Sprawa T-135/09
Nexans France SAS
i
Nexans SA
przeciwko
Komisji Europejskiej
Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty wydane w toku kontroli – Akty pośrednie – Niedopuszczalność – Decyzja nakazująca przeprowadzenie kontroli – Obowiązek uzasadnienia – Ochrona życia prywatnego – Poszlaki o wystarczająco poważnym charakterze – Kontrola sądowa
Streszczenie – Wyrok Sądu (ósma izba) z dnia 14 listopada 2012 r.
1. Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Prawo Komisji do przeprowadzania kontroli – Decyzja nakazująca przeprowadzenie kontroli – Obowiązek uzasadnienia – Zakres – Jasne wskazanie poważnych poszlak pozwalających podejrzewać naruszenie – Kontrola sądowa
(rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 20 ust. 4)
2. Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Prawo Komisji do przeprowadzania kontroli – Decyzja nakazująca przeprowadzenie kontroli – Obowiązek uzasadnienia – Zakres – Obowiązek wskazania sektorów objętych zarzucanym naruszeniem – Wyłączenie obowiązku dokładnego określenia rynku, którego dotyczy dochodzenie
(rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 20 ust. 4)
3. Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Prawo Komisji do przeprowadzania kontroli – Granice – Wykorzystanie dokumentów lub informacji do celów dochodzenia – Wykorzystanie ograniczone wyłącznie sektorów działalności wskazanych w decyzji nakazującej przeprowadzenie kontroli
(rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 20 ust. 4)
4. Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Prawo Komisji do przeprowadzania kontroli – Granice – Badanie dokumentów dotyczących zachowań wywołujących skutki poza wspólnym rynkiem – Dopuszczalność – Przesłanki
(rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 20 ust. 4)
5. Postępowanie sądowe – Postępowanie ze sprawami wniesionymi do Sądu – Ochrona przyznana stronom przed czynieniem niewłaściwego użytku z pism procesowych – Zakres – Zapoznawanie się z tymi pismami przez osoby niebędące adwokatami stron – Dopuszczalność – Przesłanki
(instrukcje dla sekretarza Sądu, art. 5 ust. 3, 7)
6. Postępowanie sądowe – Replika – Wymogi formalne – Zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów – Replika odsyłająca do załączonych do niej dokumentów – Dopuszczalność – Przesłanki
(statut Trybunału, art. 21; regulamin postępowania przed Sądem, art. 44 ust. 1 lit. c))
7. Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Akty wywołujące wiążące skutki prawne – Postępowanie administracyjne w przedmiocie zastosowania reguł konkurencji – Środki podjęte w toku kontroli – Akty, których nie można uznać za odrębne od decyzji nakazującej przeprowadzenie kontroli – Niedopuszczalność
(art. 230 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 18 ust. 1, 3, art. 20 ust. 2, 4)
8. Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Pojęcie – Akty wywołujące wiążące skutki prawne – Akty zmieniające sytuację prawną skarżącego – Decyzja odmawiająca możliwości skorzystania z ochrony poufności informacji wymienianych między adwokatem a klientem – Zaliczenie – Przesłanki
(art. 230 WE)
9. Skarga o stwierdzenie nieważności – Właściwość sądu Unii – Żądania wydania nakazu wobec instytucji – Niedopuszczalność
(art. 230 WE)
1. Wymóg ochrony przed arbitralnymi lub dysproporcjonalnymi ingerencjami władzy publicznej w sferę prywatnej działalności osoby, zarówno fizycznej, jak i prawnej, stanowi ogólną zasadę prawa Unii.
W rezultacie, chociaż w decyzji nakazującej przeprowadzenie kontroli na podstawie art. 20 ust. 4 rozporządzenia nr 1/2003 Komisja nie ma obowiązku przekazania adresatowi decyzji w sprawie kontroli wszystkich informacji, jakie posiada na temat domniemanych naruszeń, ani dokonania ścisłej kwalifikacji prawnej tych naruszeń, to ma ona obowiązek jasno wskazać domniemania, jakie zamierza zweryfikować.
Sąd Unii może zatem przeprowadzić kontrolę takiej decyzji w celu upewnienia się, że nie jest ona arbitralna, to jest innymi słowy, że nie została ona wydana w braku okoliczności faktycznych mogących uzasadniać kontrolę. Jako że kontrole podejmowane przez Komisję służą zebraniu dokumentacji koniecznej do sprawdzenia rzeczywistego istnienia i zakresu określonej sytuacji faktycznej i prawnej, na temat której Komisja dysponuje już pewnymi informacjami, sąd Unii powinien upewnić się, że istnieją wystarczająco poważne poszlaki pozwalające podejrzewać naruszenie reguł konkurencji przez dane przedsiębiorstwo.
(por. pkt 40, 42, 43, 72)
2. O ile w decyzji nakazującej przeprowadzenie kontroli na podstawie art. 20 ust. 4 rozporządzenia nr 1/2003 Komisja nie jest zobowiązana do dokładnego określenia rynku, którego dotyczy jej dochodzenie, o tyle powinna ona wystarczająco sprecyzować sektory objęte zarzucanym naruszeniem, którego dotyczy dochodzenie, aby umożliwić z jednej strony danemu przedsiębiorstwu ograniczenie zakresu jego współpracy do działalności tego przedsiębiorstwa związanej z sektorami, w odniesieniu do których Komisja ma wystarczająco poważne poszlaki pozwalające podejrzewać naruszenie reguł konkurencji i uzasadniające ingerencję w sferę prywatnej działalności tego przedsiębiorstwa, a z drugiej strony sądowi Unii zbadanie w danym przypadku wystarczającego charakteru owych poszlak w tym względzie.
(por. pkt 45)
3. W przypadku gdy Komisja przeprowadza kontrolę w pomieszczeniach przedsiębiorstwa na podstawie art. 20 ust. 4 rozporządzenia nr 1/2003, jest ona zobowiązana ograniczyć swe poszukiwania do działalności tego przedsiębiorstwa związanej z sektorami wskazanymi w decyzji nakazującej przeprowadzenie kontroli, a zatem stwierdziwszy, po zbadaniu, że dany dokument lub informacja nie należy do tej działalności, powstrzymać się od jego wykorzystania do celów dochodzenia.
Gdyby bowiem Komisja nie podlegała takiemu ograniczeniu, przede wszystkim miałaby ona w praktyce możliwość w każdym przypadku, gdy dysponuje poszlaką pozwalającą jej podejrzewać, że przedsiębiorstwo naruszyło reguły konkurencji w konkretnej dziedzinie swej działalności, przeprowadzenia kontroli dotyczącej całej tej działalności i mającej ostatecznie na celu wykrycie istnienia wszelkich naruszeń owych reguł, jakich mogło dopuścić się to przedsiębiorstwo, co jest niezgodne z ochroną sfery prywatnej działalności osób prawnych gwarantowaną jako prawo podstawowe w społeczeństwie demokratycznym.
(por. pkt 64, 65)
4. Jak wynika z tytułu rozporządzenia nr 1/2003, uprawnienia przyznane Komisji w drodze tego rozporządzenia mają na celu wprowadzenie w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 WE i 82 WE. Te dwa postanowienia zabraniają przedsiębiorstwom niektórych zachowań w zakresie, w jakim mogą one wpływać na handel między państwami członkowskimi oraz w jakim ich celem lub skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz wspólnego rynku. W związku z tym Komisja może korzystać ze swych uprawnień kontrolnych tylko w celu wykrycia takich zachowań. Komisja nie jest zatem uprawniona do przeprowadzenia kontroli w pomieszczeniach przedsiębiorstwa, jeżeli podejrzewa istnienie porozumienia lub uzgodnionej praktyki, których skutki mają miejsce wyłącznie na rynku lub na kilku rynkach znajdujących się poza obszarem wspólnego rynku. Nic natomiast nie stoi na przeszkodzie zbadaniu przez nią dokumentów dotyczących tych rynków w celu wykrycia zachowań mogących wpływać na handel między państwami członkowskimi i których celem lub skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz wspólnego rynku.
(por. pkt 99)
5. Autorzy opinii prawnej załączonej do pisma procesowego stron, którzy nie są adwokatami stron lub osobami należycie przez strony upoważnionymi do zapoznania się z aktami sprawy, nie mogą być uznani za podmioty trzecie niemające prawa dostępu do akt sprawy w rozumieniu art. 5 ust. 3 i 7 instrukcji dla sekretarza Sądu.
W istocie przepis ten wymaga, aby strona, której udzielono dostępu do dokumentów procesowych innych stron, wykorzystała to prawo tylko w celu obrony własnych interesów z wyłączeniem jakiegokolwiek innego celu.
W związku z tym ujawnienie dokumentów procesowych przez stronę podmiotom trzecim, w sytuacji gdy dokumenty te nie zostały przekazane w celu obrony interesów tej strony, stanowi nadużycie proceduralne. Artykuł 5 ust. 3 i 7 instrukcji dla sekretarza Sądu nie stoi natomiast na przeszkodzie temu, aby strona w sprawie umożliwiła biegłemu zapoznanie się z dokumentem procesowym, jeżeli ma to na celu ułatwienie opracowania przez owego biegłego dokumentu na potrzeby obrony interesów tej strony, wykorzystanego tylko do celów postępowania.
(por. pkt 107–109)
6. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 112, 113)
7. Każda kontrola nakazana na podstawie art. 20 ust. 4 rozporządzenia nr 1/2003 wiąże się z wyborem dokumentów do zbadania i, ewentualnie, do skopiowania oraz z określeniem pytań, jakie należy zadać pracownikom lub przedstawicielom danych przedsiębiorstw w związku z przedmiotu i celem kontroli. To właśnie na podstawie decyzji nakazującej przeprowadzenie kontroli, a nie na podstawie innego odrębnego aktu wydanego podczas kontroli, przedsiębiorstwa te są zobowiązane umożliwić Komisji skopiowanie rozważanych dokumentów i zezwolić swoim pracownikom i przedstawicielom na udzielenie żądanych wyjaśnień.
Należy zatem uznać, że kopii każdego dokumentu i sformułowania każdego pytania w toku kontroli nie można uznać za akty odrębne od decyzji, na podstawie której nakazano przeprowadzenie kontroli, lecz za środki wykonawcze do tej decyzji.
W rezultacie decyzja o sporządzeniu kopii binarnej kilku plików informatycznych i twardego dysku w celu przeprowadzenia ich analizy w biurach Komisji w późniejszym terminie, jak również decyzja o przesłuchaniu pracownika, nie mogą zostać uznane za akty podlegające zaskarżeniu w rozumieniu art. 230 WE.
(por. pkt 121, 125, 132)
8. Decyzja, w której Komisja oddala wniosek o objęcie ochroną z uwagi na poufny charakter informacji wymienianych między adwokatem a klientem dokumentów, których przedstawienia zażądała podczas kontroli nakazanej na podstawie rozporządzenia nr 1/2003, wywołuje skutki prawne w stosunku do danych przedsiębiorstw w zakresie, w jakim odmawia im ona możliwości skorzystania z ochrony przewidzianej w prawie wspólnotowym, oraz ma charakter ostateczny i niezależny od decyzji końcowej, dotyczącej stwierdzenia naruszenia reguł konkurencji.
Jednakże w sytuacji gdy przedsiębiorstwo nie twierdzi, że dokumenty skopiowane przez Komisję lub informacje uzyskane przez nią na podstawie tych aktów korzystały z ochrony przewidzianej w prawie Unii podobnej do ochrony, jaką objęto poufny charakter informacji wymienianych między adwokatem a klientem, Komisja, postanawiając skopiować te dokumenty i zwracając się do skarżących o przedstawienie tych informacji, nie wydaje decyzji odmawiającej skarżącym możliwości skorzystania z tej ochrony.
W takiej sytuacji podjęta przez Komisję decyzja o skopiowaniu dokumentów lub pozyskaniu informacji od pracowników przedsiębiorstwa nie może zostać uznana za akt podlegający zaskarżeniu w rozumieniu art. 230 WE.
(por. pkt 128, 129, 132)
9. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 136)