Sprawa T‑347/06
Nynäs Petroleum AB
i Nynas Belgium AB
przeciwko
Komisji Europejskiej
Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Niderlandzki rynek bitumu do nawierzchni drogowych – Decyzja stwierdzająca naruszenie art. 81 WE – Możliwość przypisania zachowania noszącego znamiona naruszenia – Grzywny – Współpraca w toku postępowania administracyjnego – Istotna wartość dodana – Równość traktowania
Streszczenie – wyrok Sądu (szósta izba) z dnia 27 września 2012 r.
1. Konkurencja – Zasady Unii – Naruszenia – Przypisanie – Spółka dominująca i spółki zależne – Jednostka gospodarcza – Kryteria oceny – Domniemanie decydującego wpływu wywieranego na spółki zależne przez spółkę dominującą posiadającą 100% ich kapitału – Obowiązek przedstawienia dowodów przez spółkę chcącą obalić to domniemanie – Prawo krajowe nakładające pewne obowiązki na spółki dominujące wobec ich spółek zależnych – Brak wpływu
(art. 81 WE, 82 WE)
2. Konkurencja – Zasady Unii – Naruszenia – Przypisanie – Spółka dominująca i spółki zależne – Jednostka gospodarcza – Kryteria oceny – Domniemanie decydującego wpływu wywieranego na spółki zależne przez spółkę dominującą posiadającą 100% ich kapitału – Naruszenie zasady odpowiedzialności osobistej – Brak
(art. 81 WE, 82 WE)
3. Konkurencja – Zasady Unii – Naruszenia – Przypisanie – Spółka dominująca i spółki zależne – Jednostka gospodarcza – Kryteria oceny – Kontrola sprawowana przez spółkę dominującą nad jej spółką zależną – Konieczność istnienia związku z noszącym znamiona naruszenia zachowaniem spółki zależnej – Brak
(art. 81 WE, 82 WE)
4. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Obniżenie grzywny w zamian za współpracę przedsiębiorstwa, któremu zarzucono naruszenie – Konieczność zaistnienia zachowania, które ułatwiło Komisji stwierdzenie wystąpienia naruszenia – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Ciężar dowodu – Kontrola sądowa – Zakres
(art. 81 ust. 1 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 18, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2002/C 45/03, pkt 20–22)
5. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Obniżenie grzywny w zamian za współpracę przedsiębiorstwa, któremu zarzucono naruszenie – Przesłanki – Istotna wartość dodana dowodów przedstawionych przez zainteresowane przedsiębiorstwo – Kryteria – Ciągły charakter współpracy – Uwzględnienie na etapie ustalenia dokładnego poziomu obniżki grzywny
(art. 81 ust. 1 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2002/C 45/03, pkt 7, 21–23)
6. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Obniżenie grzywny w zamian za współpracę przedsiębiorstwa, któremu zarzucono naruszenie – Uwzględnienie porządku chronologicznego zaoferowanej współpracy – Przestrzeganie zasady równego traktowania – Kryteria oceny
(art. 81 ust. 1 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikaty Komisji: 96/C 207/04, tytuł D; 2002/C 45/03, pkt 7, 23)
7. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Obniżenie grzywny w zamian za współpracę przedsiębiorstwa, któremu zarzucono naruszenie – Konieczność zaistnienia zachowania, które ułatwiło Komisji stwierdzenie wystąpienia naruszenia – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Przestrzeganie zasady równego traktowania – Porównywalność sytuacji
(art. 81 ust. 1 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2002/C 45/03)
8. Postępowanie sądowe – Skarga wszczynająca postępowanie – Wymogi formalne – Zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów – Analogiczne wymogi w odniesieniu do zarzutów szczegółowych powoływanych na poparcie zarzutu – Nieprecyzyjne sformułowanie zarzutu szczegółowego – Niedopuszczalność
(art. 256 TFUE; regulamin postępowania przed Sądem, art. 44 § 1)
9. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Okoliczności łagodzące – Współpraca przedsiębiorstwa, któremu zarzucono naruszenie poza zakresem stosowania komunikatu w sprawie współpracy – Przesłanki
(art. 81 ust. 1 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikaty Komisji: 96/C 207/04; 2002/C 45/03)
1. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 31–35, 37, 38)
2. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 39, 40)
3. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 48, 51–53, 55)
4. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 60, 62, 63)
5. Z treści pkt 7, 21 i 22 komunikatu w sprawie zwolnienia z grzywien oraz zmniejszania grzywien w przypadkach karteli wynika, że Komisja musi ocenić zarówno pod względem jakości, jak i momentu czasowego rzeczywisty wkład każdego przedsiębiorstwa wniesiony w udowodnienie naruszenia, a „istotna wartość dodana” odnosi się do zakresu, w jakim dostarczone dowody wzmacniają z racji swego charakteru i stopnia dokładności zdolność Komisji do udowodnienia okoliczności faktycznych składających się na naruszenie. Komisja przypisuje zatem szczególną wartość dowodom, które mogą jej umożliwić wraz z innymi dowodami będącymi już w jej posiadaniu udowodnienie istnienia kartelu, lub dowodom, które umożliwiają jej potwierdzenie istniejących już dowodów, lub dowodom, które mają bezpośredni wpływ na wagę lub czas trwania kartelu. Natomiast decydujące kryterium nie ogranicza się do kryterium, czy przedsiębiorstwo „ułatwiło zadanie Komisji”.
Ponadto ciągły charakter współpracy ze strony danego przedsiębiorstwa nie może zostać uwzględniony przez Komisję na etapie oceny istotnej wartości dodanej dostarczonych dowodów, gdyż pkt 23 komunikatu w sprawie współpracy ogranicza uwzględnienie zakresu i ciągłości współpracy przedsiębiorstwa do etapu ustalenia dokładnego poziomu obniżki grzywny w obrębie określonych przedziałów, w przypadku gdy Komisja już uznała, że dostarczone dowody mają istotną wartość dodaną.
W dodatku pkt 22 komunikatu w sprawie współpracy, który proponuje definicję pojęcia „wartości dodanej”, ma jedynie na celu wyjaśnienie pkt 21 odwołującego się do pojęcia „istotnej wartości dodanej”. Ponadto samo pojęcie „wartości dodanej” wskazuje, że Komisja musi niezależnie od etapu postępowania administracyjnego ocenić wartość dostarczonych dowodów w porównaniu z innymi dowodami będącymi do jej dyspozycji bądź w wyniku kontroli, bądź z tego względu, że zostały jej przekazane przez inne przedsiębiorstwa. Ewentualne uznanie na etapie wstępnym wartości dodanej przekazanych dowodów nie ma w żadnym wypadku wpływu na końcową ocenę Komisji i na poziom obniżki przyznanej przedsiębiorstwu, która to ocena jest dokonywana dopiero w tym momencie.
(por. pkt 65, 66, 74)
6. Z pkt 7 i 23 komunikatu w sprawie zwolnienia z grzywien oraz zmniejszania grzywien w przypadkach karteli wyraźnie wynika, że w swojej ocenie wartości dostarczonych informacji Komisja musi uwzględnić dzień, w którym zostały jej one przekazane.
W tym względzie, gdy chodzi o obowiązek przestrzegania przez Komisję zasady równego traktowania, aby współpraca przedsiębiorstw mogła być postrzegana jako porównywalna, nie musi ona koniecznie mieć miejsca w tym samym dniu, lecz w tym samym stadium postępowania, gdyż ta zasada ma zastosowanie na podstawie części D komunikatu w sprawie nienakładania grzywien lub obniżenia ich kwoty w sprawach dotyczących karteli, który – w odróżnieniu od komunikatu w sprawie współpracy – nie przewidywał zróżnicowanego traktowania zainteresowanych przedsiębiorstw w zależności od kolejności, w jakiej podjęły one współpracę z Komisją.
(por. pkt 76, 101)
7. Przy wykonywaniu przysługującego jej uprawnienia do oceny współpracy przedsiębiorstw, które uczestniczyły w kartelu, Komisja nie może dopuścić do naruszenia zasady równego traktowania, które ma miejsce w przypadku gdy porównywalne sytuacje są traktowane w sposób odmienny lub gdy sytuacje odmienne są traktowane w sposób identyczny, chyba że takie traktowanie jest obiektywnie uzasadnione. Co więcej, zasada ta sprzeciwia się temu, by Komisja traktowała w sposób odmienny współpracę przedsiębiorstw objętych tą samą decyzją. Komisja nie narusza tej zasady, gdy przyznaje obniżkę kwoty grzywien lub nie przyznaje takiej obniżki w zależności od współpracy danego przedsiębiorstwa z tą instytucją w toku postępowania administracyjnego. Zróżnicowane traktowanie danych przedsiębiorstw powinno być spowodowane nieporównywalnością stopnia współpracy, w szczególności ze względu na to, iż polegała ona na dostarczeniu różnych informacji lub też na dostarczeniu tych informacji na różnych etapach postępowania administracyjnego albo też na dostarczeniu ich w okolicznościach, które nie były analogiczne.
Jeśli przedsiębiorstwo tytułem współpracy tylko potwierdziło, i to w sposób mniej precyzyjny i wyraźny, pewne informacje, które zostały już dostarczone w ramach współpracy przez inne przedsiębiorstwo, stopień współpracy ze strony tego przedsiębiorstwa, chociaż może on nie być pozbawiony pewnej użyteczności dla Komisji, nie może być uważany za porównywalny ze stopniem współpracy ze strony przedsiębiorstwa, które jako pierwsze dostarczyło rzeczonych informacji. Jeżeli oświadczenie ogranicza się do potwierdzenia w pewnym stopniu oświadczenia, którym Komisja już dysponowała, to nie ułatwia ono Komisji zadania w znacznym stopniu. Wobec tego nie może być ono wystarczające dla uzasadnienia obniżenia grzywny ze względu na współpracę.
(por. pkt 100, 102)
8. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 107–109)
9. Zgodnie z pkt 3 tiret szóste wytycznych w sprawie metody ustalania grzywien nakładanych na mocy art. 15 ust. 2 rozporządzenia nr 17 oraz art. 65 ust. 5 EWWiS, Komisja może zmniejszyć podstawową kwotę grzywny z tytułu efektywnej współpracy przedsiębiorstwa w toku postępowania, poza zakresem stosowania komunikatu w sprawie nienakładania grzywien lub obniżenia ich kwoty w sprawach dotyczących karteli. Komisja może przyznać przedsiębiorstwu, które współpracowało w toku postępowania w sprawie naruszenia reguł konkurencji, obniżkę grzywny na podstawie tych postanowień wytycznych jedynie wtedy, gdy komunikat w sprawie współpracy nie ma zastosowania.
W sposób analogiczny do komunikatu w sprawie współpracy, który on zastąpił, pod pewnymi warunkami począwszy od dnia 14 lutego 2002 r. komunikat w sprawie zwolnienia z grzywien oraz zmniejszania grzywien w przypadkach karteli stosuje się do tajnych porozumień między przedsiębiorstwami w sprawie ustalania cen, kwot produkcji lub sprzedaży, podziału rynków, w tym oszustw w postępowaniach przetargowych, a także ograniczania przywozu lub wywozu i tym samym wyklucza porozumienia wertykalne lub porozumienia wchodzące w zakres stosowania art. 82 WE.
Zważywszy zatem że naruszenie wchodzi w zakres stosowania komunikatu w sprawie współpracy, pkt 3 tiret szóste wytycznych nie ma zastosowania.
(por. pkt 114–116)