Sprawa C‑314/18
SF
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez rechtbank Amsterdam)
Wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 11 marca 2020 r.
Odesłanie prejudycjalne – Współpraca sądowa w sprawach karnych – Decyzja ramowa 2002/584/WSiSW – Europejski nakaz aresztowania – Artykuł 5 pkt 3 – Uzależnienie przekazania od gwarancji, że osoba, której dotyczy europejski nakaz aresztowania, zostanie ponownie przekazana do wykonującego nakaz państwa członkowskiego w celu odbycia tam kary pozbawienia wolności lub wykonania środka zabezpieczającego polegającego na pozbawieniu wolności orzeczonych w wydającym nakaz państwie członkowskim – Moment ponownego przekazania – Decyzja ramowa 2008/909/WSiSW – Artykuł 3 ust. 3 – Zakres stosowania – Artykuł 8 – Dostosowanie kary orzeczonej w wydającym nakaz państwie członkowskim – Artykuł 25 – Wykonanie kary w ramach art. 5 pkt 3 decyzji ramowej 2002/584/WSiSW
1. Współpraca sądowa w sprawach karnych – Decyzja ramowa w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi – Przekazanie obywatela lub osoby mającej miejsce zamieszkania w wykonującym nakaz państwie członkowskim – Gwarancje ze strony wydającego nakaz państwa członkowskiego – Ponowne przekazanie osoby, której dotyczy europejski nakaz aresztowania, do wykonującego nakaz państwa członkowskiego w celu odbycia tam orzeczonej wobec niej kary pozbawienia wolności – Moment ponownego przekazania – Prawomocny wyrok skazujący – Wyjątek
[decyzja ramowa Rady 2002/584, zmieniona decyzją ramową 2009/299, art. 1 ust. 3, art. 5 pkt 3; decyzja ramowa 2008/909, zmieniona decyzją ramową 2009/299, art. 1 lit. a), art. 3 ust. 3, art. 4, 25]
(zob. pkt 44, 48–54, 56, 59–62; pkt 1 sentencji)
2. Współpraca sądowa w sprawach karnych – Decyzja ramowa 2008/909 w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do wyroków w sprawach karnych – Wykonywanie kar w następstwie europejskiego nakazu aresztowania – Wykonywanie kar w przypadku ponownego przekazania osoby, której dotyczy europejski nakaz aresztowania, do wykonującego nakaz państwa członkowskiego w celu odbycia tam orzeczonej wobec niej kary pozbawienia wolności – Dostosowanie kary orzeczonej w wydającym nakaz państwie członkowskim – Warunki
[decyzja ramowa Rady 2002/584, zmieniona decyzją ramową 2009/299, art. 5 pkt 3; decyzja ramowa 2008/909, zmieniona decyzją ramową 2009/299, art. 8 ust. 2, art. 25]
(zob. pkt 65–68; pkt 2 sentencji)
Streszczenie
W wyroku w sprawie SF (Europejski nakaz aresztowania – Gwarancja ponownego przekazania do wykonującego nakaz państwa członkowskiego) (C‑314/18) wydanym w dniu 11 marca 2020 r. Trybunał orzekł, po pierwsze, że w przypadku gdy wykonujące nakaz państwo członkowskie uzależnia przekazanie, do celów przeprowadzenia postępowania karnego, osoby, która jest jego obywatelem lub w którym ma miejsce zamieszkania, od gwarancji, że osoba ta zostanie ponownie przekazana do wykonującego nakaz państwa członkowskiego w celu odbycia tam kary pozbawienia wolności, państwo to jest zobowiązane przekazać tę osobę natychmiast po uprawomocnieniu się wyroku skazującego. Inaczej może być wyłącznie wtedy, gdy konkretne powody związane z poszanowaniem prawa do obrony osoby, której dotyczy europejski nakaz aresztowania, lub zapewnieniem prawidłowego przebiegu postępowania sprawiają, że obecność tej osoby w wydającym nakaz państwie członkowskim jest niezbędna aż do czasu, gdy wszelkie inne postępowania w sprawie przestępstwa stanowiącego podstawę europejskiego nakazu aresztowania zostaną prawomocnie zakończone. Po drugie, Trybunał orzekł, że wykonujące nakaz państwo członkowskie może w celu wykonania kary pozbawienia wolności lub środka zabezpieczającego polegającego na pozbawieniu wolności dostosować wymiar tej kary tylko w ściśle określonych warunkach ustanowionych w art. 8 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909(1).
Wyrok ten został wydany w ramach wykonania w Niderlandach europejskiego nakazu aresztowania, wydanego przez sędziego brytyjskiego, w celu prowadzenia postępowania karnego przeciwko obywatelowi niderlandzkiemu. W Niderlandach prokurator zwrócił się do wydającego nakaz organu sądowego o udzielenie gwarancji, o której mowa w art. 5 ust. 3 decyzji ramowej 2002/584(2), polegającej na zobowiązaniu do zagwarantowania – przed przekazaniem osoby, której dotyczy europejski nakaz aresztowania – że osoba ta zostanie ponownie przekazana do wykonującego nakaz państwa członkowskiego w celu odbycia tam orzeczonej kary pozbawienia wolności lub środka zabezpieczającego polegającego na pozbawieniu wolności(3). W odpowiedzi ministerstwo spraw wewnętrznych Zjednoczonego Królestwa wskazało, że w razie skazania zainteresowanego na karę pozbawienia wolności w Zjednoczonym Królestwie zostanie on ponownie przekazany do Niderlandów po zakończeniu postępowania karnego oraz wszelkich innych postępowań w sprawie przestępstwa będącego podstawą europejskiego nakazu aresztowania. Ministerstwo to wyjaśniło ponadto, że przekazanie na mocy decyzji ramowej 2002/584 nie pozwala na zmianę w Niderlandach wymiaru kary, która zostanie ewentualnie nałożona w Zjednoczonym Królestwie.
W pierwszej kolejności, co się tyczy momentu, w którym osoba, której dotyczy europejski nakaz aresztowania, którego wykonanie jest uzależnione od udzielenia gwarancji w rozumieniu art. 5 pkt 3 decyzji ramowej 2002/584, powinna zostać ponownie przekazana do wykonującego nakaz państwa członkowskiego w celu odbycia tam kary pozbawienia wolności lub wykonania środka zabezpieczającego polegającego na pozbawieniu wolności orzeczonych w wydającym europejski nakaz aresztowania państwie członkowskim, Trybunał wskazał przede wszystkim, że wspomniany przepis nie precyzuje wspomnianego momentu. Podkreślił on jednak znaczenie, jakie prawodawca Unii przywiązuje, zarówno we wspomnianym przepisie, jak i w decyzji ramowej 2008/909, do zwiększenia szans resocjalizacji osoby będącej obywatelem państwa członkowskiego wykonującego nakaz lub mającej w tym państwie miejsce zamieszkania, polegającego na tym, że osoba ta może odbyć na jego terytorium karę pozbawienia wolności lub środka zabezpieczającego polegającego na pozbawieniu wolności orzeczonych w wydającym nakaz państwie członkowskim po jej przekazaniu na podstawie europejskiego nakazu aresztowania. Trybunał podkreślił, jak ważne jest w takiej sytuacji, aby wydające nakaz państwo członkowskie ponownie przekazało tę osobę natychmiast po uprawomocnieniu się wyroku skazującego. Trybunał wyjaśnił jednak, że w sytuacji, gdyby okazało się w tym momencie, że obecność tej osoby jest wymagana w wydającym państwie członkowskim ze względu na inne postępowania w sprawie przestępstwa stanowiącego podstawę europejskiego nakazu aresztowania, cel polegający na ułatwieniu resocjalizacji osoby skazanej należy wyważyć zarówno ze skutecznością postępowania karnego, jak i z poszanowaniem prawa do obrony osoby, której dotyczy wniosek.
W drugiej kolejności, w odniesieniu do przewidzianej w art. 8 ust. 2 decyzji ramowej 2008/909 możliwości dostosowania przez właściwy organ wykonującego nakaz państwa członkowskiego kary orzeczonej w wydającym nakaz państwie członkowskim, Trybunał przypomniał, że przepis ten ściśle reguluje tę kwestię, wyjaśniając, że rzeczony art. 8 przewiduje jedyne wyjątki od zasadniczego obowiązku polegającego na uznaniu przekazanego wyroku i wykonania kary, której czas trwania i rodzaj odpowiadają czasowi trwania i rodzajowi przewidzianym w wyroku wydanym w wydającym nakaz państwie członkowskim. Trybunał odrzucił zatem wykładnię art. 25 decyzji ramowej 2008/909(4), zgodnie z którą w przypadku osoby przekazanej na podstawie gwarancji ponownego przekazania dozwolone byłoby dostosowanie kary przez wykonujące nakaz państwo członkowskie poza przypadkami przewidzianymi w art. 8 ust. 2 tej decyzji ramowej.