Language of document : ECLI:EU:T:2018:709

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (έβδομο πενταμελές τμήμα)

της 24ης Οκτωβρίου 2018 (*)

«Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Διαδικασία κηρύξεως ακυρότητας – Εικονιστικό σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απεικονίζει αυλάκωση ελαστικού σε σχήμα “L” – Απόλυτος λόγος απαραδέκτου – Σημείο αποτελούμενο αποκλειστικά από το σχήμα του προϊόντος που είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος – Άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού (ΕΚ) 40/94 – Άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 207/2009 [νυν άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 2017/1001] – Κανονισμός (ΕΕ) 2015/2424 – Διαχρονική εφαρμογή του δικαίου – Σχήμα του προϊόντος – Φύση του σημείου – Συνεκτίμηση στοιχείων χρήσιμων για τον προσδιορισμό των ουσιωδών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων τρισδιάστατου σημείου – Γενικό συμφέρον στο οποίο στηρίζεται το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94»

Στην υπόθεση T‑447/16,

Pirelli Tyre SpA, με έδρα το Μιλάνο (Ιταλία), εκπροσωπούμενη από τους T. M. Müller και F. Togo, δικηγόρους,

προσφεύγουσα,

κατά

Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), εκπροσωπούμενου από τον J. Ivanauskas,

καθού,

αντίδικος ενώπιον του τμήματος προσφυγών του EUIPO και παρεμβαίνουσα ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου:

The Yokohama Rubber Co. Ltd, με έδρα το Τόκιο (Ιαπωνία), εκπροσωπούμενη από τους F. Boscariol de Roberto, D. Martucci και I. Gatto, δικηγόρους,

με αντικείμενο προσφυγή κατά της αποφάσεως του πέμπτου τμήματος προσφυγών του EUIPO, της 28ης Απριλίου 2016 (υπόθεση R 2583/2014-5), σχετικά με διαδικασία κηρύξεως ακυρότητας μεταξύ Yokohama Rubber και Pirelli Tyre,

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έβδομο πενταμελές τμήμα),

συγκείμενο από τους V. Tomljenović, πρόεδρο, M. Kancheva, E. Bieliūnas (εισηγητή), Α. Μαρκουλλή και A. Kornezov, δικαστές,

γραμματέας: J. Weychert, διοικητική υπάλληλος,

έχοντας υπόψη το δικόγραφο της προσφυγής που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου στις 4 Αυγούστου 2016,

έχοντας υπόψη το υπόμνημα αντικρούσεως του EUIPO που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου στις 26 Οκτωβρίου 2016,

έχοντας υπόψη το υπόμνημα αντικρούσεως της παρεμβαίνουσας που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου στις 7 Νοεμβρίου 2016,

κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 17ης Νοεμβρίου 2017,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

 Ιστορικό της διαφοράς

1        Στις 23 Ιουλίου 2001 η προσφεύγουσα, Pirelli Tyre SpA, υπέβαλε αίτηση καταχωρίσεως σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) 40/94 του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 1993, για το κοινοτικό σήμα (ΕΕ 1994, L 11, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε [αντικαταστάθηκε από τον κανονισμό (ΕΚ) 207/2009 του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2009, για το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ 2009, L 78, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε, ο οποίος επίσης αντικαταστάθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2017, για το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ 2017, L 154, σ. 1)].

2        Το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση είναι το ακόλουθο εικονιστικό σημείο:

Image not found

3        Τα προϊόντα για τα οποία ζητήθηκε η καταχώριση εμπίπτουν στην κλάση 12 κατά την έννοια του Διακανονισμού της Νίκαιας, της 15ης Ιουνίου 1957, για τη διεθνή ταξινόμηση των προϊόντων και των υπηρεσιών με σκοπό την καταχώριση σημάτων, όπως έχει αναθεωρηθεί και τροποποιηθεί, και αντιστοιχούν στην ακόλουθη περιγραφή: «Ελαστικά, γόμες, ζάντες και καλύμματα συμπαγή, ημιαερογεμή ελαστικά και ελαστικά για τροχούς οχημάτων κάθε είδους, τροχοί οχημάτων κάθε είδους, αεροθάλαμοι, ζάντες και τα αντίστοιχα εξαρτήματα και ανταλλακτικά για τροχούς οχημάτων κάθε είδους».

4        Η αίτηση καταχωρίσεως σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημοσιεύθηκε στο Δελτίο κοινοτικών σημάτων αριθ. 36/2002, της 6ης Μαΐου 2002, και το εικονιστικό σημείο που αναφέρεται στη σκέψη 2 ανωτέρω καταχωρίστηκε ως σήμα στις 18 Οκτωβρίου 2002 υπό τον αριθμό 2319176.

5        Στις 27 Σεπτεμβρίου 2012 η παρεμβαίνουσα, The Yokohama Rubber Co. Ltd, υπέβαλε, ενώπιον του EUIPO, αίτηση κηρύξεως της ακυρότητας του επίμαχου σήματος για τα προϊόντα «Ελαστικά, γόμες, ημιαερογεμή ελαστικά και ελαστικά για τροχούς οχημάτων κάθε είδους». Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε βάσει του άρθρου 52, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 40/94, σε συνδυασμό με το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, ή με το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του ίδιου κανονισμού.

6        Με απόφαση της 28ης Αυγούστου 2014, το τμήμα ακυρώσεων του EUIPO κήρυξε την ακυρότητα του επίμαχου σήματος για τα προϊόντα που αναφέρονται στη σκέψη 5 ανωτέρω, καθώς και για τις «ζάντες και συμπαγή καλύμματα για τροχούς οχημάτων κάθε είδους», για τον λόγο ότι το επίμαχο σημείο αποτελείτο αποκλειστικώς από το απαραίτητο για την επίτευξη τεχνικού αποτελέσματος σχήμα του προϊόντος κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94.

7        Η προσφεύγουσα άσκησε, βάσει των άρθρων 58 έως 64 του κανονισμού 207/2009 (νυν άρθρων 66 έως 71 του κανονισμού 2017/1001), προσφυγή ενώπιον του EUIPO κατά της αποφάσεως του τμήματος ακυρώσεων.

8        Με απόφαση της 28ης Απριλίου 2016 (στο εξής: προσβαλλόμενη απόφαση), το πέμπτο τμήμα προσφυγών του EUIPO δέχθηκε την προσφυγή. Με το σημείο 1 του διατακτικού της προσβαλλομένης αποφάσεως, ακύρωσε την απόφαση του τμήματος ακυρώσεων, καθόσον αυτή είχε κηρύξει την ακυρότητα του επίμαχου σήματος για τις «ζάντες και συμπαγή καλύμματα για τροχούς οχημάτων κάθε είδους». Συγκεκριμένα, το τμήμα προσφυγών διαπίστωσε ότι τα προϊόντα αυτά δεν καλύπτονταν από την αίτηση κηρύξεως ακυρότητας και ότι η ακύρωση στην οποία προέβη το τμήμα ακυρώσεων έβαινε πέραν του περιεχομένου της αιτήσεως αυτής. Με το σημείο 2 του διατακτικού της προσβαλλομένης αποφάσεως, το τμήμα προσφυγών επικύρωσε την απόφαση του τμήματος ακυρώσεων κατά τα λοιπά και κήρυξε την ακυρότητα του επίμαχου σήματος για τα «Ελαστικά, γόμες, ημιαερογεμή ελαστικά και ελαστικά για τροχούς οχημάτων κάθε είδους». Συναφώς, πρώτον, το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι, λαμβανομένων υπόψη των υποβληθέντων αποδεικτικών στοιχείων και των επίμαχων προϊόντων, «[ήταν] σαφές ότι το σημείο αναπαριστ[ούσε] το πέλμα ενός ελαστικού και, επομένως, το πλέον (ενδεχομένως) ουσιώδες τμήμα των επίμαχων προϊόντων, τουλάχιστον από τεχνικής απόψεως». Δεύτερον, το τμήμα προσφυγών επισήμανε ότι το κύριο χαρακτηριστικό του επίμαχου σήματος ήταν μια αυλάκωση σε σχήμα «L», η οποία είχε τα ακόλουθα βασικά χαρακτηριστικά: μια γωνία περίπου 90°, ένα καμπύλο τμήμα και δύο ξεχωριστά τμήματα τα οποία από αιχμηρά γίνονταν φαρδιά. Τρίτον, το τμήμα προσφυγών έκρινε, κατ’ ουσίαν, ότι από τις αποδείξεις που προσκόμισε η παρεμβαίνουσα προέκυπτε ότι το επίμαχο σημείο είχε ουσιαστικό ρόλο στην αποτελεσματική λειτουργία των ελαστικών, προκειμένου να διευκολυνθεί η αποτελεσματική έλξη και πέδηση και να βελτιωθεί η άνεση. Με το σημείο 3 του διατακτικού της προσβαλλομένης αποφάσεως, το τμήμα προσφυγών υποχρέωσε την προσφεύγουσα να καταβάλει ποσό 1 700 ευρώ στην παρεμβαίνουσα, δεδομένου ότι η προσφεύγουσα ηττήθηκε ενώπιον του EUIPO.

 Αιτήματα των διαδίκων

9        Η προσφεύγουσα ζητεί από το Γενικό Δικαστήριο:

–        να ακυρώσει την προσβαλλόμενη απόφαση καθόσον αυτή:

–        επιβεβαιώνει την απόφαση του τμήματος ακυρώσεων της 28ης Αυγούστου 2014 και κηρύσσει την ακυρότητα του επίμαχου σήματος για τα ακόλουθα προϊόντα: «Ελαστικά, γόμες, ημιαερογεμή ελαστικά και ελαστικά για τροχούς οχημάτων κάθε είδους»,

–        την υποχρεώνει να καταβάλει ποσό των 1 700 ευρώ στην παρεμβαίνουσα·

–        να καταδικάσει το EUIPO στα δικαστικά έξοδα.

10      Το EUIPO και η παρεμβαίνουσα ζητούν από το Γενικό Δικαστήριο:

–        να απορρίψει την προσφυγή·

–        να καταδικάσει την προσφεύγουσα στα δικαστικά έξοδα.

 Σκεπτικό

11      Προς στήριξη της προσφυγής της, η προσφεύγουσα προβάλλει τρεις λόγους ακυρώσεως. Με τον πρώτο λόγο ακυρώσεως, η προσφεύγουσα προσάπτει στο τμήμα προσφυγών ότι στήριξε την απόφασή του σε εκδοχή του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, η οποία δεν είχε εφαρμογή ratione temporis. Με τον δεύτερο λόγο ακυρώσεως, η προσφεύγουσα επικαλείται διαδικαστικές πλημμέλειες και παράβαση της υποχρεώσεως αιτιολογήσεως. Με τον τρίτο λόγο ακυρώσεως, προβάλλει παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94.

12      Με τα υπομνήματά τους αντικρούσεως, το EUIPO και η παρεμβαίνουσα υποστηρίζουν ότι οι λόγοι που προέβαλε η προσφεύγουσα είναι αβάσιμοι. Υποστηρίζουν επίσης ότι τα αποδεικτικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στο παράρτημα 5 του δικογράφου της προσφυγής και τα οποία αφορούν γωνιακές μετρήσεις διαφόρων αυλακώσεων ελαστικών πρέπει να κριθούν απαράδεκτα, για τον λόγο ότι προσκομίστηκαν για πρώτη φορά ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου.

13      Πρέπει να εξετασθούν διαδοχικώς ο πρώτος και ο τρίτος λόγος ακυρώσεως που προέβαλε η προσφεύγουσα.

 Επί του πρώτου λόγου ακυρώσεως, ο οποίος αντλείται από το γεγονός ότι η προσβαλλόμενη απόφαση στηρίζεται σε εκδοχή του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, η οποία δεν έχει εφαρμογή ratione temporis

14      Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι, με την προσβαλλόμενη απόφαση, το τμήμα προσφυγών εφάρμοσε το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 207/2009, ως είχε μετά τον κανονισμό (ΕΕ) 2015/2424 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2015, για την τροποποίηση του κανονισμού 207/2009 και του κανονισμού (ΕΚ) 2868/95 της Επιτροπής περί της εφαρμογής του κανονισμού 40/94, και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) 2869/95 της Επιτροπής σχετικά με τα πληρωτέα προς το Γραφείο Εναρμόνισης στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς τέλη (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΕΕ 2015, L 341, σ. 21).

15      Δυνάμει του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 207/2009, όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό 2015/2424, δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση τα σημεία που αποτελούνται αποκλειστικά «από το σχήμα, ή άλλο χαρακτηριστικό του προϊόντος, που είναι απαραίτητο για την επίτευξη τεχνικού αποτελέσματος».

16      Κατά την προσφεύγουσα, ωστόσο, η ύπαρξη λόγου ακυρότητας έπρεπε, εν προκειμένω, να εκτιμηθεί βάσει της διατάξεως που ίσχυε κατά τον χρόνο υποβολής της αιτήσεως καταχωρίσεως του επίμαχου σήματος, ήτοι του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, ως είχε βάσει του κανονισμού 40/94, που απέκλειε μόνον την καταχώριση των σημείων που αποτελούνται αποκλειστικά «από το σχήμα του προϊόντος» που είναι απαραίτητο για την επίτευξη τεχνικού αποτελέσματος.

17      Συναφώς, πρέπει, σε ένα πρώτο στάδιο, να προσδιοριστεί η διάταξη που είχε εφαρμογή ratione temporis ενώπιον του EUIPO και, σε ένα δεύτερο στάδιο, να εκτιμηθεί αν, στην προσβαλλόμενη απόφαση, το τμήμα προσφυγών εφάρμοσε πράγματι τη διάταξη που είχε εφαρμογή ratione temporis.

 Επί της εφαρμοστέας διατάξεως ratione temporis

18      Κατά πάγια νομολογία, οι διαδικαστικοί κανόνες εφαρμόζονται γενικώς κατά την ημερομηνία έναρξης της ισχύος τους (βλ. απόφαση της 11ης Δεκεμβρίου 2012, Επιτροπή κατά Ισπανίας, C‑610/10, EU:C:2012:781, σκέψη 45 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία), πράγμα που δεν συμβαίνει με τους κανόνες ουσιαστικού δικαίου οι οποίοι συνήθως ερμηνεύονται υπό την έννοια ότι δεν αφορούν τις καταστάσεις που δημιουργήθηκαν πριν από την έναρξη της ισχύος τους, παρά μόνο στον βαθμό που προκύπτει σαφώς από το γράμμα τους, τον σκοπό τους ή την όλη οικονομία τους ότι πρέπει να παράγουν τέτοια αποτελέσματα (βλ. αποφάσεις της 12ης Νοεμβρίου 1981, Meridionale Industria Salumi κ.λπ., 212/80 έως 217/80, EU:C:1981:270, σκέψη 9, και της 11ης Δεκεμβρίου 2008, Επιτροπή κατά Freistaat Sachsen, C‑334/07 P, EU:C:2008:709, σκέψη 44).

19      Πρώτον, το EUIPO δεν αμφισβητεί ότι το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, ως είχε βάσει του κανονισμού 40/94, είχε, εν προκειμένω, εφαρμογή.

20      Δεύτερον, υπογραμμίζεται ότι ο κανονισμός 2015/2424 τροποποίησε πράγματι το γράμμα του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 207/2009 [νυν άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 2017/1001], το οποίο αφορά κανόνα ουσιαστικού δικαίου, και ειδικότερα έναν από τους απόλυτους λόγους απαραδέκτου για τους οποίους ένα σημείο μπορεί να μη γίνει δεκτό προς καταχώριση ή, σε συνδυασμό με το άρθρο 52, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 207/2009 [νυν άρθρο 59, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 2017/1001], έναν από τους απόλυτους λόγους ακυρότητας για τους οποίους μπορεί να κηρυχθεί άκυρο ένα σήμα. Πλην όμως, ο κανονισμός 2015/2424 τέθηκε σε ισχύ στις 23 Μαρτίου 2016 και από το γράμμα, τον σκοπό και την οικονομία του δεν προκύπτει ότι το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 207/2009, ως ίσχυε κατόπιν του κανονισμού 2015/2424, πρέπει να έχει εφαρμογή στις καταστάσεις που διαμορφώθηκαν πριν από την έναρξη της ισχύος του.

21      Είναι, συνεπώς, πρόδηλον ότι το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 207/2009, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2015/2424, δεν έχει εφαρμογή εν προκειμένω, δεδομένου ότι το επίμαχο σήμα καταχωρίσθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2002 κατόπιν αιτήσεως καταχωρίσεως που κατατέθηκε στις 23 Ιουλίου 2001.

22      Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, το τμήμα προσφυγών όφειλε, εν προκειμένω, να εκτιμήσει αν το επίμαχο σήμα έπρεπε να κηρυχθεί άκυρο βάσει του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94.

 Επί της διατάξεως που εφαρμόστηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση

23      Στο σημείο 14 της προσβαλλομένης αποφάσεως, το τμήμα προσφυγών υπενθύμισε το κείμενο του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 207/2009, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2015/2424.

24      Συναφώς, υπογραμμίζεται ότι, όπως αναγνωρίζει το EUIPO, το τμήμα προσφυγών, με την προσβαλλόμενη απόφαση, παρέθεσε εσφαλμένα το κείμενο του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 207/2009, ως είχε κατόπιν της τροποποιήσεώς του με τον κανονισμό 2015/2424.

25      Εντούτοις, επισημαίνεται ότι το τμήμα προσφυγών, εκθέτοντας λεπτομερώς την ερμηνεία που πρέπει να δοθεί στη διάταξη αυτή με την προσβαλλόμενη απόφαση, αναφέρθηκε επανειλημμένως στη νομολογία που είχε διαμορφωθεί υπό την ισχύ του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94, το οποίο αναφέρεται μόνο στο «σχήμα του προϊόντος». Επιπροσθέτως, από την προσβαλλόμενη απόφαση προκύπτει ότι το τμήμα προσφυγών προέβη σε εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών υπό το πρίσμα των προϋποθέσεων του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94, όπως αυτές έχουν ερμηνευθεί από τη σχετική νομολογία.

26      Υπό τις συνθήκες αυτές, το τμήμα προσφυγών, μολονότι παρέθεσε εσφαλμένα το κείμενο του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 207/2009, ως είχε κατόπιν της τροποποιήσεώς του με τον κανονισμό 2015/2424, δεν εφάρμοσε, με την προσβαλλόμενη απόφαση, την τροποποίηση που επέφερε ο κανονισμός 2015/2424.

27      Κατά συνέπεια, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η προσβαλλόμενη απόφαση στηρίζεται στη διάταξη που είχε τότε εφαρμογή, ήτοι το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94, το οποίο προβλέπει την άρνηση καταχωρίσεως των «σημείων που αποτελούνται αποκλειστικά από το σχήμα του προϊόντος που είναι απαραίτητο για την επίτευξη τεχνικού αποτελέσματος».

28      Επομένως, ο πρώτος λόγος ακυρώσεως πρέπει να απορριφθεί.

 Επί του τρίτου λόγου ακυρώσεως, ο οποίος αντλείται από παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94

29      Με το πρώτο σκέλος του τρίτου λόγου ακυρώσεως, η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι το επίμαχο σημείο δεν συνίσταται στο σχήμα των επίμαχων προϊόντων κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94. Συναφώς, η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι το τμήμα προσφυγών υπέπεσε σε πλάνη καθόσον έκρινε ότι το επίμαχο σημείο αποτελούσε αναπόσπαστο τμήμα του πέλματος ενός ελαστικού και, επομένως, των προϊόντων που καλύπτονται από το επίμαχο σήμα, ήτοι «Ελαστικά, γόμες, ημιαερογεμή ελαστικά και ελαστικά για τροχούς οχημάτων κάθε είδους».

30      Το EUIPO επισημαίνει, πρώτον, ότι το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε το τμήμα προσφυγών ότι το επίμαχο σημείο αποτελεί τμήμα του πέλματος ενός ελαστικού το οποίο, από τεχνικής τουλάχιστον απόψεως, αποτελεί (ενδεχομένως) το πλέον ουσιώδες τμήμα των επίμαχων προϊόντων, στηρίχθηκε, αφενός, στην εξέταση της γραφικής παραστάσεως η οποία συνιστά το επίμαχο σημείο σε σχέση με τα προϊόντα που περιλαμβάνει η αίτηση και, αφετέρου, στα αποδεικτικά στοιχεία που προσκόμισαν οι διάδικοι. Δεύτερον, προκειμένου ένα σημείο να εμπίπτει στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94, αρκεί να αποτελείται από ένα τμήμα ενός προϊόντος που περιλαμβάνεται στις προδιαγραφές του. Με άλλα λόγια, το γεγονός και μόνον ότι το επίμαχο σχήμα μπορεί να εφαρμοσθεί ή να ενσωματωθεί σε ένα πιο σύνθετο προϊόν δεν απαγορεύει την εφαρμογή αυτού του λόγου απαραδέκτου. Τρίτον, το EUIPO επισημαίνει ότι μια αυλάκωση ελαστικού δεν αποτελεί προϊόν, δεδομένου ότι δεν αποτελεί στοιχείο το οποίο μπορεί να αποσπασθεί από ένα ελαστικό. Επομένως, το επίμαχο σημείο είχε καταχωρισθεί για ελαστικά τα οποία είναι προϊόντα που ενσωματώνουν την επίμαχη αυλάκωση σε σχήμα «L» και επί των οποίων η αυλάκωση αυτή επιτελεί μια τεχνική λειτουργία. Τέταρτον, ο τρόπος με τον οποίο φέρεται να γίνεται αντιληπτό το σημείο από το κοινό δεν συνιστά καθοριστικό στοιχείο στο πλαίσιο της εφαρμογής του λόγου απαραδέκτου που προβλέπεται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94. Ο λόγος αυτός στηρίζεται σε ένα αντικειμενικό κριτήριο σε σχέση με το οποίο, πέραν της γραφικής παραστάσεως, το EUIPO θα μπορούσε να λάβει υπόψη όλα τα στοιχεία που είναι χρήσιμα για τον προσήκοντα προσδιορισμό ενός σημείου στο πλαίσιο του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94. Πέμπτον, σκοπός του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 είναι να εμποδίσει τη χορήγηση μονοπωλίου επί των πρακτικής φύσεως χαρακτηριστικών ενός προϊόντος. Επομένως, αν για το επίμαχο σημείο χορηγούνταν στην προσφεύγουσα δικαιώματα που συνδέονται με την καταχώριση ενός σήματος (επειδή το σημείο αντιπροσωπεύει μόνον ένα τμήμα ενός ελαστικού), αυτή θα ήταν σε θέση να εμποδίσει άλλες επιχειρήσεις να εμπορεύονται ελαστικά που ενσωματώνουν τα ίδια ή παρόμοια σημεία, ήτοι αυλακώσεις.

31      Η παρεμβαίνουσα υποστηρίζει, πρώτον, ότι από ορισμένα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτει ότι η προσφεύγουσα έχει ήδη, μέσω του αντιπροσώπου της, αναφέρει και, ως εκ τούτου, αναγνωρίσει ότι το επίμαχο σήμα ήταν το «σχέδιο ενός πέλματος». Δεύτερον, ένα σήμα πρέπει να εξετάζεται υπό το πρίσμα των περιστάσεων της συγκεκριμένης περιπτώσεως και καμία διάταξη δεν εμποδίζει το EUIPO να προβεί σε «αντίστροφη έρευνα», ήτοι να ανακαλύψει αυτό το οποίο πραγματικά απεικονίζει το σήμα και το στοιχείο επί του οποίου ο δικαιούχος του σήματος επιθυμεί να διασφαλίσει αποκλειστικά δικαιώματα. Τρίτον, είναι αληθές ότι το επίμαχο σήμα συνίσταται στο σχήμα των προϊόντων ή στο πλέον ουσιώδες στοιχείο των σχετικών προϊόντων, υπό το πρίσμα, ιδίως, των στοιχείων της δικογραφίας και των προϊόντων που πράγματι διατίθενται στο εμπόριο από την προσφεύγουσα. Τέταρτον, τα παραδείγματα χρήσεως, από την προσφεύγουσα, του επίμαχου σημείου ως ενδείξεως προελεύσεως χωρίς τεχνική λειτουργία σε φυλλάδια και καταλόγους, για τον προσδιορισμό ορισμένων από τα μοντέλα ελαστικών της, δεν είναι λυσιτελή.

 Προκαταρκτικές παρατηρήσεις

32      Πρώτον, υπογραμμίζεται ότι, στην υπό κρίση υπόθεση, το αίτημα κηρύξεως μερικής ακυρότητας που υποβλήθηκε ενώπιον του EUIPO από την παρεμβαίνουσα στηριζόταν στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94, καθώς και στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του ίδιου κανονισμού. Όσον αφορά το αίτημα κηρύξεως ακυρότητας που στηριζόταν στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 40/94 και, επομένως, στην έλλειψη διακριτικού χαρακτήρα του επίμαχου σήματος, η προσφεύγουσα υποστήριξε ενώπιον του EUIPO ότι το εν λόγω σήμα είχε αποκτήσει διακριτικό χαρακτήρα, τουλάχιστον με τη χρήση του, σύμφωνα με το άρθρο 7, παράγραφος 3, του κανονισμού 40/94.

33      Το τμήμα ακυρώσεων και, εν συνεχεία, το τμήμα προσφυγών, κήρυξαν την ακυρότητα του επίμαχου σήματος βάσει του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 και δεν εξέτασαν την τυχόν ύπαρξη λόγου ακυρότητας αντλούμενου από την έλλειψη διακριτικού χαρακτήρα του σήματος αυτού.

34      Συγκεκριμένα, τα σήματα τα οποία μπορεί να μη γίνουν δεκτά για καταχώριση για τους λόγους που απαριθμούνται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχεία βʹ έως δʹ, του κανονισμού 40/94 μπορούν να αποκτήσουν διακριτικό χαρακτήρα με τη χρήση τους, σύμφωνα με την παράγραφο 3 της ίδιας διατάξεως. Αντιθέτως, σημείο το οποίο δεν καταχωρίζεται βάσει του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, του κανονισμού 40/94 ουδέποτε μπορεί να αποκτήσει διακριτικό χαρακτήρα με τη χρήση του για τους σκοπούς εφαρμογής του άρθρου 7, παράγραφος 3. Επομένως, το εν λόγω άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, αφορά ορισμένα σημεία που δεν μπορούν εκ της φύσεώς τους να αποτελούν σήματα και συνιστά ένα προκαταρκτικό εμπόδιο που μπορεί να παρεμποδίσει την καταχώριση σημείου συνιστάμενου αποκλειστικά από το σχήμα του προϊόντος (βλ., κατ’ αναλογία, απόφαση της 18ης Ιουνίου 2002, Philips, C‑299/99, EU:C:2002:377, σκέψεις 75 και 76).

35      Κατά συνέπεια, η εξέταση ενός σημείου υπό το πρίσμα του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, του κανονισμού 40/94, εφόσον καταλήγει στη διαπίστωση ότι πληρούται το ένα από τα κριτήρια τα οποία παραθέτει η διάταξη αυτή, απαλλάσσει από την υποχρέωση εξετάσεως του ίδιου σημείου υπό το πρίσμα του άρθρου 7, παράγραφος 3, του ανωτέρω κανονισμού, δεδομένου ότι στην περίπτωση αυτή είναι πρόδηλο ότι το εν λόγω σήμα δεν μπορεί να καταχωρισθεί. Η απαλλαγή αυτή εξηγεί για ποιο λόγο είναι ενδιαφέρουσα η προηγούμενη εξέταση του σημείου υπό το πρίσμα του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, του κανονισμού 40/94 σε περίπτωση που είναι δυνατή η εφαρμογή πλειόνων από τους λόγους απαραδέκτου τους οποίους προβλέπει η εν λόγω παράγραφος 1, χωρίς ωστόσο η απαλλαγή αυτή να είναι δυνατό να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι συνεπάγεται υποχρέωση προηγούμενης εξετάσεως του ίδιου σημείου υπό το πρίσμα του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, του κανονισμού 40/94 [απόφαση της 6ης Οκτωβρίου 2011, Bang & Olufsen κατά ΓΕΕΑ (Αναπαράσταση μεγαφώνου), T‑508/08, EU:T:2011:575, σκέψη 44].

36      Δεύτερον, πρέπει να υπομνησθεί ότι το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, του κανονισμού 40/94 αποσκοπεί στην αποτροπή του ενδεχομένου το δίκαιο των σημάτων να έχει τελικώς ως αποτέλεσμα την υπέρ επιχειρήσεως δημιουργία μονοπωλίου επί των τεχνικών λύσεων ή των πρακτικής φύσεως χαρακτηριστικών γνωρισμάτων ενός προϊόντος (βλ., κατ’ αναλογία, απόφαση της 18ης Ιουνίου 2002, Philips, C‑299/99, EU:C:2002:377, σκέψη 78).

37      Οι κανόνες που θέσπισε ο νομοθέτης αντικατοπτρίζουν, συναφώς, την εξισορρόπηση δύο θεωρήσεων οι οποίες μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη ενός συστήματος υγιούς και θεμιτού ανταγωνισμού (απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 44).

38      Αφενός, το γεγονός ότι στο άρθρο 7, παράγραφος 1, του κανονισμού 40/94 περιελήφθη η απαγόρευση καταχωρίσεως ως σήματος οποιουδήποτε σημείου αποτελείται από το σχήμα του προϊόντος που είναι απαραίτητο για την επίτευξη τεχνικού αποτελέσματος διασφαλίζει ότι οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να χρησιμοποιούν το δικαίωμα επί του σήματος για να διαιωνίζουν, άνευ χρονικών περιορισμών, αποκλειστικά δικαιώματα που αφορούν τεχνικές λύσεις (απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 45).

39      Αφετέρου, περιορίζοντας το πεδίο εφαρμογής του λόγου απαραδέκτου του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 στα σημεία που αποτελούνται «αποκλειστικά» από το σχήμα του προϊόντος το οποίο είναι «απαραίτητο» για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος, ο νομοθέτης έλαβε προσηκόντως υπόψη ότι κάθε σχήμα προϊόντος είναι, σε ορισμένο βαθμό, λειτουργικό και ότι, επομένως, η καταχώριση ενός σχήματος προϊόντος ως σήματος δεν μπορεί να απορριφθεί απλώς και μόνον επειδή έχει πρακτικής φύσεως χαρακτηριστικά γνωρίσματα. Με τους όρους «αποκλειστικά» και «απαραίτητο» η εν λόγω διάταξη διασφαλίζει ότι δεν θα επιτρέπεται η καταχώριση μόνον εκείνων των σχημάτων προϊόντος που απλώς ενσωματώνουν μια τεχνική λύση και των οποίων, επομένως, η καταχώριση ως σημάτων θα παρακώλυε πράγματι τη χρήση της τεχνικής λύσεως αυτής από άλλες επιχειρήσεις (απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 48).

40      Τρίτον, η ορθή εφαρμογή του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 συνεπάγεται ότι τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου τρισδιάστατου σημείου έχουν δεόντως προσδιοριστεί από την αρχή που αποφαίνεται επί της αιτήσεως για την καταχώρισή του ως σήματος. Ο όρος «ουσιώδη χαρακτηριστικά» πρέπει να θεωρηθεί ως αναφερόμενος στα πλέον σημαντικά στοιχεία του σημείου (βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψεις 68 και 69).

41      Ο προσδιορισμός των εν λόγω ουσιωδών χαρακτηριστικών πρέπει να διενεργηθεί κατά περίπτωση. Δεν υπάρχει πράγματι, καμία συστηματική ιεράρχηση μεταξύ των διαφορετικών ειδών στοιχείων που μπορεί να περιλαμβάνει ένα σημείο. Κατά την αναζήτηση των ουσιωδών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων ενός σημείου, η αρμόδια αρχή μπορεί είτε να στηριχθεί ευθέως στη συνολική εντύπωση που προκαλεί το σημείο είτε να προβεί, καταρχάς, σε διαδοχική εξέταση καθενός από τα συστατικά στοιχεία του σημείου (απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 70).

42      Επομένως, ο προσδιορισμός των ουσιωδών χαρακτηριστικών ενός τρισδιάστατου σημείου για την ενδεχόμενη εφαρμογή του λόγου απαραδέκτου του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 μπορεί, κατά περίπτωση, και ειδικότερα αναλόγως του βαθμού δυσκολίας του, να πραγματοποιηθεί με την απλή οπτική ανάλυση του εν λόγω σημείου ή, αντιθέτως, να στηριχθεί σε εμπεριστατωμένη εξέταση στο πλαίσιο της οποίας θα ληφθούν υπόψη στοιχεία χρήσιμα για την εκτίμηση, όπως έρευνες και πραγματογνωμοσύνες, ή ακόμη στοιχεία σχετικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας που χορηγήθηκαν στο παρελθόν σε σχέση με το οικείο προϊόν (απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 71).

43      Η δυνατότητα που παρέχεται στην αρμόδια αρχή να λάβει υπόψη τα χρήσιμα στοιχεία για τον προσδιορισμό των ουσιωδών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων του επίμαχου τρισδιάστατου σημείου επεκτάθηκε και στην εξέταση των δισδιάστατων σημείων (βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση της 6ης Μαρτίου 2014, Pi-Design κ.λπ. κατά Yoshida Metal Industry, C‑337/12 P έως C‑340/12 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2014:129, σκέψη 55).

44      Τέταρτον, επισημαίνεται ότι, στην απόφασή του, το τμήμα ακυρώσεων υπογράμμισε ότι ήταν αληθές ότι ένα εικονιστικό σημείο μπορεί να αποτελεί ένδειξη της εμπορικής προελεύσεως και να βρίσκεται επί ελαστικού, χωρίς να αποτελεί απεικόνιση του πέλματος του ελαστικού. Ωστόσο, το τμήμα ακυρώσεως προσέθεσε ότι, στην υπό κρίση υπόθεση, ήταν δύσκολο να αρνηθεί κανείς ότι το αμφισβητούμενο σήμα ήταν η ρεαλιστική απεικόνιση ενός είδους πέλματος που χρησιμοποιείται επί πραγματικών ελαστικών.

45      Με το σημείο 25 της προσβαλλομένης αποφάσεως, το τμήμα προσφυγών διευκρίνισε ότι στήριζε πλήρως την προσέγγιση που είχε ακολουθήσει το τμήμα ακυρώσεων το οποίο είχε χαρακτηρίσει το επίμαχο σημείο «αναπαράσταση ενός είδους πέλματος». Συγκεκριμένα, το τμήμα προσφυγών επισήμανε ότι το τμήμα ακυρώσεων δεν είχε μόνο δικαίωμα αλλά και υποχρέωση να λάβει υπόψη τα αποδεικτικά στοιχεία που προσκόμισαν τα μέρη προκειμένου να προσδιορίσει επαρκώς τη φύση του σημείου και αυτό το οποίο απεικόνιζε στο πλαίσιο των επίμαχων προϊόντων. Το τμήμα προσφυγών συνήγαγε ότι, «λαμβανομένων υπόψη των αποδεικτικών στοιχείων και των επίμαχων προϊόντων, [ήταν] σαφές ότι το σημείο αναπαριστ[ούσε] το πέλμα ενός ελαστικού και, συνεπώς, το πλέον ουσιώδες (ενδεχομένως) τμήμα των επίμαχων προϊόντων “ελαστικά, γόμες, ημιαερογεμή ελαστικά και ελαστικά για τροχούς οχημάτων κάθε είδους”, τα οποία εμπίπτουν στην κλάση 12, τουλάχιστον από τεχνικής απόψεως».

46      Υπό το πρίσμα των ανωτέρω παρατηρήσεων πρέπει να εξετασθεί το πρώτο σκέλος του τρίτου λόγου ακυρώσεως που προέβαλε η προσφεύγουσα, το οποίο αντλείται από το ότι το επίμαχο σημείο δεν αποτελείται από το σχήμα του προϊόντος κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94.

 Επί της φύσεως του επίμαχου σημείου

47      Από τη νομολογία προκύπτει, αφενός, ότι η γραφική παράσταση του σήματος πρέπει να είναι αφ’ εαυτής πλήρης, ευχερώς προσιτή και αντιληπτή προκειμένου ένα σημείο να μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διαρκούς και βεβαίας αντιλήψεως που να εγγυάται την πρωταρχική λειτουργία του εν λόγω σήματος. Αφετέρου, η γραφική παράσταση έχει ιδίως ως λειτουργία να προσδιορίζει το ίδιο το σήμα, ώστε να καθορίζεται το ακριβές αντικείμενο της προστασίας που παρέχει το καταχωρισμένο σήμα στον δικαιούχο του (βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση της 6ης Μαρτίου 2014, Pi-Design κ.λπ. κατά Yoshida Metal Industry, C‑337/12 P έως C‑340/12 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2014:129, σκέψη 57 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

48      Εν προκειμένω, πρώτον, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι, βάσει της γραφικής παράστασης, το επίμαχο σήμα αποτελείται από ένα εικονιστικό και δισδιάστατο σημείο. Όταν αναλύεται κατά τρόπο αφηρημένο, το σημείο αυτό θυμίζει, για παράδειγμα, το σχήμα μιας κεκλιμένης ράβδου χόκεϊ, όπως υποστηρίζει η προσφεύγουσα, ή, ακόμη, το σχήμα ενός κεκλιμένου «L».

49      Καταρχάς, είναι προφανές ότι, όπως έχει καταχωριστεί, το επίμαχο σημείο δεν απεικονίζει ούτε το σχήμα ενός ελαστικού ούτε το σχήμα ενός πέλματος ελαστικού αυτοκινήτων. Εν συνεχεία, από τη γραφική παράσταση η οποία συνιστά το επίμαχο σημείο δεν προκύπτει ότι το σημείο αυτό προορίζεται για χρήση επί ενός ελαστικού ή επί πέλματος ελαστικού. Τέλος, από τη γραφική παράσταση του επίμαχου σήματος ομοίως δεν προκύπτει ότι πρόκειται για ένα λειτουργικό σχήμα το οποίο επιτελεί ή έχει κάποια τεχνική λειτουργία. Εξάλλου, κατά την καταχώρισή του, το επίμαχο σημείο δεν συνοδευόταν από καμία πρόσθετη περιγραφή.

50      Δεύτερον, από τη νομολογία που παρατίθεται στις σκέψεις 40 έως 43 ανωτέρω προκύπτει ότι, για τον προσδιορισμό των ουσιωδών χαρακτηριστικών ενός δισδιάστατου σημείου όπως το επίμαχο σημείο, το τμήμα προσφυγών μπορεί να προβεί σε ενδελεχή εξέταση στο πλαίσιο της οποίας λαμβάνονται υπόψη, εκτός από τη γραφική παράσταση και τις ενδεχόμενες περιγραφές που κατατέθηκαν κατά την υποβολή της αιτήσεως καταχωρίσεως, τα χρήσιμα στοιχεία που επιτρέπουν να εκτιμηθεί αυτό το οποίο απεικονίζει συγκεκριμένα το επίμαχο σημείο.

51      Εν προκειμένω, στη γραφική παράσταση η οποία συνιστά το επίμαχο σημείο δεν εμφανίζεται κάποιο περίγραμμα και το σημείο αυτό δεν συνοδεύεται από καμία πρόσθετη περιγραφή. Εξάλλου, η προσφεύγουσα δεν αμφισβητεί ότι ορισμένα από τα μοντέλα ελαστικών της εμφανίζουν, στην επιφάνεια κυλίσεως, μία αυλάκωση στο σχήμα το οποίο απεικονίζει το επίμαχο σημείο.

52      Επομένως, λαμβανομένης υπόψη της νομολογίας που μνημονεύεται στις σκέψεις 40 έως 43 ανωτέρω, δεν μπορεί να προσαφθεί στο EUIPO ότι, στο πλαίσιο της εκτιμήσεως του επίμαχου σημείου στην οποία προέβη υπό το πρίσμα του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94, εξέτασε τη φύση του επίμαχου σημείου σε σχέση με τα προϊόντα που προσδιορίζονται από το επίμαχο σήμα και έκρινε ότι το σημείο αυτό ήταν δυνατό να απεικονίζει αυλάκωση παρόμοια με εκείνη που εμφανίζεται επί των ελαστικών τα οποία εμπορεύεται η προσφεύγουσα.

53      Ωστόσο, το γεγονός ότι ορισμένα μοντέλα ελαστικών της προσφεύγουσας εμφανίζουν, επί της επιφάνειας κυλίσεως, αυλάκωση έχουσα το σχήμα το οποίο απεικονίζει το επίμαχο σημείο δεν επιτρέπει να συναχθεί το συμπέρασμα ότι το επίμαχο σημείο απεικονίζει ένα ελαστικό ή το πέλμα ενός ελαστικού αυτοκινήτων.

54      Συγκεκριμένα, καταρχάς, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ένα ελαστικό αυτοκινήτου είναι ένα περίπλοκο προϊόν το οποίο αποτελείται από διάφορα στοιχεία, ήτοι, μεταξύ άλλων, σκελετό, διαχωριστικά φύλλα, γόμα, πλευρικά τοιχώματα και πέλμα. Εν συνεχεία, όπως προκύπτει από τον φάκελο της διαδικασίας ενώπιον του EUIPO, το πέλμα ενός ελαστικού δεν αποτελείται αποκλειστικά από μια μεμονωμένη αυλάκωση. Το πέλμα ενός ελαστικού αποτελείται από διάφορα στοιχεία, ήτοι, ιδίως, νευρώσεις, περιφερειακές και εγκάρσιες αυλακώσεις και κεντρικά ή πλευρικά εξελασμένα τμήματα. Τέλος, από τα αποδεικτικά στοιχεία που προσκομίσθηκαν ενώπιον του EUIPO προκύπτει ότι η αυλάκωση την οποία απεικονίζει το επίμαχο σημείο δεν εμφανίζεται αυτοτελώς στα ελαστικά της προσφεύγουσας. Η εν λόγω αυλάκωση επαναλαμβάνεται και διασταυρώνεται επί του πέλματος κατά τρόπον ώστε να δημιουργεί ένα σχήμα το οποίο απεικονίζει ένα πλέγμα και το οποίο διαφέρει από το σχήμα της αρχικής μεμονωμένης αυλακώσεως.

55      Επομένως, το επίμαχο σημείο, ακόμη και αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι αποτελεί τη δισδιάστατη απεικόνιση ενός τρισδιάστατου σχήματος λόγω του βάθους του, είναι, όπως υποστηρίζει η προσφεύγουσα, μόνον ένα περιορισμένο τμήμα, ήτοι μια μεμονωμένη αυλάκωση, ενός άλλου τμήματος, ήτοι του πέλματος ενός ελαστικού, το οποίο απαρτίζεται από πλείονα στοιχεία που διαπλέκονται μεταξύ τους. Αυτό το ίδιο το πέλμα αποτελεί ένα τμήμα το οποίο, μαζί με άλλα τμήματα, ιδίως τα πλευρικά τοιχώματα, συνιστά τα επίμαχα προϊόντα που καλύπτονται από το επίμαχο σήμα, ήτοι τα ελαστικά, γόμες, ημιαερογεμή ελαστικά και ελαστικά για τροχούς οχημάτων κάθε είδους. Επομένως, το επίμαχο σημείο δεν απεικονίζει ούτε τα οικεία προϊόντα που προσδιορίζονται από το επίμαχο σήμα ούτε το πέλμα ενός ελαστικού αυτοκινήτων.

56      Ασφαλώς, όπως προκύπτει από τη νομολογία που υπομνήσθηκε στις σκέψεις 40 έως 43 ανωτέρω, το EUIPO δύναται να λαμβάνει υπόψη όλες τις χρήσιμες πληροφορίες που επιτρέπουν να εκτιμηθούν τα «διάφορα είδη στοιχείων που μπορεί να περιλαμβάνει ένα σημείο» ή και τα «συστατικά στοιχεία του σημείου». Επομένως, το EUIPO μπορεί να προσδιορίσει αυτό το οποίο απεικονίζει συγκεκριμένα το επίμαχο σχήμα.

57      Εντούτοις, η νομολογία αυτή δεν μπορεί να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι το EUIPO, προκειμένου να προσδιορίσει το σχήμα το οποίο απεικονίζεται στο επίμαχο σημείο, έχει τη δυνατότητα να προσθέσει στο σχήμα αυτό στοιχεία τα οποία δεν είναι συστατικά στοιχεία του σήματος αυτού και τα οποία, επομένως, είναι ξένα ή αλλότρια προς αυτό. Με άλλα λόγια, η εμπειρογνωμοσύνη και όλα τα κρίσιμα στοιχεία που μνημονεύονται στην εν λόγω νομολογία χρησιμεύουν για τον προσδιορισμό του τι απεικονίζει το σημείο στην πράξη. Αντιθέτως, η εμπειρογνωμοσύνη και όλα τα κρίσιμα στοιχεία δεν επιτρέπουν στο EUIPO να προσδιορίσει το επίμαχο σημείο ενσωματώνοντας σε αυτό χαρακτηριστικά που το σημείο αυτό δεν περιλαμβάνει και δεν καλύπτει.

58      Στην προσβαλλόμενη απόφαση, το τμήμα προσφυγών απέστη από το σχήμα που απεικονίζεται στο επίμαχο σημείο και αλλοίωσε το εν λόγω σχήμα. Πράγματι, ακόμη και αν ληφθεί υπόψη το γεγονός, το οποίο δεν αμφισβητείται από την προσφεύγουσα, ότι ορισμένα από τα μοντέλα ελαστικών της εμφανίζουν, στην επιφάνεια κύλισης, αυλάκωση έχουσα το σχήμα που απεικονίζεται στο εν λόγω σημείο, το τμήμα προσφυγών δεν μπορούσε να αγνοήσει το επίμαχο σημείο προκειμένου να το χαρακτηρίσει ως «απεικόνιση του πέλματος ενός ελαστικού». Με άλλα λόγια, το τμήμα προσφυγών κατέληξε, με την προσθήκη στοιχείων που δεν είναι συστατικά του επίμαχου σημείου, ήτοι επί τη βάσει του συνόλου των στοιχείων που περιλαμβάνονται στο πέλμα ενός ελαστικού, ότι το σημείο αυτό απεικονίζει το σχήμα των προϊόντων ως προς τα οποία είχε καταχωριστεί.

59      Η εκτίμηση αυτή δεν κλονίζεται από το επιχείρημα που προέβαλε η παρεμβαίνουσα ότι από ορισμένα έγγραφα της δικογραφίας προκύπτει ότι η προσφεύγουσα έχει ήδη, μέσω του εκπροσώπου της, περιγράψει και, επομένως, παραδεχθεί ότι το επίμαχο σήμα είναι το «σχέδιο ενός πέλματος» ελαστικού.

60      Πράγματι, αφενός, τα έγγραφα που επικαλέστηκε η παρεμβαίνουσα και στα οποία η προσφεύγουσα φέρεται να παραδέχθηκε ότι το επίμαχο σήμα ήταν το «σχέδιο ενός πέλματος» ελαστικού αναφέρουν ή παρουσιάζουν σημεία διαφορετικά από το εν λόγω σήμα. Ειδικότερα, υπογραμμίζεται ότι, στο παράρτημα 8 των παρατηρήσεων της παρεμβαίνουσας που κατατέθηκαν ενώπιον του EUIPO στις 19 Δεκεμβρίου 2013, το επίμαχο σήμα περιγράφεται ως απεικόνιση μιας ράβδου (figura di Mazza). Εξάλλου, όσον αφορά τα παραρτήματα 9 και 10 των εν λόγω παρατηρήσεων, επισημαίνεται ότι αυτά παρουσιάζουν σημεία διαφορετικά από το επίμαχο σήμα.

61      Συγκεκριμένα, υπογραμμίζεται ότι η καταχώριση σήματος στο μητρώο σημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ως σκοπό να παρέχει στο τμήμα προσφυγών τη δυνατότητα να ασκεί τις αρμοδιότητές του και να διαφυλάσσει τα συμφέροντα των μετεχόντων στην ενώπιόν του διαδικασία, αλλά έχει επίσης ως σκοπό να παρέχει στους τρίτους τη δυνατότητα να λαμβάνουν γνώση της ακριβούς φύσεως των καταχωρισμένων δικαιωμάτων, οριοθετώντας κατά τον τρόπο αυτό το αντικείμενο της παρεχόμενης προστασίας [βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση της 21ης Ιουνίου 2017, M/S. Indeutsch International κατά EUIPO – Crafts Americana Group (Αναπαράσταση τεθλασμένων γραμμών μεταξύ δύο παράλληλων γραμμών), T‑20/16, EU:T:2017:410, σκέψη 46]. Πλην όμως, διαπιστώνεται ότι, αν αναλυθεί αντικειμενικά και συγκεκριμένα, το επίμαχο σήμα δεν απεικονίζει το σχέδιο ενός πέλματος ελαστικού. Απεικονίζει, το πολύ, μια μεμονωμένη αυλάκωση ενός πέλματος ελαστικού.

62      Τρίτον, η νομολογία που επικαλούνται οι διάδικοι, και ιδίως το EUIPO και η παρεμβαίνουσα, δεν μπορεί να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι επιτρέπει στο τμήμα προσφυγών να χαρακτηρίσει το επίμαχο σημείο ως ελαστικό ή ως «απεικόνιση πέλματος» ελαστικού.

63      Συγκεκριμένα, στην υπόθεση επί της οποίας εκδόθηκε η απόφαση της 10ης Νοεμβρίου 2016, Simba Toys κατά EUIPO (C‑30/15 P, EU:C:2016:849), ο δικαστής της Ένωσης κλήθηκε να εξετάσει ένα σημείο αποτελούμενο από την τρισδιάστατη απεικόνιση των προϊόντων που προσδιορίζονται από το επίμαχο σήμα, ήτοι τρισδιάστατων παζλ. Εξάλλου, στην υπόθεση επί της οποίας εκδόθηκε η απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ (C‑48/09 P, EU:C:2010:516), ο δικαστής της Ένωσης κλήθηκε να εξετάσει ένα σημείο αποτελούμενο από την τρισδιάστατη απεικόνιση ενός τούβλου των προϊόντων που προσδιορίζονται από το επίμαχο σήμα, ήτοι παιχνιδιών κατασκευών. Περαιτέρω, η υπόθεση επί της οποίας εκδόθηκε η απόφαση της 18ης Ιουνίου 2002, Philips (C‑299/99, EU:C:2002:377), αφορούσε ένα σημείο αποτελούμενο από την τρισδιάστατη απεικόνιση των ξυριστικών κεφαλών των προϊόντων που προσδιορίζονται από το επίμαχο σήμα, ήτοι ηλεκτρικών ξυριστικών μηχανών. Τέλος, η υπόθεση επί της οποίας εκδόθηκαν οι αποφάσεις της 6ης Μαρτίου 2014, Pi-Design κ.λπ. κατά Yoshida Metal Industry (C‑337/12 P έως C‑340/12 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2014:129), και της 11ης Μαΐου 2017, Yoshida Metal Industry κατά EUIPO (C‑421/15 P, EU:C:2017:360), αφορούσε ένα σημείο αποτελούμενο από τη δισδιάστατη απεικόνιση ενός αντικειμένου που ορίζεται από το περίγραμμά του, ήτοι τη λαβή των προϊόντων που προσδιορίζονται από το επίμαχο σήμα (σκεύη κουζίνας, όπως ένα μαχαίρι).

64      Ως εκ τούτου, οι υποθέσεις που παρατίθενται στη σκέψη 63 ανωτέρω αφορούσαν σημεία τα οποία δεν είχαν τα ίδια χαρακτηριστικά με το επίμαχο σημείο. Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε ο δικαστής της Ένωσης στις εν λόγω υποθέσεις δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε σημείο, όπως το επίμαχο εν προκειμένω, από το οποίο δεν προκύπτει το περίγραμμα των προϊόντων που προσδιορίζονται από το επίμαχο σήμα και το οποίο αντιπροσωπεύει ένα ελάχιστο μόνο μέρος ενός τμήματος των εν λόγω προϊόντων.

65      Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι, στις υποθέσεις που μνημονεύονται στη σκέψη 63 ανωτέρω, το σχήμα που απεικονίζεται συγκεκριμένα με το επίμαχο σημείο προσδιορίστηκε από τον δικαστή της Ένωσης βάσει χαρακτηριστικών, ορατών ή μη, τα οποία αποτελούν «ιδιαίτερα» χαρακτηριστικά του επίμαχου σημείου ή «συστατικά» αυτού και όχι βάσει στοιχείων που δεν περιλάμβανε το σημείο.

66      Επομένως, η νομολογία που επικαλούνται οι διάδικοι δεν θέτει υπό αμφισβήτηση την εκτίμηση που διατυπώνεται στη σκέψη 58 ανωτέρω.

67      Τέταρτον, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι η εκτίμηση του τι απεικονίζει συγκεκριμένα το επίμαχο σημείο είναι μια ενέργεια η οποία επιτρέπει, σε ένα πρώτο στάδιο, τον προσδιορισμό των ουσιωδών χαρακτηριστικών του και, σε ένα δεύτερο στάδιο, την εκτίμηση της ενδεχόμενης λειτουργίας των εν λόγω ουσιωδών χαρακτηριστικών. Ωστόσο, το γεγονός και μόνον ότι το τμήμα προσφυγών περιλαμβάνει στην εκτίμησή του στοιχεία τα οποία δεν είναι συστατικά του σχήματος που συγκεκριμένα απεικονίζει το επίμαχο σημείο ενδέχεται να θίξει το συμπέρασμα ότι οι προϋποθέσεις του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 πληρούνται. Κατά συνέπεια, το γενικό συμφέρον, στο οποίο στηρίζεται το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 και το οποίο υπομνήσθηκε στη σκέψη 36 ανωτέρω, δεν επιτρέπει στο τμήμα προσφυγών να αγνοήσει, στο πλαίσιο της εφαρμογής της συγκεκριμένης διατάξεως, το σχήμα που απεικονίζει το επίμαχο σημείο και να λάβει υπόψη στοιχεία τα οποία δεν είναι συστατικά του σχήματος που απεικονίζει συγκεκριμένα το εν λόγω σημείο.

68      Πέμπτον, το EUIPO παρατηρεί ότι μια αυλάκωση δεν είναι προϊόν, δεδομένου ότι δεν αποτελεί στοιχείο δυνάμενο να αποσπασθεί από ένα ελαστικό. Εξ αυτού συνάγει ότι το επίμαχο σημείο καταχωρίστηκε για ελαστικά τα οποία είναι προϊόντα που ενσωματώνουν την αυλάκωση σε σχήμα «L» και επί των οποίων η αυλάκωση επιτελεί μια τεχνική λειτουργία.

69      Συναφώς, είναι αληθές ότι το πεδίο εφαρμογής του απόλυτου λόγου απαραδέκτου που προβλέπεται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 δεν περιορίζεται στα σημεία και μόνον που αποτελούνται «αποκλειστικά» από το σχήμα του «προϊόντος» αυτού καθεαυτό. Συγκεκριμένα, όπως υποστηρίζει, κατ’ ουσίαν, το EUIPO, το γενικό συμφέρον στο οποίο στηρίζεται η διάταξη αυτή ενδέχεται να επιβάλει τη μη καταχώριση των σημείων που συνίστανται στο σχήμα τμήματος ενός προϊόντος που είναι αναγκαίο για την επίτευξη τεχνικού αποτελέσματος. Αυτό θα ισχύει σε περίπτωση που το εν λόγω σχήμα αντιπροσωπεύει, από ποιοτικής και ποσοτικής απόψεως, σημαντικό τμήμα του εν λόγω προϊόντος.

70      Εντούτοις, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι, εν προκειμένω, το επίμαχο σημείο απεικονίζει μια μεμονωμένη αυλάκωση του πέλματος ενός ελαστικού. Επομένως, στο πλαίσιο των εν λόγω προϊόντων, το επίμαχο σημείο δεν απεικονίζει το πέλμα ενός ελαστικού, δεδομένου ότι δεν περιλαμβάνει τα λοιπά στοιχεία του πέλματος από κοινού με τα οποία το εν λόγω σημείο σχηματίζει περισσότερα, περίπλοκα και διαφορετικά σχήματα σε σχέση με το σχήμα καθεμιάς από τις αυλακώσεις και καθενός από τα στοιχεία λαμβανόμενα αυτοτελώς.

71      Κατά συνέπεια, το επίμαχο σημείο δεν αποτελείται αποκλειστικά από το σχήμα των επίμαχων προϊόντων, ούτε από σχήμα που, από μόνο του, αντιπροσωπεύει, από ποιοτικής και ποσοτικής απόψεως, σημαντικό τμήμα των εν λόγω προϊόντων.

72      Εξάλλου, από τα αποδεικτικά στοιχεία που προσκόμισε η παρεμβαίνουσα και τα οποία εξέτασε το τμήμα προσφυγών δεν προκύπτει ότι μια μεμονωμένη αυλάκωση, ίδιου σχήματος με εκείνο που απεικονίζει το επίμαχο σημείο, είναι ικανή να έχει το τεχνικό αποτέλεσμα στο οποίο αναφέρεται η προσβαλλόμενη απόφαση. Πράγματι, από τα αποδεικτικά αυτά στοιχεία προκύπτει ότι ο συνδυασμός και η αλληλεπίδραση των διαφόρων στοιχείων που συνθέτουν το πέλμα ενός ελαστικού και τα οποία επαναλαμβάνονται σε ολόκληρο το πέλμα του ελαστικού, κατά τρόπον ώστε να δημιουργούν ένα σχήμα διαφορετικό από τα στοιχεία αυτά θεωρούμενα μεμονωμένα, είναι αυτός που μπορεί ενδεχομένως να έχει το τεχνικό αποτέλεσμα στο οποίο αναφέρεται η προσβαλλόμενη απόφαση.

73      Κατά συνέπεια, η καταχώριση του επίμαχου σημείου, του οποίου η προστασία περιορίζεται στο σχήμα που απεικονίζει, δεν είναι ικανή να παρεμποδίσει τους ανταγωνιστές της προσφεύγουσας από την κατασκευή και εμπορία ελαστικών που ενσωματώνουν ένα σχήμα πανομοιότυπο ή παρόμοιο με αυτό που απεικονίζει το εν λόγω σημείο, οσάκις το εν λόγω πανομοιότυπο ή παρόμοιο σχήμα συνδυάζεται με άλλα στοιχεία του πέλματος ενός ελαστικού και δημιουργεί, από κοινού με αυτά τα άλλα στοιχεία, ένα σχήμα διαφορετικό από καθένα από τα εν λόγω στοιχεία θεωρούμενα αυτοτελώς. Συγκεκριμένα, το σχήμα, αυτό καθεαυτό, που απεικονίζεται στο επίμαχο σημείο δεν περιλαμβάνεται κατ’ ανάγκην στο πέλμα του ελαστικού κατά τρόπον που να καθιστά δυνατό τον προσδιορισμό του εν λόγω σημείου.

74      Επομένως, κακώς το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι το επίμαχο σημείο απεικόνιζε το πέλμα ενός ελαστικού και ότι το εν λόγω σημείο αποτελείτο από το «σχήμα του προϊόντος» κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94. Επομένως, η διάταξη αυτή δεν μπορούσε να εφαρμοστεί στο επίμαχο σήμα και η κήρυξη της ακυρότητας του σήματος αυτού, με την προσβαλλόμενη απόφαση, στηρίζεται επί εσφαλμένης νομικής βάσεως.

75      Κατά συνέπεια, το πρώτο σκέλος του τρίτου λόγου ακυρώσεως που προβάλλει η προσφεύγουσα πρέπει να γίνει δεκτό, χωρίς να είναι αναγκαίο να ληφθούν υπόψη τα αποδεικτικά στοιχεία που αναφέρονται στη σκέψη 12 ανωτέρω και χωρίς να είναι αναγκαίο να αποφανθεί το Γενικό Δικαστήριο επί του δευτέρου λόγου ακυρώσεως που εκτίθεται στη σκέψη 11 ανωτέρω, ούτε επί του δεύτερου σκέλους του τρίτου λόγου ακυρώσεως που προέβαλε η προσφεύγουσα, με το οποίο υποστηρίζεται ότι τα ουσιώδη χαρακτηριστικά γνωρίσματα του επίμαχου σημείου δεν έχουν όλα αποκλειστική λειτουργία.

76      Κατόπιν των ανωτέρω, η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται, κατά το μέτρο που, με το σημείο 2 του διατακτικού της, το τμήμα προσφυγών επιβεβαίωσε εν μέρει την απόφαση του τμήματος ακυρώσεων που αναφέρεται στη σκέψη 6 ανωτέρω και κήρυξε άκυρη την καταχώριση του επίμαχου σήματος όσον αφορά τα «ελαστικά, γόμες, ημιαερογεμή ελαστικά και ελαστικά για τροχούς οχημάτων κάθε είδους», βάσει του άρθρου 52, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 40/94, σε συνδυασμό με το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του ιδίου κανονισμού. Επιπλέον, και ως εκ τούτου, η προσβαλλόμενη απόφαση πρέπει επίσης να ακυρωθεί, κατά το μέτρο που, με το σημείο 3 του διατακτικού της, το τμήμα προσφυγών υποχρέωσε την προσφεύγουσα, ως ηττηθείσα ενώπιον του EUIPO, να καταβάλει ποσό 1 700 ευρώ στην παρεμβαίνουσα.

 Επί των δικαστικών εξόδων

77      Κατά το άρθρο 134, παράγραφος 1, του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα εφόσον υπάρχει σχετικό αίτημα.

78      Εφόσον το ΓΕΕΑ ηττήθηκε, πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά έξοδά του καθώς και στα δικαστικά έξοδα της προσφεύγουσας, σύμφωνα με το σχετικό αίτημα της τελευταίας.

79      Δεδομένου ότι η προσφεύγουσα δεν ζήτησε την καταδίκη της παρεμβαίνουσας στα δικαστικά έξοδα, ορίζεται απλώς ότι η παρεμβαίνουσα θα φέρει τα δικαστικά της έξοδα.

Για τους λόγους αυτούς,

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έβδομο πενταμελές τμήμα)

αποφασίζει:

1)      Ακυρώνει τα σημεία 2 και 3 του διατακτικού της αποφάσεως του πέμπτου τμήματος προσφυγών του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) της 28ης Απριλίου 2016 (υπόθεση R 2583/2014-5).

2)      Το EUIPO φέρει, πέραν των δικαστικών του εξόδων, τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκε η Pirelli Tyre SpA.

3)      Η The Yokohama Rubber Co. Ltd φέρει τα δικαστικά έξοδά της.

Tomljenović

Kancheva

Bieliūnas

Μαρκουλλή

 

      Kornezov

Δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο στις 24 Οκτωβρίου 2018.

(υπογραφές)


*      Γλώσσα διαδικασίας: η αγγλική.