Sprawa C‑249/13

Khaled Boudjlida

przeciwko

Préfet des Pyrénées-Atlantiques

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym

złożony przez tribunal administratif de Pau)

Odesłanie prejudycjalne – Wizy, azyl, imigracja i inne polityki związane ze swobodnym przepływem osób – Dyrektywa 2008/115/WE – Powrót nielegalnie przebywających obywateli państwa trzeciego – Zasada przestrzegania prawa do obrony – Prawo nielegalnie przebywającego obywatela państwa trzeciego do bycia wysłuchanym przed wydaniem decyzji mogącej naruszyć jego interesy – Decyzja nakazująca powrót – Prawo do bycia wysłuchanym przed wydaniem decyzji nakazującej powrót – Treść tego prawa

Streszczenie – wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 11 grudnia 2014 r.

1.        Prawa podstawowe – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Prawo do dobrej administracji – Prawo do bycia wysłuchanym – Prawo nieegzekwowalne wobec państw członkowskich

[Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 41 ust. 2 lit. a)]

2.        Kontrole graniczne, azyl i imigracja – Polityka imigracyjna – Powrót nielegalnie przebywających obywateli państwa trzeciego – Obywatel podlegający postępowaniu w sprawie powrotu w rozumieniu dyrektywy 2008/115 – Prawo do bycia wysłuchanym przed przyjęciem decyzji nakazującej powrót – Zakres – Granice

(dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115, art. 5, 6)

1.        Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 30–33)

2.        Prawo do bycia wysłuchanym w toku każdego postępowania, w kształcie mającym zastosowanie w ramach dyrektywy 2008/115 w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich, a w szczególności jej art. 6, należy interpretować w ten sposób, że w przypadku nielegalnie przebywającego obywatela państwa trzeciego obejmuje ono prawo do przedstawienia wyjaśnień co do legalności pobytu przed wydaniem decyzji nakazującej powrót, wypowiedzenia się w kwestii ewentualnego zastosowania art. 5 i art. 6 ust. 2–5 tej dyrektywy, a także warunków, w jakich ma się odbyć jego wyjazd.

Prawa do bycia wysłuchanym w toku każdego postępowania, w kształcie mającym zastosowanie w ramach dyrektywy 2008/115, a w szczególności jej art. 6, nie należy natomiast interpretować w ten sposób, że właściwy organ krajowy ma obowiązek poinformować takiego obywatela o zamiarze wydania decyzji nakazującej powrót przed przeprowadzeniem przesłuchania w celu wydania takiej decyzji, powiadomić go o elementach, na których zamierza oprzeć swoją decyzję, czy też wyznaczyć mu czas do namysłu przed wysłuchaniem jego wyjaśnień, o ile obywatel ów ma możliwość przedstawienia, w sposób użyteczny i skuteczny, swego stanowiska w przedmiocie nielegalności pobytu oraz powodów mogących na podstawie prawa krajowego uzasadniać odstąpienie przez ten organ od wydania decyzji nakazującej powrót.

Prawo do bycia wysłuchanym w toku każdego postępowania, w kształcie mającym zastosowanie w ramach dyrektywy 2008/115, a w szczególności jej art. 6, należy interpretować w ten sposób, że przebywający nielegalnie obywatel państwa członkowskiego może, przed wydaniem przez właściwy organ krajowy decyzji nakazującej powrót, skorzystać w trakcie przesłuchania przed tym organem z pomocy doradcy prawnego, pod warunkiem że korzystanie z tego prawa nie wpłynie negatywnie na prawidłowy przebieg postępowania w sprawie powrotu ani nie zakłóci skutecznej realizacji przepisów dyrektywy 2008/115.

Jednakże prawo do bycia wysłuchanym w toku każdego postępowania, w kształcie mającym zastosowanie w ramach dyrektywy 2008/115, a w szczególności jej art. 6, należy interpretować w ten sposób, że nie wynika z niego obowiązek pokrycia przez państwa członkowskie kosztów tej pomocy w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej.

(por. pkt 68–71; sentencja)