WYROK TRYBUNAŁU (piąta izba)
z dnia 11 stycznia 2024 r.(*)
Odwołanie – Artykuł 340 akapit drugi TFUE – Odpowiedzialność pozaumowna Unii Europejskiej – Rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 – Dochodzenia prowadzone przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) – Dochodzenie zewnętrzne OLAF‑u – Sprawa „Eurostat” – Przekazywanie przez OLAF krajowym organom sądowym informacji dotyczących spraw, które mogą prowadzić do wszczęcia postępowania karnego przed zakończeniem dochodzenia – Złożenie zawiadomienia przez Komisję Europejską przed zakończeniem dochodzenia OLAF‑u – Krajowe postępowanie karne – Prawomocne umorzenie – Pojęcie „wystarczająco istotnego naruszenia” normy prawa Unii przyznającej uprawnienia jednostkom – Krzywda i szkoda, jakie w swej ocenie ponieśli wnoszący odwołanie – Skarga o odszkodowanie i zadośćuczynienie
W sprawie C‑363/22 P
mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 6 czerwca 2022 r.,
Planistat Europe SARL, z siedzibą w Paryżu (Francja),
Hervé-Patrick Charlot, zamieszkały w Paryżu,
których reprezentował F. Martin Laprade, avocat,
strona wnosząca odwołanie,
w której drugą stroną postępowania była:
Komisja Europejska, którą reprezentowali J. Baquero Cruz oraz F. Blanc, w charakterze pełnomocników,
strona pozwana w pierwszej instancji,
TRYBUNAŁ (piąta izba),
w składzie: E. Regan, prezes izby, Z. Csehi, M. Ilešič (sprawozdawca), I. Jarukaitis i D. Gratsias, sędziowie,
rzecznik generalny: L. Medina,
sekretarz: A. Calot Escobar,
uwzględniając pisemny etap postępowania,
po zapoznaniu się z opinią rzecznik generalnej na posiedzeniu w dniu 13 lipca 2023 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 W swoim odwołaniu spółka Planistat Europe SARL i Hervé-Patrick Charlot wnoszą o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 6 kwietnia 2022 r., Planistat Europe i Charlot/Komisja (T‑735/20, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”, EU:T:2022:220), w którym Sąd oddalił ich skargę, po pierwsze, o zadośćuczynienie za krzywdę, jakiej miał doznać H.‑P. Charlot w związku z przekazaniem organom krajowym przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) informacji o okolicznościach faktycznych, którym może być nadana kwalifikacja karna, oraz w związku z zawiadomieniem o podejrzeniu popełnienia przestępstwa złożonym przez Komisję Europejską do tych organów, a po drugie, o odszkodowanie za szkodę majątkową, jaką mieli ponieść w związku z rozwiązaniem umów zawartych między Planistat Europe a Komisją.
I. Ramy prawne
2 Motywy 1, 5, 10 i 13 rozporządzenia (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r. dotyczącego dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) (Dz.U.1999, L 136, s. 1), które ma zastosowanie ratione temporis do niniejszej sprawy, brzmiały:
„(1) Instytucje i państwa członkowskie przywiązują duże znaczenie do ochrony interesów finansowych Wspólnot [Europejskich] i zwalczania nadużyć finansowych i wszelkiej innej nielegalnej działalności szkodliwej dla interesów finansowych Wspólnoty; […]
[…]
(5) Odpowiedzialność [OLAF], jako jednostki utworzonej przez Komisję, rozciąga się poza ochronę interesów finansowych, włączając wszystkie działania dotyczące ochrony interesów Wspólnoty przed nieprawidłowymi zachowaniami, przeciw którym może być prowadzone postępowanie administracyjne lub karne.
[…]
(10) Dochodzenia muszą być prowadzone zgodnie z traktatem, w szczególności z Protokołem w sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich, z poszanowaniem Regulaminu pracowniczego urzędników i warunkami zatrudnienia innych pracowników […], jak również z pełnym poszanowaniem praw człowieka i podstawowych wolności, a w szczególności zasad[y] bezstronności [słuszności], w sprawie osób zaangażowanych w wyrażanie swoich poglądów w kwestiach stanów faktycznych ich dotyczących [prawa zainteresowanych osób do wyrażenia opinii w kwestii dotyczących ich okoliczności faktycznych] i […] zasady, że wnioski dochodzenia są oparte wyłącznie na podstawie elementów [okoliczności] posiadających wartość dowodową; w tym celu instytucje, organy, urzędy i agencje będą musiały określić warunki, tryb i zasady prowadzenia takich dochodzeń wewnętrznych; w konsekwencji regulamin będzie zmieniony w celu określenia prawa i obowiązki [praw i obowiązków] urzędników i innych pracowników w odniesieniu do dochodzeń wewnętrznych.
[…]
(13) Do właściwych krajowych władz lub instytucji, organów, urzędów lub agencji, w zależności od przypadku, należy podejmowanie decyzji w sprawie dalszego postępowania po zakończeniu dochodzeń na podstawie raportu sporządzonego przez [OLAF]; należy jednak nałożyć na dyrektora [OLAF] obowiązek bezpośredniego przekazywania organom sądowym danego państwa członkowskiego informacji zebranych przez [OLAF] podczas dochodzeń wewnętrznych dotyczących sytuacji które mogą być powodem wszczęcia postępowania karnego”.
3 Zgodnie z art. 2 tego rozporządzenia, zatytułowanym „Dochodzenia administracyjne”:
„W rozumieniu niniejszego rozporządzenia »dochodzenia administracyjne« […] oznaczają wszelkie inspekcje, kontrole i środki podjęte przez wykonujących swoje obowiązki pracowników [OLAF], zgodnie z art. 3 i art. 4, do osiągnięcia celów określonych w art. 1 i w miarę potrzeby, stwierdzenia nieprawidłowego charakteru kontrolowanej działalności. Dochodzenie takie nie ma wpływu na kompetencje państw członkowskich w zakresie postępowań karnych”.
4 Artykuł 8 wspomnianego rozporządzenia, zatytułowany „Poufność i ochrona danych”, przewidywał:
„1. Informacje uzyskane w ramach dochodzeń zewnętrznych, niezależnie od formy, chronione są odpowiednimi przepisami.
2. Informacje przedłożone lub uzyskane w ramach wewnętrznych dochodzeń, niezależnie od formy, objęte są tajemnicą zawodową i korzystają z ochrony wynikającej z przepisów mających zastosowanie do instytucji Wspólnot Europejskich.
Takie informacje nie mogą być przekazywane osobom innym niż te, których funkcje w instytucjach Wspólnot Europejskich lub państw członkowskich wymagają ich znajomości, ani być wykorzystywane do innych celów niż zapobieganie nadużyciom finansowym, korupcji i każdej innej nielegalnej działalności.
3. Dyrektor zapewnia, aby pracownicy [OLAF] inne osoby działając[e] pod jego zwierzchnictwem stosowali się do wspólnotowych i krajowych przepisów w sprawie ochrony danych osobowych, w szczególności postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 95/46/WE z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych oraz swobodnego przepływu tych danych [(Dz.U. 1995, L 281, s. 31)].
4. Dyrektor [OLAF] i członkowie Komitetu Nadzoru, określonego w art. 11, zapewnią stosowanie niniejszego artykułu i art. 286 i 287 traktatu”.
5 Artykuł 9 wspomnianego rozporządzenia, zatytułowany „Raport z dochodzenia i działania podejmowane w jego następstwie”, stanowił:
„1. Na zakończenie dochodzenia prowadzonego przez [OLAF] opracowuje on, z upoważnienia dyrektora, raport określający ustalony stan faktyczny, możliwe straty finansowe oraz wyniki dochodzenia, włącznie z zaleceniami dyrektora [OLAF] na temat działań, jakie należy podjąć.
2. Raporty takie sporządzane są z uwzględnieniem wymogów procedury ustanowionych w prawie krajowym danego państwa członkowskiego. Raporty sporządzone na takiej podstawie stanowią dopuszczalny dowód w postępowaniu administracyjnym lub sądowym państwa członkowskiego, w którym istnieje potrzeba ich wykorzystania, w taki sam sposób i na takich samych warunkach jak administracyjne raporty sporządzone przez krajowych, administracyjnych kontrolerów. Podlegają one takim samym zasadom oceny, jak te mające zastosowanie do administracyjnych raportów sporządzonych przez krajowych administracyjnych kontrolerów i mają taką samą wartość jak te raporty.
3. Raporty sporządzone w następstwie dochodzenia zewnętrznego i wszystkie dotyczące ich przydatne dokumenty przesyłane są właściwym władzom danych państw członkowskich, zgodnie z zasadami dotyczącymi dochodzeń zewnętrznych.
4. Raporty sporządzone w następstwie dochodzenia wewnętrznego i wszystkie dotyczące ich przydatne dokumenty przesyłane są danej instytucji, organowi, urzędowi lub agencji. Instytucje, organy, urzędy i agencje podejmują takie działania, w szczególności dyscyplinarne i prawne, które wymagane są wynikami dochodzenia, i poinformują dyrektora [OLAF], w nieprzekraczalnym terminie przewidzianym przez niego we wnioskach jego raportu”.
6 Artykuł 10 rozporządzenia nr 1073/1999, zatytułowany „Przekazywanie informacji przez [OLAF]”, brzmiał następująco:
„1. Nie naruszając przepisów art. 8, art. 9 i art. 11 niniejszego rozporządzenia i przepisów rozporządzenia Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 [z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (Dz.U. 1996, L 292, s. 2)], [OLAF] może w każdej chwili przesłać właściwym władzom danych państw członkowskich informacje uzyskane w trakcie dochodzeń zewnętrznych.
2. Nie naruszając przepisów art. 8, art. 9 i art. 11 niniejszego rozporządzenia, dyrektor [OLAF‑u] przesyła organom sądowym danego państwa członkowskiego informacje uzyskane przez [OLAF] w trakcie dochodzeń wewnętrznych dotyczące faktów, które mogą stać się przedmiotem postępowania karnego. Z zastrzeżeniem wymagań dochodzenia, równocześnie informuje on o tym dane państwo członkowskie.
3. Nie naruszając przepisów art. 8 i art. 9 niniejszego rozporządzenia, [OLAF] może w każdej chwili przekazać instytucji, organowi, urzędowi lub agencji informacje uzyskane w trakcie dochodzeń wewnętrznych”.
II. Okoliczności powstania sporu
7 Okoliczności powstania sporu zostały przedstawione przez Sąd w pkt 2–18 zaskarżonego wyroku i dla celów niniejszego postępowania można je streścić w sposób opisany poniżej.
8 W 1996 r. Urząd Statystyczny Wspólnot Europejskich (Eurostat) stworzył sieć punktów sprzedaży informacji statystycznych (datashops). W państwach członkowskich te datashopy, niemające osobowości prawnej, były co do zasady połączone z krajowymi urzędami statystycznymi, z wyjątkiem Belgii, Hiszpanii i Luksemburga, gdzie zarządzały nimi spółki handlowe. W związku z tym zawierano trójstronne umowy między Eurostatem, Urzędem Publikacji Wspólnot Europejskich (OPOCE) i podmiotem, w strukturze którego znajdował się datashop.
9 W latach 1996–1999 Planistat Europe, kierowany przez H.‑P. Charlota, miał podpisane z Eurostatem umowy ramowe na świadczenie różnych usług, w tym między innymi na zapewnienie personelu obsługującego datashopy.
10 Od dnia 1 stycznia 2000 r. Planistat Europe powierzono zarządzanie datashopami w Brukseli (Belgia), w Madrycie (Hiszpania) i w Luksemburgu (Luksemburg). Spółka ta miała przekazywać Komisji cały obrót zrealizowany w tych trzech datashopach.
11 We wrześniu 1999 r. służba audytu wewnętrznego Eurostatu sporządziła sprawozdanie wskazujące na nieprawidłowości w zarządzaniu datashopami przez Planistat Europe.
12 W dniu 17 marca 2000 r. Dyrekcja Generalna ds. Kontroli Finansowej Komisji przekazała owo sprawozdanie OLAF‑owi.
13 W dniu 18 marca 2003 r., w następstwie dochodzenia wewnętrznego (IO/2000/4097) mającego na celu zbadanie zasad utworzenia sieci datashopów, obiegu faktur, wykorzystania puli środków finansowych i ewentualnego udziału urzędników Unii Europejskiej, OLAF podjął decyzję o wszczęciu dochodzenia zewnętrznego OF/2002/0510 dotyczącego Planistat Europe.
14 W dniu 19 marca 2003 r. OLAF przekazał francuskim organom wymiaru sprawiedliwości informację dotyczącą okoliczności faktycznych, którym jego zdaniem mogła być nadana kwalifikacja karna w ramach prowadzonego dochodzenia (zwaną dalej „notą z dnia 19 marca 2003 r.”). Na tej podstawie w dniu 4 kwietnia 2003 r. procureur de la République de Paris (prokurator Republiki w Paryżu, Francja) wszczął przed sędzią śledczym tribunal de grande instance de Paris (sądu wielkiej instancji w Paryżu, Francja) postępowanie przygotowawcze w sprawie paserstwa i współudziału w sprzeniewierzeniu.
15 W dniu 16 maja 2003 r. prasa doniosła o przekazaniu tych informacji, który to fakt stał się następnie przedmiotem pytań pisemnych skierowanych do Komisji przez posłów do Parlamentu Europejskiego.
16 Komisja i OLAF opublikowały szereg komunikatów prasowych, przy czym tylko dwa z nich wymieniały Planistat Europe. I tak po raz pierwszy wspomniano o Planistat Europe w komunikacie prasowym Komisji z dnia 9 lipca 2003 r., podczas gdy w komunikacie prasowym z dnia 23 lipca 2003 r. Komisja potwierdziła swoją decyzję o rozwiązaniu umów zawartych z tym podmiotem.
17 W dniu 10 lipca 2003 r. Komisja złożyła do procureur de la République de Paris (prokuratora Republiki w Paryżu) zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia czynu karalnego przez X wraz z powództwem adhezyjnym w przedmiocie deliktu sprzeniewierzenia oraz ewentualnych innych deliktów, które można by wywieść z faktów wskazanych w zawiadomieniu.
18 W dniu 10 września 2003 r. H.‑P. Charlotowi postawiono zarzuty paserstwa i współudziału w sprzeniewierzeniu.
19 W dniu 23 lipca 2003 r. Komisja rozwiązała rozpatrywane umowy zawarte z Planistat Europe.
20 W dniu 25 września 2003 r. OLAF zakończył zarówno dochodzenie wewnętrzne IO/2000/4097, jak i dochodzenie zewnętrzne OF/2002/0510.
21 W dniu 9 września 2013 r. sędzia śledczy tribunal de grande instance de Paris (sądu wielkiej instancji w Paryżu) wydał wobec wszystkich podejrzanych w postępowaniu karnym wszczętym przed francuskimi organami sądowymi postanowienie o umorzeniu postępowania, na które Komisja wniosła zażalenie.
22 Wyrokiem z dnia 23 czerwca 2014 r. cour d’appel de Paris (sąd apelacyjny w Paryżu, Francja) oddalił zażalenie Komisji, utrzymując w mocy postanowienie o umorzeniu postępowania.
23 Wyrokiem z dnia 15 czerwca 2016 r. Cour de cassation (sąd kasacyjny, Francja) oddalił kasację wniesioną przez Komisję w dniu 23 czerwca 2014 r., kończąc tym samym postępowanie sądowe.
24 W dniu 10 września 2020 r. wnoszący odwołanie skierowali do Komisji wezwanie do działania, żądając od niej zapłaty kwoty 11,6 mln EUR tytułem naprawienia szkód i krzywd, jakie mieli ponieść między innymi z powodu złożonego zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia czynu karalnego i opublikowanych na ten temat komunikatów prasowych.
25 W dniu 15 października 2020 r. Komisja odrzuciła żądania wnoszących odwołanie, gdyż uznała, że przesłanki powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii nie zostały spełnione.
III. Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok
26 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 15 grudnia 2020 r. Planistat Europe i H.‑P. Charlot wnieśli skargę na podstawie art. 268 TFUE o uzyskanie, po pierwsze, zadośćuczynienia za krzywdę, jakiej miał doznać H.‑P. Charlot w związku z przekazaniem organom krajowym przez OLAF informacji o faktach, którym mogła zostać nadana kwalifikacja karna, oraz w związku z zawiadomieniem złożonym przez Komisję do tych organów przed zamknięciem dochodzenia przez OLAF, a po drugie, odszkodowania za szkodę majątkową, jaką skarżący mieli ponieść w związku z rozwiązaniem umów zawartych między Planistat Europe a Komisją.
27 W uzasadnieniu tej skargi twierdzili, że OLAF i Komisja naruszyły obowiązek dbałości, zasady dobrej administracji i domniemania niewinności, a także prawa do obrony, ustanowione w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”). Podnosili oni zasadniczo istnienie uchybień popełnionych przez OLAF i Komisję ze względu na, po pierwsze, przekazanie francuskim organom sądowym informacji dotyczących okoliczności, którym mogła zostać nadana kwalifikacja karna, a także, po drugie, złożenie zawiadomienia o popełnieniu czynu karalnego przez X, które doprowadziło do wszczęcia przeciwko nim postępowania karnego i nieuzasadnione kontynuowanie tego postępowania. Zdaniem skarżących te niezgodne z prawem działania popełnione przez OLAF i Komisję pozostawały w bezpośrednim związku przyczynowym z krzywdą i szkodą majątkową, których naprawienia żądają.
28 Sąd w części odrzucił skargę jako niedopuszczalną ze względu na przewidziany w art. 46 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pięcioletni termin przedawnienia, a w części oddalił ją jako bezzasadną.
IV. Żądania stron przed Trybunałem
29 W niniejszym odwołaniu wnoszący je wnoszą do Trybunału o:
– uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie, w jakim, po pierwsze, stwierdzono w nim przedawnienie części roszczenia wnoszących odwołanie, a po drugie, oddalono skargę o stwierdzenie odpowiedzialności pozaumownej Komisji;
– uwzględnienie żądań przedstawionych w pierwszej instancji;
– nakazanie Komisji publicznego przyznania, że popełniła błąd w ocenie w odniesieniu do nich; oraz
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
30 Komisja wnosi do Trybunału o:
– oddalenie odwołania; oraz
– obciążenie wnoszących odwołanie kosztami postępowania.
V. W przedmiocie odwołania
31 Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 169 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem „żądania odwołania mają na celu uchylenie, w całości lub w części, orzeczenia Sądu, w brzmieniu zawartym w sentencji”. Ponadto zgodnie z art. 170 § 1 tego regulaminu żądania odwołania mają na celu, na wypadek uznania go za zasadne, uwzględnienie, w całości lub w części, żądań przedstawionych w pierwszej instancji z wykluczeniem wszelkich nowych żądań.
32 Tymczasem żądanie trzecie wnoszących odwołanie, mające na celu zobowiązanie Komisji do publicznego przyznania, że popełniła błąd w ocenie w odniesieniu do nich, nie zmierza ani do uchylenia orzeczenia Sądu, ani do uwzględnienia żądań przedstawionych w pierwszej instancji, ponieważ – jak wynika z zaskarżonego wyroku i co znajduje potwierdzenie w treści skargi wniesionej w pierwszej instancji, znajdującej się w aktach sprawy w pierwszej instancji przekazanych Trybunałowi zgodnie z art. 167 § 2 regulaminu postępowania – wnoszący odwołanie nie przedstawili takiego żądania w pierwszej instancji. Wynika z tego, że trzecie żądanie wnoszących odwołanie stanowi nowe żądanie i należy je odrzucić jako niedopuszczalne.
33 W pozostałym zakresie w uzasadnieniu odwołania wnoszący je podnoszą trzy zarzuty. W zarzucie pierwszym, podniesionym tytułem głównym, utrzymują, że Sąd dopuścił się naruszenia prawa, ponieważ przyjął błędną wykładnię okoliczności faktycznej powodującej powstanie podnoszonych szkód. W podniesionym posiłkowo zarzucie drugim twierdzą, że Sąd naruszył prawo w odniesieniu do powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii. W zarzucie trzecim utrzymują, że Sąd popełnił błąd, gdy przyjął, iż nie było potrzeby badania rzeczywistego charakteru podnoszonych szkód i istnienia związku przyczynowego.
A. W przedmiocie zarzutu pierwszego
34 W zarzucie pierwszym, podzielonym na dwie części, które dotyczą odpowiednio krzywdy i szkody majątkowej, wnoszący odwołanie utrzymują, że Sąd przeinaczył ich argumentację w związku z tym, iż przyjął w pkt 36 zaskarżonego wyroku, że zarzucają oni Komisji wyrządzenie krzywdy H.‑P. Charlotowi ze względu na spowodowanie postawienia go w stan oskarżenia w postępowaniu karnym przed francuskimi organami ścigania, a także spowodowanie szkody majątkowej w związku z rozwiązaniem wszystkich umów zawartych z Planistat Europe. Przeinaczenie to miało sprawić, że Sąd popełnił błąd przy określaniu niezgodnych z prawem działań stanowiących zdarzenia powodujące powstanie szkody, której naprawienia żądają oni, co miało przełożyć się na całość jego analizy, a w szczególności pkt 116 zaskarżonego wyroku, w którym Sąd w części odrzucił skargę jako niedopuszczalną, a w części oddalił jako bezzasadną.
1. W przedmiocie części pierwszej zarzutu pierwszego
a) Argumentacja stron
35 W pierwszej części zarzutu pierwszego wnoszący odwołanie twierdzą, że Sąd popełnił błąd w związku z błędnym określeniem zdarzenia powodującego podnoszoną krzywdę.
36 W tym względzie wnoszący odwołanie podnoszą, że Sąd przeinaczył ich argumentację, gdy przyjął, że skarga dotyczy wyłącznie krzywdy, jakiej doznano w wyniku przekazania noty z dnia 19 marca 2003 r. przez OLAF, a nie krzywdy wynikającej z „szerokiego nagłośnienia w mediach” tego przekazania. Twierdzą oni, że Sąd popełnił błąd przy określaniu niezgodnych z prawem działań stanowiących zdarzenia powodujące powstanie szkody, której naprawienia żądają.
37 W tym względzie ze skargi wniesionej w pierwszej instancji wynika, że zdaniem wnoszących odwołanie OLAF i Komisja dopuściły się szeregu niezgodnych z prawem działań polegających, po pierwsze, na dokonaniu „pomówienia” w nocie z dnia 19 marca 2003 r., które skierowali do francuskich organów wymiaru sprawiedliwości, a po drugie, na złożeniu powództwa adhezyjnego, o którym mowa w pkt 17 niniejszego wyroku, czemu towarzyszyły działania o szerokim zasięgu medialnym i komunikat prasowy, w którym OLAF i Komisja rozmyślnie pozwoliły na „wyciek” informacji odnoszących się do tej noty i rozpowszechniały wypowiedzi „zniesławiające”. Owe niezgodne z prawem działania łącznie godziły w cześć i dobre imię H.‑P. Charlota, dyrektora Planistat Europe.
38 Komisja uważa, że argumentacja wnoszących odwołanie wynika z błędnego rozumienia zaskarżonego wyroku.
b) Ocena Trybunału
39 Przede wszystkim należy stwierdzić, że wbrew temu, co twierdzą w istocie wnoszący odwołanie, Sąd nie pominął faktu, iż podnosili oni krzywdę wynikającą z szerokiego nagłośnienia w mediach przekazania noty z dnia 19 marca 2003 r. przez OLAF. Z pkt 47 zaskarżonego wyroku wynika bowiem, że Sąd uwzględnił tę podnoszoną krzywdę, lecz jednocześnie przyjął, że krzywda ta ma charakter natychmiastowy, a zatem przedawniła się, zgodnie z art. 46 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz zasadami wypracowanymi w orzecznictwie, o których mowa w pkt 34 i 35 tego wyroku. Wynika z tego, że w zakresie, w jakim w części pierwszej zarzutu pierwszego wnoszący odwołanie zarzucają Sądowi przeinaczenie ich skargi w pierwszej instancji poprzez pominięcie podnoszonej krzywdy wynikającej z nagłośnienia w mediach wspomnianej noty, ta pierwsza część opiera się na błędnym rozumieniu zaskarżonego wyroku i w związku z tym należy ją oddalić jako bezzasadną.
40 O ile omawianą część pierwszą zarzutu należy rozumieć w ten sposób, że dotyczy przeinaczenia argumentacji wnoszących odwołanie w zakresie, w jakim Sąd pominął fakt, że podnoszona krzywda wynikała z połączenia faktu przekazania wspomnianej noty i jej szerokiego nagłośnienia w mediach, należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem z art. 256 ust. 1 akapit drugi TFUE, z art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a także z art. 168 § 1 lit. d) i z art. 169 § 2 regulaminu postępowania wynika, że odwołanie powinno precyzyjnie wskazywać zakwestionowane części wyroku, o którego uchylenie się wnosi, oraz zawierać argumenty prawne, które szczegółowo uzasadniają to żądanie, pod rygorem niedopuszczalności odwołania lub danego zarzutu (wyrok z dnia 21 września 2023 r., China Chamber of Commerce for Import and Export of Machinery and Electronic Products i in./Komisja, C‑478/21 P, EU:C:2023:685, pkt 162 oraz przytoczone tam orzecznictwo).
41 Wynikających z tych przepisów wymogów uzasadnienia nie spełnia odwołanie, które polega jedynie na powtórzeniu lub dosłownym zacytowaniu zarzutów i argumentów przedstawionych już przed Sądem, w tym opartych na okolicznościach faktycznych odrzuconych wprost przez Sąd, i które nie zawiera nawet argumentacji mającej na celu określenie naruszenia prawa, jakim miałyby być dotknięte zaskarżony wyrok lub zaskarżone postanowienie. Odwołanie takie stanowi bowiem w istocie wniosek o ponowne rozpatrzenie skargi wniesionej do Sądu, co nie należy do kompetencji Trybunału (zob. podobnie wyrok z dnia 27 kwietnia 2023 r., PL/Komisja, C‑537/21 P, EU:C:2023:363, pkt 125 i przytoczone tam orzecznictwo).
42 W tym względzie należy zauważyć, że o ile wnoszący odwołanie podnoszą, iż ich argumentacja przedstawiona przed Sądem została przez Sąd błędnie przedstawiona w zaskarżonym wyroku, o tyle nie zmienia to faktu, że ci sami wnoszący odwołanie nie wskazują żadnego naruszenia prawa wynikającego z tego w ich ocenie błędnego i obarczającego ten wyrok przedstawienia (zob. analogicznie wyrok z dnia 4 czerwca 2015 r., Andechser Molkerei Scheitz/Komisja, C‑682/13 P, EU:C:2015:356, pkt 59).
43 W szczególności, jak słusznie zauważyła Komisja, wnoszący odwołanie nie podnoszą żadnego argumentu w celu podważenia stwierdzenia Sądu zawartego w pkt 47 zaskarżonego wyroku i przypomnianego w pkt 39 niniejszego wyroku, ani też zasad wypracowanych w orzecznictwie, o których mowa w pkt 34 i 35 zaskarżonego wyroku.
44 W konsekwencji część pierwszą zarzutu pierwszego należy w części odrzucić jako niedopuszczalną, a w części oddalić jako bezzasadną.
2. W przedmiocie części drugiej zarzutu pierwszego
a) Argumentacja stron
45 W części drugiej zarzutu pierwszego wnoszący odwołanie zarzucają Sądowi popełnienie błędu w związku z orzeczeniem, iż zdarzenie powodujące powstanie podnoszonej szkody majątkowej wynikało z rozwiązania umów zawartych między Planistat Europe a Komisją w 2003 r., podczas gdy ze skargi w pierwszej instancji jasno wynikało, że szkoda ta polegała na utracie wartości udziałów w tej spółce, a także na „sparaliżowaniu” oraz na „niemal całkowitym zniknięciu kwitnącego biznesu”, które wynikały ze zniesławiającego działania OLAF‑u i Komisji. Wspomniana szkoda miała mieć charakter ciągły, w przeciwieństwie do szkody natychmiastowej, która miała wynikać z rozwiązania tych umów. Utrzymanie w mocy przez Cour de cassation (sąd kasacyjny) w dniu 15 czerwca 2016 r. postanowienia o umorzeniu postępowania wydanego przez sędziego śledczego tribunal de grande instance de Paris, w którym potwierdzono niewinność H.‑P. Charlota, pozwala zdaniem wnoszących odwołanie na uznanie tego działania a posteriori za „bezprawne”. I tak wnoszący odwołanie utrzymują, że Sąd powinien był przeanalizować ich żądanie naprawienia szkody, o którym mowa w pkt 24 niniejszego wyroku, w sposób całkowicie odmienny, w szczególności w odniesieniu do przedawnienia ich roszczenia przeciwko Unii w zakresie odpowiedzialności pozaumownej.
46 Komisja kwestionuje tę argumentację.
b) Ocena Trybunału
47 O ile prawdą jest, że w skardze w pierwszej instancji wnoszący odwołanie podnieśli, iż szkoda majątkowa, którą, jak twierdzą, ponieśli, polegała na utracie wartości udziałów w Planistat Europe oraz na „sparaliżowaniu” oraz na „niemal całkowitym zniknięciu kwitnącego biznesu” wynikających ze zniesławiającego działania OLAF‑u i Komisji, o tyle zgodnie z samym brzmieniem tej skargi omawiana utrata wartości miała wynikać, po pierwsze, z zawieszenia, a następnie rozwiązania umów zawartych między tą spółką a Komisją, a po drugie, z rozwiązania umów zawartych z innymi klientami. Nie można zatem przyjąć, że Sąd przeinaczył ich argumentację w tej kwestii, w związku z czym w zakresie, w jakim opiera się ona na podnoszonym przeinaczeniu argumentacji przedstawionej przez wnoszących odwołanie, niniejszą część zarzutu należy oddalić jako bezzasadną.
48 Ponadto należy stwierdzić, że w odniesieniu do rozwiązania umów zawartych między tą spółką a Komisją wnoszący odwołanie ograniczają się do zarzucenia Sądowi, że w pkt 58–61 zaskarżonego wyroku orzekł, iż owa szkoda majątkowa ma charakter natychmiastowy, w związku z czym żądanie naprawienia tej szkody uległo przedawnieniu, choć nie wskazują jednak, z naruszeniem orzecznictwa przypomnianego w pkt 40 i 41 niniejszego wyroku, w jaki sposób rozumowanie to naruszało prawo, a wobec tego ta część ich odwołania zmierzała w ten sposób, poprzez powtórzenie argumentów podniesionych w pierwszej instancji, do uzyskania ponownego rozpatrzenia ich skargi wniesionej do Sądu i w związku z tym należy ją odrzucić jako niedopuszczalną.
49 Co się tyczy szkody materialnej wynikającej z rozwiązania umów zawartych z innymi klientami, należy przypomnieć, że w pkt 62 zaskarżonego wyroku Sąd orzekł, iż wnoszący odwołanie nie przedstawili żadnego dowodu pozwalającego w szczególności na ustalenie dokładnego momentu, w którym szkoda się urzeczywistniła.
50 Tymczasem zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, gdy Sąd dokonał ustalenia lub oceny okoliczności faktycznych, Trybunał jest uprawniony na podstawie art. 256 TFUE jedynie do kontroli kwalifikacji prawnej tych okoliczności i skutków prawnych, jakie wywiódł z nich Sąd (wyrok z dnia 14 października 2021 r., NRW.Bank/SRB, C‑662/19 P, EU:C:2021:846, pkt 35 i przytoczone tam orzecznictwo). Ocena okoliczności faktycznych nie stanowi więc – z wyjątkiem przypadków, w których doszło do przeinaczenia dowodów przedstawionych Sądowi – kwestii prawnej, która jako taka podlega kontroli Trybunału (wyrok z dnia 25 marca 2021 r., Deutsche Telekom/Komisja, C‑152/19 P, EU:C:2021:238, pkt 68 i przytoczone tam orzecznictwo).
51 Ponieważ wnoszący odwołanie nie podnoszą żadnego zarzutu przeinaczenia okoliczności faktycznych lub dowodów, ich argumentację również należy odrzucić jako niedopuszczalną w tym zakresie.
52 Część drugą zarzutu pierwszego należy zatem w części oddalić jako bezzasadną, a w części odrzucić jako niedopuszczalną.
53 W rezultacie należy oddalić zarzut pierwszy w całości.
B. W przedmiocie zarzutu drugiego
54 Zarzut drugi, w którym wnoszący odwołanie podnoszą naruszenie prawa dotyczące powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii, dzieli się na trzy części, z których pierwsza dotyczy zasadniczo błędu, jakiego miał się dopuścić Sąd w odniesieniu do niezgodności z prawem zniesławiającego działania OLAF‑u i Komisji wobec wnoszących odwołanie, druga – błędu dotyczącego bezprawności zachowania OLAF‑u w zakresie, w jakim OLAF, w braku wystarczających wskazówek, przekazał organom francuskim informacje dotyczące okoliczności faktycznych, którym może zostać nadana kwalifikacja karna, a trzecia – błędu dotyczącego bezprawności zachowania Komisji.
1. W przedmiocie pierwszego zarzutu szczegółowego części drugiej zarzutu drugiego
a) Argumentacja stron
55 W pierwszym zarzucie szczegółowym części drugiej zarzutu drugiego wnoszący odwołanie utrzymują, że Sąd naruszył prawo, gdy orzekł, iż OLAF nie popełnił niezgodnego z prawem działania, gdy przekazał francuskim organom wymiaru sprawiedliwości informacje dotyczące okoliczności faktycznych, którym może zostać nadana kwalifikacja karna.
56 Ponadto wnoszący odwołanie utrzymują w istocie, że rozpatrywana niezgodność z prawem była konsekwencją naruszenia przez OLAF ciążącego na nim obowiązku dbałości i że do niego należało sprawdzenie informacji przekazywanych organom krajowym.
57 Wnoszący odwołanie utrzymują, że Sąd popełnił błąd w pkt 82–92 zaskarżonego wyroku, gdy orzekł, iż z art. 10 i z motywu 13 rozporządzenia nr 1073/1999 wynika, że OLAF ma prawo zwrócić się do organu sądowego, również przed zakończeniem dochodzenia zewnętrznego, jeżeli uzna, że dysponuje informacjami lub materiałami uzasadniającymi wszczęcie dochodzenia sądowego lub stanowiącymi materiał dowodowy przydatny dla takiego dochodzenia. W tym względzie Sąd zauważył w pkt 88 zaskarżonego wyroku, że OLAF już w dniu 19 marca 2003 r. dysponował informacjami lub materiałami pozwalającymi uznać, że rozpatrywanym okolicznościom faktycznym może być nadana kwalifikacja karna. Sąd miał niesłusznie stwierdzić w pkt 90 i 91 tego wyroku, że OLAF nie popełnił żadnego uchybienia, a w szczególności, że nie naruszył ani zasady dobrej administracji, ani zasady przestrzegania rozsądnego terminu.
58 Według wnoszących odwołanie w związku z przekazaniem organom francuskim nieprawdziwych informacji OLAF nie podjął wystarczających środków ostrożności, co stanowi naruszenie ciążącego na nim obowiązku weryfikacji danych i, co za tym idzie, zasady dobrej administracji.
59 Komisja podnosi, że zarzut szczegółowy części drugiej zarzutu drugiego należy w części odrzucić jako oczywiście niedopuszczalny, a w części oddalić jako bezzasadny.
60 Zdaniem Komisji wnoszący odwołanie dążą do ponownego zbadania okoliczności faktycznych, chociaż nie twierdzą przy tym, że zostały one przeinaczone, i nie wskazują naruszenia prawa, jakiego miał dopuścić się Sąd.
61 Co do istoty Komisja utrzymuje, że argumenty przedstawione przez wnoszących odwołanie są bezzasadne. W odniesieniu do dokonanej przez Sąd oceny, zgodnie z którą w dniu przekazania noty z 19 marca 2003 r. OLAF dysponował wystarczającymi informacjami, aby do tego przekazania doszło, Sąd miał w pkt 87 i 89 zaskarżonego wyroku słusznie wziąć pod uwagę, po pierwsze, okoliczność, iż informacje zawarte w tej nocie pochodziły z dochodzenia, które rozpoczęło się w 1999 r. na podstawie sprawozdania z audytu przeprowadzonego przez Eurostat, a po drugie, okoliczność, że dochodzenie OF/2002/0510 stanowiło część zewnętrzną dochodzenia wewnętrznego IO/2000/4097.
62 Ponadto zdaniem Komisji okoliczność, że sądy francuskie doszły do innego wniosku niż OLAF, nie może podważyć dochodzenia OLAF‑u i nie pozwala sama w sobie wykazać, że OLAF dopuścił się uchybienia stanowiącego naruszenie zasady dobrej administracji w stosunku do wnoszących odwołanie.
b) Ocena Trybunału
1) W przedmiocie dopuszczalności
63 Należy stwierdzić, że o ile przedstawienie niektórych argumentów wysuniętych na poparcie pierwszego zarzutu szczegółowego części drugiej zarzutu drugiego mogłoby być bardziej jasne, o tyle nie zmienia to faktu, że zmierzają one w istocie do podważenia nie samej oceny okoliczności faktycznych dokonanej przez Sąd, lecz wniosku tego sądu, zgodnie z którym ustalone okoliczności faktyczne nie pozwalały uznać, że OLAF popełnił uchybienie, gdy przekazał francuskim organom wymiaru sprawiedliwości informacje, innymi słowy, dokonanej przez Sąd kwalifikacji prawnej tych okoliczności faktycznych. Tymczasem zgodnie z orzecznictwem przypomnianym w pkt 50 niniejszego wyroku kwalifikacja prawna okoliczności faktycznych jest kwestią prawną, która może zostać podniesiona w ramach odwołania i podlega kontroli Trybunału.
64 W konsekwencji należy uznać, że pierwszy zarzut szczegółowy części drugiej zarzutu drugiego jest dopuszczalny.
2) Co do istoty
65 W pierwszym zarzucie szczegółowym części drugiej zarzutu drugiego wnoszący odwołanie podnoszą zasadniczo, że Sąd naruszył prawo, gdy przyjął, iż OLAF nie naruszył zasady dobrej administracji poprzez powiadomienie francuskich organów wymiaru sprawiedliwości przed sfinalizowaniem raportu sporządzonego w następstwie dochodzenia zewnętrznego.
66 W tym względzie należy przypomnieć, że wśród przesłanek wymaganych do powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii na podstawie art. 340 akapit drugi TFUE figuruje wymóg wystarczająco istotnego naruszenia normy prawnej mającej na celu przyznanie uprawnień jednostkom (wyrok z dnia 30 maja 2017 r., Safa Nicu Sepahan/Rada, C‑45/15 P, EU:C:2017:402, pkt 29).
67 Takie naruszenie zostaje wykazane, gdy wiąże się z oczywistym i poważnym naruszeniem przez daną instytucję granic przysługującego jej uznania. Elementami, jakie należy wziąć w tym względzie pod uwagę, są w szczególności stopień jasności i precyzji naruszonej normy, a także zakres uznania, jaki naruszona norma pozostawia organowi Unii (wyrok z dnia 30 maja 2017 r., Safa Nicu Sepahan/Rada, C‑45/15 P, EU:C:2017:402, pkt 30 i przytoczone tam orzecznictwo).
68 Jak przypomniała rzecznik generalna w pkt 42 opinii, zasada dobrej administracji, ustanowiona w art. 41 karty, obejmuje obowiązek staranności administracji Unii, która powinna działać starannie i ostrożnie, a naruszenie tego obowiązku stanowi naruszenie normy prawnej mającej na celu przyznanie uprawnień jednostkom [zob. podobnie wyrok z dnia 16 grudnia 2008 r., Masdar (UK)/Komisja, C‑47/07 P, EU:C:2008:726, pkt 91–93].
69 Co się tyczy w szczególności konsekwencji zasady dobrej administracji i nieodłącznego od niej obowiązku staranności w odniesieniu do możliwości przekazania przez OLAF informacji krajowym organom wymiaru sprawiedliwości, z art. 10 ust. 1 rozporządzenia nr 1073/1999 wynika, że „[OLAF] może w każdej chwili przesłać właściwym władzom danych państw członkowskich informacje uzyskane w trakcie dochodzeń zewnętrznych”.
70 Z motywu 1 wspomnianego rozporządzenia wynika również, że z takiej możliwości należy skorzystać w świetle celów ochrony interesów finansowych Unii i zwalczania nadużyć finansowych i wszelkiej innej nielegalnej działalności szkodliwej dla interesów finansowych Unii.
71 Zgodnie z motywem 5 tego rozporządzenia odpowiedzialność OLAF-u rozciąga się poza ochronę interesów finansowych, włączając wszystkie działania dotyczące ochrony interesów Unii przed nieprawidłowymi zachowaniami, przeciw którym może być prowadzone postępowanie administracyjne lub karne. To zatem po to, aby osiągnąć te cele, OLAF prowadzi dochodzenia wewnętrzne i zewnętrzne, których wyniki zgodnie z art. 9 tego rozporządzenia są przedstawiane w raporcie z dochodzenia, przekazywanym właściwym władzom państw członkowskich w przypadku dochodzenia zewnętrznego lub danej instytucji, organowi, urzędowi lub agencji w przypadku dochodzenia wewnętrznego zgodnie odpowiednio z ust. 3 i 4 tego artykułu.
72 W tym względzie z ust. 2 omawianego artykułu wynika, że raporty sporządzone przez OLAF „na takiej podstawie stanowią dopuszczalny dowód w postępowaniu administracyjnym lub sądowym państwa członkowskiego, w którym istnieje potrzeba ich wykorzystania, w taki sam sposób i na takich samych warunkach jak administracyjne raporty sporządzone przez krajowych, administracyjnych kontrolerów”.
73 Z tego wynika, jak potwierdza motyw 13 rozporządzenia nr 1073/1999, że wnioski z dochodzenia OLAF‑u zawarte w raporcie końcowym nie mogą automatycznie prowadzić do wszczęcia postępowania sądowego, ponieważ właściwe organy mają swobodę decydowania o dalszym postępowaniu w sprawie raportu końcowego, a zatem są jedynymi organami, które mogą wydawać decyzje mogące wpłynąć na sytuację prawną osób, wobec których raport zalecił wszczęcie takich postępowań.
74 Jak bowiem zauważyła rzecznik generalna w pkt 45 opinii, materiały przedstawione przez OLAF mogą bowiem być uzupełnione i sprawdzone przez organy krajowe, które dysponują szerszym zakresem uprawnień dochodzeniowych niż ów urząd.
75 Z powyższych rozważań wynika, że o ile OLAF ma wprawdzie nie tylko możliwość, ale również obowiązek przekazania właściwym organom krajowym, w tym organom sądowym, nawet przed zakończeniem dochodzenia i sporządzeniem raportu końcowego, wszelkich istotnych informacji mogących uzasadniać podjęcie działań przez te organy, w tym wszczęcie postępowania karnego, o tyle, jak zasadniczo zauważyła rzecznik generalna w pkt 47 opinii, przy podejmowaniu decyzji o takim przekazaniu OLAF powinien uwzględnić ciążący na nim obowiązek staranności, o którym mowa w pkt 68 niniejszego wyroku, i wykazać się pewną ostrożnością, ponieważ urząd ten nie działa jako „jakikolwiek podmiot sygnalizujący nadużycia”, lecz jako urząd posiadający uprawnienia dochodzeniowe, a takie przekazywanie informacji odbywa się między dwoma organami posiadającymi takie uprawnienia. Jest tak tym bardziej, że informacje przekazane organom krajowym mogą stanowić podstawę wszczęcia postępowań sądowych – zarówno cywilnych, jak i karnych.
76 Wynika z tego, że w celu dochowania obowiązku staranności OLAF powinien przed przekazaniem informacji organom krajowym na podstawie rozporządzenia nr 1073/1999 upewnić się, zgodnie z motywem 10 tego rozporządzenia, że te informacje są wystarczająco wiarygodne i prawdopodobne, aby uzasadnić przyjęcie przez te organy środków wchodzących w zakres ich kompetencji, w tym wszczęcia w razie potrzeby dochodzenia sądowego.
77 Z powyższego wynika, jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 49 opinii, że w sytuacji gdy, tak jak w rozpatrywanej sprawie, Sąd ma ustalić, czy OLAF dochował ciążącego na nim obowiązku staranności w odniesieniu do przekazania informacji organom krajowym, powinien on sprawdzić, czy w chwili wspomnianego przekazania OLAF dysponował materiałami wykraczającymi poza zwykłą wątpliwość, chociaż nie żąda się przy tym konkretnego dowodu, który nie wymagałby już żadnych dalszych czynności dochodzeniowych.
78 W związku z tym w niniejszym przypadku do Sądu należało, po pierwsze, zbadanie wiarygodności i treści informacji lub dowodów zawartych w nocie z dnia 19 marca 2003 r., a także zamiaru, z jakim dokonano przekazania tych informacji lub dowodów francuskim organom wymiaru sprawiedliwości, po drugie zaś, ustalenie, czy te informacje lub dowody mogą uzasadniać wszczęcie postępowania sądowego lub stanowić dowody przydatne dla takiego dochodzenia. W tym celu do Sądu należało ustalenie, czy OLAF dysponował wystarczająco precyzyjnymi poszlakami, wskazującymi na wiarygodne podstawy, aby uznać, że przekazane informacje opisują fakty, którym mogła zostać nadana kwalifikacja karna.
79 Tymczasem w pkt 87 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, po pierwsze, iż z noty z dnia 19 marca 2003 r. wynika, że zawarte w niej informacje były wynikiem dochodzenia, które rozpoczęło się na podstawie sprawozdania z audytu wewnętrznego Eurostatu z września 1999 r., czyli sprzed prawie trzech i pół roku, a po drugie, że we wspomnianej nocie opisano kontekst instytucjonalny, przedstawiono historię faktów objętych dochodzeniem, począwszy od utworzenia sieci datashopów w latach 1995 i 1996, wyjaśniono stosunki finansowe w ramach tej sieci i szczegółowo opisano ustalenia poczynione w toku dochodzenia. W pkt 88 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, że OLAF już w dniu 19 marca 2003 r. dysponował informacjami lub materiałami pozwalającymi uznać, że rozpatrywanym okolicznościom faktycznym może być nadana kwalifikacja karna.
80 W związku z tym Sąd nie zbadał wiarygodności i treści informacji lub dowodów zawartych w nocie z dnia 19 marca 2003 r. ani zamiaru, z jakim dokonano przekazania tych informacji lub dowodów francuskim organom wymiaru sprawiedliwości, ani nie ustalił, czy te informacje lub dowody mogą uzasadniać wszczęcie postępowania sądowego lub stanowić dowody przydatne dla takiego dochodzenia. W tym zakresie Sąd popełnił naruszenie prawa.
81 W konsekwencji należy uwzględnić pierwszy zarzut szczegółowy części drugiej zarzutu drugiego.
2. W przedmiocie części pierwszej zarzutu drugiego
a) Argumentacja stron
82 W części pierwszej zarzutu drugiego wnoszący odwołanie utrzymują, że Sąd powinien był stwierdzić okoliczność pomówienia, którego dopuścił się OLAF i Komisja, a które wchodzi w zakres pojęcia zniesławienia i stanowi w 25 z 27 państw Unii zarówno czyn karalny, jak i czyn niedozwolony na gruncie prawa cywilnego. Sąd miał naruszyć prawo, gdy przyjął w pkt 74 i 76 zaskarżonego wyroku, że aby podnieść istnienie pomówienia, wnoszący odwołanie oparli się na przepisach francuskiego prawa karnego, na orzecznictwie sądów francuskich oraz na doktrynie francuskiej. Zdaniem wnoszących odwołanie Sąd powinien był zbadać te argumenty w świetle prawa do życia prywatnego oraz prawa do dobrej administracji ustanowionych odpowiednio w art. 7 i 41 karty. W tym względzie orzecznictwo krajowe dotyczące pomówienia zostało powołane jedynie tytułem przykładu, aby wykazać, że takie uchybienie narusza ogólne zasady wspólne dla systemów prawnych państw członkowskich.
83 Komisja uważa, że argumenty te są niedopuszczalne, ponieważ nie podniesiono ich w pierwszej instancji. Jej zdaniem w skardze do Sądu wnoszący odwołanie podnieśli okoliczność pomówienia i wyraźnie odnieśli się do francuskiego kodeksu karnego i dotyczącego go orzecznictwa krajowego. Skarga nie zawiera według Komisji żadnej argumentacji dotyczącej istnienia zniesławienia, które naruszyło ogólną zasadę prawa Unii. Ponadto skarga nie pozwala na zidentyfikowanie żadnej argumentacji dotyczącej istnienia zniesławienia z naruszeniem przepisu lub ogólnej zasady prawa Unii. W każdym razie argumenty te są bezzasadne w zakresie, w jakim pomówienie zakłada, że fakty, których nieprawdziwości sprawca jest świadomy, zostały ujawnione z zamiarem zaszkodzenia, czego wnoszący odwołanie nie wykazali w niniejszej sprawie.
b) Ocena Trybunału
84 Co się tyczy dopuszczalności części pierwszej zarzutu drugiego, należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem umożliwienie stronie podniesienia po raz pierwszy przed Trybunałem zarzutu, który nie został podniesiony przed Sądem, byłoby równoznaczne z umożliwieniem jej wniesienia do Trybunału, którego kompetencje w zakresie odwołania są ograniczone, sprawy o szerszym zakresie niż sprawa, którą miał rozpoznawać Sąd. W ramach odwołania kompetencje Trybunału są bowiem ograniczone do oceny rozstrzygnięcia prawnego, której dokonanej względem zarzutów podniesionych przed Sądem (wyrok z dnia 27 kwietnia 2023 r., Casa Regina Apostolorum della Pia Società delle Figlie di San Paolo/Komisja, C‑492/21 P, EU:C:2023:354, pkt 100 i przytoczone tam orzecznictwo).
85 Jednakże w niniejszej sprawie należy stwierdzić, że wbrew temu, co twierdzi Komisja, wnoszący odwołanie podnieśli w skardze w pierwszej instancji, że pomówieniu wynikającemu z rozpatrywanego przekazania informacji francuskim organom wymiaru sprawiedliwości towarzyszył zniesławiający komunikat ze względu na przecieki do prasy związane z tym przekazaniem i że wyraźnie powołali się oni w tym względzie na naruszenie w szczególności zasady dobrej administracji ustanowionej w art. 41 karty, a także prawa do obrony, prawa do domniemania niewinności i obowiązku zachowania poufności, które również zostały w niej ustanowione.
86 Należy zatem oddalić twierdzenia Komisji dotyczące dopuszczalności części pierwszej zarzutu drugiego.
87 Jeśli chodzi o jej zasadność, należy zauważyć, że w pkt 74 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, iż wnoszący odwołanie oparli się na przepisach francuskiego prawa karnego, na orzecznictwie sądów francuskich oraz na doktrynie francuskiej w tej dziedzinie. Wskazał on jednak w pkt 75 tego wyroku, że o ile prawdą jest, iż do orzekania w przedmiocie skarg o odszkodowanie za szkody wyrządzone przez instytucje Unii wyłącznie właściwe są sądy Unii, o tyle wykładnia francuskiego prawa karnego i kwalifikacja czynów podnoszonych przez wnoszących odwołanie na gruncie tego prawa nie należą już do właściwości sądu Unii. W tych okolicznościach Sąd w pkt 76 tego wyroku oddalił jako bezskuteczne argumenty wnoszących odwołanie dotyczące istnienia pomówienia.
88 Jak zauważyła zasadniczo rzecznik generalna w pkt 83 opinii, to rozumowanie Sądu wynika z oczywiście błędnej interpretacji skargi w pierwszej instancji. Ze skargi tej wynika bowiem, jak wskazano już w pkt 85 niniejszego wyroku, że wnoszący odwołanie powołali się na poparcie swojej argumentacji dotyczącej bezprawnego zachowania OLAF‑u i Komisji ze względu na pomówienie na ogólne zasady prawa Unii, a w szczególności na zasadę dobrej administracji ustanowioną w art. 41 karty. Chociaż wnoszący odwołanie powołali się na prawo francuskie na poparcie tej argumentacji, to jednak uczynili to wyraźnie tylko tytułem przykładu.
89 Z tego wynika, że Sąd naruszył prawo, gdy oddalił wspomnianą argumentację jako bezskuteczną.
90 Należy zatem uwzględnić część pierwszą zarzutu drugiego.
91 W konsekwencji, bez konieczności badania drugiego zarzutu szczegółowego części drugiej zarzutu drugiego, części trzeciej zarzutu drugiego oraz zarzutu trzeciego, należy uchylić zaskarżony wyrok w zakresie, w jakim na mocy tego wyroku Sąd oddalił skargę jako bezzasadną w części dotyczącej zadośćuczynienia za krzywdę, jakiej miał doznać H.‑P. Charlot w związku z wszczętym przeciwko niemu postępowaniem karnym przed francuskimi organami wymiaru sprawiedliwości. W pozostałym zakresie odwołanie zostaje oddalone.
VI. W przedmiocie przekazania sprawy Sądowi do ponownego rozpoznania
92 Zgodnie z art. 61 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jeżeli odwołanie jest zasadne, Trybunał uchyla orzeczenie Sądu. Może on zatem wydać orzeczenie ostateczne w sprawie, jeśli stan postępowania na to pozwala, albo skierować sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd.
93 W niniejszym przypadku, jak stwierdzono w ramach badania pierwszego zarzutu szczegółowego części drugiej zarzutu drugiego, Sąd naruszył prawo w pkt 82–92 i 104 zaskarżonego wyroku, ponieważ nie zbadał ani wiarygodności i treści informacji i dowodów zawartych w nocie z dnia 19 marca 2003 r., ani zamiaru, z jakim przekazano te informacje lub dowody francuskim organom wymiaru sprawiedliwości, ani też nie ustalił, czy wspomniane informacje lub dowody mogły uzasadniać wszczęcie postępowania sądowego lub stanowić dowody przydatne w takim dochodzeniu. Ponadto z analizy części pierwszej zarzutu drugiego wynika, że Sąd naruszył prawo w pkt 74–76 zaskarżonego wyroku, gdy oddalił jako bezskuteczną argumentację wnoszących odwołanie zarzucającą OLAF‑owi i Komisji dokonanie pomówienia.
94 Tymczasem w zaskarżonym wyroku Sąd stwierdził brak wystarczająco istotnego naruszenia normy prawa Unii, choć nie zbadał pozostałych przesłanek, które są łącznie konieczne do powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii [zob. podobnie wyroki: z dnia 19 kwietnia 2007 r., Holcim (Deutschland)/Komisja, C‑282/05 P, EU:C:2007:226, pkt 57; z dnia 10 września 2019 r., HTTS/Rada, C‑123/18 P, EU:C:2019:694, pkt 108].
95 W tych okolicznościach Trybunał stoi na stanowisku, że niniejszy spór dotyczący żądania naprawienia krzywdy, jakiej miał doznać H.‑P. Charlot ze względu na wszczęte przeciwko niemu postępowanie karne przed francuskimi organami wymiaru sprawiedliwości, nie pozwala na wydanie ostatecznego orzeczenia i należy przekazać sprawę Sądowi celem ponownego rozpoznania ewentualnego istnienia wystarczająco istotnego naruszenia normy prawa Unii dla powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii. Jeśli to badanie wykaże istnienie takiego naruszenia, Sąd powinien zbadać, czy spełnione zostały pozostałe przesłanki powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii.
VII. W przedmiocie kosztów
96 Ze względu na to, że sprawa zostaje przekazana Sądowi do ponownego rozpoznania, rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów niniejszego postępowania odwoławczego nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
Z powyższych względów Trybunał (piąta izba) orzeka, co następuje:
Wyrok Sądu Unii Europejskiej z dnia 6 kwietnia 2022 r., Planistat Europe i Charlot/Komisja (T735/20, EU:T:2022:220), zostaje uchylony w zakresie, w jakim na mocy tego wyroku Sąd oddalił skargę w części dotyczącej zadośćuczynienia za krzywdę, jakiej miał doznać Hervé-Patrick Charlot w związku z wszczętym przeciwko niemu postępowaniem karnym przed francuskimi organami wymiaru sprawiedliwości.W pozostałym zakresie odwołanie zostaje oddalone.Sprawa zostaje przekazana Sądowi Unii Europejskiej do ponownego rozpoznania.Rozstrzygnięcie o kosztach nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.Podpisy