Υπόθεση C‑268/17

AY

(αίτηση του Županijski Sud u Zagrebu για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή – Δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις – Ευρωπαϊκό ένταλμα συλλήψεως – Απόφαση-πλαίσιο 2002/584/ΔΕΥ – Άρθρο 1, παράγραφος 2, άρθρο 3, σημείο 2, και άρθρο 4, σημείο 3 – Λόγοι αρνήσεως εκτελέσεως – Περάτωση ποινικής έρευνας – Αρχή ne bis in idem – Καταζητούμενος που είχε την ιδιότητα του μάρτυρα σε προηγούμενη διαδικασία η οποία αφορούσε τις ίδιες πράξεις – Έκδοση πλειόνων ευρωπαϊκών ενταλμάτων συλλήψεως κατά του ιδίου προσώπου»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (πέμπτο τμήμα) της 25ης Ιουλίου 2018

1.        Δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις – Απόφαση-πλαίσιο για το ευρωπαϊκό ένταλμα συλλήψεως και τις διαδικασίες παραδόσεως μεταξύ των κρατών μελών – Προδικαστικά ερωτήματα – Παραδεκτό – Ερωτήματα που αφορούν τις υποχρεώσεις της δικαστικής αρχής εκτελέσεως ευρωπαϊκού εντάλματος συλλήψεως, που υποβάλλονται από τη δικαστική αρχή εκδόσεως – Παραδεκτά ερωτήματα

(Άρθρο 267 ΣΛΕΕ· απόφαση-πλαίσιο 2002/584 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση-πλαίσιο 2009/299)

2.        Δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις – Απόφαση-πλαίσιο για το ευρωπαϊκό ένταλμα συλλήψεως και τις διαδικασίες παραδόσεως μεταξύ των κρατών μελών – Εκτέλεση από τα κράτη μέλη – Υποχρέωση εκδόσεως αποφάσεως εκτελέσεως του ευρωπαϊκού εντάλματος συλλήψεως – Περιεχόμενο – Δεύτερο ευρωπαϊκό ένταλμα συλλήψεως που αφορά το ίδιο πρόσωπο και τις ίδιες πράξεις με το προηγούμενο ένταλμα, το οποίο έχει ήδη αποτελέσει αντικείμενο αποφάσεως εκτελέσεως – Περιλαμβάνεται

(Απόφαση-πλαίσιο 2002/584 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση-πλαίσιο 2009/299, άρθρο 1 § 2)

3.        Δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις – Απόφαση-πλαίσιο για το ευρωπαϊκό ένταλμα συλλήψεως και τις διαδικασίες παραδόσεως μεταξύ των κρατών μελών – Λόγοι υποχρεωτικής μη εκτελέσεως του ευρωπαϊκού εντάλματος συλλήψεως – Καταζητούμενος που έχει δικασθεί αμετάκλητα για τις ίδιες πράξεις – Έννοια της εκφράσεως «έχει δικασθεί» – Απόφαση με την οποία παύει αμετάκλητα η ποινική δίωξη εκδοθείσα από δημόσια αρχή που μετέχει στην απονομή της ποινικής δικαιοσύνης – Εμπίπτει

(Απόφαση-πλαίσιο 2002/584 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση-πλαίσιο 2009/299, άρθρο 3, σημείο 2)

4.        Δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις – Απόφαση-πλαίσιο για το ευρωπαϊκό ένταλμα συλλήψεως και τις διαδικασίες παραδόσεως μεταξύ των κρατών μελών – Λόγοι υποχρεωτικής μη εκτελέσεως του ευρωπαϊκού εντάλματος συλλήψεως – Καταζητούμενος που έχει δικασθεί αμετάκλητα για τις ίδιες πράξεις – Λόγοι προαιρετικής μη εκτελέσεως του ευρωπαϊκού εντάλματος συλλήψεως – Καταζητούμενος που έχει δικασθεί αμετάκλητα για τις ίδιες πράξεις ή σε σχέση με τον οποίο έχει εκδοθεί απόφαση περί μη ασκήσεως διώξεως ή περί παύσεως αυτής – Ένταλμα συλλήψεως εις βάρος προσώπου το οποίο είχε την ιδιότητα του μάρτυρα στο πλαίσιο περατωθείσας διαδικασίας για τις ίδιες πράξεις – Δεν περιλαμβάνεται

(Απόφαση-πλαίσιο 2002/584 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση-πλαίσιο 2009/299, άρθρα 3, σημείο 2, και 4, σημείο 3)

1.      Εν πάση περιπτώσει, το παραδεκτό της αιτήσεως προδικαστικής αποφάσεως δεν τίθεται εν αμφιβόλω από το γεγονός ότι τα υποβληθέντα ερωτήματα αφορούν τις υποχρεώσεις της δικαστικής αρχής εκτελέσεως, ενώ το αιτούν δικαστήριο είναι η δικαστική αρχή εκδόσεως του ΕΕΣ. Συγκεκριμένα, η έκδοση ΕΕΣ έχει ως συνέπεια την πιθανή σύλληψη του καταζητουμένου και, ως εκ τούτου, θίγει την ατομική του ελευθερία. Πάντως, το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι, όσον αφορά διαδικασία σχετική με ΕΕΣ, η διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων αποτελεί, κατά κύριο λόγο, ευθύνη του κράτους μέλους εκδόσεως (απόφαση της 23ης Ιανουαρίου 2018, Piotrowski, C‑367/16, EU:C:2018:27, σκέψη 50). Ως εκ τούτου, για τη διασφάλιση του σεβασμού των ανωτέρω δικαιωμάτων –που ενδέχεται να οδηγήσει δικαστική αρχή στο να λάβει απόφαση ανακλήσεως του ΕΕΣ που έχει εκδώσει– κρίνεται σκόπιμο η αρχή αυτή να έχει την ευχέρεια να υποβάλει στο Δικαστήριο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 28, 29)

2.      Το άρθρο 1, παράγραφος 2, της αποφάσεως-πλαισίου 2002/584/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2002, για το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης και τις διαδικασίες παράδοσης μεταξύ των κρατών μελών, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση-πλαίσιο 2009/299/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2009, έχει την έννοια ότι η δικαστική αρχή του κράτους μέλους εκτελέσεως υποχρεούται να εκδώσει απόφαση για κάθε ευρωπαϊκό ένταλμα συλλήψεως που της διαβιβάζεται, ακόμη και όταν, σε αυτό το κράτος μέλος, έχει ήδη εκδοθεί απόφαση επί προηγουμένου ευρωπαϊκού εντάλματος συλλήψεως που αφορά το ίδιο πρόσωπο και τις ίδιες πράξεις, αλλά το δεύτερο ευρωπαϊκό ένταλμα συλλήψεως εξεδόθη για μόνο τον λόγο της απαγγελίας κατηγορίας, στο κράτος μέλος εκδόσεως, κατά του καταζητουμένου.

Στο πλαίσιο αυτό, το άρθρο 15, παράγραφος 1, της αποφάσεως-πλαισίου 2002/584 προβλέπει ότι «[η] δικαστική αρχή εκτέλεσης αποφασίζει, εντός των προθεσμιών και υπό τους όρους που καθορίζονται στην παρούσα απόφαση-πλαίσιο, για την παράδοση του προσώπου». Επιπλέον, το άρθρο 17, παράγραφοι 1 και 6, της αποφάσεως-πλαισίου ορίζει ότι «[γ]ια την εξέταση και εκτέλεση [ΕΕΣ] ακολουθείται διαδικασία επείγοντος» και ότι «[η] άρνηση εκτέλεσης [ΕΕΣ] πρέπει να είναι αιτιολογημένη». Περαιτέρω, το άρθρο 22 της αποφάσεως-πλαισίου ορίζει ότι «[η] δικαστική αρχή εκτέλεσης κοινοποιεί αμελλητί στη δικαστική αρχή έκδοσης του εντάλματος την απόφαση σχετικά με την πορεία του [ΕΕΣ]».

Κατά συνέπεια, όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας με το σημείο 38 των προτάσεών του, η δικαστική αρχή εκτελέσεως, η οποία σιωπά μετά την έκδοση ΕΕΣ και δεν διαβιβάζει καμία απόφαση στη δικαστική αρχή εκδόσεως του εντάλματος αυτού παραβαίνει τις υποχρεώσεις που υπέχει από τις εν λόγω διατάξεις της αποφάσεως-πλαισίου 2002/584.

(βλ. σκέψεις 34-36, διατακτ.1)

3.      Μία από τις προϋποθέσεις από τις οποίες εξαρτάται η άρνηση εκτελέσεως του ΕΕΣ είναι ο καταζητούμενος να «έχει δικασθεί [αμετακλήτως]». Συναφώς, πρέπει να διευκρινισθεί ότι, έστω και εάν το γράμμα του άρθρου 3, σημείο 2, της αποφάσεως-πλαισίου 2002/584 χρησιμοποιεί την έκφραση «έχει δικασθεί», η διάταξη αυτή τυγχάνει εφαρμογής και επί αποφάσεων δημόσιας αρχής που μετέχει στην απονομή της ποινικής δικαιοσύνης στο πλαίσιο της οικείας εθνικής έννομης τάξεως, με τις οποίες παύει αμετάκλητα η ποινική δίωξη σε ένα κράτος μέλος, έστω και αν αυτές λαμβάνονται χωρίς την παρέμβαση δικαστηρίου και δεν έχουν τη μορφή δικαστικής αποφάσεως (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 29ης Ιουνίου 2016, Kossowski, C‑486/14, EU:C:2016:483, σκέψη 39 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

(βλ. σκέψεις 40, 41)

4.      Το άρθρο 3, σημείο 2, και το άρθρο 4, σημείο 3, της αποφάσεως-πλαισίου 2002/584, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση-πλαίσιο 2009/299, έχουν την έννοια ότι δεν είναι δυνατή η επίκληση αποφάσεως της εισαγγελικής αρχής, όπως της επίμαχης στην κύρια δίκη αποφάσεως της ουγγρικής κεντρικής υπηρεσίας ερευνών, με την οποία έπαυσε η διεξαγόμενη κατ’ αγνώστου προσώπου δικαστική έρευνα, στο πλαίσιο της οποίας το πρόσωπο εις βάρος του οποίου έχει εκδοθεί ευρωπαϊκό ένταλμα συλλήψεως είχε εξετασθεί απλώς ως μάρτυρας, χωρίς να έχει ασκηθεί ποινική δίωξη κατά του προσώπου αυτού και χωρίς η εν λόγω απόφαση να έχει εκδοθεί σε σχέση προς αυτό, προκειμένου να χωρήσει άρνηση εκτελέσεως αυτού του ευρωπαϊκού εντάλματος συλλήψεως βάσει της μίας ή της άλλης από τις διατάξεις αυτές.

βλ. σκέψη 63, διατακτ.2)