WYROK TRYBUNAŁU (pierwsza izba)
z dnia 25 stycznia 2007 r.(*)
Spis treści
I – Zaskarżona decyzja
A – Kartel
B – Czas trwania kartelu
C – Sentencja zaskarżonej decyzji
II – Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok
III – Postępowanie przed Trybunałem
IV – W przedmiocie odwołań
A – W przedmiocie zarzutu podniesionego przez Nippon Steel, opartego na naruszeniu prawa przy określaniu wymogów w zakresie dowodów
1. Argumenty stron
2. Ocena Trybunału
– W przedmiocie części pierwszej zarzutu
– W przedmiocie części drugiej zarzutu
– W przedmiocie części trzeciej zarzutu
– W przedmiocie części czwartej zarzutu
B – W przedmiocie pierwszego zarzutu podniesionego przez Sumitomo, opartego na naruszeniu prawa co do kwestii uczestnictwa producentów japońskich w naruszeniu, o którym mowa w art. 1 decyzji
1. Argumenty stron
2. Ocena Trybunału
C – W przedmiocie zarzutu drugiego podniesionego przez Sumitomo, opartego na nadmiernej długości postępowania przed Sądem
1. Argumenty stron
2. Ocena Trybunału
V. W przedmiocie kosztów
Odwołanie – Konkurencja – Kartel – Rynek rur stalowych bez szwu – Ochrona rynków krajowych – Ciężar dowodu i postępowanie dowodowe – Czas trwania postępowania przed Sądem
W sprawach połączonych C‑403/04 P i C‑405/04 P
mających za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 Statutu Trybunału Sprawiedliwości, wniesione w dniu 22 września 2004 r.,
Sumitomo Metal Industries Ltd, z siedzibą w Tokio (Japonia), reprezentowana przez C. Vajdę, QC, G. Sproul i S. Szlezingera, solicitors (C‑403/04 P),
Nippon Steel Corp., z siedzibą w Tokio, reprezentowana przez adwokatów J.‑F. Bellisa i K. Van Hovego, z adresem do doręczeń w Luksemburgu (C‑405/04 P),
wnoszący odwołanie,
w której drugą stroną są:
JFE Engineering Corp., dawna NKK Corp., z siedzibą w Tokio, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,
JFE Steel Corp., dawna Kawasaki Steel Corp., z siedzibą w Tokio, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,
strona skarżąca w pierwszej instancji,
Komisja Wspólnot Europejskich, reprezentowana przez N. Khana i A. Whelana, działających w charakterze pełnomocników, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,
strona pozwana w pierwszej instancji,
Urząd Nadzoru EFTA,
interwenient w pierwszej instancji,
TRYBUNAŁ (pierwsza izba),
w składzie: P. Jann, prezes izby, K. Lenaerts, E. Juhász, K. Schiemann i M. Ilešič (sprawozdawca), sędziowie,
rzecznik generalny: L. A. Geelhoed,
sekretarz: L. Hewlett, główny administrator,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 8 grudnia 2005 r.,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 12 września 2006 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 Spółki Sumitomo Metal Industries Ltd (zwana dalej „Sumitomo”) (C‑403/04 P) i Nippon Steel Corp. (zwana dalej „Nippon Steel”) (C‑405/04 P) żądają w odwołaniu uchylenia wyroku Sądu Pierwszej Instancji Wspólnot Europejskich z dnia 8 lipca 2004 r. w sprawach połączonych T‑67/00, T‑68/00, T‑71/00 i T‑78/00 JFE Engineering i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. str. II‑2501 (zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”) w zakresie, w jakim wyrok ten ich dotyczy.
2 Na mocy zaskarżonego wyroku Sąd zmniejszył grzywny nałożone na wnoszące odwołanie decyzją Komisji 2003/382/WE z dnia 8 grudnia 1999 r. dotyczącą postępowania na podstawie art. 81 traktatu WE (sprawa IV/E‑1/35.860‑B – Rury stalowe bez szwu) (Dz.U. 2003, L 140, str. 1, zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) i oddalił zasadniczo skargi o stwierdzenie nieważności tej decyzji.
I – Zaskarżona decyzja
A– Kartel
3 Komisja Wspólnot Europejskich skierowała zaskarżoną decyzję do ośmiu przedsiębiorstw produkujących rury stalowe bez szwu. Wśród tych przedsiębiorstw znajdują się cztery spółki europejskie (zwane dalej „producentami wspólnotowymi”): Mannesmannröhren‑Werke AG (zwana dalej „Mannesmann”), Vallourec SA (zwana dalej „Vallourec”), Corus UK Ltd (dawna British Steel Ltd, zwana dalej „Corus”) i Dalmine SpA (zwana dalej „Dalmine”). Czterej pozostali adresaci niniejszej decyzji to spółki japońskie (zwane dalej „producentami japońskimi”): NKK Corp., Nippon Steel, Kawasaki Steel Corp. i Sumitomo.
4 Rury stalowe bez szwu są wykorzystywane przez przemysł naftowy i gazowniczy; w ich skład wchodzą dwie duże kategorie produktów.
5 Pierwsza kategoria produktów obejmuje rury wiertnicze, określane zwykle jako „Oil Country Tubular Goods” lub „OCTG”. Rury te mogą być sprzedawane bez gwintu („rury gładkie”) lub z gwintem. Gwintowanie służy do umożliwienia łączenia rur OCTG. Może być ono przeprowadzone zgodnie z normami wydanymi przez American Petroleum Institute (API), a rury gwintowane tą metodą określane są jako „rury OCTG standard”, lub według specjalnych, z reguły opatentowanych technologii. W tym drugim przypadku mówi się o gwincie lub odpowiednio „połączeniach pierwszej klasy” lub „premium”, rury gwintowane tą metodą określane są jako „rury OCTG premium”.
6 Druga kategoria produktów składa się z rur przewodowych używanych do transportu ropy naftowej i gazu („line pipe”), wśród których rozróżnia się z jednej strony rury produkowane według norm, a z drugiej strony rury produkowane na wymiar w celu realizacji konkretnych projektów (zwane dalej „rurami przewodowymi projektowymi”).
7 W listopadzie 1994 r. Komisja zdecydowała się przeprowadzić dochodzenie w sprawie istnienia praktyk antykonkurencyjnych w odniesieniu do tych produktów. W grudniu tego samego roku Komisja przeprowadziła kontrolę kilku przedsiębiorstw, w tym spółki Sumitomo. W okresie pomiędzy wrześniem 1996 r. i grudniem 1997 r. Komisja przeprowadziła dodatkowe kontrole w spółkach Vallourec, Dalmine i Mannesmann. Podczas kontroli przeprowadzonej w Vallourec w dniu 17 września 1996 r. prezes Vallourec Oil & Gas, p. Verluca, złożył pewne oświadczenia (zwane dalej „oświadczeniami p. Verluki”). Podczas kontroli w spółce Mannesmann w kwietniu 1997 r. dyrektor tego przedsiębiorstwa, p. Becher, również złożył oświadczenia (zwane dalej „oświadczeniami p. Bechera”).
8 Mając na uwadze wyżej wspomniane oświadczenia, a także inne dowody, Komisja stwierdziła w zaskarżonej decyzji, że osiem przedsiębiorstw będących jej adresatami zawarło porozumienie, które miało w szczególności na celu wzajemne respektowanie ich rynków krajowych. W myśl tego porozumienia każde przedsiębiorstwo powstrzymywało się od sprzedaży rur OCTG standard i rur przewodowych projektowych na rynku krajowym innej strony tego porozumienia.
9 Porozumienie to zostało zawarte w ramach spotkań między producentami wspólnotowymi i japońskimi, znanych jako „klub Europa–Japonia”.
10 Zasada respektowania rynków krajowych określana była wyrażeniem „zasady podstawowe” („fundamentals”). Komisja wskazała, że te zasady podstawowe rzeczywiście były przestrzegane i że w wyniku tego porozumienie wywierało na wspólnym rynku skutki ograniczające konkurencję.
11 Porozumienie opierało się w sumie na trzech filarach, z których pierwszym były zasady podstawowe dotyczące respektowania rynków krajowych, o których mowa powyżej, stanowiące naruszenie wskazane w art. 1 zaskarżonej decyzji, drugim – ustalanie cen do przetargów i cen minimalnych na „rynkach szczególnych” („special markets”), a trzecim – podział pozostałych rynków światowych z wyjątkiem Kanady i Stanów Zjednoczonych Ameryki według klucza podziału („sharing keys”).
12 W przedmiocie istnienia zasad podstawowych Komisja oparła swoje stwierdzenie na zbiorze wskazujących na to dokumentów, wymienionych w motywach 62–67 zaskarżonej decyzji, oraz na tabeli przedstawionej w motywie 68 tej decyzji. Z tabeli tej wynika, że udział danego krajowego producenta w dostawach realizowanych przez adresatów zaskarżonej decyzji w Japonii i na rynku krajowym każdego z czterech producentów wspólnotowych był bardzo wysoki. Komisja wywodzi z tego, że rynki krajowe były rzeczywiście respektowane przez strony porozumienia.
13 Członkowie klubu Europa–Japonia spotkali się w Tokio w dniu 5 listopada 1993 r. w celu podjęcia próby zawarcia nowego porozumienia o podziale rynków z producentami z Ameryki Łacińskiej. Treść porozumienia zawartego przy tej okazji znajduje się w dokumencie przekazanym Komisji w dniu 12 listopada 1997 r. przez informatora niebiorącego udziału w postępowaniu, zawierającym między innymi „klucz podziału” (zwany dalej „dokumentem »klucz podziału«”).
B – Czas trwania kartelu
14 Klub Europa–Japonia spotykał się od 1977 do 1994 r. z reguły dwa razy do roku.
15 Komisja uznała jednak, że za chwilę rozpoczęcia kartelu do celów ustalenia wysokości grzywien należy przyjąć rok 1990, ponieważ w latach 1977–1990 obowiązywały porozumienia w sprawie samoograniczenia eksportu zawarte między Wspólnotą Europejską a Japonią. Zdaniem Komisji, naruszenie ustało w 1995 r.
C – Sentencja zaskarżonej decyzji
16 Zgodnie z art. 1 ust. 1 zaskarżonej decyzji osiem przedsiębiorstw będących jej adresatami „naruszyło postanowienia art. 81 ust. 1 traktatu WE poprzez udział […] w porozumieniu przewidującym między innymi respektowanie ich rynków krajowych w odniesieniu do rur OCTG […] standard i [rur przewodowych projektowych] bez szwu” [tłumaczenie nieoficjalne, podobnie jak wszystkie cytaty z tej decyzji poniżej].
17 Zgodnie z art. 1 ust. 2 zaskarżonej decyzji naruszenie miało miejsce w okresie od 1990 do 1995 r. w odniesieniu do przedsiębiorstw Mannesmann, Vallourec, Dalmine, Sumitomo, Nippon Steel, Kawasaki Steel Corp. i NKK Corp., a w odniesieniu do spółki Corus w okresie od 1990 do lutego 1994 r.
18 Zgodnie z art. 4 tejże decyzji „na przedsiębiorstwa wymienione w art. 1 nałożone zostają z racji określonego tam naruszenia następujące grzywny:
1. [Mannesmann] 13 500 000 EUR;
2. Vallourec [...] 8 100 000 EUR;
3. [Corus] 12 600 000 EUR;
4. Dalmine [...] 10 800 000 EUR;
5. Sumitomo [...] 13 500 000 EUR;
6. Nippon Steel [...] 13 500 000 EUR;
7. Kawasaki Steel [...] 13 500 000 EUR;
8. NKK Corp. [...] 13 500 000 EUR”.
II – Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok
19 Pismami złożonymi do sekretariatu Sądu siedem z ośmiu przedsiębiorstw ukaranych przez zaskarżoną decyzję, w tym Sumitomo i Nippon Steel, złożyło skargi o stwierdzenie nieważności tej decyzji w całości lub w części lub, tytułem żądania ewentualnego, wniosek o uchylenie nałożonej na nie grzywny lub obniżenie jej kwoty.
20 W zaskarżonym wyroku Sąd:
– stwierdził nieważność art. 1 ust. 2 zaskarżonej decyzji w zakresie, w jakim stwierdzono w nim istnienie naruszenia zarzucanego w tym artykule wnoszącym odwołanie we wspomnianych sprawach przed dniem 1 stycznia 1991 r. i po dniu 30 czerwca 1994 r.;
– ustalił kwotę grzywny nałożonej na każdą ze spółek wnoszących odwołanie na 10 935 000 EUR;
– w pozostałej części skargę oddalił;
– zobowiązał każdą ze stron do pokrycia kosztów własnych.
III – Postępowanie przed Trybunałem
21 Wnosząca odwołanie Sumitomo zwraca się do Trybunału o:
– uchylenie w całości lub w części zaskarżonego wyroku;
– stwierdzenie nieważności art. 1 i 3–6 zaskarżonej decyzji w zakresie, w jakim jej dotyczą;
– w razie konieczności zasądzenie od Komisji tytułem odszkodowania z tytułu nadmiernej długości postępowania przed Sądem kwoty nie mniejszej niż 1 012 332 EUR;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania w obu instancjach.
22 Wnosząca odwołanie Nippon Steel zwraca się do Trybunału o:
– uchylenie zaskarżonego wyroku i stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji w zakresie, w jakim jej dotyczą;
– tytułem żądania ewentualnego, w razie uwzględnienia odwołania tylko w zakresie, w jakim dotyczy ono rur przewodowych projektowych, obniżenie o dwie trzecie kwoty nałożonej na nią grzywny;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania w obu instancjach.
23 Komisja wnosi do Trybunału o oddalenie odwołania i obciążenie wnoszących odwołanie kosztami.
24 Postanowieniem prezesa Trybunału z dnia 15 marca 2005 r. dwa odwołania zostały połączone dla celów procedury ustnej i wydania wyroku.
IV – W przedmiocie odwołań
25 Sumitomo podnosi dwa zarzuty na poparcie swojego odwołania, w tym pierwszy oparty jest na naruszeniu prawa co do kwestii uczestnictwa producentów japońskich w naruszeniu, o którym mowa w art. 1 decyzji, a drugi na nadmiernej długości postępowania przed Sądem.
26 Nippon Steel podnosi zasadniczo jeden zarzut odwołania oparty na naruszeniu prawa przy określaniu wymogów w zakresie dowodów.
27 W pierwszej kolejności należy dokonać oceny zarzutu podniesionego przez Nippon Steel.
A – W przedmiocie zarzutu podniesionego przez Nippon Steel, opartego na naruszeniu prawa przy określaniu wymogów w zakresie dowodów
1. Argumenty stron
28 W pierwszej części swojego zarzutu Nippon Steel zarzuca Sądowi naruszenie prawa poprzez nieuwzględnienie konsekwencji prawnych wynikających z braku interesu handlowego producentów japońskich w popełnieniu rzekomego naruszenia.
29 Sąd niesłusznie ograniczył się do stwierdzenia, że ewentualny brak interesu handlowego jest bez znaczenia dla ustalenia istnienia porozumienia. Zdaniem Nippon Steel, okoliczność, że producenci japońscy nie mieli żadnego logicznego motywu natury gospodarczej, aby zawrzeć rzekome porozumienie, w szczególności z powodu barier handlowych dotyczących spornych rur pomiędzy rynkiem japońskim i głównymi rynkami europejskimi, wymaga przedstawienia bardziej przekonujących dowodów istnienia porozumienia, czyli wskazówek szczególnie dokładnych, logicznych i wiarygodnych w przedmiocie wszystkich istotnych elementów naruszenia.
30 Ponadto jeżeli istnieje, tak jak w niniejszej sprawie, zgodne z regułami konkurencji alternatywne wyjaśnienie postępowania przedsiębiorstwa, któremu zarzuca się naruszenie, istnienie naruszenia na podstawie dwuznacznych dowodów nie powinno zostać stwierdzone. W tym zakresie Nippon Steel powołuje zasadę domniemania niewinności.
31 W szczególności oświadczenia przedłożone przez jedno przedsiębiorstwo, któremu zarzucane jest uczestnictwo w kartelu, i zakwestionowane przez inne przedsiębiorstwa, którym również jest to zarzucane – nie mogą być wykorzystane jako dowody, chyba że wszystkie istotne elementy kartelu zostały ustalone na podstawie dowodów niezależnych od tych oświadczeń. W tym zakresie Nippon Steel podkreśla, że wspólnotowe prawo konkurencji, które pozwala przedsiębiorstwom skorzystać z obniżenia kwoty grzywny pod warunkiem współpracy, powoduje istotne ryzyko składania oświadczeń niedokładnych lub nieprawdziwych.
32 W drugiej części swojego zarzutu Nippon Steel zarzuca Sądowi nieuwzględnienie wagi wiarygodnego alternatywnego wyjaśnienia dotyczącego postępowania przedsiębiorstwa, któremu zarzucane jest popełnienie naruszenia, w sytuacji gdy dowody, na których oparła się Komisja, wymagają dokonania wykładni z powodu ich dwuznacznego charakteru. Sąd więc naruszył prawo w związku z wymogami w zakresie dowodów oraz naruszył zasadę domniemania niewinności.
33 W trzeciej części tego zarzutu Nippon Steel zarzuca Sądowi nieuwzględnienie dwuznacznego charakteru oświadczeń p. Verluki ani rozbieżności pomiędzy jego oświadczeniami i innymi dowodami. Nie wymagając ich potwierdzenia przez inne dowody zarówno w odniesieniu do precyzji, jak i treści, Sąd naruszył prawo i uniemożliwił pełną kontrolę sądową prawdziwości okoliczności faktycznych ustalonych przez Komisję. W tym zakresie Nippon Steel przypomina, że taka kontrola sprawowana przez sądy wspólnotowe jest konieczna, aby został spełniony warunek dostępu do niezależnego i bezstronnego sądu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (zwanej dalej „EKPC”).
34 Zgodnie z czwartą częścią zarzutu Sąd naruszył prawo, opierając na nieodpowiednich i pozostających w sprzeczności przesłankach swoją ocenę, według której oświadczenia p. Bechera mogą potwierdzać oświadczenia p. Verluki w odniesieniu do zarzucanego naruszenia co do rur przewodowych projektowych. Chociaż Sąd uznał, że dany dowód może potwierdzić oświadczenia p. Verluki jedynie, gdy nie jest z nim sprzeczny, to zastosował inną zasadę do oświadczeń p. Bechera, które zaprzeczają oświadczeniom p. Verluki w sposób oczywisty.
35 Komisja zauważa, że druga i trzecia część zarzutu jedynie powtarzają pewne elementy z części pierwszej. Zdaniem Komisji, te trzy zarzuty są w każdym razie niedopuszczalne, ponieważ nie mają racji bytu bez podważenia oceny okoliczności faktycznych dokonanej przez Sąd i nie pozwalają ustalić, że Sąd dopuścił się przeinaczenia dowodów.
36 Ponadto, zdaniem Komisji, nawet gdyby te części zarzutu były dopuszczalne, byłyby one jednak oczywiście bezzasadne w zakresie, w jakim opierają się na dwuznaczności dowodów i istnieniu wiarygodnych wyjaśnień alternatywnych tych dowodów. W tym zakresie Komisja zauważa, że wskazówki, na których się ona oparła, takie jak oświadczenia p. Verluki, nie mają charakteru dwuznacznego w odniesieniu do istotnych elementów naruszenia i żadne alternatywne wiarygodne wyjaśnienie pojęć w wykorzystanych przez Komisję dokumentach nie zostało przedstawione. Komisja podsumowuje, że ocena, jakiej dokonał Sąd w przedmiocie dowodów naruszenia, jest całkowicie zgodna z prawem.
37 Czwarta część zarzutu jest również niedopuszczalna, ponieważ nawet gdyby była zasadna, nie uzasadniałaby uchylenia zaskarżonego wyroku. Po stwierdzeniu w pkt 333 zaskarżonego wyroku, że oświadczenia p. Bechera potwierdziły oświadczenia p. Verluki w przedmiocie rur przewodowych projektowych, Sąd stwierdził w pkt 334 i 335 tego wyroku, że w każdym razie oświadczenia p. Verluki wystarczają do wykazania, że porozumienie członków klubu Europa–Japonia o podziale rynków krajowych obejmowało nie tylko rury OCTG standard, lecz również rury przewodowe projektowe.
2. Ocena Trybunału
– W przedmiocie części pierwszej zarzutu
38 Należy przypomnieć, że w przypadku odwołania Trybunał nie jest właściwy do ustalania okoliczności faktycznych ani też zasadniczo do badania dowodów, które Sąd dopuścił na poparcie tych okoliczności. Jeżeli bowiem dowody te uzyskano w prawidłowy sposób przy poszanowaniu ogólnych zasad prawa i wymogów proceduralnych dotyczących ciężaru dowodu i postępowania dowodowego, wyłącznie do Sądu należy ocena, jaką wagę należy przypisać przedstawionym dowodom (wyrok z dnia 28 maja 1998 r. w sprawie C‑7/95 P Deere przeciwko Komisji, Rec. str. I‑3111, pkt 22). Ocena ta nie stanowi więc, z wyłączeniem przypadków przeinaczenia tych dowodów, zagadnienia prawnego podlegającego kontroli Trybunału (wyroki z dnia 2 marca 1994 r. w sprawie C‑53/92 P Hilti przeciwko Komisji, Rec. str. I‑667, pkt 42 i z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawach połączonych C‑204/00 P, C‑205/00 P, C‑211/00 P, C‑213/00 P, C‑217/00 P i C‑219/00 P Aalborg Portland i in. przeciwko Komisji, Rec. str. I‑123, pkt 49).
39 Uprawnienia kontrolne Trybunału w odniesieniu do ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd obejmują w szczególności nieprawidłowość jego ustaleń wynikającą z akt sprawy, przeinaczenie dowodów, ich kwalifikację prawną, a także kwestię poszanowania zasad dotyczących ciężaru dowodu i postępowania dowodowego (wyroki z dnia 6 stycznia 2004 r. w sprawach połączonych C‑2/01 P i C‑3/01 P BAI i Komisja przeciwko Bayerowi, Rec. str. I‑23, pkt 47, 61 i 117 i z dnia 6 kwietnia 2006 r. w sprawie C‑551/03 P General Motors przeciwko Komisji, Rec. str. I‑3173, pkt 51 i 52).
40 Część pierwsza zarzutu dotyczy zasadniczo zagadnienia, czy rzekomy brak interesu handlowego w popełnieniu zarzucanego naruszenia powinien był doprowadzić Sąd do oceny dowodów przy zastosowaniu innych kryteriów od tych, które Sąd przyjął. W przeciwieństwie do twierdzenia Komisji, ta część zarzutu jest dopuszczalna. To, czy Sąd zastosował właściwy przepis prawa w trakcie badania dowodów, stanowi bowiem kwestię prawną.
41 Jeśli chodzi o zasadność tej części zarzutu, należy zbadać punkty zaskarżonego wyroku, w których Sąd przedstawił zastosowane zasady w przedmiocie ciężaru dowodu i postępowania dowodowego.
42 W pkt 179 zaskarżonego wyroku Sąd przywołuje orzecznictwo, zgodnie z którym Komisja jest zobowiązana do zebrania zgodnych i wystarczająco dokładnych dowodów w celu uzasadnienia twierdzenia, że zostało popełnione naruszenie. W pkt 180 tego wyroku Sąd podkreślił, że wystarczy, aby zbiór poszlak przywołanych przez Komisję oceniany jako całość odpowiadał temu wymogowi. Następnie w pkt 181 Sąd przypomniał, że z samego tekstu art. 81 ust. 1 WE wynika, że porozumienia między przedsiębiorstwami są zakazane niezależnie od ich skutków, jeżeli mają cel antykonkurencyjny.
43 Sąd wywiódł z tego w pkt 183 i 184 zaskarżonego wyroku, że argumentacja wnoszącej odwołanie, utrzymującej, że porozumienie nie wywarło żadnych skutków, nawet gdyby była słuszna, nie mogłaby prowadzić do stwierdzenia nieważności art. 1 zaskarżonej decyzji. W tym zakresie Sąd przypomniał, że w swoim wyroku z dnia 15 marca 2000 r. w sprawach połączonych T‑25/95, T‑26/95, od T‑30/95 do T‑32/95, od T‑34/95 do T‑39/95, od T‑42/95 do T‑46/95, T‑48/95, od T‑50/95 do T‑65/95, od T‑68/95 do T‑71/95, T‑87/95, T‑88/95, T‑103/95 i T‑104/95 Cimenteries CBR i in. przeciwko Komisji, Rec. str. II‑491, pkt 1085–1088 orzekł, że porozumienia mające na celu respektowanie rynków krajowych jako takie mają na celu ograniczenie konkurencji i należą do kategorii porozumień w sposób wyraźny zakazanych przez art. 81 ust. 1 WE i ten cel porozumienia nie może być uzasadniony w drodze analizy kontekstu gospodarczego, w jaki wpisuje się dane zachowanie antykonkurencyjne.
44 W pkt 185 zaskarżonego wyroku Sąd orzekł, że dla istnienia naruszenia nieistotne byłoby, czy zawarcie porozumienia było, czy nie było w interesie handlowym producentów japońskich.
45 W myśl pkt 190 i następnych opinii rzecznika generalnego takie rozumowanie Sądu jest zgodne z prawem. Odpowiada ono utrwalonemu orzecznictwu Trybunału (zob. w szczególności wyroki z dnia 28 marca 1984 r. w sprawie 29/83 i 30/83 CRAM i Rheinzink przeciwko Komisji, Rec. str. 1679, pkt 20, z dnia 8 lipca 1999 r. w sprawie C‑49/92 P Komisja przeciwko Anic Partecipazioni, Rec. str. I‑4125, pkt 123 i z dnia 15 października 2002 r. w sprawach połączonych C‑238/99 P, C‑244/99 P, C‑245/99 P, C‑247/99 P, od C‑250/99 P do C‑252/99 P i C‑254/99 P Limburgse Vinyl Maatschappij i in. przeciwko Komisji, Rec. str. I‑8375, pkt 508). Niezgodna jest więc z tym orzecznictwem argumentacja Nippon Steel, zgodnie z którą istnienie wiarygodnego alternatywnego wyjaśnienia ukaranych zachowań, czyli brak interesu handlowego, powinno było skłonić Sąd do sformułowania bardziej restrykcyjnych wymagań co do dostarczanych dowodów.
46 Sąd słusznie więc stwierdził, że w przypadku gdy Komisja zdołała zebrać dowody w postaci dokumentów w celu poparcia zarzucanego naruszenia i gdy dowody te okazały się wystarczające, aby wykazać istnienie porozumienia o charakterze antykonkurencyjnym, nie ma konieczności badania, czy przedsiębiorstwo, któremu zarzucane jest popełnienie naruszenia, miało w tym porozumieniu interes handlowy.
47 W szczególności jeśli chodzi o porozumienia o charakterze antykonkurencyjnym, do których dochodzi tak jak w niniejszej sprawie podczas spotkań konkurujących ze sobą przedsiębiorstw, Trybunał uznał, że naruszenie art. 81 ust 1 WE ma miejsce, gdy spotkania te mają na celu zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji i zmierzają w ten sposób do sztucznej regulacji rynku (ww. wyrok w sprawie Limburgse Vinyl Maatschappij i in. przeciwko Komisji, pkt 508 i 509). W takim przypadku w celu udowodnienia udziału danego przedsiębiorstwa w kartelu wystarczy, aby Komisja wykazała, że to przedsiębiorstwo uczestniczyło we wspomnianych spotkaniach, podczas których zostały zawarte porozumienia o charakterze antykonkurencyjnym. Jeśli uczestnictwo w takich spotkaniach zostanie wykazane, to na tym przedsiębiorstwie spoczywa obowiązek przedstawienia dowodów, które mogą świadczyć, że jego udziałowi w tych spotkaniach w najmniejszym stopniu nie przyświecał cel antykonkurencyjny, poprzez wykazanie, że poinformowało ono swoich konkurentów o tym, że uczestniczy w tych spotkaniach w innym aniżeli oni celu (wyroki z dnia 8 lipca 1999 r. w sprawie C‑199/92 P Hals przeciwko Komisji, Rec. str. I‑4287, pkt 155 i ww. wyrok w sprawie Aalborg Portland i in. przeciwko Komisji, pkt 81).
48 Racją leżącą u podstaw tej zasady jest, że gdy dane przedsiębiorstwo wzięło udział w takim spotkaniu, nie odcinając się publicznie od jego przebiegu, pozwala ono w ten sposób pozostałym uczestnikom porozumienia zakładać, że uczestniczy ono w porozumieniu będącym skutkiem takiego spotkania oraz że będzie go przestrzegać (ww. wyrok w sprawie Aalborg Portland i in. przeciwko Komisji, pkt 82).
49 Jednakże w niniejszej sprawie Nippon Steel ani formalnie nie zaprzeczyła udziałowi w spotkaniach klubu Europa–Japonia, ani nie dostarczyła dowodów wskazujących, że jej udziałowi w tych spotkaniach w najmniejszym stopniu nie przyświecał cel antykonkurencyjny w odniesieniu do respektowania rynków krajowych.
50 W tym zakresie Sąd nie naruszył prawa, dokonując następującej analizy dostępnych dokumentów:
„194 […] [S]karżący japońscy nie zaprzeczają, że miały miejsce spotkania między przedstawicielami japońskich i europejskich producentów rur stalowych bez szwu […]. Poza tym JFE‑NKK, JFE‑Kawasaki i Sumitomo nie zaprzeczają, że brały udział w tych spotkaniach, lecz utrzymują, że jedynymi informacjami, którymi dysponują na ten temat, są wspomnienia ich pracowników, które w obliczu czasu, jaki upłynął od tych spotkań, są mało wiarygodne.
195 Nippon [Steel] potwierdza, że z tego, co wie, żaden z obecnych pracowników nie brał udziału w tych spotkaniach, zaznacza jednak, że nie może wykluczyć, iż niektórzy z dawnych pracowników brali w nich udział. Niemniej jednak pewien szczegół w odpowiedzi Nippon [Steel] z dnia 4 grudnia 1997 r. na pytanie dodatkowe zadane przez Komisję, mianowicie okoliczność, że pan [X], odpowiedzialny za eksport rur stalowych, udał się służbowo do Cannes w dniach 14–17 marca 1994 r., potwierdza tezę Komisji dotyczącą udziału Nippon [Steel] w tych spotkaniach, ponieważ jedno ze spotkań klubu Europa–Japonia wspomnianych przez p. Verlucę miało miejsce w Cannes w dniu 16 marca 1994 r. […]. W tej samej odpowiedzi Nippon [Steel] potwierdza, że nie jest w stanie wyjaśnić celu tego wyjazdu ani też celu innych wyjazdów służbowych jego pracowników do Florencji, ponieważ nie miał on klientów w tych dwóch miastach.
196 W tych warunkach Komisja słusznie doszła do wniosku, że skarżący japońscy wymienieni przez p. Verlucę w jego oświadczeniu z dnia 14 października 1996 r., wśród nich Nippon [Steel], faktycznie brali udział w opisywanych przez niego spotkaniach klubu Europa–Japonia.
[…]
201 Odnośnie do argumentu, że spotkania klubu Europa–Japonia nigdy nie dotyczyły rynków Wspólnoty, należy wskazać, że nawet jeżeli zdaniem p. Verluki »ważne wydarzenia dotyczące rynku produktów naftowych (amerykańskie VRA, przemiany polityczne w ZSRR, rozwój w Chinach…)« były tematem dyskusji w trakcie tych spotkań, nie stoi to na przeszkodzie, aby »stosowanie zasad podstawowych powołanych powyżej« również zostało tam »ustalone«. Z oświadczenia p. Verluki z dnia 17 września 1996 r. wynika więc, że stosowanie zasad podstawowych, obejmujących w szczególności respektowanie czterech rynków krajowych producentów wspólnotowych przez skarżących japońskich, było jednym z tematów omawianych podczas spotkań.
202 Należy przypomnieć w tym zakresie, że zadaniem Komisji jest ściganie naruszeń art. 81 ust. 1 WE i że porozumienia polegające na »podziale rynków lub źródeł zaopatrzenia« są w sposób wyraźny zakazane przez przepis art. 81 ust. 1 lit. c) WE. Wystarczy więc, żeby Komisja wykazała, że porozumienie między przedsiębiorstwami, które może wpłynąć na handel między państwami członkowskimi, miało za cel lub miało skutek w postaci podziału między nimi rynków wspólnotowych jednego lub większej liczby produktów, aby takie porozumienie stanowiło naruszenie.
203 Należy wskazać również na to, że w praktyce Komisja często jest zobowiązana do udowodnienia istnienia naruszenia w warunkach mało sprzyjających temu zadaniu, ponieważ od czasu wystąpienia okoliczności faktycznych stanowiących naruszenie mogło upłynąć wiele lat, i że wiele przedsiębiorstw objętych dochodzeniem nie współpracowało aktywnie z Komisją. Jeżeli więc Komisja jest zobligowana do wykazania, że bezprawne porozumienie o podziale rynków zostało zawarte […], byłoby nadmiernym wymogiem, aby dostarczyła ona jeszcze dowodu szczególnego mechanizmu, za którego pomocą cel ten miałby być osiągnięty […]. Przedsiębiorstwu winnemu naruszenia byłoby bowiem zbyt łatwo uniknąć jakiejkolwiek kary, jeżeli mogłoby ono podnieść argument, że informacje przedstawione w odniesieniu do funkcjonowania bezprawnego porozumienia są zbyt niejasne w sytuacji, w której istnienie porozumienia i jego antykonkurencyjny cel zostały wykazane w sposób wystarczający […].
[…]
205 W tym zakresie należy stwierdzić, że wbrew temu, co utrzymują skarżący japońscy, oświadczenia p. Verluki są nie tylko wiarygodne, lecz również mają wartość dowodową szczególnie wysoką, ponieważ zostały złożone w imieniu Valloureca […].
[…]
207 W każdym razie p. Verluca był bezpośrednim świadkiem opisanych przez niego okoliczności. Komisja potwierdziła bowiem, […], co nie spotkało się z zaprzeczeniem, że p. Verluca w charakterze prezesa Vallourec […] sam brał udział w spotkaniach klubu Europa–Japonia”.
51 Należy stwierdzić, że taka ocena dowodów jest zgodna z utrwalonym orzecznictwem. Tak jak Trybunał podniósł w innych sprawach, jest normalne, że działania, które obejmują te praktyki i porozumienia, mają miejsce poza prawem, że spotkania odbywają się potajemnie, a dokumentacja z tym związania jest ograniczona do minimum. Z tego wynika, że nawet jeśli Komisja odkryje dokumenty świadczące wyraźnie o bezprawnym nawiązaniu kontaktu pomiędzy przedsiębiorstwami – będą one zazwyczaj jedynie fragmentaryczne i odosobnione, i dlatego często będzie konieczna rekonstrukcja poszczególnych elementów w drodze dedukcji. Dlatego też w większości przypadków istnienie praktyki lub porozumienia antykonkurencyjnego musi być wywnioskowane na podstawie pewnej liczby zbieżnych okoliczności oraz wskazówek, które razem ujęte mogą stanowić, wobec braku innego spójnego wytłumaczenia, dowód naruszenia reguł konkurencji (ww. wyrok w sprawie Aalborg Portland i in. przeciwko Komisji, pkt 55–57).
52 W zakresie, w jakim w ramach pierwszej części zarzutu Nippon Steel opiera się na zasadzie domniemania niewinności, a także na ryzyku składania oświadczeń niedokładnych lub nieprawdziwych ze strony konkurujących ze sobą przedsiębiorstw, którym zarzuca się naruszenie, należy przypomnieć, jak to uczynił Sąd w pkt 177–179 zaskarżonego wyroku, że o ile istnienie wątpliwości powinno przemawiać na korzyść przedsiębiorstw, którym zarzuca się naruszenie, o tyle jednak nic nie stoi na przeszkodzie stwierdzeniu naruszenia, gdy tylko jego istnienie zostanie wykazane.
53 Wreszcie nic w aktach sprawy nie wskazuje, aby Sąd w swojej analizie i ocenie dowodów przeinaczył ich zakres lub dopuścił się nieprawidłowości w ustaleniach faktycznych.
54 Z powyższego wynika, że Sąd nie naruszył prawa, przyjmując wspomniane kryteria dotyczące ciężaru dowodu i postępowania dowodowego i orzekając, że kryteria zostały spełnione w niniejszej sprawie.
55 W związku z tym należy oddalić część pierwszą zarzutu.
– W przedmiocie części drugiej zarzutu
56 Część druga zarzutu opiera się na założeniu, że dowody są dwuznaczne. Jak przypomniano w ramach badania pierwszej części zarzutu, dokonana przez Sąd ocena mocy dowodowej dokumentów znajdujących się w aktach sprawy i dostarczonych Sądowi nie może zostać zakwestionowana przed Trybunałem z wyjątkiem przypadków braku poszanowania zasad dotyczących ciężaru dowodu i postępowania dowodowego, a także przeinaczenia dowodów (zob. także wyroki z dnia 1 czerwca 1994 r. w sprawie C‑136/92 P Komisja przeciwko Brazzelli Lualdi i in., Rec. str. I‑1981, pkt 49 i 66 i z dnia 2 października 2003 r. w sprawie C‑182/99 P Salzgitter przeciwko Komisji, Rec. str. I‑10761, pkt 43). W niniejszej sprawie, jest tak w przypadku oceny Sądu, zgodnie z którą dowody nie były dwuznaczne, wprost przeciwnie – ich dokładność i zgodność pozwoliła nabrać przekonania o popełnionym naruszeniu.
57 W związku z tym w zakresie, w jakim Nippon Steel podważa taką ocenę Sądu, jej argumentację należy oddalić jako niedopuszczalną.
58 Ponadto argument spółki Nippon Steel, zgodnie z którym Sąd naruszył prawo, uznając, że wiarygodne alternatywne i zgodne z prawem konkurencji wyjaśnienie zachowania producentów japońskich jest pozbawione znaczenia, jest zasadniczo tym samym argumentem, który został oddalony w ramach części pierwszej zarzutu i w którym zarzuca się Sądowi twierdzenie, że ewentualny brak interesu handlowego producentów japońskich w popełnieniu zarzucanego naruszenia jest bez znaczenia, jeżeli ustalone zostało istnienie naruszenia.
59 Mając na uwadze powyższe, należy oddalić część drugą zarzutu.
– W przedmiocie części trzeciej zarzutu
60 W tej części zarzutu Nippon Steel zarzuca Sądowi, że nie wziął pod uwagę, po pierwsze, dwuznacznego charakteru oświadczeń p. Verluki, a po drugie, sprzeczności pomiędzy tymi oświadczeniami i innymi dowodami, w szczególności oświadczeniami p. Bechera.
61 Należy podnieść, że w oświadczeniu z dnia 17 września 1996 r. p. Verluca przyznał, że rynki krajowe uczestników porozumienia „korzystały z ochrony” z wyjątkiem rynku offshore Zjednoczonego Królestwa, który był „częściowo chroniony”. Zdaniem p. Verluki produktami objętymi tym porozumieniem były rury OCTG standard i rury przewodowe projektowe. Co do czasu trwania porozumienia p. Verluca oświadczył, że „wymiana rozpoczęła się po załamaniu na rynku w 1977 r.” i że „zakończyła się przed nieco ponad rokiem”. W odniesieniu do praktycznych warunków stosowania porozumienia p. Verluca sprecyzował, że „spotkania odbywały się zwyczaj dwa razy w roku […]. Tematem dyskusji w trakcie tych spotkań były ważne wydarzenia dotyczące rynku produktów naftowych […]. Ogólnie zostały tam powołane duża rozbieżność pomiędzy mocą produkcyjną rur na rynku światowymi a popytem oraz stosowanie zasad podstawowych wspomnianych powyżej” [tłumaczenie nieoficjalne, podobnie jak wszystkie cytaty z tego dokumentu w niniejszym wyroku].
62 Zapytany w dniu 18 grudnia 1997 r. podczas nowej kontroli przeprowadzanej w spółce Vallourec p. Verluca oświadczył:
– „Zainteresowani producenci klubu Europa–Japonia respektowali przy przetargach międzynarodowych przybliżony klucz podziału jedynie względem produktów standardowych.
– W tym kontekście zostały ustalone indykatywne wykazy cen służące jako podstawa dla ofert zgłaszanych w ramach wspomnianych przetargów […].
– Wykazy te były aktualizowane od czasu do czasu (»NL«: New List) i pozwalały pojedynczym producentom ustalać ceny danej oferty w celu wygrania przetargu (»WP«: Winning Price) […].
– Za rynki krajowe zostały uznane rynek francuski, niemiecki i włoski. Rynek Zjednoczonego Królestwa miał szczególny status (por. moje oświadczenie z dnia 17 września 1996 r.)”.
63 Pan Becher oświadczył, co następuje:
– „Według posiadanych przeze mnie informacji […] »zasady podstawowe« oznaczały porozumienia dotyczące rur OCTG i rur przewodowych projektowych, które zasadniczo miały na celu ochronę danych rynków krajowych. To oznaczało, że producenci japońscy w tych sektorach nie mogli wchodzić na rynki europejskie, natomiast producentom europejskim nie wolno było […] dostarczać swoich produktów do Japonii.
– Poza tymi kartelami dotyczącymi bezpośrednio danych rynków krajowych istniały najprawdopodobniej porozumienia dodatkowe dotyczące innych krajów […].
– Dla innych rynków stanowiących przedmiot przetargów o zasięgu światowym przewidziane były określone udziały w dostawach producentów japońskich i europejskich, określane w owym czasie pojęciem »klucz podziału« (»sharing key«). Oczywistym celem tego mechanizmu było utrzymanie historycznych udziałów w dostawach […]” [tłumaczenie nieoficjalne].
64 Co do pierwszego zarzutu podniesionego w ramach tej jego części, opartego na dwuznacznym charakterze oświadczeń p. Verluki, wystarczy stwierdzić, że Sąd uznał te oświadczenia za dokładny dowód. W szczególności Sąd stwierdził w pkt 193 zaskarżonego wyroku, że „pojęcie »wymiana« użyte w oświadczeniu p. Verluki z dnia 17 września 1996 r. […] oznacza, […] że miały miejsce kontakty między japońskimi i europejskimi producentami rur ze stali”, i w pkt 201 zaskarżonego wyroku, że „z oświadczenia p. Verluki z dnia 17 września 1996 r. wynika, że stosowanie zasad podstawowych, obejmujących w szczególności respektowanie czterech rynków krajowych producentów wspólnotowych przez skarżących japońskich, było jednym z tematów omawianych podczas spotkań [klubu Europa–Japonia]”.
65 Mając na względzie orzecznictwo przytoczone w pkt 38, 39 i 56 niniejszego wyroku, należy stwierdzić, że taka ocena Sądu oświadczeń p. Verluki nie może zostać zakwestionowana przed Trybunałem, z wyjątkiem przypadków braku poszanowania zasad dotyczących ciężaru dowodu i postępowania dowodowego, a także przeinaczenia tych oświadczeń lub nieprawidłowości ustaleń faktycznych. Nippon Steel nie przedstawiła żadnego dowodu służącego wykazaniu, że wyżej wymienione wnioski wyciągnięte przez Sąd na podstawie oświadczeń p. Verluki zawierają nieprawidłowe ustalenia faktyczne, przeinaczenia tychże oświadczeń bądź błędy co do prawa.
66 Ponadto z badania pierwszej części zarzutu wynika, że w swojej ocenie akt sprawy Sąd nie naruszył także zasad dotyczących ciężaru dowodu i postępowania dowodowego.
67 Z tego wynika, że należy oddalić pierwszy zarzut oparty na dwuznacznym charakterze oświadczeń p. Verluki.
68 Co do drugiego zarzutu podniesionego w ramach części trzeciej zarzutu należy stwierdzić, że Sąd uwzględnił w swojej ocenie dowodów istnienie pewnej rozbieżności pomiędzy oświadczeniami p. Verluki i innymi dowodami. Sąd stwierdził bowiem w pkt 302 zaskarżonego wyroku, że „okoliczność, że p. Becher zaprzeczył istnieniu części wewnątrzeuropejskiej zasad podstawowych w znaczeniu zobowiązania do wzajemnego respektowania rynków krajowych między producentami europejskimi, osłabia w pewnym zakresie jego oświadczenie jako dowód pozwalający na potwierdzenie oświadczenia p. Verluki”.
69 Sąd następnie zbadał, czy pomimo tych rozbieżności oświadczenia p. Verluki potwierdzone zostały w sposób wystarczająco dokładny przez oświadczenia p. Bechera.
70 W celu przeprowadzenia tego badania w odniesieniu do oświadczeń p. Verluki Sąd sprecyzował, że:
„219 […] [Z]godnie z orzecznictwem Sądu oświadczenie przedsiębiorstwa, któremu zarzuca się udział w kartelu, a którego prawdziwość jest kwestionowana przez szereg innych przedsiębiorstw, którym zarzuca się udział w kartelu, nie może być uważane za stanowiące wystarczający dowód istnienia naruszenia popełnionego przez te ostatnie, jeżeli nie jest poparte innymi dowodami […]. Należy zatem stwierdzić, że pomimo swojego wiarygodnego charakteru oświadczenia p. Verluki powinny być poparte innymi dowodami, żeby wykazać istnienie naruszenia stwierdzonego w art. 1 zaskarżonej decyzji.
220 Niemniej jednak należy przyznać, że ze względu na wiarygodność oświadczeń p. Verluki stopień wzmocnienia dowodu wymagany w niniejszym przypadku jest mniejszy zarówno pod względem szczegółowości, jak i intensywności niż w przypadku oświadczeń niebędących szczególnie wiarygodnymi. Należy zatem stwierdzić, że jeżeli Sąd miałby orzec, że pewien zbiór zgodnych poszlak pozwalałby na potwierdzenie istnienia pewnych aspektów szczególnych porozumienia o podziale rynków wskazanego przez p. Verlucę i stwierdzonego w art. 1 zaskarżonej decyzji, to same oświadczenia p. Verluki wystarczą przy takim założeniu do potwierdzenia innych aspektów zaskarżonej decyzji, zgodnie z zasadą wyprowadzoną z powołanego powyżej wyroku [w sprawie Cement CBR i in. przeciwko Komisji] (pkt 1838) […]. Poza tym jeżeli jakiś dokument nie jest jawnie sprzeczny z oświadczeniami p. Verluki w sprawie istnienia lub zasadniczej treści porozumienia o podziale rynków, wystarczy, że potwierdza istotne elementy porozumienia opisanego przez p. Verlucę, żeby miał pewną wartość jako dowód potwierdzający w zbiorze dowodów obciążających […]”.
71 W świetle tych rozważań Sąd przeprowadził analizę oświadczeń p. Bechera. W odniesieniu do ostatniego z wymienionych dokumentów Sąd stwierdził w pkt 302 zaskarżonego wyroku, że „p. Becher w sposób jednoznaczny potwierdził istnienie porozumienia o podziale rynków między producentami europejskimi i japońskimi w zakresie rur OCTG i rur przewodowych projektowych […]. Jego oświadczenie potwierdza zatem oświadczenia p. Verluki w zakresie dotyczącym tego aspektu naruszenia, a tym samym faktu, że skarżący japońscy byli stronami porozumienia o podziale rynków, na podstawie którego zgodzili się oni na niewprowadzanie do obrotu rur OCTG standard i rur przewodowych projektowych na rynkach wspólnotowych. […] W końcu wartość dowodową oświadczenia Mannesmanna podnosi jeszcze w niniejszym przypadku fakt, że potwierdza ono również oświadczenia p. Verluki odnośnie do istnienia klucza podziału dotyczącego przydziału międzynarodowych zamówień publicznych na rynkach krajów trzecich […]”.
72 W następstwie przeprowadzonej analizy porównawczej dowodów głównych, przy zastosowaniu kryteriów dotyczących ciężaru dowodu i postępowania dowodowego zbadanych w ramach części pierwszej zarzutu Sąd dokonał następującego podsumowania:
„332 Z większości dokumentów stanowiących ten zbiór nie wynika, jakie rury stalowe bez szwu objęte były tym podziałem, ale w sposób jednoznaczny wynika z nich, że pośród objętych produktów znajdowały się rury OCTG standard. Konkretne wzmianki o tych produktach w […] dokumencie »klucz podziału« i w odpowiedzi Mannesmanna, jak również wzmianki dotyczące rur OCTG w ogólności bez bliższej konkretyzacji w innych dokumentach powołanych przez Komisję potwierdzają bowiem w sposób odpowiedni i wyraźny oświadczenia p. Verluki odnośnie do faktu, że zasady podstawowe dotyczyły tych produktów.
333 Jeżeli chodzi o rury przewodowe projektowe, tylko jeden dowód – odpowiedź Mannesmanna sporządzona przez p. Bechera – potwierdza w sposób jednoznaczny wypowiedź p. Verluki, że bezprawne porozumienie dotyczyło również rur przewodowych projektowych. Niemniej jednak biorąc pod uwagę szczególny charakter dowodowy tej odpowiedzi […], należy uznać, że wystarcza ona do potwierdzenia oświadczeń p. Verluki, które same w sobie są już bardzo wiarygodne […] w odniesieniu do tych produktów.
334 W każdym razie stwierdzono już, że jeżeli powołany przez Komisję zbiór zgodnych poszlak pozwala na wykazanie istnienia i pewnych szczególnych aspektów porozumienia o podziale rynków omawianego przez p. Verlucę i określonego w art. 1 zaskarżonej decyzji, oświadczenia tego ostatniego wystarczają same w sobie, przy tym założeniu, do potwierdzenia innych aspektów zaskarżonej decyzji […]. Jak już stwierdzono wyżej w pkt 330 i 332, zbiór poszlak powołany przez Komisję wystarczy do potwierdzenia oświadczeń p. Verluki pod wieloma względami, a w szczególności odnośnie do rur OCTG standard.
335 W tych warunkach należy uznać, że p. Verluca w swoich oświadczeniach jednoznacznie mówi prawdę i że tym samym są one wystarczającymi dowodami do wykazania, że porozumienie członków klubu Europa–Japonia o podziale rynków krajowych obejmowało nie tylko rury OCTG standard, jak potwierdzają to także inne dowody, lecz również rury przewodowe projektowe. Nie ma bowiem żadnego powodu, aby zakładać, że p. Verluca, który znał bezpośrednio fakty, udzielał nieprawdziwych informacji odnośnie do rur przewodowych, skoro inne dowody potwierdzają jego informacje dotyczące istnienia porozumienia i jego stosowania do rur OCTG standard”.
73 W przeciwieństwie do twierdzenia Nippon Steel, z tych fragmentów zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd przeprowadził pełną kontrolę sądową prawdziwości okoliczności faktycznych ustalonych przez Komisję. Sąd ponadto rozważył rozbieżności i zbieżności pomiędzy oświadczeniami p. Verluki i p. Bechera, słusznie podsumowując, że oświadczenia p. Bechera potwierdzały oświadczenia p. Verluki w odniesieniu do istnienia naruszenia stwierdzonego w art. 1 zaskarżonej decyzji.
74 Zresztą nie można zarzucić Sądowi wymagania niewielkiego stopnia wzmocnienia dowodu. W tym zakresie wystarczy stwierdzić, że wspomniane rozumowanie Sądu nie narusza w żaden sposób kryteriów mających zastosowanie do ciężaru dowodu i postępowania dowodowego określonych w pkt 42–48 i 51 niniejszego wyroku.
75 W związku z tym argument drugi podniesiony w ramach części trzeciej zarzutu jest także bezzasadny.
76 Część trzecią zarzutu należy zatem oddalić.
– W przedmiocie części czwartej zarzutu
77 Jeżeli chodzi o część czwartą zarzutu, na wstępie należy przypomnieć, że kwestia, czy uzasadnienie wyroku Sądu jest wewnętrznie sprzeczne lub niewystarczające, stanowi zagadnienie prawne, które jako takie może zostać podniesione w ramach odwołania (wyroki z dnia 7 maja 1998 r. w sprawie C‑401/96 P Somaco przeciwko Komisji, Rec. str. I‑2587, pkt 53 oraz z dnia 17 grudnia 1998 r. w sprawie C‑185/95 P Baustahlgewebe przeciwko Komisji, Rec. str. I‑8417, pkt 25). Ta część zarzutu jest więc dopuszczalna.
78 W związku z tym, aby odpowiedzieć na argumenty przedstawione przez Nippon Steel, należy zbadać, czy ocena Sądu, zgodnie z którą oświadczenia p. Bechera potwierdzają oświadczenia p. Verluki w odniesieniu do naruszenia związanego z rurami przewodowymi projektowymi, opiera się na spójnym i wystarczającym uzasadnieniu.
79 Sąd stwierdził w pkt 290 zaskarżonego wyroku, że p. Becher przekazał inspektorom Komisji informację, że zasady podstawowe dotyczyły rur OCTG i rur przewodowych projektowych. Z twierdzenia Sądu, a także z samego tekstu oświadczeń p. Verluki i p. Bechera cytowanych w pkt 61–63 niniejszego wyroku wynika, że oświadczenia te zgadzają się co do przedmiotowego zakresu naruszenia. Fakt, że p. Becher potwierdził, iż jego przedsiębiorstwo uczestniczyło w porozumieniu o podziale rynków dotyczącym także rur przewodowych projektowych, mógł stanowić dla Sądu wystarczający powód do uznania, że odpowiedź zainteresowanego w zakresie dotyczącym rur przewodowych stanowiła potwierdzenie oświadczenia p. Verluki z dnia 17 września 1996 r., zgodnie z którym porozumienie to dotyczyło rur OCTG standard i rur przewodowych projektowych.
80 Z tego wynika, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie może zostać uznane za wewnętrznie sprzeczne lub nieodpowiednie.
81 Zresztą w zakresie, w jakim Nippon Steel zarzuca Sądowi w ramach czwartej części zarzutu niezgodne z prawem zastosowanie zasad dotyczących postępowania dowodowego, wystarczy stwierdzić, że jej argumentacja przejmuje zasadniczo argumentację rozwiniętą w innych częściach zarzutu, uznanych za bezzasadne.
82 Część czwarta zarzutu nie może więc zostać uwzględniona.
83 Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe rozważania, zarzut należy oddalić w całości.
84 Z powyższych rozważań wynika, że odwołanie spółki Nippon Steel należy oddalić.
B – W przedmiocie pierwszego zarzutu podniesionego przez Sumitomo, opartego na naruszeniu prawa co do kwestii uczestnictwa producentów japońskich w naruszeniu, o którym mowa w art. 1 decyzji
1. Argumenty stron
85 Według Sumitomo Sąd kilkakrotnie naruszył prawo, stwierdzając udział producentów japońskich w naruszeniu, o którym mowa w art. 1 zaskarżonej decyzji, zarówno w odniesieniu do rur OCTG standard, jak i rur przewodowych projektowych.
86 W tym zakresie Sumitomo przejmuje argumenty zawarte w odwołaniu Nippon Steel i dołącza do nich argumenty dotyczące rur przewodowych projektowych.
87 Zdaniem Sumitomo, Sąd przeinaczył dowody dostarczone przez p. Bechera. Ponadto Sąd dokonał błędnej kwalifikacji prawnej tych dowodów, uzasadnił w sposób wewnętrznie sprzeczny i niewystarczający zastosowanie oświadczeń p. Verluki i p. Bechera, a także odwrócił ciężar dowodu.
88 W odniesieniu do oświadczeń p. Bechera, po pierwsze Sumitomo podnosi, że Sąd przyznał im niewłaściwą moc dowodową, stwierdzając, że oświadczenia te potwierdzają jednoznacznie istnienie porozumienia o podziale rynków w odniesieniu do rur przewodowych projektowych. Sąd powinien był wziąć pod uwagę fakt, że p. Becher sprecyzował, że relacjonował fakty, które miały miejsce, zanim objął on funkcję dyrektora spółki Mannesmann. Ponadto z samych sformułowań użytych przez p. Bechera wynika, że on sam miał wątpliwości co do przedstawionych mu informacji.
89 Następne naruszenie popełnione, zdaniem Sumitomo, przez Sąd polega na uznaniu oświadczenia p. Bechera za wiarygodny dowód popierający oświadczenie złożone przez p. Verlucę w dniu 17 września 1996 r. pomimo tego, że Sąd przyznał, iż zaprzeczenie przez p. Bechera aspektowi wewnątrzeuropejskiemu zasad podstawowych było błędne. Stwierdziwszy, że oświadczenie p. Bechera było dotknięte istotnym błędem co do treści, Sąd powinien był powstrzymać się od zastosowania pewnych elementów tego oświadczenia w celu poparcia oświadczenia p. Verluki.
90 Ponadto Sumitomo twierdzi, że Sąd naruszył zasady dotyczące postępowania dowodowego, orzekając w pkt 336 zaskarżonego wyroku, że „w końcu nawet gdyby skarżącym japońskim udało się wzbudzić wątpliwości odnośnie do poszczególnych produktów objętych porozumieniem stwierdzonym w art. 1 zaskarżonej decyzji, czego jednak nie wykazano, należy zaznaczyć, że jeżeli decyzja w swej całości wskazuje, iż stwierdzone naruszenie dotyczyło szczególnego rodzaju produktów, i wymienia dowody na poparcie takiego wniosku, fakt, że nie zawiera ona dokładnego i wyczerpującego wyliczenia wszystkich rodzajów produktów objętych naruszeniem, sam w sobie nie może wystarczać do uzasadnienia stwierdzenia jej nieważności (zob. podobnie w kontekście zarzutu braku uzasadnienia ww. w pkt 203 wyrok [z dnia 14 maja 1998 r. w sprawie T‑310/94 Gruber + Weber przeciwko Komisji, Rec. str. II‑1043], pkt 214) […]”. Podążając za tym rozumowaniem popierającym tezę, zgodnie z którą Komisja wykazała istnienie naruszenia dotyczącego rur przewodowych projektowych, Sąd dopuścił się odwrócenia ciężaru dowodu.
91 W odniesieniu do oświadczeń p. Verluki w pkt 219 i 220 zaskarżonego wyroku cytowanych w pkt 70 niniejszego wyroku Sumitomo kwestionuje rozumowanie Sądu w zakresie, w jakim miałoby z niego wynikać, że na podstawie samych oświadczeń p. Verluki można było stwierdzić, że zarzucane producentom japońskim postępowanie dotyczyło także rur przewodowych projektowych. Zdaniem Sumitomo stanowisko przyjęte przez Sąd w pkt 220 zaskarżonego wyroku w odniesieniu do wiarygodności oświadczeń p. Verluki jest w każdym razie sporne, jeśli weźmie się pod uwagę, że Sąd w pkt 281–284 i 349 tego wyroku wyraźnie stwierdził, że oświadczenia te są błędne i nieprecyzyjne. Zważywszy, że Sąd stwierdził, że przekaz p. Verluki nie był wiarygodny w pewnych jego częściach, zastosowanie odmiennego podejścia co do innej części mogącej także budzić poważne wątpliwości nie jest uzasadnione.
92 Wreszcie Sumitomo twierdzi, że Sąd naruszył prawo, potwierdzając istnienie naruszenia art. 81 ust. 1 WE w odniesieniu do rur przewodowych projektowych, mimo że na podstawie dostępnych dowodów nie jest on w stanie wskazać daty rozpoczęcia i zakończenia tego naruszenia.
93 W pierwszej kolejności Komisja utrzymuje, że Sumitomo nie może rozszerzyć zakresu swojego odwołania, przejmując argumenty zawarte w pismach procesowych spółki Nippon Steel. Zdaniem Komisji, odwołanie Sumitomo jest więc niedopuszczalne w zakresie, w jakim dotyczy rur OCTG standard i w jakim powołuje argumenty spółki Nippon Steel dotyczące rur przewodowych projektowych.
94 Następnie Komisja twierdzi, że argumenty Sumitomo wykazują najwyżej, że dopuszczalna byłaby inna ocena dowodów. To jednak nie wystarcza, aby uzasadnić odwołanie, zważywszy, że spółka Sumitomo nie zdołała odeprzeć trzech zasadniczych motywów uzasadnienia zaskarżonego wyroku, według których oświadczenia p. Verluki stanowią same w sobie wystarczający dowód, a brak innych dowodów w odniesieniu do rur przewodowych projektowych nie ujmuje nic stwierdzeniu naruszenia, a co więcej, oświadczenia p. Verluki zostały potwierdzone przez oświadczenia p. Bechera.
95 Komisja podkreśla, że spółka Sumitomo nie zakwestionowała pewnych twierdzeń Sądu, które same w sobie wystarczają, aby potwierdzić istnienie naruszenia. Zdaniem Komisji, odwołanie jest w związku z tym bezskuteczne. Co więcej, odwołanie jest niedopuszczalne, ponieważ argumenty Sumitomo dotyczą zasadniczo jedynie oceny stanu faktycznego. Komisja dodaje w szczególności, że ocena Sumitomo dotycząca stwierdzenia wiarygodności oświadczeń p. Verluki nie wskazuje na naruszenie prawa.
96 W każdym razie Sąd miał się nie dopuścić przeinaczenia dowodów ani odwrócenia ciężaru dowodu.
97 Komisja zauważa wreszcie, że twierdzenie Sumitomo, zgodnie z którym zaskarżony wyrok opiera się na wewnętrznie sprzecznym i niewystarczającym uzasadnieniu, zostało poparte jedynie poprzez ogólne odesłanie do wcześniejszych punktów odwołania i z tego powodu powinno zostać oddalone.
2. Ocena Trybunału
98 W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że nie ma potrzeby orzekania w kwestii, czy spółka Sumitomo miała prawo przejąć argumenty przedstawione w pismach procesowych spółki Nippon Steel. Argumentacja Nippon Steel jest bowiem, zgodnie z tym, co zostało wyżej stwierdzone, w każdym razie bezzasadna.
99 W odniesieniu do argumentacji przedstawionej w pismach procesowych przez Sumitomo należy stwierdzić, że ma ona przede wszystkim na celu podważenie mocy dowodowej przyznanej przez Sąd oświadczeniom p. Verluki i p. Bechera poprzez argumenty mające wykazać, że oświadczenia te nie są wiarygodne lub w każdym razie mniej wiarygodne niż uznał to Sąd.
100 Jak wskazał rzecznik generalny w pkt 88–92 swojej opinii i jak wynika z orzecznictwa przytoczonego w pkt 56 niniejszego wyroku, argumenty te są dopuszczalne tylko w zakresie, w jakim nie stanowią ukrytego środka mającego na celu przeprowadzenie ponownej oceny okoliczności faktycznej przez Trybunał.
101 Co do mocy dowodowej przyznanej oświadczeniom p. Bechera, argument Sumitomo, zgodnie z którym Sąd powinien był inaczej zakwalifikować moc dowodową tych oświadczeń z powodu braku bezpośredniej znajomości rzekomego naruszenia przez p. Bechera, może zostać zbadany przez Trybunał.
102 W pkt 297 zaskarżonego wyroku Sąd oznajmił, że „jeżeli, jak w niniejszym przypadku w imieniu Mannesmanna, osoba nieznająca bezpośrednio istotnych okoliczności składa jako przedstawiciel spółki oświadczenie, w którym przyznaje się do popełnienia naruszenia przez tę spółkę oraz przez inne przedsiębiorstwa, oznacza to, że opiera się ona z konieczności na informacjach dostarczonych przez tę spółkę, a w szczególności przez jej pracowników znających bezpośrednio dane praktyki. […] [O]świadczenia sprzeczne z własnym interesem ich autora należy zasadniczo uważać za przekonywające, wobec czego oświadczeniu p. Bechera w niniejszym przypadku należy przyznać istotną wagę”.
103 Z tego punktu wynika, że Sąd wziął pod uwagę w swojej ocenie mocy dowodowej oświadczeń p. Bechera fakt, że nie miał on bezpośredniej wiedzy dotyczącej badanego naruszenia. Ponadto rozumowanie rozwinięte przez Sąd w tym punkcie nie stanowi naruszenia zasad dotyczących ciężaru dowodu i postępowania dowodowego. Jak wskazał rzecznik generalny w pkt 119 opinii, oświadczenie złożone przez przedstawiciela spółki i przyznające istnienie naruszenia popełnionego przez tę spółkę pociąga za sobą znaczne ryzyko prawne i handlowe, co powoduje, że bardzo mało prawdopodobne jest, by nastąpiło ono bez posiadania przez niego informacji dostarczonych przez pracowników tej spółki, którzy mieli bezpośrednią wiedzę o zarzucanych okolicznościach faktycznych. W tych okolicznościach brak bezpośredniej wiedzy samego przedstawiciela spółki o okolicznościach faktycznych nie wpływa na moc dowodową, którą Sąd mógł przyznać takiemu oświadczeniu.
104 Co do innych argumentów Sumitomo opartych na naruszeniu prawa w ocenie oświadczeń p. Bechera i braku spójności w potraktowaniu tych oświadczeń i oświadczeń p. Verluki należy stwierdzić, że pokrywają się one zasadniczo z argumentami Nippon Steel oddalonymi jako bezzasadne z przyczyn opisanych w pkt 68–73, 79 i 80 niniejszego wyroku. Z tych samych przyczyn nie można uwzględnić zasadniczo identycznych argumentów Sumitomo.
105 W zakresie, w jakim Sumitomo zarzuca Sądowi odwrócenie ciężaru dowodu, orzekając w pkt 336 zaskarżonego wyroku, że „nawet gdyby skarżącym japońskim udało się wzbudzić wątpliwości odnośnie do poszczególnych produktów objętych porozumieniem stwierdzonym w art. 1 zaskarżonej decyzji, czego jednak nie wykazano, należy zaznaczyć, że jeżeli decyzja w swej całości wskazuje, iż stwierdzone naruszenie dotyczyło szczególnego rodzaju produktów, i wymienia dowody na poparcie takiego wniosku, fakt, że nie zawiera ona dokładnego i wyczerpującego wyliczenia wszystkich rodzajów produktów objętych naruszeniem, sam w sobie nie może wystarczać do uzasadnienia stwierdzenia jej nieważności”, jej argumentacja tym bardziej nie może zostać uwzględniona.
106 Jak ujął to rzecznik generalny w pkt 130–132 opinii, z początku pkt 336 zaskarżonego wyroku, sformułowanego następująco: „[…] nawet gdyby […], czego jednak nie wykazano, […]”, jasno wynika, że mamy do czynienia z nieistotnym punktem uzasadnienia tego wyroku, który jest niezależny od wniosków, jakie Sąd wyciągnął w pkt 332–335 przytoczonych w pkt 72 niniejszego wyroku. W świetle utrwalonego orzecznictwa Trybunał z miejsca odrzuca zarzuty skierowane przeciwko nieistotnym punktom uzasadnienia wyroku Sądu, jako że nie mogą one prowadzić do jego uchylenia (postanowienie z dnia 25 marca 1996 r. w sprawie C‑137/95 P SPO i in. przeciwko Komisji, Rec. str. I‑1611, pkt 47, wyrok z dnia 16 września 1997 r. w sprawie C‑362/95 P Blackspur DIY i in. przeciwko Radzie i Komisji, Rec. str. I‑4775, pkt 23).
107 Natomiast w odniesieniu do mocy dowodowej oświadczeń p. Verluki wystarczy przypomnieć, jak stwierdzono podczas badania części trzeciej zarzutu spółki Nippon Steel, że rozumowanie Sądu w pkt 219 i 220 zaskarżonego wyroku, który kwestionuje Sumitomo, nie narusza w żaden sposób prawa. W każdym razie, tak jak podniósł rzecznik generalny w pkt 104 opinii, po uznaniu oświadczeń p. Verluki za wiarygodne Sąd mógł również uznać, że te oświadczenia wystarczały, aby udowodnić naruszenie w zakresie, w jakim były one poparte przez inne dowody, i przy takim założeniu oświadczenia te wystarczały do stwierdzenia istnienia naruszenia dotyczącego danego produktu należącego do omawianej kategorii produktów.
108 W końcu fakt, że w pkt 349 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, iż oświadczenia p. Verluki są niewystarczająco dokładne w odniesieniu do daty zaprzestania naruszenia, nie wpływa w żaden sposób na wiarygodność ich treści, jako że wiarygodność tych oświadczeń została ustalona w zaskarżonym wyroku i potwierdzona przez inne dowody.
109 W związku z tym, że nie można uwzględnić żadnej z części zarzutu podniesionego przez Sumitomo, należy oddalić zarzut pierwszy.
C – W przedmiocie zarzutu drugiego podniesionego przez Sumitomo, opartego na nadmiernej długości postępowania przed Sądem
1. Argumenty stron
110 Sumitomo negatywnie ocenia długość postępowania przed Sądem, która wynosiła cztery lata i trzy miesiące. Spółka Sumitomo przypomina, że między zakończeniem procedury pisemnej i postanowieniem o otwarciu procedury ustnej upłynęły dwa lata, a między zamknięciem procedury ustnej i ogłoszeniem wyroku – niemal szesnaście miesięcy. Ponadto dwa lata upłynęły pomiędzy wnioskiem Komisji o zastosowanie środków organizacji postępowania i wnioskiem Sądu skierowanym do Komisji o złożenie skonsolidowanych akt sprawy.
111 W tych okolicznościach, zdaniem Sumitomo, długość postępowania przed Sądem była niezgodna z art. 6 ust. 1 EKPC.
112 Wnosząca odwołanie oddaje, że długość rozpatrywania sprawy przez Sąd przekroczyła w zasadzie długość, którą w powołanym powyżej wyroku w sprawie Baustahlgewebe przeciwko Komisji Trybunał uznał za nadmierną. Ponadto w porównaniu ze średnią długością postępowań toczących się przed Sądem w podobnych sprawach rozpatrywanie niniejszej sprawy było nieproporcjonalnie długie.
113 Spółka Sumitomo oznajmia, że poniosła straty finansowe spowodowane długością postępowania. Sumitomo szacuje, że właściwe odszkodowanie wynosić powinno co najmniej 1 012 332 EUR.
114 Komisja twierdzi, mając na względzie okoliczności sprawy, że długość postępowania przed Sadem nie była nadmierna.
2. Ocena Trybunału
115 Należy przypomnieć, że ogólna zasada prawa wspólnotowego wywodząca się z art. 6 ust. 1 EKPC, zgodnie z którą każdy ma prawo do rzetelnego procesu sądowego, a w szczególności prawo do procesu w rozsądnym terminie, ma zastosowanie w ramach środka zaskarżenia skierowanego przeciw decyzji Komisji nakładającej na dane przedsiębiorstwo grzywnę z tytułu naruszenia prawa konkurencji (ww. wyroki w sprawach Baustahlgewebe przeciwko Komisji, pkt 20 i 21 i Limburgse Vinyl Maatschappij i in. przeciwko Komisji, pkt 179 oraz z dnia 2 października 2003 r. w sprawie C‑194/99 P Thyssen Stahl przeciwko Komisji, Rec. str. I‑10821, pkt 154).
116 Rozsądny charakter terminu powinien być oceniany na podstawie okoliczności właściwych dla każdej sprawy, a w szczególności znaczenia sporu dla zainteresowanej strony, złożoności sprawy oraz zachowania strony skarżącej i właściwych władz (ww. wyroki w sprawie Baustahlgewebe przeciwko Komisji, pkt 29 i w sprawie Thyssen Stahl przeciwko Komisji, pkt 155).
117 Trybunał sprecyzował w tym kontekście, że wykaz tych kryteriów nie jest wyczerpujący i że ocena kwestii rozsądnego charakteru terminu nie wymaga systematycznej analizy okoliczności sprawy pod kątem każdego z nich, jeżeli długość postępowania wydaje się uzasadniona jednym z tych kryteriów. Również złożoność sprawy może zostać uznana za usprawiedliwiającą postępowanie na pierwszy rzut oka zbyt długotrwałe (ww. wyroki w sprawie Limburgse Vinyl Maatschappij i in. przeciwko Komisji, pkt 188 i w sprawie Thyssen Stahl przeciwko Komisji, pkt 156).
118 W niniejszej sprawie postępowanie przed Sądem rozpoczęło się w dniu 1 kwietnia 2000 r. wniesieniem przez Sumitomo skargi o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji i zakończyło się wydaniem zaskarżonego wyroku w dniu 8 lipca 2004 r. Postępowanie trwało więc około czterech lat i trzech miesięcy.
119 Długość ta wydaje się znaczna. Jednakże, jak podniósł rzecznik generalny w pkt 151 i 159 opinii, niemal wszystkie okoliczności faktyczne, na których opierała się zaskarżona decyzja, zostały podważone w pierwszej instancji, a więc musiały one zostać zbadane. Należało również ocenić moc dowodową oświadczeń i dostępnych dokumentów. Ponadto różne środki podjęte przez Sąd od czerwca 2002 r. w celu organizacji postępowania zakładały wstępną ocenę akt sprawy lub przynajmniej pewnych ich części.
120 Należy także przypomnieć, że siedem przedsiębiorstw wniosło skargę o stwierdzenie nieważności tej samej decyzji w trzech językach postępowania. Zaskarżony wyrok został wydany tego samego dnia co trzy inne wyroki orzekające w przedmiocie skargi wniesionej na tę decyzję.
121 Z powyższych rozważań wynika, że długość postępowania zakończonego wydaniem zaskarżonego wyroku wyjaśnia w szczególności liczba przedsiębiorstw, które uczestniczyły w zarzucanym kartelu i wniosły skargę na zaskarżoną decyzję, co wymagało równoczesnego badania poszczególnych skarg, dogłębne postępowanie dowodowe prowadzone przez Sąd oraz wymogi językowe wynikające z uregulowań proceduralnych Sądu.
122 Z tego wynika, że długość postępowania przed Sądem jest uzasadniona ze względu na szczególną złożoność sprawy.
123 Drugi zarzut podniesiony przez Sumitomo jest więc bezzasadny.
124 W związku z tym, że nie można uwzględnić żadnego z zarzutów podniesionych przez Sumitomo, odwołanie należy oddalić.
125 Z całości powyższych rozważań wynika, że odwołania należy oddalić.
V. W przedmiocie kosztów
126 Zgodnie z art. 122 akapit pierwszy regulaminu Trybunału, jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach. Zgodnie z art. 69 § 2 tego regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 118 regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Komisja wniosła o obciążenie Sumitomo i Nippon Steel kosztami postępowania, a wnoszące odwołanie przegrały sprawę, należy obciążyć Sumitomo kosztami postępowania w sprawie C‑403/04 P i Nippon Steel w sprawie C‑405/04 P.
Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje:
1) Odwołania zostają oddalone.
2) Sumitomo Metal Industries Ltd zostaje obciążona kosztami w sprawie C‑403/04 P, a Nippon Steel Corp. w sprawie C‑405/04 P.
Podpisy