Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (δεύτερο τμήμα)
της 9ης Δεκεμβρίου 2014 — Riva Fire κατά Επιτροπής
(Υπόθεση T‑83/10)
«Ανταγωνισμός — Συμπράξεις — Αγορά του οπλισμού σκυροδέματος σε ράβδους ή σε ρόλλους — Απόφαση με την οποία διαπιστώνεται παράβαση του άρθρου 65 ΑΧ μετά τη λήξη ισχύος της Συνθήκης ΕΚΑΧ, βάσει του κανονισμού (ΕΚ) 1/2003 — Καθορισμός των τιμών και των προθεσμιών πληρωμής — Περιορισμός ή έλεγχος της παραγωγής ή των πωλήσεων — Παράβαση ουσιώδους τύπου — Αρμοδιότητα της Επιτροπής — Νομική βάση — Διαβούλευση με τη συμβουλευτική επιτροπή επί συμπράξεων και δεσποζουσών θέσεων — Δικαιώματα άμυνας — Προσδιορισμός της αγοράς γεωγραφικώς — Εφαρμογή της αρχής της lex mitior — Παράβαση του άρθρου 65 ΑΧ — Πρόστιμα — Σοβαρότητα και χρονική διάρκεια της παραβάσεως — Ελαφρυντικές περιστάσεις — Αναλογικότητα — Εφαρμογή της ανακοινώσεως περί συνεργασίας του 1996»
1. Επιτροπή — Αρχή της συλλογικότητας — Περιεχόμενο — Απόφαση περί εφαρμογής των κανόνων ανταγωνισμού η οποία κοινοποιήθηκε χωρίς τα παραρτήματά της — Παραβίαση της αρχής της συλλογικότητας — Δεν συντρέχει — Στοιχεία που έχουν εκτεθεί επαρκώς κατά νόμον στο περιεχόμενο της αποφάσεως (Άρθρο 219 ΕΚ) (βλ. σκέψεις 53-55, 75)
2. Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Αρχές — Αρχή της αναδρομικής εφαρμογής της ηπιότερης ποινής — Αρχή η οποία περιλαμβάνεται στις γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης και κατοχυρώνεται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ένωσης — Καθορισμός της lex mitior — Κριτήρια — Ο ευνοϊκότερος in concreto νόμος (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 49 § 1) (βλ. σκέψεις 83, 85)
3. Συμπράξεις — Επηρεασμός του εμπορίου μεταξύ των κρατών μελών — Κριτήρια εκτιμήσεως — Εκτίμηση βάσει πλειόνων παραγόντων οι οποίοι, εκτιμώμενοι μεμονωμένα, δεν θα ήταν κατ’ ανάγκην καθοριστικοί — Συμπράξεις οι οποίες εκτείνονται σε ολόκληρο το έδαφος κράτους μέλους — Ύπαρξη ισχυρού τεκμηρίου επηρεασμού (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ· άρθρο 81 § 1 ΕΚ) (βλ. σκέψεις 88-91, 93-95, 97, 130)
4. Ανταγωνισμός — Διοικητική διαδικασία — Ανακοίνωση αιτιάσεων — Υποχρεωτικό περιεχόμενο — Σεβασμός των δικαιωμάτων άμυνας — Μνεία των κύριων πραγματικών και νομικών στοιχείων που μπορούν να επισύρουν πρόστιμο — Επαρκής μνεία σε σχέση με το δικαίωμα ακροάσεως (Άρθρο 36, εδ. 1, AX· άρθρο 65 § 1 AX) (βλ. σκέψη 104)
5. Ανταγωνισμός — Διοικητική διαδικασία — Σεβασμός των δικαιωμάτων άμυνας — Περιεχόμενο της αρχής — Ακύρωση της αρχικής αποφάσεως με την οποία η Επιτροπή διαπίστωσε παράβαση — Έκδοση βάσει των προγενέστερων προπαρασκευαστικών πράξεων νέας αποφάσεως με άλλη νομική βάση — Επιτρέπεται — Υποχρέωση νέας ανακοινώσεως αιτιάσεων — Δεν υφίσταται (Άρθρο 65 §§ 1, 4 και 5, ΑΧ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 27 § 1) (βλ. σκέψεις 112-122, 124, 211)
6. Συμπράξεις — Εναρμονισμένη πρακτική — Έννοια — Συντονισμός και συνεργασία που δεν συνάδουν με την υποχρέωση εκάστης επιχειρήσεως να καθορίζει αυτοτελώς τη συμπεριφορά της στην αγορά — Ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ ανταγωνιστών — Τεκμήριο περί χρήσεως των πληροφοριών για τον καθορισμό της συμπεριφοράς στην αγορά — Απουσία επιπτώσεων για τον ανταγωνισμό στην αγορά — Δεν ασκεί επιρροή (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ) (βλ. σκέψεις 137-140, 161-166)
7. Ανταγωνισμός — Διοικητική διαδικασία — Απόφαση της Επιτροπής με την οποία διαπιστώνεται παράβαση — Η Επιτροπή φέρει το βάρος αποδείξεως της παραβάσεως και της διάρκειάς της — Τεκμήριο αθωότητας — Προσφυγή σε μια δέσμη ενδείξεων — Απαιτούμενος βαθμός αποδεικτικής ισχύος των αποδεικτικών στοιχείων που έλαβε υπόψη η Επιτροπή — Υποχρεώσεις, ως προς την απόδειξη, των επιχειρήσεων που αμφισβητούν το υποστατό της παραβάσεως (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 2) (βλ. σκέψεις 142-151)
8. Συμπράξεις — Σύνθετη παράβαση που εμφανίζει στοιχεία συμφωνίας και στοιχεία εναρμονισμένης πρακτικής — Ενιαίος χαρακτηρισμός της ως «συμφωνίας και/ή εναρμονισμένης πρακτικής» — Επιτρέπεται (Άρθρα 15 ΑΧ και 65 § 1 ΑΧ) (βλ. σκέψεις 154, 155)
9. Ανταγωνισμός — Διοικητική διαδικασία — Απόφαση της Επιτροπής με την οποία διαπιστώνεται παράβαση — Τρόπος αποδείξεως — Έγγραφη απόδειξη — Εκτίμηση της αποδεικτικής ισχύος ορισμένου εγγράφου — Κριτήρια — Άγνωστος συντάκτης και προέλευση — Δεν ασκεί επιρροή (Άρθρο 65 ΑΧ) (βλ. σκέψη 157)
10. Συμπράξεις — Συμμετοχή σε συσκέψεις με αντικείμενο αντίθετο προς τους κανόνες του ανταγωνισμού — Γεγονός από το οποίο, ελλείψει αποστασιοποιήσεως από τις ληφθείσες αποφάσεις, μπορεί να συναχθεί συμμετοχή στην επακολουθήσασα σύμπραξη — Δημόσια αποστασιοποίηση — Περιοριστική ερμηνεία (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ) (βλ. σκέψεις 159, 209)
11. ΕΚΑΧ — Τιμές — Τιμοκατάλογοι — Υποχρεωτική δημοσίευση — Συμβατό προς την απαγόρευση των συμπράξεων (Άρθρα 60 ΑΧ και 65 § 1 ΑΧ) (βλ. σκέψεις 170, 171, 187)
12. Συμπράξεις — Απαγόρευση — Παραβάσεις — Καθορισμός τιμών — Έννοια — Συμπράξεις που αφορούν τον καθορισμό μέρους της τελικής τιμής — Πρόσθετες τιμές — Εμπίπτουν (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ) (βλ. σκέψεις 181-186)
13. Πράξεις των οργάνων — Αιτιολογία — Υποχρέωση αιτιολογήσεως — Περιεχόμενο — Ατομικές αποφάσεις — Απόφαση περί εφαρμογής των κανόνων ανταγωνισμού (Άρθρα 15 ΑΧ και 65 § 1 ΑΧ) (βλ. σκέψεις 191, 192)
14. Συμπράξεις — Απαγόρευση — Παραβάσεις — Συμφωνίες και εναρμονισμένες πρακτικές που συνιστούν ενιαία παράβαση — Ευθύνη λόγω των συμπεριφορών άλλων επιχειρήσεων στο πλαίσιο της ίδιας παραβάσεως — Επιτρέπεται — Κριτήρια — Λαμβάνεται υπόψη κατά την εκτίμηση της σοβαρότητας της παραβάσεως (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ) (βλ. σκέψεις 213, 214, 216, 219, 220)
15. Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Κριτήρια — Διάρκεια της παραβάσεως — Δεν ελήφθη υπόψη η μη συμμετοχή επιχειρήσεως σε μία από τις πτυχές της συμπράξεως κατά τη διάρκεια τμήματος της κρίσιμης περιόδου, το οποίο δεν μπορεί να θεωρηθεί σύντομο — Δεν επιτρέπεται — Άσκηση, εκ μέρους του δικαστή της Ένωσης, της πλήρους δικαιοδοσίας του— Μείωση του προστίμου (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2) (βλ. σκέψεις 219, 220, διατακτ. 1)
16. Συμπράξεις — Συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων — Προσβολή του ανταγωνισμού κατά την έννοια του άρθρου 65 ΑΧ — Κριτήρια εκτιμήσεως — Αντικείμενο αντίθετο προς τους κανόνες ανταγωνισμού — Αρκεί αυτή η διαπίστωση (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ) (βλ. σκέψη 227)
17. Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Κριτήρια — Σοβαρότητα της παραβάσεως — Δεν υφίσταται δεσμευτικός ή εξαντλητικός κατάλογος κριτηρίων (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής, σημείο 1 A) (βλ. σκέψη 244)
18. Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Περίπλοκη οικονομική εκτίμηση — Περιθώριο εκτιμήσεως της Επιτροπής — Δικαστικός έλεγχος — Έλεγχος της νομιμότητας — Περιεχόμενο (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής, σημεία 1 A και 1 B) (βλ. σκέψεις 244, 254-258)
19. Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Κατευθυντήριες γραμμές για τον υπολογισμό των προστίμων — Νομική φύση — Ενδεικτικός κανόνας συμπεριφοράς ο οποίος συνεπάγεται αυτοπεριορισμό της εξουσίας εκτιμήσεως της Επιτροπής — Υποχρέωση τηρήσεως των αρχών της ίσης μεταχειρίσεως, της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης και της ασφάλειας δικαίου (Ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής) (βλ. σκέψεις 246-248)
20. Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Αποτρεπτικός χαρακτήρας — Συνεκτίμηση του μεγέθους και του συνόλου των διαθέσιμων πόρων της επιχειρήσεως στην οποία επιβάλλεται πρόστιμο — Συνέπεια — Εφαρμογή συντελεστή προσαυξήσεως επί του βασικού ποσού — Ημερομηνία που λαμβάνεται υπόψη (Άρθρο 65 ΑΧ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής, σημείο 1 A) (βλ. σκέψεις 266-272)
21. Συμπράξεις — Συμπράξεις που υπάγονται ratione materiae και ratione temporis στο νομικό καθεστώς της Συνθήκης ΕΚΑΧ — Λήξη ισχύος της Συνθήκης ΕΚΑΧ — Η Επιτροπή εξακολουθεί να έχει εξουσία ελέγχου, ενεργώντας στο νομικό πλαίσιο του κανονισμού 1/2003 (Άρθρο 65 § 1 ΑΧ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου) (βλ. σκέψη 273)
22. Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Κριτήρια — Σοβαρότητα της παραβάσεως — Ελαφρυντικές περιστάσεις — Επιχείρηση που επέδειξε παθητική συμπεριφορά ή μιμήθηκε άλλες επιχειρήσεις — Κριτήρια εκτιμήσεως — Συμπεριφορά που αποκλίνει από τη συμφωνηθείσα στο πλαίσιο της συμπράξεως — Ανυπαρξία τέτοιας συμπεριφοράς (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 §§ 2 και 3· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής, σημείο 3) (βλ. σκέψεις 284, 285, 287)
23. Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Νομικό πλαίσιο — Κατευθυντήριες γραμμές που θεσπίζει η Επιτροπή — Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τη μη επιβολή και τη μείωση των προστίμων σε αντάλλαγμα της συνεργασίας των κατηγορουμένων επιχειρήσεων — Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής — Δικαστικός έλεγχος — Περιεχόμενο (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 96/C 207/04 της Επιτροπής) (βλ. σκέψεις 301-311)
24. Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Κριτήρια — Μείωση του προστίμου σε αντάλλαγμα της συνεργασίας της κατηγορουμένης επιχειρήσεως — Προϋποθέσεις — Υποβολή αιτήσεως επιείκειας — Απαιτείται η συμπεριφορά της επιχειρήσεως να διευκόλυνε την εκ μέρους της Επιτροπής διαπίστωση της παραβάσεως — Εκτίμηση (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 96/C 207/04 της Επιτροπής) (βλ. σκέψεις 312-319)
Αντικείμενο
| Κυρίως, αίτημα ακυρώσεως της αποφάσεως C(2009) 7492 τελικό της Επιτροπής, της 30ής Σεπτεμβρίου 2009, σχετικά με διαδικασία εφαρμογής του άρθρου 65 ΑΧ (υπόθεση COMP/37.956 — Οπλισμός σκυροδέματος, επανέκδοση), όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση C(2009) 9912 τελικό της Επιτροπής, της 8ης Δεκεμβρίου 2009, και, επικουρικώς, αίτημα μειώσεως του ποσού του επιβληθέντος στην προσφεύγουσα προστίμου. |
Διατακτικό
Το Γενικό Δικαστήριο αποφασίζει:
1) | | Καθορίζει το ύψος του προστίμου που επιβάλλεται στη Riva Fire SpA στα 26 093 000 ευρώ. |
2) | | Απορρίπτει την προσφυγή κατά τα λοιπά. |
3) | | Η Riva Fire φέρει τα έξοδά της, καθώς και τα τρία τέταρτα των εξόδων στα οποία υποβλήθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φέρει το ένα τέταρτο των εξόδων της. |