Language of document : ECLI:EU:C:2020:795

Συνεκδικασθείσες υποθέσεις C245/19 και C246/19

Λουξεμβουργιανό Δημόσιο

κατά

B κ.λπ.

[αιτήσεις του Cour administrative (Λουξεμβούργο)
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]

 Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 6ης Οκτωβρίου 2020

«Προδικαστική παραπομπή – Οδηγία 2011/16/ΕΕ – Διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας – Άρθρα 1 και 5 – Διαταγή παροχής πληροφοριών στην αρμόδια αρχή κράτους μέλους που ενεργεί κατόπιν αιτήματος της αρμόδιας αρχής άλλου κράτους μέλους για ανταλλαγή πληροφοριών – Πρόσωπο που έχει στην κατοχή του πληροφορίες των οποίων την παροχή διατάσσει η αρμόδια αρχή του πρώτου κράτους μέλους – Φορολογούμενος που ερευνάται κατόπιν αιτήματος της αρμόδιας αρχής του δεύτερου κράτους μέλους – Τρίτα πρόσωπα με τα οποία ο φορολογούμενος αυτός διατηρεί νομικές, τραπεζικές, χρηματοπιστωτικές ή, γενικότερα, οικονομικές σχέσεις – Δικαστική προστασία – Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Άρθρο 47 – Δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής – Άρθρο 52, παράγραφος 1 – Περιορισμός – Νομική βάση – Δεν πρέπει να θίγεται το βασικό περιεχόμενο του δικαιώματος αποτελεσματικής προσφυγής – Ύπαρξη μέσου ένδικης προστασίας παρέχουσας στους εν λόγω διοικουμένους τη δυνατότητα να ασκήσουν πραγματικό έλεγχο επί του συνόλου των κρίσιμων πραγματικών και νομικών ζητημάτων καθώς και να επιτύχουν την αποτελεσματική δικαστική προστασία των δικαιωμάτων τα οποία κατοχυρώνει υπέρ αυτών το δίκαιο της Ένωσης – Σκοπός γενικού ενδιαφέροντος αναγνωριζόμενος από την Ένωση – Καταπολέμηση της διεθνούς φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής – Αναλογικότητα – “Προβλέψιμη συνάφεια” των πληροφοριών τις οποίες αφορά η διαταγή παροχής πληροφοριών – Δικαστικός έλεγχος – Περιεχόμενο – Στοιχεία υποκειμενικά, χρονικά και ουσιαστικά που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη»

1.        Θεμελιώδη δικαιώματα – Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Πεδίο εφαρμογής – Εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης – Εθνική νομοθεσία που προσδιορίζει τις λεπτομέρειες της διαδικασίας ανταλλαγής πληροφοριών κατόπιν σχετικού αιτήματος την οποία θεσπίζει η οδηγία 2011/16 – Εμπίπτει

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 51 § 1· οδηγία 2011/16 του Συμβουλίου)

(βλ. σκέψεις 45, 46)

2.        Θεμελιώδη δικαιώματα – Δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας – Δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής – Δικαίωμα στον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής – Δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα – Στάθμιση θεμελιωδών δικαιωμάτων – Περιορισμοί στην άσκηση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών που αναγνωρίζει ο Χάρτης – Επιτρέπονται – Προϋποθέσεις

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 7, 8 και 47)

(βλ. σκέψεις 47-51)

3.        Θεμελιώδη δικαιώματα – Δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας – Δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής – Δυνατότητα επικλήσεως

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47)

(βλ. σκέψεις 54, 55)

4.        Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αρχές – Θεμελιώδη δικαιώματα – Προστασία κατά των αυθαίρετων ή δυσανάλογα επαχθών παρεμβάσεων της δημόσιας εξουσίας – Δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας – Περιεχόμενο – Νομικά πρόσωπα – Απόφαση με την οποία διατάσσεται η παροχή ορισμένων πληροφοριών κατόπιν σχετικού αιτήματος επί τη βάσει της οδηγίας 2011/16 και μέτρο το οποίο επιβάλλει κύρωση για τη μη τήρηση μιας τέτοια διαταγής –Περιλαμβάνονται

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 47 και 52 § 1)

(βλ. σκέψεις 57-59)

5.        Θεμελιώδη δικαιώματα – Δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας – Δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής – Περιορισμός στην άσκηση του δικαιώματος αποτελεσματικής προσφυγής από το εθνικό δίκαιο – Προϋποθέσεις – Δεν πρέπει να θίγεται το βασικό περιεχόμενο του δικαιώματος – Έννοια του βασικού περιεχομένου του δικαιώματος – Πρόσβαση σε δικαστήριο το οποίο διασφαλίζει τον σεβασμό των δικαιωμάτων τα οποία αναγνωρίζει το δίκαιο της Ένωσης – Δεν απαιτείται παραβίαση του εθνικού δικαίου από τον φορέα του δικαιώματος και επιβολή κυρώσεως σε αυτόν συνδεόμενη με την παραβίαση αυτή – Εμπίπτει

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47)

(βλ. σκέψεις 60, 66)

6.        Θεμελιώδη δικαιώματα – Σεβασμός της ιδιωτικής ζωής – Προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα – Άρθρα 7 και 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Πεδίο εφαρμογής – Πληροφορίες που αφορούν ταυτοποιημένο ή ταυτοποιήσιμο φυσικό πρόσωπο – Πληροφορίες που αφορούν τους τραπεζικούς λογαριασμούς του και τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία του και τις νομικές ή οικονομικές σχέσεις του με τρίτα πρόσωπα – Εμπίπτουν

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 7 και 8)

(βλ. σκέψεις 73, 74)

7.        Θεμελιώδη δικαιώματα – Δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας – Δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής – Πεδίο εφαρμογής – Τρίτα νομικά πρόσωπα – Εμπίπτουν

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47)

(βλ. σκέψεις 96, 97)

8.        Προσέγγιση των νομοθεσιών – Διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας – Οδηγία 2011/16 – Ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν σχετικού αιτήματος – Αίτημα κράτους μέλους απευθυνόμενο σε άλλο κράτος μέλος για τη θέση σε εφαρμογή της διαδικασίας ανταλλαγής – Απόφαση της αρμόδιας αρχής του τελευταίου αυτού κράτους μέλους με την οποία ανταποκρίνεται στο αίτημα παροχής πληροφοριών – Διαταγή με την οποία υποχρεώνεται το νομικό πρόσωπο που κατέχει ορισμένες πληροφορίες να τις παράσχει στην αρμόδια αρχή επ’ απειλή κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμορφώσεως – Δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας – Εθνική νομοθεσία μη επιτρέπουσα την άσκηση ευθείας προσφυγής κατά αποφάσεως με την οποία διατάσσεται η παροχή πληροφοριών – Νομικό πρόσωπο που κατέχει ορισμένες πληροφορίες – Δεν επιτρέπεται – Φυσικό πρόσωπο για το οποίο διεξάγεται έρευνα, με την ιδιότητά του ως φορολογουμένου, στο πλαίσιο της οποίας υποβλήθηκε το αίτημα καθώς και τρίτα νομικά πρόσωπα τα οποία αφορούν οι οικείες πληροφορίες – Επιτρέπεται

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 7, 8 και 47· οδηγία 2011/16 του Συμβουλίου)

(βλ. σκέψεις 69, 76, 78-85, 87-93, 101, 104, 105, διατακτ. 1)

9.        Προσέγγιση των νομοθεσιών – Διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας – Οδηγία 2011/16 – Ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν σχετικού αιτήματος – Αίτημα παροχής πληροφοριών απευθυνόμενο στον κάτοχο των πληροφοριών αυτών – Νομιμότητα διαταγής την οποία απευθύνει το κράτος μέλος αυτό σε διοικούμενο – Προϋπόθεση – Προβλέψιμη συνάφεια των ζητηθεισών πληροφοριών – Εκτίμηση που απόκειται στη λαμβάνουσα αρχή – Δικαστικός έλεγχος – Όρια – Κριτήρια που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη

(Οδηγία 2011/16 του Συμβουλίου, άρθρα 1 § 1 και 5)

(βλ. σκέψεις 110-116, 124, διατακτ. 2)

Σύνοψη

Το δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής το οποίο αναγνωρίζεται από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων επιβάλλει να παρέχεται η δυνατότητα στα πρόσωπα τα οποία κατέχουν ορισμένες πληροφορίες των οποίων την κοινοποίηση ζητεί η εθνική διοίκηση, στο πλαίσιο διαδικασίας συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών, να ασκήσουν ευθεία προσφυγή κατά του αιτήματος αυτού. Αντιθέτως, τα κράτη μέλη δύνανται να μην αναγνωρίσουν τη δυνατότητα ασκήσεως ευθείας προσφυγής στον φορολογούμενο τον οποίον αφορά η φορολογική έρευνα και στους τρίτους τους οποίους αφορούν οι οικείες πληροφορίες, εφόσον υπάρχουν άλλα μέσα έννομης προστασίας παρέχοντα σε αυτούς τους τελευταίους τη δυνατότητα να επιτύχουν τον παρεμπίπτοντα έλεγχο του εν λόγω αιτήματος

Εξάλλου, αίτημα παροχής πληροφοριών μπορεί νομίμως να αφορά κατηγορίες πληροφοριών και όχι επακριβώς καθοριζόμενες πληροφορίες, εάν οι κατηγορίες αυτές προσδιορίζονται μέσω κριτηρίων βάσει των οποίων εκτιμάται η «προβλέψιμη συνάφειά» τους

Ανταποκρινόμενος σε δύο αιτήματα ανταλλαγής πληροφοριών της ισπανικής φορολογικής αρχής στο πλαίσιο έρευνας για την F. C., φυσικό πρόσωπο με κατοικία στην Ισπανία, ο διευθυντής της υπηρεσίας άμεσης φορολογίας του Λουξεμβούργου απηύθυνε στην εταιρία B καθώς και στην τράπεζα A αποφάσεις με τις οποίες τις διέτασσε να κοινοποιήσουν ορισμένες πληροφορίες σχετικά με τους τραπεζικούς λογαριασμούς και τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία των οποίων η F. C. είναι δικαιούχος ή ωφελούμενος, καθώς και σχετικά με διάφορες νομικές, τραπεζικές, χρηματοπιστωτικές ή, γενικότερα, οικονομικές πράξεις στις οποίες ενδέχεται να έχει προβεί η F. C. ή τρίτα πρόσωπα που ενεργούν για λογαριασμό της ή προς το συμφέρον της.

Δυνάμει της λουξεμβουργιανής νομοθεσίας σχετικά με τη διαδικασία που εφαρμόζεται για την κατόπιν αιτήματος ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της φορολογίας, τέτοιες αποφάσεις με τις οποίες διατάσσεται η παροχή πληροφοριών δεν μπορούσαν, κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών, να προσβληθούν με προσφυγή. Εντούτοις, οι εταιρίες B, C και D καθώς και η F. C. άσκησαν προσφυγή ενώπιον του διοικητικού πρωτοδικείου Λουξεμβούργου με αίτημα, κυρίως, τη μεταρρύθμιση των εν λόγω αποφάσεων και, επικουρικώς, την ακύρωσή τους. Το διοικητικό πρωτοδικείο έκρινε εαυτό αρμόδιο να εκδικάσει τις προσφυγές αυτές, εκτιμώντας ότι η λουξεμβουργιανή νομοθεσία δεν ήταν σύμφωνη προς το άρθρο 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: Χάρτης), το οποίο κατοχυρώνει το δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής υπέρ παντός προσώπου του οποίου παραβιάσθηκαν τα δικαιώματα και οι ελευθερίες που διασφαλίζονται από το δίκαιο της Ένωσης, και ότι η νομοθεσία αυτή έπρεπε, ως εκ τούτου, να μείνει ανεφάρμοστη. Επί της ουσίας, το εν λόγω διοικητικό πρωτοδικείο ακύρωσε εν μέρει τις αποφάσεις με τις οποίες διατασσόταν η παροχή πληροφοριών εκτιμώντας ότι ορισμένες από τις ζητηθείσες πληροφορίες δεν είχαν, κατά πάσα πιθανότητα, σημασία.

Το Λουξεμβουργιανό Δημόσιο άσκησε έφεση κατά των αποφάσεων αυτών ενώπιον του Cour administrative (διοικητικoύ εφετείου, Λουξεμβούργο), το οποίο αποφάσισε να υποβάλει ερώτημα στο Δικαστήριο, μεταξύ άλλων, σχετικά με την ερμηνεία του άρθρου 47 του Χάρτη. Το αιτούν δικαστήριο ερωτά, ως εκ τούτου, εάν το άρθρο αυτό αντιτίθεται σε εθνική νομοθεσία η οποία στερεί από τον κάτοχο ορισμένων πληροφοριών (όπως είναι η εταιρία B), από φορολογούμενο για τον οποίον διεξάγεται φορολογική έρευνα (όπως είναι η F. C.) και από τρίτα πρόσωπα τα οποία αφορούν οι πληροφορίες αυτές (όπως είναι οι εταιρίες C και D) τη δυνατότητα ασκήσεως ευθείας προσφυγής κατά αποφάσεως με την οποία διατάσσεται η παροχή πληροφοριών. Εξάλλου, το αιτούν δικαστήριο διερωτάται ως προς το περιεχόμενο της δυνατότητας την οποία παρέχει η οδηγία 2011/16 (1) στα κράτη μέλη να ανταλλάσσουν πληροφορίες υπό την προϋπόθεση ότι, «κατά πάσα πιθανότητα, έχουν σημασία» για τη διοίκηση και την επιβολή της εθνικής φορολογικής νομοθεσίας.

Με την απόφασή του της 6ης Οκτωβρίου 2020, στις υποθέσεις C‑245/19 και C‑246/19, το Δικαστήριο (τμήμα μείζονος συνθέσεως) απεφάνθη, εν πρώτοις, ότι το άρθρο 47 του Χάρτη, σε συνδυασμό με τα άρθρα του 7 και 8 (τα οποία κατοχυρώνουν, αντιστοίχως, το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα) καθώς και με το άρθρο του 52, παράγραφος 1 (το οποίο επιτρέπει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, την επιβολή περιορισμών στην άσκηση ορισμένων θεμελιωδών δικαιωμάτων):

–      αντιτίθεται σε νομοθεσία κράτους μέλους θέτουσα σε εφαρμογή την προβλεπόμενη από την οδηγία 2011/16 διαδικασία ανταλλαγής πληροφοριών κατόπιν σχετικού αιτήματος  κατά την οποία η απόφαση με την οποία η αρμόδια αρχή του κράτους μέλους αυτού υποχρεώνει ένα πρόσωπο που κατέχει ορισμένες πληροφορίες να της παράσχει τις πληροφορίες αυτές, προκειμένου η ίδια να ανταποκριθεί σε αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών προερχόμενο από την αρμόδια αρχή άλλου κράτους μέλους, δεν μπορεί να προσβληθεί με προσφυγή από το πρόσωπο αυτό, αλλά

–      δεν αντιτίθεται σε μια τέτοια νομοθεσία η οποία αποκλείει τη δυνατότητα ασκήσεως προσφυγής κατά της εν λόγω αποφάσεως από τον φορολογούμενο για τον οποίο διεξάγεται έρευνα στο πλαίσιο της οποίας υποβλήθηκε το εν λόγω αίτημα, καθώς και από τρίτα πρόσωπα τα οποία αφορούν οι οικείες πληροφορίες.

Αφού διαπίστωσε ότι ο Χάρτης είχε εφαρμογή, δεδομένου ότι η επίμαχη στις κύριες δίκες εθνική νομοθεσία θέτει σε εφαρμογή το δίκαιο της Ένωσης, το Δικαστήριο επισήμανε, πρώτον, όσον αφορά το δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής, ότι η προστασία των φυσικών και νομικών προσώπων έναντι αυθαίρετων ή δυσανάλογα επαχθών επεμβάσεων της δημόσιας εξουσίας στη σφαίρα της ιδιωτικής δραστηριότητάς τους συνιστά γενική αρχή του δικαίου της Ένωσης και ότι νομικό πρόσωπο που είναι αποδέκτης αποφάσεως με την οποία διατάσσεται να παράσχει ορισμένες πληροφορίες στη φορολογική αρχή δύναται να επικαλεσθεί την ως άνω προστασία προκειμένου να την προσβάλλει δικαστικώς.

Ωστόσο, το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι η άσκηση του δικαιώματος αποτελεσματικής προσφυγής μπορεί να περιορισθεί, ελλείψει σχετικής ρυθμίσεως της Ένωσης, από εθνική νομοθεσία, εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζονται στο άρθρο 52, παράγραφος 1, του Χάρτη. Η διάταξη αυτή απαιτεί μεταξύ άλλων να γίνεται σεβαστό το βασικό περιεχόμενο των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των ελευθεριών τα οποία διασφαλίζει ο Χάρτης.

Συναφώς, το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι το βασικό περιεχόμενο του δικαιώματος αποτελεσματικής προσφυγής το οποίο κατοχυρώνεται στο άρθρο 47 του Χάρτη περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων στοιχείων, τη δυνατότητα προσβάσεως, από τον φορέα του δικαιώματος αυτού, σε αρμόδιο δικαστήριο προκειμένου να διασφαλισθεί ο σεβασμός των δικαιωμάτων τα οποία το δίκαιο της Ένωσης κατοχυρώνει υπέρ αυτού και να εξετασθούν, προς τούτο, όλα τα πραγματικά και νομικά ζητήματα σχετικά με τη διαφορά της οποίας έχει επιληφθεί. Περαιτέρω, για την πρόσβαση σε ένα τέτοιο δικαστήριο, δεν μπορεί να απαιτείται από το πρόσωπο αυτό να παραβιάσει κανόνα δικαίου ή νομική υποχρέωση και να υποστεί την κύρωση την οποία επισύρει η παράβαση αυτή. Πάντως, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι, δυνάμει της εφαρμοστέας εν προκειμένω εθνικής νομοθεσίας, μόνον εάν ο αποδέκτης αποφάσεως με την οποία διατάσσεται η παροχή πληροφοριών δεν τηρήσει την απόφαση αυτή και υποστεί εν συνεχεία κύρωση για τον λόγο αυτόν έχει τη δυνατότητα να προσβάλει παρεμπιπτόντως την εν λόγω απόφαση, στο πλαίσιο προσφυγής την οποία έχει το δικαίωμα να ασκήσει κατά μιας τέτοιας κυρώσεως. Συνεπώς, μια τέτοια εθνική νομοθεσία δεν τηρεί το άρθρο 47 και το άρθρο 52, παράγραφος 1, του Χάρτη, ερμηνευόμενα από κοινού.

Όσον αφορά, δεύτερον, το δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής του φορολογουμένου για τον οποίο διεξάγεται έρευνα στο πλαίσιο της οποίας εκδόθηκε απόφαση με την οποία διατάσσεται η παροχή πληροφοριών, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο φορολογούμενος αυτός είναι, ως φυσικό πρόσωπο, φορέας του δικαιώματος στον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής, που κατοχυρώνεται στο άρθρο 7 του Χάρτη, και του δικαιώματος προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, το οποίο κατοχυρώνεται στο άρθρο του 8, και ότι η κοινοποίηση πληροφοριών που το αφορούν σε δημόσια αρχή ενδέχεται να προσβάλει τα δικαιώματα αυτά, κατάσταση η οποία επιβάλλει την αναγνώριση στον ενδιαφερόμενο του δικαιώματος αποτελεσματικής προσφυγής.

Το Δικαστήριο προσέθεσε, εντούτοις, ότι η απαίτηση περί σεβασμού του βασικού περιεχομένου του δικαιώματος αυτού δεν συνεπάγεται ότι ο φορολογούμενος διαθέτει άμεσο ένδικο βοήθημα το οποίο σκοπεί, κυρίως, την αμφισβήτηση συγκεκριμένου μέτρου, εφόσον υφίσταται, εξάλλου, ενώπιον των διαφόρων αρμόδιων εθνικών δικαστηρίων, ένα ή περισσότερα μέσα ένδικης προστασίας που του παρέχουν τη δυνατότητα να επιτύχει, παρεμπιπτόντως, τον δικαστικό έλεγχο του μέτρου αυτού, χωρίς να απαιτείται προς τούτο να εκτεθεί στον κίνδυνο να υποστεί κύρωση σε περίπτωση μη τηρήσεως του μέτρου αυτού. Ελλείψει άμεσου ένδικου βοηθήματος κατά αποφάσεως με την οποία διατάσσεται η παροχή πληροφοριών, ο φορολογούμενος αυτός πρέπει να έχει δικαίωμα προσφυγής κατά της διορθωτικής αποφάσεως που εκδίδεται κατά το πέρας της έρευνας και, στο πλαίσιο αυτό, να έχει τη δυνατότητα να προσβάλει, παρεμπιπτόντως, την πρώτη από τις αποφάσεις αυτές, καθώς και να αμφισβητήσει τις προϋποθέσεις λήψεως και χρήσεως των αποδεικτικών στοιχείων που συνελέγησαν χάρη σε αυτήν. Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο έκρινε ότι νομοθεσία η οποία εμποδίζει έναν τέτοιο φορολογούμενο να ασκήσει ευθεία προσφυγή κατά αποφάσεως με την οποία διατάσσεται η παροχή πληροφοριών δεν θίγει το βασικό περιεχόμενο του δικαιώματος αποτελεσματικής προσφυγής.

Εξάλλου, το Δικαστήριο επισήμανε ότι μια τέτοια νομοθεσία ανταποκρίνεται σε σκοπό γενικού ενδιαφέροντος που αναγνωρίζει η Ένωση, ο οποίος συνίσταται στην καταπολέμηση της διεθνούς φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, ενισχύοντας τη συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων εθνικών αρχών στον τομέα αυτόν, και ότι είναι σύμφωνη με την αρχή της αναλογικότητας.

Όσον αφορά, τρίτον, την κατάσταση των τρίτων τους οποίους αφορούν οι οικείες πληροφορίες, το Δικαστήριο έκρινε, κατά τρόπο ανάλογο, ότι η άσκηση του δικαιώματος αποτελεσματικής προσφυγής το οποίο πρέπει να έχουν αυτοί οι τρίτοι, στην περίπτωση αποφάσεως με την οποία διατάσσεται η παροχή πληροφοριών η οποία θα μπορούσε να προσβάλει το δικαίωμά τους στην προστασία από αυθαίρετες ή δυσανάλογα επαχθείς παρεμβάσεις της δημόσιας αρχής στη σφαίρα της ιδιωτικής τους δραστηριότητας, μπορεί να περιορισθεί από εθνική νομοθεσία αποκλείουσα την άσκηση ευθείας προσφυγής κατά μιας τέτοιας αποφάσεως, υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω τρίτοι έχουν, εξάλλου, τη δυνατότητα ασκήσεως ενδίκων βοηθημάτων προκειμένου να επιτύχουν τον ουσιαστικό σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους, όπως είναι το βοήθημα της αγωγής αποζημιώσεως.

Δεύτερον, το Δικαστήριο έκρινε ότι μια απόφαση με την οποία η αρμόδια αρχή κράτους μέλους υποχρεώνει τον κάτοχο ορισμένων πληροφοριών να της παράσχει τις πληροφορίες αυτές, προκειμένου η ίδια να ανταποκριθεί σε αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών, πρέπει να θεωρείται ότι αφορά πληροφορίες που, «κατά πάσα πιθανότητα, έχουν σημασία», κατά την έννοια της οδηγίας 2011/16, εφόσον αναφέρει την ταυτότητα του προσώπου που κατέχει τις οικείες πληροφορίες, την ταυτότητα του φορολογουμένου για τον οποίον διεξάγεται η έρευνα στο πλαίσιο της οποίας υποβλήθηκε το αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών και την περίοδο την οποία καταλαμβάνει η έρευνα αυτή, και εφόσον αφορά συμβάσεις, τιμολογήσεις και πληρωμές, οι οποίες, ενώ δεν προσδιορίζονται με ακρίβεια, καθορίζονται βάσει υποκειμενικών, χρονικών και ουσιαστικών κριτηρίων κατ’ εφαρμογήν των οποίων προκύπτει η σύνδεσή τους με την έρευνα και τον φορολογούμενο για τον οποίον διεξάγεται η έρευνα. Πράγματι, αυτός ο συνδυασμός κριτηρίων αρκεί προκειμένου να θεωρηθεί ότι οι ζητηθείσες πληροφορίες δεν φαίνεται, προδήλως, να στερούνται οποιασδήποτε προβλέψιμης συνάφειας και, επομένως, δεν απαιτείται ο ακριβέστερος προσδιορισμός τους.


1      Οδηγία 2011/16/EE του Συμβουλίου, της 15ης Φεβρουαρίου 2011, σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας και με την κατάργηση της οδηγίας 77/799/ΕΟΚ (ΕΕ 2011, L 64, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2014/107/ΕΕ του Συμβουλίου, της 9ης Δεκεμβρίου 2014 (EE 2014, L 359, σ. 1).