WYROK TRYBUNAŁU (czwarta izba)
z dnia 13 marca 2008 r.(*)
Odwołanie – Dyrektywa 89/552/EWG – Telewizyjna działalność nadawcza – Skarga o stwierdzenie nieważności – Artykuł 230 akapit czwarty WE – Pojęcie decyzji dotyczącej „bezpośrednio i indywidualnie” osoby fizycznej lub prawnej
W sprawie C‑125/06 P
mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości, wniesione w dniu 28 lutego 2006 r.,
Komisja Wspólnot Europejskich, reprezentowana przez K. Banks oraz M. Huttunena, działających w charakterze pełnomocników, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,
wnosząca odwołanie,
w której pozostałymi uczestnikami postępowania są:
Infront WM AG, dawniej FWC Medien AG, a później KirchMedia WM AG, z siedzibą w Zug (Szwajcaria), reprezentowana przez M. Garcię, solicitor,
strona skarżąca w pierwszej instancji,
Republika Francuska,
Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej,
Parlament Europejski,
Rada Unii Europejskiej,
interwenienci w pierwszej instancji,
TRYBUNAŁ (czwarta izba),
w składzie: K. Lenaerts, prezes izby, G. Arestis, R. Silva de Lapuerta, E. Juhász i J. Malenovský (sprawozdawca), sędziowie,
rzecznik generalny: Y. Bot,
sekretarz: R. Grass,
uwzględniając procedurę pisemną,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 18 października 2007 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 W odwołaniu Komisja Wspólnot Europejskich wnosi o uchylenie wyroku Sądu Pierwszej Instancji Wspólnot Europejskich z dnia 15 grudnia 2005 r. w sprawie T‑33/01 Infront WM przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑5897 (zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), w którym Sąd stwierdził nieważność decyzji Komisji zawartej w jej piśmie skierowanym do Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z dnia 28 lipca 2000 r. (zwanym dalej „spornym aktem”).
Ramy prawne
Uregulowania wspólnotowe
2 Dyrektywa Rady 89/552/EWG z dnia 3 października 1989 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej [nadawczej] (Dz.U. L 298, s. 23, zwana dalej „dyrektywą 89/552”), zmieniona dyrektywą 97/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 czerwca 1997 r. (Dz.U. L 202, s. 60), ma na celu zapewnienie swobody odbioru i transmisji audycji telewizyjnych wewnątrz Wspólnoty Europejskiej. W tym celu dyrektywa nakłada na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia, by nadawcy telewizyjni podlegający ich kompetencji spełniali określone w niej minimalne wymagania.
3 Motywy osiemnasty i dziewiętnasty dyrektywy 97/36 mają następujące brzmienie:
„(18) Istotne jest, aby państwa członkowskie miały możliwość podjęcia środków [wydawania przepisów] mających na celu ochronę prawa do informacji i zapewnienie szerokiego dostępu widowni do telewizyjnej relacji [z] wydarzeń krajowych lub zagranicznych […] o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, takich jak igrzyska olimpijskie, mistrzostwa świata i mistrzostwa Europy w piłce nożnej; w tym celu państwa członkowskie zachowują prawo do podejmowania środków [wydawania przepisów] zgodnych z prawem wspólnotowym, mających na celu regulację wykonywania wyłącznych praw do transmisji takich wydarzeń przez znajdujących się w ich kompetencjach [kompetencji] nadawców telewizyjnych.
(19) Niezbędne jest dokonanie uzgodnień we wspólnotowych ramach, [ustanowienie na szczeblu wspólnotowym przepisów] w celu uniknięcia potencjalnej niepewności prawnej i zakłóceniom rynkowym [zakłóceń na rynku] oraz pogodzenia swobodnego obrotu usługami telewizyjnymi z koniecznością uniemożliwienia [ewentualnego] obchodzenia krajowych przepisów chroniących uzasadniony interes ogólny”.
4 Zgodnie z art. 1 lit. b) dyrektywy 89/552 „nadawca telewizyjny” oznacza osobę fizyczną lub prawną, która ponosi odpowiedzialność redakcyjną za układ telewizyjnych programów i która transmituje je lub przekazuje osobom trzecim w celu transmisji.
5 Zgodnie z art. 3a dyrektywy 89/552, dodanym dyrektywą 97/36:
„1. Każde państwo członkowskie może, zgodnie z prawem wspólnotowym, podjąć środki [wydać przepisy] zapewniające, aby nadawcy telewizyjni podlegający jego kompetencji nie transmitowali na prawach wyłączności wydarzeń uznawanych przez t[o] państw[o] członkowskie za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa w sposób pozbawiający poważną [znaczną] część widowni w tym państwie członkowskim możliwości oglądania tych wydarzeń w bezpośrednim przekazie lub w retransmisji w ogólnie dostępnej telewizji. Z tego względu zainteresowane państwo członkowskie sporządza wykaz określonych wydarzeń, krajowych lub nie, które uznaje za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa. Sporządza ten wykaz w jawny i przejrzysty sposób, w stosownym i właściwym czasie. Równocześnie zainteresowane państwo członkowskie określa również, czy wydarzenia te powinny być dostępne w całości czy częściowo w bezpośrednim przekazie lub, tam gdzie to konieczne lub stosowne z obiektywnych względów interesu publicznego, w całości lub częściowo retransmitowane.
2. Państwa członkowskie zawiadamiają bezzwłocznie Komisję o każdym środku podjętym [wszelkich przepisach wydanych] lub który ma być podjęty [które mają zostać wydane] na mocy ust. 1. W terminie trzech miesięcy od zawiadomienia Komisja sprawdza, czy środki [przepisy] te są zgodne z prawem wspólnotowym i powiadamia [o nich] inne państwa członkowskie. Komisja zasięga opinii komitetu ustanowionego na mocy art. 23a i niezwłocznie publikuje w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich podjęte środki [wydane przepisy] oraz, co najmniej raz w roku, skonsolidowany wykaz środków podjętych [przepisów wydanych] przez państwa członkowskie.
3. Państwa członkowskie zapewniają, poprzez odpowiednie środki w ramach swoich ustawodawstw, aby nadawcy telewizyjni podlegający ich jurysdykcji nie wykorzystywali praw wyłączności, nabytych przez nich po dacie opublikowania niniejszej dyrektywy, w sposób pozbawiający znaczną część widowni innego państwa członkowskiego możliwości oglądania wydarzeń, które to inne państwo członkowskie uznało zgodnie z poprzednimi ustępami, w całości lub częściowo w bezpośrednim przekazie lub, tam gdzie to konieczne lub stosowne z obiektywnych względów interesu publicznego, całościowej lub częściowej retransmisji, w telewizji ogólnie dostępnej, jak określiło to inne państwo członkowskie zgodnie z ust. 1 [Państwa członkowskie zapewniają, poprzez odpowiednie przepisy w swoich ustawodawstwach, aby nadawcy telewizyjni podlegający ich kompetencji nie korzystali z praw wyłączności nabytych przez nich po dacie opublikowania niniejszej dyrektywy w sposób pozbawiający znaczną część widowni innego państwa członkowskiego możliwości oglądania w telewizji ogólnie dostępnej – w całości lub częściowo w bezpośrednim przekazie lub, tam gdzie to konieczne lub stosowne z obiektywnych względów interesu publicznego, w całości lub częściowo w retransmisji, zależnie od ustaleń poczynionych przez to inne państwo członkowskie na podstawie ust. 1 – wydarzeń, które to inne państwo członkowskie wskazało zgodnie z poprzednimi ustępami]”.
Uregulowania krajowe
6 Zgodnie z art. 98 i 101 działu IV Broadcasting Act 1996 (ustawy o radiofonii i telewizji z 1996 r., zwanej dalej „ustawą o radiofonii i telewizji”), zmienionej przez The Television Broadcasting Regulations 2000 (rozporządzenie w sprawie telewizyjnej działalności nadawczej z 2000 r.):
„98. Kategorie programów
1. Dla celów niniejszej sekcji rozróżnia się dwie poniższe kategorie programów telewizyjnych oraz należących do [Europejskiego Obszaru Gospodarczego (zwanego dalej »EOG«)] programów nadawanych drogą satelitarną:
a) programy telewizyjne oraz należące do EOG programy nadawane drogą satelitarną, które w chwili obecnej spełniają wymagane warunki, oraz
b) pozostałe programy telewizyjne oraz należące do EOG programy nadawane drogą satelitarną.
2. W ramach niniejszego artykułu »wymagane warunki« w odniesieniu do programu oznaczają, że:
a) odbiór programu nie wymaga żadnych opłat oraz
b) program dociera do co najmniej 95% społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa.
[…]
101. Ograniczenia w zakresie telewizyjnej działalności nadawczej odnośnie do wydarzeń wpisanych na listę
1. Nadawca telewizyjny emitujący program należący do jednej z kategorii określonych w art. 98 ust. 1 (»pierwszy program«) i przeznaczony do odbioru na całym lub części terytorium Zjednoczonego Królestwa nie może bez uprzedniej zgody [niezależnej komisji ds. telewizji (zwanej dalej »ITC«)] transmitować bezpośrednio w tym programie całości lub części wydarzenia znajdującego się na liście, chyba że:
a) inny nadawca emitujący program należący do drugiej z kategorii określonych w tym ustępie (»drugi program«) nabył prawo do bezpośredniej transmisji w tym programie całości lub tej części przedmiotowego wydarzenia oraz
b) obszar, na jakim emitowany jest drugi program, pokrywa się lub zawiera w całości lub zasadniczej części obszar odbioru pierwszego programu.
[…]”.
7 Przepisy te zgłoszono Komisji na podstawie art. 3a ust. 2 dyrektywy 89/552 i opublikowano w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich (Dz.U. 2000, C 328, s. 2).
8 Okoliczności, które należy wziąć pod uwagę, by udzielić zgody, o której mowa w cytowanym powyżej art. 101 ust. 1, są określone w kodeksie niezależnej komisji ds. telewizji dotyczącym wydarzeń sportowych i innych wydarzeń wpisanych na listę (Independent Television Commission Code on Sports and other Listed Events), ze zmianami.
Okoliczności powstania sporu
9 Okoliczności faktyczne leżące u podstaw niniejszego sporu, przedstawione w pkt 7–22 zaskarżonego wyroku, można streścić w następujący sposób:
10 Infront WM AG (zwana dalej „Infrontem”), dawniej FWC Medien AG, a następnie KirchMedia WM AG, prowadzi działalność w zakresie nabywania, zarządzania i sprzedaży praw do telewizyjnych transmisji z wydarzeń sportowych. Nabywa ona zwykle te prawa od organizatora określonego wydarzenia sportowego i sprzedaje je nadawcom telewizyjnym.
11 W dniu 10 września 1996 r. jej spółka dominująca podpisała umowę z Międzynarodową Federacją Związków Piłki Nożnej (FIFA) w sprawie sprzedaży wyłącznych praw do transmisji telewizyjnej meczów fazy finałowej mistrzostw świata FIFA na lata 2002 i 2006. Rzeczona spółka nabyła m.in. wyłączność praw do transmisji telewizyjnej tych wydarzeń w państwach kontynentu europejskiego. Prawa te zostały później przeniesione na Infront.
12 Pismami z dnia 25 września 1998 r. i z dnia 5 maja 2000 r. Zjednoczone Królestwo poinformowało Komisję, zgodnie z art. 3a ust. 2 dyrektywy 89/552, o przepisach wydanych na podstawie ust. 1 tego artykułu.
13 W dniu 28 lipca 2000 r. dyrektor generalny Dyrekcji Generalnej ds. Edukacji i Kultury Komisji wystosował do Zjednoczonego Królestwa sporny akt, w którym wskazał, co następuje:
„Pismem z dnia 5 maja 2000 r., które Komisja otrzymała w dniu 11 maja 2000 r., stałe przedstawicielstwo [Zjednoczonego Królestwa] przy Unii Europejskiej zgłosiło Komisji szereg przepisów krajowych dotyczących relacji telewizyjnych z wydarzeń mających szczególne znaczenie w Zjednoczonym Królestwie. […]
Uprzejmie informuję, że po dokonaniu oceny zgodności wydanych przepisów z dyrektywą [89/552] i biorąc pod uwagę sytuację na rynku audiowizualnym w Zjednoczonym Królestwie, Komisja […] nie zamierza kwestionować przepisów zgłoszonych przez władze Zjednoczonego Królestwa.
Zgodnie z art. 3a ust. 2 dyrektywy [89/552] Komisja dokona publikacji zgłoszonych przepisów w [Dzienniku Urzędowym]”.
14 W dniu 18 listopada 2000 r. Komisja opublikowała te przepisy w Dzienniku Urzędowym, mianowicie: art. 98 i 101 działu IV ustawy o radiofonii i telewizji, jak również listę wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa określonych przez Zjednoczone Królestwo (zwanych dalej „określonymi wydarzeniami”). Wśród tych wydarzeń znalazła się faza finałowa mistrzostw świata FIFA.
15 W toku postępowania kontrolnego prowadzonego przez Komisję w odniesieniu do wspomnianych przepisów Infront wysłał jej dwa pisma, w których podnosił, że lista określonych wydarzeń nie może zostać zatwierdzona ze względu na jej niezgodność zarówno z art. 3a dyrektywy 89/552, jak i z innymi przepisami prawa wspólnotowego.
16 Następnie pismem z dnia 7 grudnia 2000 r. Infront zwrócił się do Komisji o potwierdzenie, że Komisja zakończyła postępowanie kontrolne przewidziane w art. 3a ust. 2 dyrektywy 89/552 w odniesieniu do listy określonych wydarzeń, a także o poinformowanie go o wyniku tego postępowania, w tym również o ewentualnych środkach podjętych w tym zakresie przez Komisję. Komisja odpowiedziała Infrontowi, że postępowanie kontrolne zostało zakończone, a lista określonych wydarzeń została uznana za zgodną z rzeczoną dyrektywą.
17 W konsekwencji Infront wniósł do Sądu skargę o stwierdzenie nieważności spornego aktu.
18 Komisja podniosła zarzut niedopuszczalności, twierdząc, że nie wydała na podstawie art. 3a ust. 2 dyrektywy 89/552 aktu podlegającego zaskarżeniu i że sporny akt nie dotyczy Infrontu ani bezpośrednio, ani indywidualnie.
Zaskarżony wyrok
19 W zaskarżonym wyroku Sąd oddalił zarzut niedopuszczalności i orzekł dopuszczalność skargi.
20 Sąd stwierdził po pierwsze, że sporny akt kończy postępowanie przewidziane w art. 3a ust. 2 dyrektywy 89/552, w ramach którego Komisja jest zobowiązana zbadać zgodność z prawem wspólnotowym przepisów krajowych wydanych na podstawie ust. 1 tego artykułu. Publikacja w Dzienniku Urzędowym wspomnianych przepisów zatwierdzonych przez Komisję pozwala pozostałym państwom członkowskim na zapoznanie się z nimi i w konsekwencji na zastosowanie się do zobowiązań, jakie na nich spoczywają na mocy art. 3a ust. 3 tej dyrektywy w ramach ustanowionego w tym artykule mechanizmu wzajemnego uznawania tych przepisów.
21 Zdaniem Sądu sporny akt wywołuje więc skutki prawne względem państw członkowskich, ponieważ przewiduje publikację omawianych przepisów krajowych w Dzienniku Urzędowym, co skutkuje uruchomieniem mechanizmu wzajemnego uznawania przewidzianego w art. 3a ust. 3 dyrektywy 89/552. Sporny akt stanowi tym samym decyzję w rozumieniu art. 249 WE, mimo że brak jest w art. 3a tej dyrektywy wyraźnego odniesienia do „decyzji” wydawanej przez Komisję.
22 Po drugie, Sąd zbadał, czy ten akt dotyczy Infrontu bezpośrednio. Sąd przypomniał orzecznictwo, zgodnie z którym akt wspólnotowy dotyczy jednostki bezpośrednio, w rozumieniu art. 230 akapit czwarty WE, jeżeli bezpośrednio wpływa na sytuację prawną zainteresowanego, a jego stosowanie ma charakter czysto automatyczny i wynika wyłącznie z ustawodawstwa wspólnotowego, bez potrzeby stosowania przepisów pośrednich (zob. wyrok z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie C‑386/96 P Dreyfus przeciwko Komisji, Rec. s. I‑2309, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo).
23 Sąd uznał wpierw, że w sytuacji gdy Infront sprzedaje swoje prawa do transmisji telewizyjnej nadawcy telewizyjnemu mającemu swą siedzibę w Zjednoczonym Królestwie w celu transmisji telewizyjnej w tym państwie członkowskim, przepisy wydane przez władze Zjednoczonego Królestwa mają byt prawny niezależny od spornego aktu. W zakresie, w jakim zgłoszone przepisy mają zastosowanie do nadawców telewizyjnych z siedzibą w Zjednoczonym Królestwie na podstawie ustawy o radiofonii i telewizji obowiązującej w tym państwie członkowskim, a nie na mocy spornego aktu, akt nie dotyczy Infrontu bezpośrednio.
24 Tymczasem tylko sporny akt stwierdzający zgodność przepisów zgłoszonych przez Zjednoczone Królestwo z prawem wspólnotowym i przewidujący ich późniejszą publikację w Dzienniku Urzędowym pozwala na efektywne funkcjonowanie mechanizmu wzajemnego uznawania ustanowionego w art. 3a ust. 3 dyrektywy 89/552. W związku z tym w takiej sytuacji ten akt zatwierdza wspomniane przepisy jedynie w celu ich uznania przez pozostałe państwa członkowskie.
25 Ponadto Sąd stwierdził, że skoro wspomniane wzajemne uznawanie przepisów krajowych wydanych na podstawie art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552 uzależnione jest od ich zatwierdzenia przez Komisję i późniejszej publikacji w Dzienniku Urzędowym, sporny akt nie pozostawia państwom członkowskim, od chwili tej publikacji, żadnego zakresu swobodnego uznania przy wykonywaniu ich zobowiązań. Chociaż bowiem zasady kontroli, do której przeprowadzenia władze krajowe są zobowiązane w ramach mechanizmu wzajemnego uznawania przewidzianego w art. 3a ust. 3 dyrektywy 89/552, są określane przez każde państwo członkowskie w jego przepisach dokonujących transpozycji tego artykułu, to jednak władze te zobowiązane są zapewnić spełnienie przez pozostających w ich kompetencji nadawców telewizyjnych warunków transmisji wydarzeń określonych w przepisach krajowych zatwierdzonych i opublikowanych przez Komisję w Dzienniku Urzędowym.
26 W związku z powyższym Sąd uznał, że sporny akt dotyczy Infrontu bezpośrednio, jako że pozwala na uruchomienie mechanizmu wzajemnego uznawania przez pozostałe państwa członkowskie w odniesieniu do przepisów wydanych przez Zjednoczone Królestwo na podstawie art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552.
27 Po trzecie, Sąd uznał, że wspomniany akt dotyczy też Infrontu indywidualnie. Sporny akt dotyczy Infrontu ze względu na właściwą mu szczególną cechę, to jest jako uprawnionego na zasadach wyłączności z tytułu praw do transmisji telewizyjnej jednego z wydarzeń określonych przez Zjednoczone Królestwo. Chociaż bowiem krajowe przepisy zatwierdzone i opublikowane w Dzienniku Urzędowym przez Komisję nie odnoszą się wyraźnie do Infrontu jako pośrednika w sprzedaży omawianych praw do transmisji telewizyjnej, to jednak ograniczają one jego możność swobodnego dysponowania przysługującymi mu prawami poprzez uzależnienie od pewnych warunków możliwości ich sprzedaży na zasadach wyłączności nadawcy telewizyjnemu mającemu siedzibę w państwie członkowskim innym niż Zjednoczone Królestwo, który zamierza nadawać to wydarzenie w drugim z tych państw.
28 Ponadto, nawet jeśli sporny akt nie wpływa na ważność umów zawartych z FIFA, to ważne jest, że Infront nabył na zasadach wyłączności omawiane prawa do transmisji telewizyjnej przed wejściem w życie art. 3a dyrektywy 89/552 i, a fortiori, przed wydaniem tego aktu.
29 Co do istoty Sąd stwierdził nieważność spornego aktu z tego względu, że akt ten, stanowiąc decyzję w rozumieniu art. 249 WE, został wydany z naruszeniem zasad kompetencji. Nie zwrócono się bowiem o decyzję do kolegium członków Komisji, a dyrektor generalny, który podpisał ten akt, nie otrzymał od tego kolegium jakiegokolwiek szczególnego upoważnienia.
Żądania stron
30 W swoim odwołaniu Komisja wnosi do Trybunału o:
– uchylenie zaskarżonego wyroku;
– wydanie ostatecznego orzeczenia w sprawie poprzez stwierdzenie niedopuszczalności skargi wniesionej do Sądu i
– obciążenie Infrontu kosztami poniesionymi przez Komisję w pierwszej instancji i w niniejszym postępowaniu odwoławczym.
31 Infront wnosi do Trybunału o:
– oddalenie odwołania lub
– przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd w celu wydania wyroku zgodnego z orzecznictwem Trybunału i
– obciążenie Komisji jego własnymi kosztami oraz kosztami poniesionymi przez Infront w postępowaniu przed Trybunałem i Sądem.
W przedmiocie odwołania
32 Zgodnie z art. 230 akapit czwarty WE każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść skargę na decyzje, które mimo przyjęcia w formie decyzji skierowanej do innej osoby dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie.
33 Na poparcie swojego odwołania Komisja podnosi dwa zarzuty oparte na naruszeniu tych dwóch ostatnich przesłanek.
Uwagi wstępne
34 Przed zbadaniem tych zarzutów należy określić skutki i zakres art. 3a dyrektywy 89/552 oraz spornego aktu.
35 Zgodnie z art. 3a ust. 1 tej dyrektywy każde państwo członkowskie może, zgodnie z prawem wspólnotowym, wydać przepisy zapewniające, by nadawcy telewizyjni podlegający jego kompetencji nie transmitowali na prawach wyłączności wydarzeń uznawanych przez to państwo członkowskie za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa w sposób pozbawiający znaczną część widowni możliwości oglądania ich w bezpośrednim przekazie lub w retransmisji w ogólnie dostępnej telewizji. W tym celu zainteresowane państwo członkowskie sporządza wykaz takich wydarzeń.
36 Artykuł 3a ust. 2 omawianej dyrektywy zobowiązuje Komisję do sprawdzenia, czy rzeczone przepisy są zgodne z prawem wspólnotowym, i opublikowania ich w Dzienniku Urzędowym. Artykuł 3a ust. 3 ustanawia mechanizm wzajemnego uznawania polegający na tym, że pozostałe państwa członkowskie są zobowiązane zapewnić, by nadawcy telewizyjni podlegający ich kompetencji nie uchylali się od stosowania przepisów wydanych na podstawie ust. 1 tego artykułu przez inne państwo członkowskie, zatwierdzonych przez Komisję i opublikowanych w Dzienniku Urzędowym.
37 Wynika to również z motywu dziewiętnastego dyrektywy 97/36, w myśl którego art. 3a dyrektywy 89/552 ma na celu uniemożliwienie ewentualnego obchodzenia krajowych przepisów chroniących uzasadniony interes publiczny.
38 Stosownie do tych przepisów Komisja poinformowała Zjednoczone Królestwo w spornym akcie o zatwierdzeniu przez nią przepisów zgłoszonych jej przez to państwo członkowskie i o ich późniejszym opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym. Jak stwierdził Sąd, akt ten zakończył tym samym postępowanie kontrolne, do którego przeprowadzenia Komisja była zobowiązana na podstawie art. 3a ust. 2 dyrektywy 89/552. Opublikowanie w Dzienniku Urzędowym omawianych przepisów pozwoliło pozostałym państwom członkowskim na zapoznanie się z nimi i na zastosowanie się do zobowiązań, jakie na nich spoczywają na mocy art. 3a ust. 3 tej dyrektywy.
39 Sporny akt uruchomił więc mechanizm wzajemnego uznawania przewidziany w art. 3a ust. 3 dyrektywy 89/552 i w konsekwencji aktywował po stronie pozostałych państw członkowskich obowiązek zapewnienia, by nadawcy telewizyjni podlegający ich kompetencji nie uchylali się od stosowania przepisów wydanych przez Zjednoczone Królestwo na podstawie ust. 1 tego artykułu.
40 W świetle tych rozważań należy zbadać zarzuty podniesione przez Komisję.
W przedmiocie pierwszego zarzutu opartego na naruszeniu przesłanki dotyczącej bezpośredniego interesu
Argumenty stron
41 Komisja twierdzi, że Sąd błędnie zastosował orzecznictwo przytoczone w pkt 22 niniejszego wyroku, w którym doprecyzowano przesłankę dotyczącą bezpośredniego interesu, o którym mowa w art. 230 akapit czwarty WE.
42 Przede wszystkim sporny akt nie ma wpływu na sytuację prawną Infrontu. Nakłada on na państwa członkowskie, poza Zjednoczonym Królestwem, obowiązek zapewnienia, by nadawcy telewizyjni podlegający ich kompetencji nie pozbawili znacznej części widowni w tym państwie członkowskim możliwości oglądania określonych wydarzeń w „ogólnie dostępnym” kanale telewizyjnym. Dlatego też obowiązki prawne spoczywają jedynie na takich nadawcach telewizyjnych.
43 Jeżeli spółka prowadząca działalność na rynku telewizji płatnej, mająca siedzibę w innym niż Zjednoczone Królestwo państwie członkowskim zamierzałaby ewentualnie złożyć ofertę, by nabyć wyłączne prawa do wspomnianej transmisji telewizyjnej, to ograniczenia prawne, które są jej narzucane, mogłyby doprowadzić do odstąpienia przez nią od tego zamiaru. W konsekwencji Infront miałby mniej potencjalnych oferentów i prawdopodobnie znalazłby się w sytuacji handlowej mniej korzystnej niż sytuacja, której się spodziewał, i to nie ze względu na zmianę jego sytuacji prawnej, ale wyłącznie z uwagi na fakt, iż nie byłby w stanie znaleźć nabywcy, którego mógłby się spodziewać. Infront odczuwa więc pośrednie skutki ekonomiczne spornego aktu, zaś jego sytuacja prawna pozostaje niezmieniona.
44 Ponadto nie ma nawet zupełnej pewności co do wspomnianych skutków ekonomicznych, ponieważ nie znalazł się nadawca telewizyjny mający siedzibę w państwie członkowskim innym niż Zjednoczone Królestwo, który byłby gotowy zapłacić znaczną kwotę oczekiwaną przez Infront za prawo do transmisji w Zjednoczonym Królestwie określonych wydarzeń, w stosunku do których Infront posiada wyłączne prawa do transmisji telewizyjnej. Tak więc Sąd powinien był zażądać od Infrontu dowiedzenia możliwości wystąpienia takiej sytuacji faktycznej oraz prawdopodobieństwa szkody ekonomicznej wynikającej ze spornego aktu. Sąd, nie nakładając obowiązku przeprowadzenia stosownego dowodu, popełnił też błąd co do prawa.
45 Wreszcie Sąd błędnie uznał, że państwa członkowskie nie dysponują jakimkolwiek zakresem swobodnego uznania przy wykonywaniu zobowiązań przewidzianych w art. 3a ust. 3 dyrektywy 89/552. Prawdą jest, że charakter wydarzeń uznanych za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa oraz sposób ich transmisji telewizyjnej są określane przez państwo członkowskie dokonujące zgłoszenia i w konsekwencji przez Komisję w decyzji wydanej na podstawie ust. 2 tego artykułu. Jednakże zakres, w jakim takie wydarzenie będzie transmitowane, w praktyce, zgodnie z interesami tego państwa członkowskiego zależy w dużym stopniu od uregulowań prawnych i procesu decyzyjnego przyjętego przez każde państwo członkowskie na podstawie art. 3a ust. 3. Sam ten przepis stanowi, że państwa członkowskie powinny realizować powierzone im zadanie „poprzez odpowiednie przepisy w swoich ustawodawstwach”. Tymczasem skutki mogą się znacznie różnić w poszczególnych państwach członkowskich w zależności od podejścia przyjętego w każdym konkretnym przypadku. W tej sytuacji stosowanie spornego aktu przez inne niż Zjednoczone Królestwo państwa członkowskie zakłada znaczny zakres swobodnego uznania.
46 Zdaniem Infrontu Sąd prawidłowo uznał, że sporny akt dotyczy jej bezpośrednio.
Ocena Trybunału
47 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem warunek ustanowiony w art. 230 akapit czwarty WE, iż decyzja musi dotyczyć bezpośrednio osoby fizycznej lub prawnej, wymaga, by zaskarżony akt wspólnotowy wywoływał bezpośredni wpływ na sytuację prawną tej jednostki i nie pozostawiał żadnej uznaniowości swoim adresatom, których obowiązkiem jest go wykonać, co ma mieć charakter automatyczny i wynikać z samego aktu wspólnotowego, bez potrzeby stosowania przepisów pośrednich (zob. w szczególności ww. wyrok w sprawie Dreyfus przeciwko Komisji, pkt 43, wyroki: z dnia 29 czerwca 2004 r. w sprawie C‑486/01 P Front national przeciwko Parlamentowi, Zb.Orz. s. I‑6289, pkt 34 oraz z dnia 2 maja 2006 r. w sprawie C‑417/04 P Regione Siciliana przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑3881, pkt 28).
48 Po pierwsze, należy zbadać, czy sporny akt wpływa bezpośrednio na sytuację prawną Infrontu.
49 Z art. 98 i 101 ustawy o radiofonii i telewizji wynika, że nadawca telewizyjny zamierzający transmitować bezpośrednio i na zasadach wyłączności określone wydarzenie jest zobowiązany otrzymać zgodę ITC, jeżeli program jest przeznaczony do odbioru na całym lub części terytorium Zjednoczonego Królestwa. Zgodnie z kodeksem niezależnej komisji ds. telewizji dotyczącym wydarzeń sportowych i innych wydarzeń wpisanych na listę, ze zmianami warunkiem udzielenia tej zgody jest w istocie, by sprzedaż praw do transmisji telewizyjnej została publicznie ogłoszona, a nadawcy mieli realną możliwość ich nabycia na rozsądnych i uczciwych warunkach.
50 Jak stwierdzono w pkt 35–39 niniejszego wyroku, państwa członkowskie inne niż Zjednoczone Królestwo są zobowiązane zapewnić, w związku ze spornym aktem, by nadawcy telewizyjni podlegający ich kompetencji nie uchylali się od stosowania przepisów wydanych przez to państwo członkowskie na podstawie art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552 i w konsekwencji nie transmitowali określonych wydarzeń z naruszeniem wymogów wynikających z tych przepisów. Oznacza to, że te państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić, by wspomniani nadawcy telewizyjni nie transmitowali bezpośrednio i na zasadach wyłączności tych wydarzeń z przeznaczeniem dla widowni w Zjednoczonym Królestwie w razie nabycia przez nich praw do transmisji telewizyjnej rzeczonych wydarzeń w ramach procedury sprzedaży, która nie spełnia kryteriów wymienionych w poprzednim punkcie.
51 Przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo i zatwierdzone na mocy spornego aktu nakładają tym samym na tych nadawców telewizyjnych pewne ograniczenia wówczas, gdy zamierzają oni transmitować określone wydarzenia, co do których Infront nabył wyłączne prawa.
52 Ponieważ ograniczenia te związane są z warunkami, na jakich nadawcy telewizyjni nabywają od Infrontu prawa do transmisji telewizyjnej określonych wydarzeń, przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo oraz sporny akt skutkują tym, że prawom należącym do tej spółki towarzyszą nowe ograniczenia, które nie istniały w chwili, gdy Infront nabył rzeczone prawa do transmisji, i które czynią trudniejszym wykonywanie tych praw. Tak więc sporny akt wpływa bezpośrednio na sytuację prawną Infrontu.
53 Niemniej jednak Komisja twierdzi, że nie wykazano rzeczywistego wpływu na sytuację prawną Infrontu, jako że nie istnieją nadawcy telewizyjni z siedzibą w państwach członkowskich innych niż Zjednoczone Królestwo, którzy – w przypadku niewydania spornego aktu – byliby zainteresowani zakupem praw do transmisji telewizyjnej należących do Infrontu i którym – w razie wydania tego aktu – nabycie tych praw zostałoby uniemożliwione lub którzy zostaliby od tego odwiedzeni. Ponadto Sąd odwrócił ciężar dowodu w tym względzie.
54 Należy stwierdzić, że prawodawca wspólnotowy dodał art. 3a ust. 3 do dyrektywy 89/552 właśnie z uwagi na fakt, iż mogą zaistnieć sytuacje, w których nadawcy telewizyjni podlegający kompetencji państwa członkowskiego zakupują wyłączne prawa do transmisji telewizyjnej wydarzenia uznanego przez inne państwo członkowskie za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa i transmitują to wydarzenie z przeznaczeniem dla widowni tego drugiego państwa członkowskiego w sposób pozbawiający znaczną część tej widowni możliwości jego oglądania.
55 Sąd zajął stanowisko w tym przedmiocie w pkt 148 i 149 zaskarżonego wyroku. Po pierwsze, Sąd omówił szereg przypadków dotyczących ponadgranicznej transmisji wydarzeń uznanych za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa, w których nadawcy telewizyjni postępowali w opisany sposób. Po drugie, Sąd uznał, iż Komisja nie poparła swoich twierdzeń, że specyfika rynku telewizyjnego w Zjednoczonym Królestwie wykluczała w niniejszym przypadku takie sytuacje. Mając na względzie powyższe okoliczności, Sąd uznał, że prawa do transmisji telewizyjnej w tym państwie członkowskim fazy finałowej mistrzostw świata FIFA nie zostaną na pewno nabyte przez nadawców telewizyjnych mających siedzibę w tym samym państwie.
56 Sąd nie odwrócił w ten sposób ciężaru dowodu spoczywającego na stronach. Sąd dokonał swobodnej oceny okoliczności faktycznych mających wykazać, że ponadgraniczne transmisje określonych wydarzeń rzeczywiście mają miejsce. Natomiast kwestia uwzględnienia okoliczności, że strona nie przedstawia dowodów na poparcie jej własnych twierdzeń, pozostawiona jest w tym względzie uznaniu Sądu (zob. wyrok z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie C‑214/05 P Rossi przeciwko OHIM, Zb.Orz. s. I‑7057, pkt 23).
57 Ponadto z utrwalonego orzecznictwa wynika, że odwołanie ogranicza się do kwestii prawnych, a zatem jedynie Sąd jest właściwy do ustalenia i oceny istotnego stanu faktycznego, jak również do oceny środków dowodowych. Ocena tego stanu faktycznego i środków dowodowych nie stanowi zatem – z zastrzeżeniem przypadków ich wypaczenia – kwestii prawnej podlegającej jako taka kontroli Trybunału w postępowaniu odwoławczym (zob. wyrok z dnia 19 września 2002 r. w sprawie C‑104/00 P DKV przeciwko OHIM, Rec. s. I‑7561, pkt 22 i przytoczone tam orzecznictwo).
58 Przed Trybunałem nie podniesiono zarzutu wypaczenia stanu faktycznego. W tej sytuacji nie należy do Trybunału zbadanie, czy Sąd słusznie uznał, że nie wykazano, iż omawiane prawa do transmisji telewizyjnej zostaną na pewno nabyte przez nadawców telewizyjnych mających siedzibę w Zjednoczonym Królestwie.
59 Po drugie, należy zbadać, czy sporny akt pozostawia swobodne uznanie władzom krajowym zobowiązanym do jego wykonania, czy też wykonanie aktu ma charakter automatyczny i wynika z samego aktu wspólnotowego, bez potrzeby stosowania przepisów pośrednich.
60 Prawdą jest, że władze krajowe nie są pozbawione wszelkiego zakresu swobodnego uznania przy stosowaniu art. 3a ust. 3 dyrektywy 89/552 oraz spornego aktu. Mogą one ustanawiać stosowne mechanizmy kontroli w celu wykonania zobowiązań wynikających z art. 3a ust. 3 dyrektywy 89/552 i spornego aktu.
61 Niemniej jednak władze krajowe mają obowiązek zapewnić, by nadawcy telewizyjni, o których mowa, nie uchylali się od stosowania przepisów wydanych przez inne państwo członkowskie na podstawie art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552, a także by nie korzystali z przysługujących im praw wyłączności w sposób pozbawiający znaczną część widowni możliwości oglądania, zależnie od ustaleń poczynionych przez to inne państwo członkowskie, wydarzeń uznanych za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa.
62 Zatem – tak jak słusznie stwierdził Sąd w pkt 146 zaskarżonego wyroku – władze krajowe zobowiązane są zapewnić, by nadawcy telewizyjni pozostający w ich kompetencji spełniali warunki transmisji telewizyjnej wspomnianych wydarzeń określonych przez inne państwo członkowskie w przepisach krajowych zatwierdzonych i opublikowanych przez Komisję w Dzienniku Urzędowym. Te właśnie przepisy krajowe – a zatem sporny akt w niniejszej sprawie – określają rezultat, który ma być osiągnięty. Co się tyczy tego rezultatu, władze krajowe nie dysponują żadnym zakresem swobodnego uznania.
63 Tymczasem naruszenia sytuacji prawnej nadawców telewizyjnych oraz Infrontu są spowodowane koniecznością osiągnięcia tego rezultatu.
64 W świetle powyższych rozważań należy oddalić pierwszy zarzut jako bezzasadny.
W przedmiocie drugiego zarzutu opartego na naruszeniu przesłanki dotyczącej indywidualnego interesu
Argumenty stron
65 Komisja twierdzi, że Sąd błędnie uznał, iż sporny akt dotyczył Infrontu indywidualnie w rozumieniu art. 230 akapit czwarty WE oraz orzecznictwa Trybunału.
66 Komisja podnosi, że stanowisko, jakie zajął Sąd, prowadzi do wniosku, iż przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo na podstawie art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552 dotyczą indywidualnie wszystkich posiadaczy praw do transmisji telewizyjnej, mimo że są oni liczni. Podobnie jak w przypadku wszystkich posiadaczy takich praw sporny akt dotyczy Infrontu jedynie w odniesieniu do jego obiektywnego statusu pośrednika w sprzedaży praw do transmisji telewizyjnej wydarzeń sportowych, który zakupił te prawa do transmisji telewizyjnej jednego z określonych wydarzeń.
67 Ponadto posiadacze praw do transmisji telewizyjnej tacy jak Infront ponoszą jedynie skutki ekonomiczne obowiązywania przepisów krajowych zatwierdzonych na podstawie spornego aktu. Przepis wykonawczy nie może zaś dotyczyć indywidualnie przedsiębiorstwa z tego tylko powodu, że wywiera on wpływ na jego działalność gospodarczą, tym bardziej że takie skutki są objęte normalnym ryzykiem handlowym.
68 Sporny akt nie wywiera więc wpływu na Infront ze względu na szczególne dla niego cechy charakterystyczne lub na sytuację faktyczną, która odróżnia go od wszelkich innych osób.
69 Infront uważa, że Sąd poprawnie wskazał te elementy, które odróżniają go od innych osób, mianowicie fakt, iż jest ona uprawniony z tytułu praw wyłącznych do transmisji telewizyjnej wydarzenia wpisanego na listę określonych wydarzeń, że prawa te zostały nabyte przed sporządzeniem tej listy i jej zatwierdzeniem przez Komisję i że zatwierdzenie to powoduje poważną szkodę w wykonywaniu przez Infront tych praw, ponieważ nie może on udzielić wyłącznej licencji na korzystanie z nich.
Ocena Trybunału
70 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem podmioty inne niż adresaci decyzji mogą utrzymywać, iż decyzja ta dotyczy ich indywidualnie tylko wtedy, gdy ma ona wpływ na ich sytuację ze względu na szczególne dla nich cechy charakterystyczne lub na sytuację faktyczną, która odróżnia je od wszelkich innych osób i w związku z tym indywidualizuje w sposób podobny jak adresata decyzji (zob. w szczególności wyroki: z dnia 15 lipca 1963 r. w sprawie 25/62 Plaumann przeciwko Komisji, Rec. s. 197, pkt 223, i z dnia 13 grudnia 2005 r. w sprawie C‑78/03 P Komisja przeciwko Aktionsgemeinschaft Recht und Eigentum, Zb.Orz. s. I‑10737, pkt 33).
71 Z orzecznictwa Trybunału wynika również, że gdy decyzja dotyczy grupy osób, które zostały zidentyfikowane lub mogą być zidentyfikowane w chwili wydania tego aktu ze względu na określone cechy właściwe członkom tej grupy, ten akt może dotyczyć tych osób w sposób indywidualny, ponieważ należą one do ograniczonego kręgu podmiotów gospodarczych (zob. wyroki: z dnia 17 stycznia 1985 r. w sprawie 11/82 Piraiki‑Patraiki i in. przeciwko Komisji, Rec. s. 207, pkt 31, i z dnia 22 czerwca 2006 r. w sprawach połączonych C‑182/03 i C‑217/03 Belgia i Forum 187 przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑5479, pkt 60).
72 Jak zauważył rzecznik generalny w pkt 99 i 100 opinii, może to mieć miejsce w szczególności wówczas, gdy decyzja zmienia prawa nabyte przez jednostkę przed jej wydaniem (zob. w szczególności wyrok z dnia 1 lipca 1965 r. w sprawach połączonych 106/63 i 107/63 Toepfer i Getreide‑Import Gesellschaft przeciwko Komisji, Rec. s. 525, 533).
73 Infront posiadał wyłączne prawa do transmisji telewizyjnej na lata 2002 i 2006 fazy finałowej mistrzostw świata FIFA, która jest jednym z wydarzeń wpisanych na listę określonych wydarzeń, zgłoszoną Komisji i zatwierdzoną na mocy spornego aktu.
74 Ponadto nie ulega wątpliwości, że Infront nabył te wyłączne prawa przed wydaniem spornego aktu i że w tamtym okresie istniało jedynie sześć spółek, które dokonały poważnych inwestycji, nabywając prawa do transmisji telewizyjnej wydarzeń wpisanych na tę listę.
75 Z powyższego wynika, że Infront mógł być bez problemu zidentyfikowany w chwili wydania spornego aktu.
76 Wreszcie z pkt 51–52 niniejszego wyroku wynika, że sporny akt dotyczył członków grupy składającej się z sześciu wyżej wymienionych spółek, do których należy Infront, ze względu na szczególną dla nich cechę, mianowicie status wyłącznie uprawnionych z praw do transmisji telewizyjnej określonych wydarzeń.
77 W tej sytuacji Sąd słusznie uznał, że sporny akt dotyczył Infrontu indywidualnie.
78 W związku z tym należy oddalić drugi zarzut jako bezzasadny i w konsekwencji oddalić odwołanie w całości.
W przedmiocie kosztów
79 Zgodnie z art. 69 § 2 regulaminu Trybunału, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 118 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Infront wniósł o obciążenie Komisji kosztami postępowania, a Komisja przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami postępowania.
Z powyższych względów Trybunał (czwarta izba) orzeka, co następuje:
1) Odwołanie zostaje oddalone.
2) Komisja Wspólnot Europejskich zostaje obciążona kosztami postępowania.
Podpisy