki sposób, iż zmienią w określony sposób jej sytuację prawną, częściowo pokrywa się z wymogami określonymi w art. 263 akapit czwarty TFUE.

(por. pkt 22, 24, 25)

2.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 23)

3.      Decyzja Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w przedmiocie środka wdrażanego i zakwalifikowanego przez Komisję jako nowa pomoc zmienia nieuchronnie zakres prawny tego środka, jak również sytuację prawną przedsiębiorstw będących jego beneficjentami, w szczególności jeśli chodzi o dalsze jego stosowanie. Na taką decyzję można powołać się również przed sądem krajowym, który jest zobowiązany do wyciągnięcia wszystkich konsekwencji wynikających z naruszenia art. 108 ust. 3 zdanie ostatnie TFUE. Wreszcie może ona skłonić przedsiębiorstwa będące beneficjentami danego środka do odmowy przyjęcia nowych wpłat lub korzyści albo do zaoszczędzenia kwot pieniężnych koniecznych na pokrycie przyszłego rozrachunku finansowego. Również środowiska gospodarcze będą uwzględniać w swych relacjach z tymi przedsiębiorstwami ich osłabioną sytuację prawną i finansową.

Te samodzielne skutki prawne należy rozumieć jako wiążące skutki prawne wywierane przez akty przygotowawcze i tymczasowe, wobec których, skarga wniesiona przeciwko decyzji kończącej postępowanie w sprawie domniemanej pomocy państwa nie może zapewnić beneficjentom domniemanego środka pomocowego wystarczającej ochrony sądowej.

(por. pkt 27–29)

4.      W odróżnieniu od decyzji Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w przedmiocie wdrażanego środka pomocowego taka decyzja w przedmiocie środka, który już nie jest wdrażany, nie pociąga za sobą samodzielnych skutków prawnych i, co za tym idzie, nie wywiera wiążących skutków prawnych, a to dlatego, że nie wywiera ona wobec państwa członkowskiego, do którego jest adresowana, a także wobec beneficjenta czy też beneficjentów badanej pomocy bezzwłocznego, pewnego i wystarczająco wiążącego skutku. Nie chodzi tu zatem o akt zaskarżalny w rozumieniu art. 263 TFUE.

W tym względzie braku pewności w stosunkach handlowych oraz sposobu, w jaki inne podmioty gospodarcze postrzegają sytuację, w jakiej znajduje się beneficjent tego rodzaju środka pomocowego, nie można uznać za wiążące skutki prawne, gdyż stanowią one jedynie faktyczne, a nie – prawne skutki, jakie zwykle pociąga za sobą wydanie decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego.

(por. pkt 35, 39, 44, 63)

5.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 46)

6.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 50)

7.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 56)

8.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 59)