Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (τέταρτο τμήμα)
της 16ης Σεπτεμβρίου 2013 – Duravit κ.λπ. κατά Επιτροπής

(Υπόθεση T‑364/10)

«Ανταγωνισμός – Συμπράξεις – Βελγική, γερμανική, γαλλική, ιταλική, ολλανδική και αυστριακή αγορά εγκαταστάσεων λουτρών – Απόφαση διαπιστώνουσα παράβαση του άρθρου 101 ΣΛΕΕ και του άρθρου 53 της Συμφωνίας ΕΟΧ – Συντονισμένη αύξηση των τιμών και ανταλλαγή εμπιστευτικών εμπορικών πληροφοριών – Ενιαία και διαρκής παράβαση – Βάρος αποδείξεως – Πρόστιμα – Ίση μεταχείριση – Αναλογικότητα – Ουδεμία ποινή άνευ νόμου»

1.                     Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής – Δικαστικός έλεγχος – Πλήρης δικαιοδοσία του δικαστή της Ένωσης – Περιεχόμενο – Συνεκτίμηση των κατευθυντήριων γραμμών για τον υπολογισμό των προστίμων – Όρια – Τήρηση των γενικών αρχών του δικαίου (Άρθρα 261 ΣΛΕΕ και 263 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 31· ανακοίνωση της Επιτροπής 2006/C 210/02) (βλ. σκέψεις 42-45, 48, 55, 177, 358, 359, 364)

2.                     Ένδικη διαδικασία – Αποδεικτικά μέσα – Εξέταση μαρτύρων – Εξουσία εκτιμήσεως του Γενικού Δικαστηρίου – Επιρροή της αρχής του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη (Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 68) (βλ. σκέψεις 49-53)

3.                     Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Νομικό πλαίσιο – Άρθρο 23, παράγραφοι 2 και 3, του κανονισμού 1/2003 – Εξουσία εκτιμήσεως την οποία παρέχει στην Επιτροπή το εν λόγω άρθρο – Θέσπιση εκ μέρους της Επιτροπής κατευθυντήριων γραμμών για τον υπολογισμό των προστίμων – Παραβίαση της αρχής «ουδεμία ποινή άνευ νόμου» και της αρχής της ασφάλειας δικαίου – Δεν υφίσταται (Άρθρα 101 § 1 ΣΛΕΕ και 290 § 1 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 §§ 2 και 3· ανακοίνωση της Επιτροπής 2006/C 210/02) (βλ. σκέψεις 64-66, 71-81)

4.                     Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Γενικές αρχές του δικαίου – Ασφάλεια δικαίου – Αρχή «ουδεμία ποινή άνευ νόμου» – Περιεχόμενο (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 49 § 1) (βλ. σκέψεις 67-69)

5.                     Συμπράξεις – Συμφωνίες και εναρμονισμένες πρακτικές που συνιστούν ενιαία παράβαση – Έννοια – Συνολική σύμπραξη – Κριτήρια – Μοναδικός σκοπός – Διασυνοριακοί δεσμοί και ροές εμπορικών συναλλαγών – Τρόπος διαπράξεως της παραβάσεως – Δεν ασκεί επιρροή (Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ) (βλ. σκέψεις 90-92, 134, 139, 140, 143)

6.                     Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αρχές – Θεμελιώδη δικαιώματα – Τεκμήριο αθωότητας – Διαδικασία στον τομέα του ανταγωνισμού – Δυνατότητα εφαρμογής (Άρθρο 6 § 2 ΣΕΕ· άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 47 και 48 § 1) (βλ. σκέψεις 93-95)

7.                     Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Απόφαση της Επιτροπής διαπιστώνουσα παράβαση που συνίσταται στη σύναψη συμφωνίας αντίθετης προς τους κανόνες του ανταγωνισμού – Απόφαση στηριζόμενη σε επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για την απόδειξη της υπάρξεως της παραβάσεως – Υποχρεώσεις, ως προς την απόδειξη, των επιχειρήσεων που αμφισβητούν ότι υπήρξε παράβαση (Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 2) (βλ. σκέψεις 96-99, 141, 144)

8.                     Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Απόφαση της Επιτροπής διαπιστώνουσα παράβαση – Τρόπος αποδείξεως – Χρήση δέσμης ενδείξεων –Απαιτούμενος βαθμός αποδεικτικής ισχύος όσον αφορά τις επιμέρους ενδείξεις – Προσκόμιση εκ μέρους της Επιτροπής δηλώσεων άλλων κατηγορουμένων επιχειρήσεων – Αποδεικτική αξία (Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 2) (βλ. σκέψεις 100-108, 186, 191, 195)

9.                     Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Ανακοίνωση των αιτιάσεων – Υποχρεωτικό περιεχόμενο – Σεβασμός των δικαιωμάτων άμυνας –Αποδεικτικά στοιχεία τα οποία μπορούν να ληφθούν υπόψη (Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 27 § 1) (βλ. σκέψεις 150, 160)

10.                     Συμπράξεις – Απαγόρευση – Παραβάσεις – Συμφωνίες και εναρμονισμένες πρακτικές που συνιστούν ενιαία παράβαση –Καταλογισμός σε επιχείρηση ευθύνης λόγω συμμετοχής στην παράβαση, η οποία λαμβάνεται υπόψη στο σύνολό της – Προϋποθέσεις – Αρκεί, προς θεμελίωση της ευθύνης της επιχειρήσεως, σιωπηρή έγκριση χωρίς δημόσια αποστασιοποίηση ή καταγγελία στις αρμόδιες αρχές (Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ) (βλ. σκέψεις 180-183, 249, 252)

11.                     Συμπράξεις – Εναρμονισμένη πρακτική – Έννοια – Συντονισμός και συνεργασία που δεν συμβιβάζονται με την υποχρέωση κάθε επιχειρήσεως να καθορίζει αυτοτελώς τη συμπεριφορά της στην αγορά – Ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ ανταγωνιστών – Αντικείμενο ή αποτέλεσμα αντίθετο προς τους κανόνες του ανταγωνισμού – Τεκμήριο – Προϋποθέσεις – Συμμετοχή η οποία φέρεται ότι υπήρξε αποτέλεσμα εξαναγκασμού – Περίσταση που δεν συνιστά δικαιολογία για την επιχείρηση η οποία δεν έκανε χρήση της δυνατότητας καταγγελίας στις αρμόδιες αρχές (Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ) (βλ. σκέψεις 199, 210-212, 227, 233, 318)

12.                     Ένδικη διαδικασία – Εισαγωγικό δικόγραφο – Τυπικά στοιχεία – Συνοπτική έκθεση των προβαλλόμενων ισχυρισμών – Απουσία – Απαράδεκτο (Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 21, εδ. 1· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 44 § 1, στοιχείο γ΄) (βλ. σκέψεις 292-294)

13.                     Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Σεβασμός των δικαιωμάτων άμυνας – Ακρόαση των επιχειρήσεων – Κατάρτιση πρακτικού και καταγραφή της ακροάσεως – Προσβολή του δικαιώματος ακροάσεως – Δεν υφίσταται (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 41 § 1· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 27 § 1· κανονισμός 773/2004 της Επιτροπής, άρθρα 12 και 14 § 8) (βλ. σκέψεις 344-350)

14.                     Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Κριτήρια – Σοβαρότητα της παραβάσεως – Κριτήρια εκτιμήσεως – Φύση και γεωγραφική έκταση της παραβάσεως (Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 §§ 2 και 3· ανακοίνωση της Επιτροπής 2006/C 210/02, σημεία 21 έως 23) (βλ. σκέψεις 370-373)

15.                     Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Μέγιστο ύψος – Υπολογισμός – Διάκριση μεταξύ τελικού και ενδιαμέσου ποσού του προστίμου – Συνέπειες (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2) (βλ. σκέψεις 379-384)

Αντικείμενο

Αίτημα περί μερικής ακυρώσεως της αποφάσεως C(2010) 4185 τελικό της Επιτροπής, της 23ης Ιουνίου 2010, σχετικά με διαδικασία βάσει του άρθρου 101 ΣΛΕΕ και του άρθρου 53 της Συμφωνίας ΕΟΧ (υπόθεση COMP/39092 – Εγκαταστάσεις λουτρών) και, επικουρικώς, αίτημα περί μειώσεως του προστίμου που επιβλήθηκε στις προσφεύγουσες με την απόφαση αυτή.

Διατακτικό

Το Γενικό Δικαστήριο αποφασίζει:

1) Ακυρώνει το άρθρο 1, παράγραφος 1, σημείο 8, της αποφάσεως C(2010) 4185 τελικό της Επιτροπής, της 23ης Ιουνίου 2010, σχετικά με διαδικασία βάσει του άρθρου 101 ΣΛΕΕ και του άρθρου 53 της Συμφωνίας ΕΟΧ (υπόθεση COMP/39092 – Εγκαταστάσεις λουτρών), στον βαθμό που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπιστώνει ότι οι Duravit AG, Duravit BeLux SPRL/BVBA και Duravit SA συμμετείχαν σε παράβαση στην Ιταλία, στην Αυστρία και στις Κάτω Χώρες.

2) Απορρίπτει την προσφυγή κατά τα λοιπά.

3) Οι Duravit AG, Duravit BeLux και Duravit SA φέρουν τα τρία τέταρτα των δικαστικών εξόδων τους.

4) Η Επιτροπή φέρει το ένα τέταρτο των εξόδων της Duravit AG, της Duravit BeLux και Duravit SA, καθώς και τα δικά της δικαστικά έξοδα.

5) Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης φέρει τα δικά του δικαστικά έξοδα.