Wyrok Sądu (czwarta izba) z dnia 16 września 2013 r. – Keramag Keramische Werke i in. przeciwo Komisji

(sprawy połączone T‑379/10 i T‑381/10)

Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Belgijski, niemiecki, francuski, włoski, niderlandzki i austriacki rynek instalacji sanitarnych do łazienek – Decyzja stwierdzająca naruszenie art. 101 TFUE i art. 53 porozumienia EOG – Koordynacja podwyżek cen i wymiana mających szczególne znaczenie informacji handlowych – Czas trwania naruszenia – Prawo do obrony – Dostęp do akt – Możliwość przypisania zachowania noszącego znamiona naruszenia

1.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Kontrola sądowa – Nieograniczone prawo orzekania sądu Unii – Zakres – Uwzględnienie wytycznych w sprawie metody ustalania grzywien – Granice – Poszanowanie ogólnych zasad prawa (art. 261 TFUE, 263 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 31; komunikat Komisji 2006/C 210/02) (por. pkt 34, 331, 332, 339, 340, 345)

2.                     Postępowanie sądowe – Środki dowodowe – Swobodna ocena dokonywana przez Sąd (regulamin postępowania przed Sądem, art. 65, 66) (por. pkt 40)

3.                     Postępowanie sądowe – Skarga wszczynająca postępowanie – Wymogi formalne – Zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów – Brak – Niedopuszczalność [statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 21 akapit pierwszy; regulamin postępowania przed Sądem, art. 44 § 1 lit. c)] (por. pkt 41, 286, 287)

4.                     Skarga o stwierdzenie nieważności – Przesłanki dopuszczalności – Interes prawny – Badanie z urzędu przez sąd (art. 263 TFUE; regulamin postępowania przed Sądem, art. 113) (por. pkt 44)

5.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Uzgodniona praktyka – Pojęcie – Koordynacja i współpraca niezgodna z obowiązkiem określenia przez każde przedsiębiorstwo w sposób autonomiczny jego zachowania na rynku – Wymiana informacji między konkurentami – Cel lub skutek antykonkurencyjny – Domniemanie – Przesłanki (art. 101 ust. 1 TFUE) (por. pkt 51–59, 91, 92, 135, 150, 221, 282)

6.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Zakaz – Naruszenia – Porozumienia i uzgodnione praktyki stanowiące jednolite naruszenie – Przypisanie odpowiedzialności przedsiębiorstwu z uwagi na uczestnictwo w naruszeniu rozpatrywanym jako całość – Przesłanki – Wystarczający do powstania odpowiedzialności przedsiębiorstwa charakter milczącej zgody bez otwartego zdystansowania się lub zawiadomienia właściwych organów administracyjnych (art. 101 ust. 1 TFUE) (por. pkt 70–73, 77, 82, 136)

7.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Kontrola sądowa – Granice (art. 101 ust. 1 TFUE, art. 263 TFUE) (por. pkt 95–97)

8.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Środek dowodowy – Posłużenie się zbiorem poszlak – Wymagana moc dowodowa poszczególnych poszlak – Przedstawienie przez Komisję oświadczeń innych przedsiębiorstw, którym zarzucono naruszenie – Moc dowodowa (art. 101 ust. 1 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 2) (por. pkt 99–108)

9.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Poszanowanie prawa do obrony – Dostęp do akt – Zakres (art. 101 ust. 1 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 27 ust. 2) (por. pkt 116, 161, 261–266)

10.                     Postępowanie sądowe – Podnoszenie nowych zarzutów w toku postępowania – Zarzut podniesiony po raz pierwszy na etapie repliki – Niedopuszczalność (regulamin postępowania przed Sądem, art. 48 § 2) (por. pkt 205)

11.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Uprawnienia Komisji – Stwierdzenie naruszenia, które już ustało – Uzasadniony interes w dokonaniu stwierdzenia – Znaczenie dla zrozumienia funkcjonowania kartelu jako całości (art. 101 ust. 1 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 7 ust. 1) (por. pkt 249–253)

12.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Pismo w sprawie przedstawienia zarzutów – Konieczna treść – Poszanowanie prawa do obrony – Jasne wskazanie stron, na które może zostać nałożona grzywna, oraz tego, w jakim charakterze zostały one oskarżone (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 27 ust. 1) (por. pkt 267, 268, 301)

13.                     Konkurencja – Normy Unii – Naruszenia – Przypisanie – Spółka dominująca i spółki zależne – Jednostka gospodarcza – Kryteria oceny – Domniemanie decydującego wpływu wywieranego na spółki zależne przez spółkę dominującą posiadającą 100% ich kapitału – Obowiązek obalenia przez spółkę matkę domniemania faktycznego wykonywania uprawnień kierowniczych spółki zależnej (art. 101 TFUE, 102 TFUE) (por. pkt 298–300, 302–304, 310–312, 316, 320)

14.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Okoliczności łagodzące – Zachowanie odmienne od uzgodnionego w ramach kartelu – Ograniczony udział – Przesłanki (art. 101 ust. 1 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2, 3; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 29) (por. pkt 352)

15.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Metoda obliczania zdefiniowana przez wydane przez Komisję wytyczne – Obliczanie kwoty podstawowej grzywny – Uwzględnienie cech naruszenia traktowanego całościowo (art. 101 ust. 1 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2, 3; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 13, 21–23) (por. pkt 357, 361)

Przedmiot

Tytułem głównym żądanie stwierdzenia nieważności części decyzji Komisji C(2010) 4185 wersja ostateczna z dnia 23 czerwca 2010 r. dotyczącej postępowania przewidzianego w art. 101 TFUE oraz art. 53 porozumienia EOG (sprawa COMP/39092 – Instalacje sanitarne do łazienek), a także – tytułem ewentualnym – żądanie obniżenia kwoty grzywny nałożonej na skarżące w tej decyzji

Sentencja

1) Stwierdza się nieważność art. 1 ust. 1 pkt 6 decyzji Komisji C(2010) 4185 wersja ostateczna z dnia 23 czerwca 2010 r. dotyczącej postępowania przewidzianego w art. 101 TFUE oraz art. 53 porozumienia EOG (sprawa COMP/39092 – Instalacje sanitarne do łazienek) w zakresie, w jakim Komisja Europejska uznała w niej, po pierwsze, że spółki Allia SAS i Produits Céramique de Touraine SA uczestniczyły w naruszeniu dotyczącym kartelu na rynku francuskim w okresie od 25 lutego 2004 r. do 9 listopada 2004 r., a po drugie, że spółka Pozzi Ginori SpA uczestniczyła w naruszeniu dotyczącym kartelu na rynku włoskim w okresie innym niż od 14 maja 1996 r. do 9 marca 2001 r.

2) Stwierdza się nieważność art. 2 ust. 7 decyzji C(2010) 4185 wersja ostateczna w zakresie, w jakim łączna kwota grzywny nałożonej na Keramag Keramische Werke AG, Koralle Sanitärprodukte GmbH, Koninklijke Sphinx BV, Pozzi Ginori i Sanitec Europe Oy przekracza 50 580 701 EUR.

3) W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.

4) Keramag Keramische Werke, Koralle Sanitärprodukte, Koninklijke Sphinx, Allia, Produits Céramique de Touraine, Pozzi Ginori i Sanitec Europe pokrywają trzy czwarte własnych kosztów.

5) Komisja pokrywa jedną czwartą kosztów poniesionych przez Keramag Keramische Werke, Koralle Sanitärprodukte, Koninklijke Sphinx, Allia, Produits Céramique de Touraine, Pozzi Ginori i Sanitec Europe, a także własne koszty.