Sprawa C‑133/15

H.C. Chavez-Vilchez i in.

przeciwko

Raad van bestuur van de Sociale verzekeringsbank i in.

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Centrale Raad van Beroep)

Odesłanie prejudycjalne – Obywatelstwo Unii – Artykuł 20 TFUE – Prawo pobytu w państwie członkowskim warunkujące dostęp do pomocy społecznej, a także do zasiłków rodzinnych – Obywatel państwa trzeciego sprawujący faktycznie na co dzień opiekę nad swym małoletnim dzieckiem będącym obywatelem tego państwa członkowskiego – Obowiązek wykazania przez obywatela państwa trzeciego niezdolności drugiego rodzica, będącego obywatelem wspomnianego państwa członkowskiego, do opiekowania się dzieckiem – Odmowa prawa pobytu, która może zmusić dziecko do opuszczenia terytorium państwa członkowskiego, a nawet terytorium Unii

Streszczenie – wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 10 maja 2017 r.

1.        Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Osoby uprawnione – Członkowie rodziny obywatela Unii będący obywatelami państw trzecich – Warunek – Obywatel Unii, który skorzystał z przysługującego mu prawa swobodnego przemieszczania się

(dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 3 ust. 1)

2.        Obywatelstwo Unii – Postanowienia traktatu – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Obywatel Unii powracający do państwa członkowskiego, którego przynależność państwową posiada, po pobycie w innym państwie członkowskim, w którym korzystał ze swojego statusu obywatela Unii – Pochodne prawo pobytu członków jego rodziny będących obywatelami państwa trzeciego – Warunki – Efektywny pobyt obywatela Unii w przyjmującym państwie członkowskim na podstawie art. 7 oraz art. 16 dyrektywy 2004/38 – Stosowanie przez analogię przewidzianych w dyrektywie warunków przyznania

(art. 21 ust. 1 TFUE; dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 6, art. 7 ust. 1, 2, art. 16 ust. 1, 2)

3.        Obywatelstwo Unii – Postanowienia traktatu – Podmiotowy zakres stosowania – Małoletni obywatel państwa członkowskiego, który nigdy wcześniej nie korzystał z prawa do swobodnego przemieszczania się – Włączenie – Skutki – Prawo pobytu i prawo do pracy obywatela państwa trzeciego, mającego na swoim utrzymaniu małoletniego w państwie członkowskim, którego przynależność państwową posiada będącym zarazem państwem miejsca zamieszkania

(art. 20 TFUE)

4.        Obywatelstwo Unii – Postanowienia traktatu – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dziecko, będące obywatelem Unii Europejskiej, którego jeden z rodziców jest obywatelem państwa trzeciego – Odmowa prawa pobytu temu rodzicowi, która może skutkować zmuszeniem dziecka do opuszczenia terytorium Unii – Istnienie stosunku zależności pomiędzy dzieckiem a tym rodzicem – Drugi rodzic, obywatel Unii, zdolny i gotowy do sprawowania samemu faktycznie na co dzień opieki nad dzieckiem – Okoliczność niewystarczająca do stwierdzenia braku stosunku zależności pomiędzy dzieckiem a rodzicem będącym obywatelem państwa trzeciego – Ocena oparta na uwzględnieniu wszystkich okoliczności danego przypadku

(art. 20 TFUE)

5.        Obywatelstwo Unii – Postanowienia traktatu – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Obywatel państwa trzeciego sprawujący faktycznie na co dzień opiekę nad swym dzieckiem będącym obywatelem Unii – Uregulowanie krajowe uzależniające prawo pobytu tego obywatela od obowiązku wykazania skutków decyzji odmawiającej prawa pobytu, która może zmusić dziecko do opuszczenia terytorium Unii – Dopuszczalność – Przesłanka – Obowiązek przeprowadzenia przez właściwe organy krajowe dochodzenia koniecznego do oceny skutków takiej decyzji odmownej

(art. 20 TFUE)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(zob. pkt 52)

2.      Zobacz tekst orzeczenia.

(zob. pkt 54, 55)

3.      Zobacz tekst orzeczenia.

(zob. pkt 61–63)

4.      Artykuł 20 TFUE należy interpretować w ten sposób, iż do celów przeprowadzenia oceny, czy dziecko będące obywatelem Unii Europejskiej byłoby przymuszone do opuszczenia terytorium Unii rozpatrywanego jako całość i byłoby w ten sposób pozbawione skutecznego korzystania z istoty praw przyznanych mu przez ten artykuł, gdyby jego rodzicowi, będącemu obywatelem państwa trzeciego, odmówiono przyznania prawa pobytu w danym państwie członkowskim, okoliczność, że drugi rodzic, będący obywatelem Unii, jest rzeczywiście zdolny i gotowy do sprawowania samemu faktycznie na co dzień opieki nad dzieckiem, jest elementem istotnym, ale niewystarczającym, by móc stwierdzić pomiędzy rodzicem będącym obywatelem państwa trzeciego a dzieckiem brak takiego stosunku zależności, że dziecko to podlegałoby tego rodzaju przymusowi w przypadku takiej odmowy. Taka ocena musi opierać się na uwzględnieniu, w najlepszym interesie danego dziecka, wszystkich okoliczności danego przypadku, a w szczególności wieku dziecka, stopnia jego rozwoju psychicznego i emocjonalnego, siły związku uczuciowego dziecka zarówno z jego rodzicem będącym obywatelem Unii, jak i z rodzicem będącym obywatelem państwa trzeciego, a także ryzyka, jakie stanowiłoby dla równowagi tego dziecka rozdzielenie z tym ostatnim.

(zob. pkt 72; pkt 1 sentencji)

5.      Artykuł 20 TFUE należy interpretować w ten sposób, iż nie stoi on na przeszkodzie temu, by państwo członkowskie uzależniało przyznanie prawa pobytu na swym terytorium obywatelowi państwa trzeciego, będącemu rodzicem małoletniego dziecka będącego obywatelem tego państwa członkowskiego, który faktycznie na co dzień nim się opiekuje, od przedstawienia elementów umożliwiających ustalenie, że decyzja odmawiająca prawa pobytu rodzicowi będącemu obywatelem państwa trzeciego pozbawiałaby dziecko skutecznego korzystania z istoty praw związanych ze statusem obywatela Unii, zmuszając je do opuszczenia terytorium Unii rozpatrywanego jako całość. Jednakże do właściwych organów danego państwa członkowskiego należy przeprowadzenie, na podstawie elementów dostarczonych przez obywatela państwa trzeciego, dochodzenia koniecznego do tego, aby móc ocenić w świetle wszystkich okoliczności danego przypadku, czy decyzja odmowna prowadziłaby do takich konsekwencji.

(zob. pkt 78; pkt 2 sentencji)