Υπόθεση T‑563/12
Central Bank of Iran
κατά
Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
«Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας — Περιοριστικά μέτρα ληφθέντα κατά του Ιράν, με σκοπό την παρεμπόδιση της διαδόσεως των πυρηνικών όπλων — Δέσμευση κεφαλαίων — Υποχρέωση αιτιολογήσεως — Δικαιώματα άμυνας — Δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας — Εσφαλμένη εκτίμηση — Δικαίωμα ιδιοκτησίας — Δικαίωμα προστασίας της φήμης — Αναλογικότητα»
Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα)
της 25ης Μαρτίου 2015
1. Ένδικη διαδικασία — Ένσταση εκκρεμοδικίας — Ταυτότητα διαδίκων, αντικειμένου και λόγων ακυρώσεως δύο προσφυγών — Αιτήματα που ταυτίζονται προς τα αιτήματα μεταγενέστερης προσφυγής τα οποία κρίθηκαν απαράδεκτα λόγω εκκρεμοδικίας — Παραδεκτό
2. Ένδικη διαδικασία — Αιτήματα της προσφυγής — Προσαρμογή κατά τη διάρκεια της δίκης — Εξομοίωση προς άσκηση προσφυγής με εισαγωγικό δικόγραφο
3. Θεμελιώδη δικαιώματα — Προσωπικό πεδίο εφαρμογής — Νομικά πρόσωπα που αποτελούν φορείς τρίτων κρατών — Εμπίπτουν
(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης)
4. Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας — Περιοριστικά μέτρα κατά του Ιράν — Δέσμευση κεφαλαίων των προσώπων, οντοτήτων ή οργανισμών που συμμετέχουν ή παρέχουν στήριξη στη διάδοση των πυρηνικών όπλων — Υποχρέωση προσδιορισμού, στην αιτιολογία, των κατ’ ιδίαν και ειδικών λόγων που δικαιολογούν τη λήψη τέτοιων μέτρων — Απόφαση η οποία έχει εκδοθεί εντός πλαισίου γνωστού στον θιγόμενο, το οποίο του επιτρέπει να γνωρίζει το περιεχόμενο του ληφθέντος εις βάρος του μέτρου — Επιτρεπτό συνοπτικής ή έμμεσης αιτιολογίας — Όρια
(Απόφαση 2012/635/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου)
5. Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας — Περιοριστικά μέτρα κατά του Ιράν — Δέσμευση κεφαλαίων των προσώπων, οντοτήτων ή οργανισμών που συμμετέχουν ή παρέχουν στήριξη στη διάδοση των πυρηνικών όπλων — Καθοριζόμενα από τις πράξεις της Ένωσης εναλλακτικά κριτήρια εγγραφής της επωνυμίας οντότητας στους καταλόγους των προσώπων και των οντοτήτων που υπόκεινται στα περιοριστικά μέτρα — Περιεχόμενο
(Απόφαση 2010/413/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, άρθρο 20 § 1, στοιχεία β΄ και γ΄· κανονισμός 267/2012 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2, στοιχεία α΄, β΄ και δ΄)
6. Πράξεις των οργάνων — Αιτιολόγηση — Υποχρέωση — Περιεχόμενο — Αναφορά στη νομική βάση περιοριστικού μέτρου ληφθέντος στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας — Παράλειψη μη συνιστώσα ουσιώδη πλημμέλεια — Όρια — Ρητή αναφορά απαραίτητη για την άσκηση δικαστικού ελέγχου
(Απόφαση 2012/635/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου· κανονισμός 945/2012 του Συμβουλίου)
7. Πράξεις των οργάνων — Αιτιολόγηση — Υποχρέωση — Περιεχόμενο — Περιοριστικά μέτρα κατά του Ιράν — Δέσμευση κεφαλαίων των προσώπων, οντοτήτων ή οργανισμών που συμμετέχουν ή παρέχουν στήριξη στη διάδοση των πυρηνικών όπλων — Καθοριζόμενα από τις πράξεις της Ένωσης εναλλακτικά κριτήρια εγγραφής της επωνυμίας οντότητας στους καταλόγους των προσώπων και των οντοτήτων που υπόκεινται στα περιοριστικά μέτρα — Επαρκής χαρακτήρας αιτιολογίας στηριζόμενης σε ένα μόνον από τα κριτήρια αυτά
(Απόφαση 2012/635/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου· κανονισμός 945/2012 του Συμβουλίου)
8. Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας — Περιοριστικά μέτρα κατά του Ιράν — Δέσμευση κεφαλαίων των προσώπων, οντοτήτων ή οργανισμών που συμμετέχουν ή παρέχουν στήριξη στη διάδοση των πυρηνικών όπλων — Υποχρέωση αιτιολογήσεως — Κριτήριο της στηρίξεως στη διάδοση των πυρηνικών όπλων — Αναφορά στη χρηματοδοτική στήριξη την οποία παρέσχε η κεντρική τράπεζα του Ιράν στις δραστηριότητες της κυβερνήσεως — Επαρκής αιτιολογία
(Απόφαση 2012/635/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου· κανονισμός 945/2012 του Συμβουλίου)
9. Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Αρχές — Δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας — Περιοριστικά μέτρα κατά του Ιράν — Δέσμευση κεφαλαίων των προσώπων, οντοτήτων ή οργανισμών που συμμετέχουν ή παρέχουν στήριξη στη διάδοση των πυρηνικών όπλων — Υποχρέωση γνωστοποιήσεως των επιβαρυντικών στοιχείων προκειμένου να παρέχεται στον ενδιαφερόμενο η δυνατότητα να προσφύγει λυσιτελώς ενώπιον του δικαστή της Ένωσης και να διασφαλίσει τον έλεγχο της νομιμότητας της επίμαχης πράξεως — Δεν συντρέχει παράβαση
(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 41 § 2, στοιχείο a΄· απόφαση 2012/635/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου· κανονισμός 945/2012 του Συμβουλίου)
10. Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας — Περιοριστικά μέτρα κατά του Ιράν — Δέσμευση κεφαλαίων των προσώπων, οντοτήτων ή οργανισμών που συμμετέχουν ή παρέχουν στήριξη στη διάδοση των πυρηνικών όπλων — Περιορισμός του δικαιώματος κυριότητας και του δικαιώματος ελεύθερης ασκήσεως οικονομικής δραστηριότητας — Παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας — Δεν συντρέχει
(Κανονισμός 945/2012 του Συμβουλίου)
1. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 32-37)
2. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 33)
3. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 49)
4. Εάν πράξεις που περιέχουν περιοριστικά μέτρα ληφθέντα στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας στηρίζονται στο κριτήριο της συνδρομής στην καταστρατήγηση των περιοριστικών μέτρων και εάν έχει παρατηρηθεί στις εν λόγω πράξεις ότι η προσφεύγουσα ενεπλάκη σε δραστηριότητες για την καταστρατήγηση των κυρώσεων, η αιτιολογία τους είναι ανεπαρκής, εφόσον δεν παρέχει στην προσφεύγουσα και στο Γενικό Δικαστήριο τη δυνατότητα να αντιληφθούν τις περιστάσεις που ώθησαν το Συμβούλιο να κρίνει ότι το κριτήριο αυτό πληρούνταν στην περίπτωση της προσφεύγουσας και, ως εκ τούτου, να θεσπίσει τις εν λόγω πράξεις. Πράγματι, η εν λόγω αιτιολογία φαίνεται να αποτελεί απλή επανάληψη του κριτηρίου καθεαυτό. Δεν περιέχει κανένα στοιχείο το οποίο να προσδιορίζει τους λόγους για τους οποίους το εν λόγω κριτήριο έχει εφαρμογή ως προς την προσφεύγουσα. Ελλείψει κάθε άλλης διευκρινίσεως, η αιτιολογία αυτή φαίνεται ανεπαρκής προκειμένου να παράσχει στη μεν προσφεύγουσα τη δυνατότητα να ελέγξει, υπό το πρίσμα του κριτηρίου της συνδρομής στην καταστρατήγηση των περιοριστικών μέτρων, το βάσιμο των προσβαλλομένων πράξεων και να αμυνθεί ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου, στο δε δικαστήριο αυτό να ασκήσει τον έλεγχό του.
Συναφώς, μολονότι η αιτιολογία μπορεί να είναι έμμεση, υπό την προϋπόθεση ότι παρέχει στους μεν ενδιαφερόμενους τη δυνατότητα να γνωρίζουν τους λόγους για τους οποίους ελήφθησαν τα σχετικά μέτρα, στο δε αρμόδιο δικαστήριο επαρκή στοιχεία για να ασκήσει τον έλεγχό του, αντιθέτως δεν είναι προφανές, στην περίπτωση της κεντρικής τράπεζας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, ότι η τράπεζα αυτή συνέδραμε κατ’ ανάγκην τα πρόσωπα ή τις οντότητες που μετείχαν στην Ιρανική Κυβέρνηση ή ελέγχονταν από την κυβέρνηση αυτή και των οποίων τα ονόματα ή οι επωνυμίες είχαν εγγραφεί στους καταλόγους των προσώπων και των οντοτήτων που υπόκεινται στα περιοριστικά μέτρα εις βάρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν να παραβούν τα εν λόγω μέτρα ή να εκφύγουν της εφαρμογής τους, παρέχοντάς τους τραπεζικές υπηρεσίες, όπως η θέση πόρων στη διάθεσή τους.
(βλ. σκέψεις 53-58, 75, 77-79)
5. Καθόσον τα κριτήρια που καθορίζονται στο άρθρο 23, παράγραφος 2, στοιχεία α΄, β΄ και δ΄, του κανονισμού 267/2012, σχετικά με περιοριστικά μέτρα κατά του Ιράν και την κατάργηση του κανονισμού 961/2010, και στο άρθρο 20, παράγραφος 1, στοιχεία β΄ και γ΄, της αποφάσεως 2010/413, για περιοριστικά μέτρα κατά του Ιράν, είναι εναλλακτικά, επιβάλλεται να διευκρινισθεί κατά πόσον το κριτήριο της στηρίξεως στην Ιρανική Κυβέρνηση διακρίνεται από το κριτήριο της στηρίξεως στη διάδοση των πυρηνικών όπλων. Συναφώς, το δεύτερο κριτήριο αυτό προϋποθέτει τη θεμελίωση συνδέσμου, αμέσου ή εμμέσου, μεταξύ των δραστηριοτήτων του οικείου προσώπου ή της οικείας οντότητας και της διαδόσεως των πυρηνικών όπλων. Το κριτήριο της στηρίξεως στην Ιρανική Κυβέρνηση, το οποίο διευρύνει το πεδίο εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων, προκειμένου να ενισχυθούν οι πιέσεις που ασκούνται στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, αφορά κάθε δραστηριότητα του οικείου προσώπου ή της οικείας οντότητας η οποία, ακόμη και ανεξαρτήτως της θεμελιώσεως αμέσου ή εμμέσου συνδέσμου με τη διάδοση των πυρηνικών όπλων, είναι ικανή, λόγω της ποσοτικής ή της ποιοτικής σημασίας της, να ευνοήσει την εν λόγω διάδοση, παρέχοντας στήριξη στην Ιρανική Κυβέρνηση, υπό τη μορφή πόρων ή υλικών, χρηματοπιστωτικών ή υλικοτεχνικών διευκολύνσεων, οι οποίες της παρέχουν τη δυνατότητα να συνεχίσει τη δραστηριότητα αυτή. Συνεπώς, η ύπαρξη συνδέσμου μεταξύ της παροχής τέτοιας στηρίξεως στην Ιρανική Κυβέρνηση και της συνεχίσεως των δραστηριοτήτων της διαδόσεως των πυρηνικών όπλων τεκμαίρεται από την εφαρμοστέα κανονιστική ρύθμιση, η οποία έχει ως σκοπό να στερήσει από την Ιρανική Κυβέρνηση τις πηγές εσόδων της, προκειμένου να την αναγκάσει να παύσει να αναπτύσσει το πρόγραμμά της διαδόσεως των πυρηνικών όπλων, λόγω ελλείψεως επαρκών οικονομικών πόρων.
(βλ. σκέψεις 63, 66)
6. Όσον αφορά τα περιοριστικά μέτρα που λαμβάνονται στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας, εκτός από τη μνεία της νομικής βάσεως του ληφθέντος μέτρου, η υποχρέωση αιτιολογήσεως την οποία υπέχει το Συμβούλιο αφορά ακριβώς τις περιστάσεις που επιτρέπουν να κριθεί ότι το μεν ή το δε από τα κριτήρια εγγραφής του ονόματος ή της επωνυμίας προσώπου ή οντότητας στον κατάλογο των προσώπων ή των οντοτήτων που υπόκεινται σε τέτοιο μέτρο πληρούται στην περίπτωση των ενδιαφερομένων. Η παράλειψη αναφοράς σε συγκεκριμένη διάταξη δεν είναι δυνατό να συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια, όταν η νομική βάση μιας πράξεως μπορεί να καθορισθεί βάσει άλλων στοιχείων της πράξεως αυτής. Εντούτοις, μια τέτοια ακριβής αναφορά είναι απαραίτητη όταν, χωρίς αυτήν, οι ενδιαφερόμενοι και ο δικαστής της Ένωσης δεν μπορούν να είναι βέβαιοι για την ακριβή νομική βάση.
(βλ. σκέψεις 67, 68)
7. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 75, 86-88)
8. Όσον αφορά τα περιοριστικά μέτρα που λαμβάνονται στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας, και ειδικότερα τη δέσμευση των κεφαλαίων της κεντρικής τράπεζας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, μολονότι, όσον αφορά το κριτήριο της στηρίξεως στην Ιρανική Κυβέρνηση, το Συμβούλιο είναι υποχρεωμένο να διευκρινίσει και να προσδιορίσει τους πόρους ή τις διευκολύνσεις τις οποίες υποστηρίζει ότι η τράπεζα παρείχε στην εν λόγω κυβέρνηση, αντιθέτως, δεν είναι υποχρεωμένο να αιτιολογήσει τις προσβαλλόμενες πράξεις όσον αφορά την ενδεχόμενη χρήση των πόρων ή των διευκολύνσεων αυτών από την εν λόγω κυβέρνηση με σκοπό την επιδίωξη της διαδόσεως των πυρηνικών όπλων. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο, περιοριζόμενο στη ρητή αναφορά σε χρηματοδοτική στήριξη προς την Ιρανική Κυβέρνηση χωρίς να παραπέμψει στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες τις οποίες η τράπεζα παρέχει στην Ιρανική Κυβέρνηση, ως κεντρική τράπεζα της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, παρέχει στην τράπεζα αυτή τη δυνατότητα να κατανοήσει ότι αναφέρεται στις εν λόγω χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, τις οποίες αυτή παρέχει υπό την ιδιότητά της αυτή στην εν λόγω κυβέρνηση.
(βλ. σκέψεις 81-84)
9. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 92-94)
10. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 114, 115, 117-120)