Sprawa T-112/03
L’Oréal SA
przeciwko
Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM)
Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie w sprawie sprzeciwu – Zgłoszenie słownego znaku towarowego FLEXI AIR – Wcześniejszy znak towarowy FLEX – Względne podstawy odmowy rejestracji – Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd – Wniosek o przedstawienie dowodu rzeczywistego używania – Artykuł 8 ust. 1 lit. b), art. 8 ust. 2 lit. a) ppkt ii) oraz art. 43 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 40/94
Streszczenie wyroku
1. Wspólnotowy znak towarowy – Uwagi osób trzecich i sprzeciw – Rozpatrywanie sprzeciwu – Dowód używania wcześniejszego znaku towarowego – Konieczność rozstrzygnięcia tej kwestii, po podniesieniu jej przez zgłaszającego znak towarowy, przed wydaniem decyzji w przedmiocie sprzeciwu – Skutek – Obowiązek przedstawienia przez zgłaszającego uwag w terminie wyznaczonym przez Urząd
(rozporządzenie Rady nr 40/94, art. 42 i art. 43 ust. 2 i 3)
2. Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie odwoławcze – Odwołanie do izby odwoławczej od decyzji wydziału Urzędu orzekającego w pierwszej instancji – Ciągłość funkcjonalna między tymi dwoma instancjami – Rozpatrywanie odwołania przez izbę odwoławczą – Zakres
(rozporządzenie Rady nr 40/94, art. 74 ust. 2)
3. Wspólnotowy znak towarowy – Definicja i uzyskanie wspólnotowego znaku towarowego – Względne podstawy odmowy rejestracji – Sprzeciw właściciela wcześniejszego identycznego lub podobnego znaku towarowego zarejestrowanego dla identycznych lub podobnych towarów lub usług – Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w odniesieniu do wcześniejszego znaku towarowego – Nieznacznie odróżniający charakter wcześniejszego znaku towarowego – Wpływ
(rozporządzenie Rady nr 40/94, art. 8 ust. 1 lit. b))
4. Wspólnotowy znak towarowy – Definicja i uzyskanie wspólnotowego znaku towarowego – Względne podstawy odmowy rejestracji – Sprzeciw właściciela wcześniejszego identycznego lub podobnego znaku towarowego zarejestrowanego dla identycznych lub podobnych towarów lub usług – Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w odniesieniu do wcześniejszego znaku towarowego – Słowne znaki towarowe FLEXI AIR i FLEX
(rozporządzenie Rady nr 40/94, art. 8 ust. 1 lit. b))
5. Wspólnotowy znak towarowy – Definicja i uzyskanie wspólnotowego znaku towarowego – Względne podstawy odmowy rejestracji – Sprzeciw właściciela wcześniejszego identycznego lub podobnego znaku towarowego zarejestrowanego w państwie członkowskim dla identycznych lub podobnych towarów lub usług – Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w odniesieniu do wcześniejszego znaku towarowego – Badanie i – w danym przypadku – odmowa rejestracji zgłoszonego znaku towarowego wyłącznie na podstawie rozporządzenia nr 40/94
(rozporządzenie Rady nr 40/94, art. 8 ust. 1 lit. b) i art. 8 ust. 2 lit. a) ppkt ii))
6. Wspólnotowy znak towarowy – Definicja i uzyskanie wspólnotowego znaku towarowego – Względne podstawy odmowy rejestracji – Sprzeciw właściciela wcześniejszego identycznego lub podobnego znaku towarowego zarejestrowanego w państwie członkowskim dla identycznych lub podobnych towarów lub usług – Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w odniesieniu do wcześniejszego znaku towarowego – Prawa przyznane na mocy rozporządzenia nr 40/94 właścicielowi wcześniejszego krajowego znaku towarowego – Prawa niewykraczające poza zakres praw przyznanych na podstawie danego prawa krajowego
(rozporządzenie Rady nr 40/94, art. 8 ust. 1 lit. b) i art. 8 ust. 2 lit. a) ppkt ii); dyrektywa Rady 89/104, art. 4 ust. 1 lit. b) i art. 4 ust. 2 lit. a) ppkt ii))
1. Zgodnie z art. 43 ust. 2 i 3 rozporządzenia nr 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego celem rozpatrzenia sprzeciwu wniesionego na podstawie art. 42 tego samego rozporządzenia, dopóki zgłaszający nie złoży wniosku o przedstawienie dowodu rzeczywistego używania, domniemywa się, że wcześniejszy znak towarowy był rzeczywiście używany. Wskutek złożenia takiego wniosku ciężar dowodu rzeczywistego używania (lub istnienia uzasadnionych powodów nieużywania) spoczywa na stronie wnoszącej sprzeciw, pod rygorem odrzucenia tego ostatniego. By wywołać taki skutek, stosowny wniosek powinien zostać wyraźnie sformułowany i złożony do Urzędu Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) w odpowiednim terminie.
Nawet jeśli prawdą jest, że motyw dziewiąty rozporządzenia nr 40/94 stanowi, iż „nie istnieje uzasadnienie dla ochrony wspólnotowych znaków towarowych lub ochrony przeciwko nim wszelkich znaków zarejestrowanych przed nimi, chyba że te znaki towarowe są rzeczywiście używane”, oraz że w tym kontekście nie należy w nieodpowiedni sposób ograniczać pozostających do dyspozycji zgłaszającego znak towarowy możliwości zażądania dowodu używania znaku towarowego, który został przywołany jako argument przeciwko zarejestrowaniu zgłoszonego znaku towarowego, to rzeczywiste używanie wcześniejszego znaku towarowego stanowi jednak kwestię, która po podniesieniu jej przez zgłaszającego znak towarowy powinna zostać rozstrzygnięta przed wydaniem decyzji w przedmiocie sprzeciwu w ścisłym znaczeniu.
W tym celu, uwzględniając kontradyktoryjny charakter zarówno postępowania w sprawie sprzeciwu, jak i postępowania odwoławczego, Urząd wzywa strony, tak często, jak jest to konieczne, do przedstawienia uwag dotyczących materiałów przekazanych przez inne strony lub Urząd. Celem lepszego zorganizowania postępowania uwagi te powinny zasadniczo zostać przedstawione w terminie wyznaczonym przez Urząd.
(por. pkt 24–27)
2. Kompetencje izb odwoławczych Urzędu Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) obejmują ponowne badanie decyzji wydanych przez wydziały Urzędu w pierwszej instancji. W ramach tego ponownego badania sposób rozstrzygnięcia odwołania zależy od ustalenia, czy w chwili jego rozpatrywania może być zgodnie z prawem wydana nowa decyzja zawierająca to samo rozstrzygnięcie co decyzja będąca przedmiotem odwołania. Izby odwoławcze mogą zatem, jedynie z zastrzeżeniem art. 74 ust. 2 rozporządzenia nr 40/94, uwzględnić odwołanie na podstawie przedstawionych przez stronę wnoszącą odwołanie nowych okoliczności faktycznych lub dowodów.
Ponadto zakres badania decyzji będącej przedmiotem odwołania, które izba odwoławcza jest zobowiązana przeprowadzić, nie jest w zasadzie ograniczony do zarzutów sformułowanych przez stronę wnoszącą odwołanie. A zatem jeśli nawet strona wnosząca odwołanie nie podniosła jakiegoś zarzutu, izba odwoławcza jest jednak zobowiązana do zbadania, czy w świetle wszystkich istotnych w danym przypadku okoliczności faktycznych i prawnych w chwili rozpatrywania odwołania może być zgodnie z prawem wydana nowa decyzja zawierająca to samo rozstrzygnięcie co decyzja będąca przedmiotem odwołania.
(por. pkt 36)
3. Nawet jeśli przy rozpatrywaniu sprzeciwu wniesionego na podstawie art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego przez właściciela wcześniejszego znaku towarowego należy przy ocenie prawdopodobieństwa wprowadzenie w błąd wziąć pod uwagę charakter odróżniający tego znaku, to stanowi on tylko jeden z elementów, jakie należy rozpatrzyć przy dokonywaniu tej oceny. A zatem nawet gdy mamy do czynienia z jednej strony z wcześniejszym znakiem towarowym o charakterze nieznacznie odróżniającym i z drugiej strony ze zgłoszonym znakiem towarowym, który nie stanowi jego całkowitego powielenia, prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd może zaistnieć w szczególności z powodu podobieństwa oznaczeń i oznaczonych towarów lub usług.
(por. pkt 61)
4. W odczuciu przeciętnego konsumenta w Zjednoczonym Królestwie istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w odniesieniu do oznaczenia słownego FLEXI AIR, o którego rejestrację w charakterze wspólnotowego znaku towarowego wniesiono dla „szamponów; żeli, pianek, balsamów oraz produktów w postaci aerozolu służących do układania i pielęgnacji włosów; lakierów do włosów; farb i preparatów do odbarwiania włosów; preparatów do trwałej ondulacji i kręcenia włosów; olejków eterycznych”, należących do klasy 3 w rozumieniu porozumienia nicejskiego, oraz w odniesieniu do słownego znaku towarowego FLEX, zarejestrowanego wcześniej w Zjednoczonym Królestwie dla „szamponów i preparatów przeznaczonych do włosów”, należących do tej samej klasy wspomnianego porozumienia, ponieważ po pierwsze wcześniejszy znak towarowy ma charakter nieznacznie odróżniający, a sporne oznaczenia są do siebie podobne zarówno wizualnie, jak i pod względem fonetycznym oraz koncepcyjnym, i po drugie oznaczone towary są w części identyczne, a w części bardzo podobne.
(por. pkt 82, 83)
5. Ponieważ zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego podlega procedurom przewidzianym przez rozporządzenie nr 40/94, na podstawie art. 8 ust. 1 lit. b) oraz art. 8 ust. 2 lit. a) ppkt ii) tego rozporządzenia nie rejestruje się zgłoszonego znaku towarowego, jeżeli właściciel znaku towarowego wcześniej zarejestrowanego w państwie członkowskim wniesie sprzeciw i w odniesieniu do rozpatrywanych znaków towarowych istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w rozumieniu art. 8 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia. Rozporządzenie nr 40/94 nie przewiduje natomiast ani wstępnego badania kwestii, czy można powołać się na wcześniejszy krajowy znak towarowy zgodnie z właściwymi uregulowaniami krajowymi, ani oceny prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd poprzez pomylenie spornych znaków towarowych według tych uregulowań krajowych.
(por. pkt 91)
6. Rozporządzenie nr 40/94 nie może przyznawać właścicielowi krajowego znaku towarowego w odniesieniu do zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego uprawnień szerszych niż te, które zostały mu przyznane przez właściwe dla wcześniejszego znaku towarowego uregulowania krajowe. W istocie na podstawie art. 4 ust. 1 lit. b) oraz art. 4 ust. 2 lit. a) ppkt ii) pierwszej dyrektywy 89/104 mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych uregulowania krajowe państw członkowskich dotyczące kwestii prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd poprzez pomylenie zgłoszonego znaku towarowego z wcześniejszym krajowym znakiem towarowym stanowią przedmiot pełnej harmonizacji. Treść normatywna tych przepisów dyrektywy 89/104 jest identyczna z treścią art. 8 ust. 1 lit. b) oraz art. 8 ust. 2 lit. a) ppkt ii) rozporządzenia nr 40/94.
(por. pkt 92)