Υπόθεση T‑361/06

Ballast Nedam NV

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Ανταγωνισμός — Συμπράξεις — Ολλανδική αγορά της πίσσας οδοποιίας — Απόφαση διαπιστώνουσα παράβαση του άρθρου 81 ΕΚ — Καταλογισμός της παραβάσεως — Δικαιώματα άμυνας — Συνέπειες ακυρωτικής αποφάσεως για τους τρίτους»

Περίληψη —Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (έκτο τμήμα)
της 27ης Σεπτεμβρίου 2012

1.      Ανταγωνισμός — Κανόνες της Ένωσης — Παραβάσεις — Καταλογισμός — Μητρική εταιρία και θυγατρικές — Οικονομική ενότητα — Κριτήρια εκτιμήσεως — Τεκμήριο ασκήσεως αποφασιστικής επιρροής από τη μητρική εταιρία επί των θυγατρικών που της ανήκουν εξ ολοκλήρου — Δυνατότητα της Επιτροπής να επιβεβαιώνει το τεκμήριο με πραγματικά στοιχεία που αποδεικνύουν την άσκηση αποφασιστικής επιρροής — Έλλειψη υποχρέωσης

(Άρθρα 81 ΕΚ και 82 ΕΚ)

2.      Ανταγωνισμός — Κανόνες της Ένωσης — Παραβάσεις — Καταλογισμός — Μητρική εταιρία και θυγατρικές — Οικονομική ενότητα — Κριτήρια εκτιμήσεως — Τεκμήριο ασκήσεως αποφασιστικής επιρροής από τη μητρική εταιρία επί των θυγατρικών που της ανήκουν εξ ολοκλήρου — Αντιστροφή του βάρους αποδείξεως και αρχή του τεκμηρίου αθωότητας — Δεν υφίσταται

(Άρθρα 81 ΕΚ και 82 ΕΚ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 2)

3.      Ανταγωνισμός — Κανόνες της Ένωσης — Παραβάσεις — Καταλογισμός — Μητρική εταιρία και θυγατρικές — Οικονομική ενότητα — Κριτήρια εκτιμήσεως — Τεκμήριο ασκήσεως αποφασιστικής επιρροής από τη μητρική εταιρία επί των θυγατρικών που της ανήκουν εξ ολοκλήρου — Υποχρεώσεις όσον αφορά την απόδειξη βαρύνουσες την εταιρία που επιθυμεί να ανατρέψει το τεκμήριο αυτό — Εθνική νομοθεσία επιβάλλουσα ορισμένες υποχρεώσεις στις μητρικές εταιρίες ως προς τις θυγατρικές τους — Δεν ασκεί επιρροή

(Άρθρα 81 ΕΚ και 82 ΕΚ)

4.      Πράξεις των οργάνων — Αιτιολογία — Υποχρέωση αιτιολογήσεως — Περιεχόμενο — Απόφαση εφαρμογής των κανόνων ανταγωνισμού — Θεραπεία της ελλείψεως αιτιολογίας κατά τη διάρκεια της ένδικης διαδικασίας — Δεν επιτρέπεται — Συμπληρωματικές ενδείξεις προς συμπλήρωση ήδη επαρκούς αιτιολογίας και προς αντίκρουση των επιχειρημάτων του προσφεύγοντος — Επιτρέπεται

(Άρθρα 81 ΕΚ, 82 ΕΚ και 230 ΕΚ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 2)

5.      Ανταγωνισμός — Διοικητική διαδικασία — Ανακοίνωση των αιτιάσεων — Υποχρεωτικό περιεχόμενο — Απόφαση της Επιτροπής διαπιστώνουσα παράβαση — Απόφαση μη ταυτιζόμενη με την ανακοίνωση αιτιάσεων — Προσβολή των δικαιωμάτων άμυνας — Προϋπόθεση — Εκτίμηση κατά περίπτωση

(Άρθρο 81 ΕΚ και 82 ΕΚ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 27 § 1)

6.      Ανταγωνισμός — Κανόνες της Ένωσης — Παραβάσεις — Καταλογισμός — Μητρική εταιρία και θυγατρικές — Οικονομική ενότητα — Προσβολή, από την Επιτροπή, των δικαιωμάτων άμυνας της θυγατρικής λόγω παραλείψεως στην ανακοίνωση αιτιάσεων — Ακύρωση της αποφάσεως της Επιτροπής περί επιβολής προστίμου στη θυγατρική — Συνέπειες της δικαστικής αποφάσεως ως προς το πρόστιμο που επιβλήθηκε στη μητρική — Δεν υφίστανται

(Άρθρα 81 ΕΚ και 82 ΕΚ)

1.      Βλ. το κείμενο αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 24-29, 35-36)

2.      Βλ. το κείμενο αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 30)

3.      Βλ. το κείμενο αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 32-33)

4.      Στο πλαίσιο προσφυγής ακυρώσεως δυνάμει του άρθρου 230 ΕΚ, η Επιτροπή δεν μπορεί μεν να προβάλει, προς στήριξη της προσβαλλομένης αποφάσεως, νέα επιβαρυντικά αποδεικτικά στοιχεία τα οποία δεν έλαβε υπόψη της στην απόφαση αυτή, πλην όμως, εφόσον οι προσφεύγουσες επιδιώκουν να αποδείξουν, βάσει άλλων εγγράφων που έχουν καταθέσει ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου, ότι η άποψη της Επιτροπής είναι εσφαλμένη εν τοις πράγμασι, η Επιτροπή δικαιούται να απαντήσει στα επιχειρήματά τους παραπέμποντας στα εν λόγω έγγραφα. Ο συντάκτης της προσβαλλομένης αποφάσεως δύναται να παράσχει διευκρινίσεις κατά τη δίκη, προς συμπλήρωση ήδη επαρκούς αιτιολογίας, διότι οι διευκρινίσεις αυτές ενδέχεται να χρησιμεύσουν κατά τον έλεγχο της εσωτερικής συνοχής του σκεπτικού της αποφάσεως από τον δικαστή της Ένωσης, καθώς επιτρέπουν στο θεσμικό όργανο να αποσαφηνίσει τους λόγους που στήριξαν την απόφασή του.

(βλ. σκέψη 49)

5.      Βλ. το κείμενο αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 63-66, 69)

6.      Εταιρία που θεωρείται ότι συναποτελεί, με τη θυγατρική της, ενιαία επιχείρηση κατά την έννοια του άρθρου 81 ΕΚ δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι η μείωση, από το Γενικό Δικαστήριο, του επιβληθέντος στη θυγατρική προστίμου πρέπει να έχει ως συνέπεια τη μείωση του προστίμου, για την καταβολή του οποίου ευθύνεται, ως μητρική εταιρία του ομίλου, εις ολόκληρον, και ως προς αυτή, εφόσον η απόφαση αυτή του Γενικού Δικαστηρίου απορρέει από το γεγονός ότι η Επιτροπή προσέβαλε τα δικαιώματα άμυνας της θυγατρικής, παραλείποντας να της επισημάνει, με την ανακοίνωση αιτιάσεων, ότι της καταλογίζει ευθύνη για την παράβαση την οποία διέπραξε ετέρα θυγατρική, ως μητρική εταιρία της θυγατρικής αυτής, και όχι ως διάδοχός της από νομικής απόψεως.

Εφόσον το Γενικό Δικαστήριο δεν διαπίστωσε ότι η δεύτερη θυγατρική δεν έχει υποπέσει σε παράβαση και η Επιτροπή τεκμαίρει την άσκηση αποφασιστικής επιρροής από τη μητρική εταιρία του ομίλου επί της δεύτερης θυγατρικής, λόγω έμμεσης κατοχής του κεφαλαίου της, η Επιτροπή μπορούσε να της καταλογίσει την παράβαση στην οποία υπέπεσε η δεύτερη θυγατρική και να της επιβάλλει εις ολόκληρον υποχρέωση καταβολής του προστίμου. Η Επιτροπή δύναται να αποφασίσει, κατά διακριτική ευχέρεια, σε ποιους από τους φορείς που συναποτελούν την επιχείρηση θα καταλογίσει ευθύνη για την παράβαση. Επομένως, μπορεί να καταλογιστεί στη μητρική εταιρία του ομίλου αποκλειστική ευθύνη για τη συμπεριφορά της δεύτερης θυγατρικής.

(βλ. σκέψεις 72-75)