Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (τέταρτο πενταμελές τμήμα)
της 30ής Μαρτίου 2022 – Cathay Pacific Airways κατά Επιτροπής
(Υπόθεση T‑343/17) (1)
«Ανταγωνισμός – Συμπράξεις – Αγορά αεροπορικών μεταφορών φορτίου – Απόφαση με την οποία διαπιστώνεται παράβαση του άρθρου 101 ΣΛΕΕ, του άρθρου 53 της Συμφωνίας για τον ΕΟΧ και του άρθρου 8 της Συμφωνίας μεταξύ της Κοινότητας και της Ελβετίας σχετικά με τις αεροπορικές μεταφορές – Συντονισμός στοιχείων τιμολόγησης των υπηρεσιών αεροπορικών μεταφορών φορτίου (επίναυλος καυσίμων, πρόσθετα τέλη ασφαλείας, καταβολή συναφούς προμήθειας) – Ανταλλαγή πληροφοριών – Εδαφική αρμοδιότητα της Επιτροπής – Δικαιώματα άμυνας – Παραγραφή – Εξαναγκασμός από το κράτος – Ενιαία και διαρκής παράβαση – Ποσό του προστίμου – Αξία των πωλήσεων – Σοβαρότητα της παράβασης – Ελαφρυντικές περιστάσεις – Ενθάρρυνση της αντίθετης προς τον ανταγωνισμό συμπεριφοράς από τις δημόσιες αρχές – Ιδιαιτέρως περιορισμένη συμμετοχή – Αναλογικότητα – Πλήρης δικαιοδοσία»
1. Ανταγωνισμός – Μεταφορές – Κανόνες ανταγωνισμού – Αεροπορικές μεταφορές – Κανονισμός 411/2004 – Πεδίο εφαρμογής – Δρομολόγια Ένωσης-τρίτων χωρών και δρομολόγια εντός του ΕΟΧ πλην των δρομολογίων Ένωσης-τρίτων χωρών – Υπηρεσίες αεροπορικών μεταφορών φορτίου σε πτήσεις επιστροφής – Εμπίπτουν
(Άρθρα 101 και 102 ΣΛΕΕ· άρθρα 53 και 54, παράρτημα XIII και πρωτόκολλο 21 της Συμφωνίας για τον ΕΟΧ, όπως τροποποιήθηκαν με την απόφαση 40/2005 της Μικτής Επιτροπής του ΕΟΧ· κανονισμοί του Συμβουλίου 1/2003, άρθρο 32, στοιχείο γʹ, και 411/2004, άρθρα 1 και 3)
(βλ. σκέψεις 79-94)
2. Ανταγωνισμός – Κανόνες της Ένωσης – Κατά τόπον πεδίο εφαρμογής – Αρμοδιότητα της Επιτροπής – Επιτρεπτή βάσει του δημοσίου διεθνούς δικαίου – Εφαρμογή ή ουσιαστικές επιπτώσεις των καταχρηστικών πρακτικών εντός του ΕΟΧ – Εναλλακτικές δυνατότητες – Κριτήριο του άμεσου, ουσιαστικού και προβλέψιμου αποτελέσματος – Περιεχόμενο σε περίπτωση συμπεριφοράς που έχει ως αντικείμενο τον περιορισμό του ανταγωνισμού
(Άρθρο 101 ΕΚ· Συμφωνία για τον ΕΟΧ, άρθρο 53)
(βλ. σκέψεις 96-98, 112, 114-123, 134-136, 151-153, 162-170, 178)
3. Προσφυγή ακυρώσεως – Λόγοι – Αναρμοδιότητα του οργάνου που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη – Αυτεπάγγελτη εξέταση από τον δικαστή της Ένωσης – Προϋπόθεση – Τήρηση της αρχής της εκατέρωθεν ακροάσεως
(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ)
(βλ. σκέψεις 192, 193)
4. Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Παραγραφή – Αναστολή – Ανασταλτικό αποτέλεσμα εκκρεμούς ένδικης διαδικασίας – Περιεχόμενο – Αποτέλεσμα erga omnes – Δεν υφίσταται – Συνέπεια – Καθορισμός με βάση το αντικείμενο της διαφοράς
(Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρα 23 και 25 § 6)
(βλ. σκέψεις 228, 229, 235)
5. Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Εξουσίες της Επιτροπής – Εξουσία έκδοσης αποφάσεως περί διαπίστωσης παράβασης κατόπιν επέλευσης της παραγραφής που ισχύει για την επιβολή κυρώσεων κατά την έννοια του κανονισμού 1/2003 – Προϋπόθεση – Ύπαρξη εννόμου συμφέροντος για μια τέτοια διαπίστωση
(Άρθρο 101 ΕΚ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρα 7 και 25)
(βλ. σκέψεις 230, 246)
6. Προσφυγή ακυρώσεως – Αντικείμενο – Απόφαση με την οποία διαπιστώνεται παράβαση των κανόνων του ανταγωνισμού η οποία διαπράχθηκε από πλείονες αποδέκτες – Στοιχεία σχετικά με άλλους αποδέκτες πλην της προσφεύγουσας, τα οποία δεν προσβλήθηκαν ή προσβλήθηκαν εκπροθέσμως – Αποκλείονται – Συνέπεια – Λήψη υπόψη εκείνων μόνον των σχετικών με την προσφεύγουσα στοιχείων του διατακτικού και της αιτιολογίας της αποφάσεως τα οποία είναι αναγκαία προς θεμελίωσή της
(Άρθρα 101, 263 και 288, εδ. 4, ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρα 7 και 25)
(βλ. σκέψεις 237-242)
7. Συμπράξεις – Απαγόρευση – Παραβάσεις – Συμφωνίες και εναρμονισμένες πρακτικές που συνιστούν ενιαία παράβαση – Έννοια – Παραβατικές πρακτικές και ενέργειες οι οποίες εντάσσονται σε ένα συνολικό σχέδιο με ενιαίο στόχο – Εκτίμηση – Κριτήρια – Ταυτότητα αντικειμένου και υποκειμένων – Απαίτηση να υπάρχει σχέση συμπληρωματικότητας μεταξύ των διαφόρων επίμαχων ενεργειών – Δεν υφίσταται
(Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· Συμφωνία για τον ΕΟΧ, άρθρο 53· Συμφωνία ΕΚ-Ελβετίας σχετικά με τις αεροπορικές μεταφορές, άρθρο 8)
(βλ. σκέψεις 270-273, 283-287)
8. Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Απόφαση της Επιτροπής με την οποία διαπιστώνεται παράβαση – Η Επιτροπή φέρει το βάρος αποδείξεως της παράβασης και της διάρκειάς της – Περιεχόμενο της έννοιας του βάρους αποδείξεως – Διαρκής και ενιαία παράβαση – Γνώση ή δυνατότητα πρόβλεψης του συνολικού σχεδίου της σύμπραξης και των βασικών του στοιχείων – Δέσμη ενδείξεων
(Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· Συμφωνία για τον ΕΟΧ, άρθρο 53· Συμφωνία ΕΚ-Ελβετίας σχετικά με τις αεροπορικές μεταφορές, άρθρο 8· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 §§ 2 και 3)
(βλ. σκέψεις 348-350, 369-373)
9. Ανταγωνισμός – Κανόνες της Ένωσης – Καθ’ ύλην πεδίο εφαρμογής – Συμπεριφορά η οποία έχει επιβληθεί δυνάμει κρατικών μέτρων – Δεν εμπίπτει – Προϋποθέσεις – Ύπαρξη κρατικού εξαναγκασμού ικανού να αποκλείσει κάθε αυτόνομη συμπεριφορά των επιχειρήσεων – Η επιχείρηση που την επικαλείται φέρει το βάρος αποδείξεως – Περιεχόμενο της έννοιας του βάρους αποδείξεως
(Άρθρα 101 και 102 ΣΛΕΕ)
(βλ. σκέψεις 391-395, 410-415)
10. Ανταγωνισμός – Κανόνες της Ένωσης – Καθ’ ύλην πεδίο εφαρμογής – Συμπεριφορά η οποία έχει επιβληθεί δυνάμει κρατικών μέτρων – Δεν εμπίπτει – Έννοια – Κρατικός εξαναγκασμός εκ μέρους τρίτης χώρας – Δεν ασκεί επιρροή – Επιτρεπτό βάσει του δημοσίου διεθνούς δικαίου
(Άρθρα 101 και 102 ΣΛΕΕ)
(βλ. σκέψεις 458-460, 464-467)
11. Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Προσδιορισμός – Καθορισμός του βασικού ποσού – Προσδιορισμός της αξίας των πωλήσεων – Πραγματοποιηθείσες πωλήσεις που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την παράβαση – Σύμπραξη στον τομέα των υπηρεσιών αεροπορικών μεταφορών φορτίου – Σύμπραξη που αφορά πλείονα στοιχεία της τιμολόγησης των υπηρεσιών μεταφοράς φορτίου – Λήψη υπόψη του συνολικού ποσού των πωλήσεων που συνδέονται με τις πωλήσεις μεταφοράς φορτίου – Επιτρέπεται – Παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας – Δεν συντρέχει
(Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· Συμφωνία για τον ΕΟΧ, άρθρο 53· Συμφωνία ΕΚ-Ελβετίας σχετικά με τις αεροπορικές μεταφορές, άρθρο 8· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 §§ 2 και 3· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής, σημεία 6 και 13)
(βλ. σκέψεις 518-526, 528-542)
12. Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Προσδιορισμός – Καθορισμός του βασικού ποσού – Προσδιορισμός της αξίας των πωλήσεων – Λήψη υπόψη μόνον της αξίας των πωλήσεων που πραγματοποιήθηκαν σε άμεση ή έμμεση σχέση με την παράβαση εντός του οικείου γεωγραφικού τομέα – Πωλήσεις που πραγματοποιήθηκαν εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου – Σύμπραξη στον τομέα των υπηρεσιών αεροπορικών μεταφορών φορτίου – Λήψη υπόψη της αξίας των πωλήσεων σε σχέση με υπηρεσίες υπηρεσιών μεταφορών φορτίου σε πτήσεις επιστροφής – Επιτρέπεται
(Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· Συμφωνία για τον ΕΟΧ, άρθρο 53· Συμφωνία ΕΚ-Ελβετίας σχετικά με τις αεροπορικές μεταφορές, άρθρο 8· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής, σημείο 13)
(βλ. σκέψεις 549-569)
13. Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Προσδιορισμός – Καθορισμός του βασικού ποσού – Σοβαρότητα της παραβάσεως – Κριτήρια εκτιμήσεως – Φύση της παράβασης – Οριζόντια σύμπραξη σε σχέση με την τιμολόγηση – Εγγενής σοβαρότητα τέτοιας παράβασης ικανή να δικαιολογήσει την επιλογή υψηλού συντελεστή σοβαρότητας
(Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· Συμφωνία για τον ΕΟΧ, άρθρο 53· Συμφωνία ΕΚ-Ελβετίας σχετικά με τις αεροπορικές μεταφορές, άρθρο 8· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 §§ 2 και 3· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής, σημεία 19 έως 23)
(βλ. σκέψεις 576-581)
14. Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Προσδιορισμός – Δικαστικός έλεγχος – Πλήρης δικαιοδοσία του δικαστή της Ένωσης – Περιεχόμενο – Όρια – Τήρηση της αρχής της απαγόρευσης των διακρίσεων – Λήψη υπόψη των κατευθυντήριων γραμμών για τον υπολογισμό των προστίμων
(Άρθρο 261 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 31· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής)
(βλ. σκέψεις 640-646)
Διατακτικό
Το Γενικό Δικαστήριο αποφασίζει:
1) | | Ακυρώνει το άρθρο 1, παράγραφοι 1, στοιχείο ζʹ, και 4, στοιχείο ζʹ, της αποφάσεως C(2017) 1742 final της Επιτροπής, της 17ης Μαρτίου 2017, σχετικά με διαδικασία εφαρμογής του άρθρου 101 ΣΛΕΕ, του άρθρου 53 της Συμφωνίας ΕΟΧ και του άρθρου 8 της συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και της Ελβετικής Συνομοσπονδίας (Υπόθεση AT.39258 – Αερομεταφορές εμπορευμάτων). |
2) | | Ορίζει σε 47 040 000 ευρώ το ποσό του προστίμου που επιβάλλεται στην Cathay Pacific Airways Ltd με το άρθρο 3, στοιχείο ζʹ, της ως άνω αποφάσεως. |
3) | | Απορρίπτει την προσφυγή κατά τα λοιπά. |
4) | | Η Cathay Pacific Airways φέρει το ένα τρίτο των δικαστικών εξόδων της. |
5) | | Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φέρει τα δικαστικά έξοδά της και τα δύο τρίτα των δικαστικών εξόδων της Cathay Pacific Airways. |