Language of document : ECLI:EU:T:2012:626

Sprawa T‑541/10

Anotati Dioikisi Enoseon Dimosion Ypallilon (ADEDY) i in.

przeciwko

Radzie Unii Europejskiej

Skarga o stwierdzenie nieważności – Decyzje skierowane do państwa członkowskiego w celu likwidacji nadmiernego deficytu – Brak bezpośredniego oddziaływania – Niedopuszczalność

Streszczenie – Postanowienie Sądu (pierwsza izba) z dnia 27 listopada 2012 r.

1.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Bezpośrednie oddziaływanie – Kryteria – Decyzja Rady wzywająca państwo członkowskie do podjęcia środków mających na celu likwidację nadmiernego deficytu – Skarga wniesiona przez konfederację związków zawodowych oraz przez członków tej konfederacji – Brak bezpośredniego oddziaływania – Niedopuszczalność

(art. 263 akapit czwarty TFUE; rozporządzenie Rady nr 1467/97, art. 5)

2.      Unia Europejska – Kontrola sądowa zgodności z prawem aktów instytucji – Akty wymagające krajowych środków wykonawczych – Możliwość zażądania przez osoby fizyczne lub prawne złożenia wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w zakresie oceny ich ważności – Obowiązek państw członkowskich polegający na ustanowieniu środków niezbędnych do zapewnienia skutecznej ochrony prawnej – Wniesienie skargi o stwierdzenie nieważności do sądu Unii w przypadku braku możliwości ich zaskarżenia przed sądem krajowym – Wyłączenie

(art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE; art. 263 TFUE, 267 TFUE, 277 TFUE)

1.      Warunek ustanowiony w art. 263 akapit czwarty WE, zgodnie z którym będąca przedmiotem skargi decyzja musi dotyczyć bezpośrednio osoby fizycznej lub prawnej, wymaga łącznego spełnienia dwóch kryteriów, mianowicie, by, po pierwsze, zaskarżony środek wywoływał bezpośredni wpływ na sytuację prawną jednostki i, po drugie, nie pozostawiał żadnej uznaniowości adresatom, których obowiązkiem jest go wykonać, co ma mieć charakter automatyczny i wynikać z samych przepisów prawa Unii Europejskiej, bez stosowania innych przepisów pośrednich.

W rezultacie decyzja Rady wzywająca państwo członkowskie do podjęcia środków mających na celu likwidację nadmiernego deficytu nie dotyczy bezpośrednio konfederacji związków zawodowych, której członkami są federacje związków pracowników zatrudnionych w publicznych osobach prawnych, ani członków tej konfederacji.

W istocie przepis tej decyzji dotyczący środków, jakie ma podjąć państwo członkowskie w celu zmniejszenia nadmiernego deficytu, zważywszy, że zobowiązuje dane państwo członkowskie do realizacji celu budżetowego, a mianowicie do zaoszczędzenia określonej kwoty w skali roku poprzez obniżenie dodatkowych elementów wynagrodzenia wypłacanych urzędnikom służby cywilnej bez określenia sposobów przeprowadzenia tej obniżki ani kategorii urzędników cywilnych, których będzie ona dotyczyć, nie wywołuje bezpośredniego wpływu na sytuację prawną skarżących, gdyż przy jego wykonywaniu władze tego państwa członkowskiego dysponują znacznymi uprawnieniami dyskrecjonalnymi.

Podobnie przepis omawianej decyzji zobowiązujący wspomniane państwo członkowskie do uchwalenia ustawy służącej reformie systemu emerytalnego w celu zapewnienia jego stabilności w średnim i długim okresie, zważywszy na to, że do jego wykonania niezbędne jest przyjęcie takiej ustawy i że pozostawia on władzom owego państwa członkowskiego szerokie pole uznaniowości w zakresie treści tej ustawy, pod warunkiem zapewnienia stabilności systemu emerytalnego w średnim i długim okresie, nie dotyczy skarżących bezpośrednio, gdyż jedynie ta ustawa może ewentualnie bezpośrednio wpłynąć na ich sytuację prawną.

Ponadto przepis omawianej decyzji przewidujący górny limit dla zastępowania przechodzących na emeryturę pracowników zatrudnionych w sektorze publicznym stanowi ogólny środek organizacji i zarządzania administracją publiczną, który nie wywołuje bezpośredniego wpływu na sytuację prawną skarżących. W istocie, ponieważ przepis ten prowadzi do pogorszenia jakości funkcjonowania usług publicznych i warunków pracy skarżących, chodzi tu o okoliczność, która nie wpływa na ich sytuację prawną, a jedynie na ich sytuację faktyczną.

Wreszcie ze względu na to, że ostatecznym celem, do jakiego się dąży, jest zmniejszenie nadmiernego deficytu budżetowego, przepisy zobowiązujące dane państwo członkowskie do przyjęcia szeregu środków konsolidacji budżetowej, środków służących wzmocnieniu nadzoru i dyscypliny budżetowej oraz środków strukturalnych zmierzających między innymi do ogólnego poprawienia konkurencyjności gospodarki tego państwa, zważywszy na ich zakres, wymagają przyjęcia krajowych środków wykonawczych, precyzujących ich treść. Przy ich wykonywaniu władze danego państwa członkowskiego dysponują szerokimi uprawnieniami dyskrecjonalnymi, pod warunkiem realizacji zakładanego w nich celu, którym jest zmniejszenie nadmiernego deficytu. Tak więc to dopiero te środki krajowe mogą ewentualnie wywierać wpływ na sytuację prawną skarżących.

(por. pkt 64, 70, 72–74, 76, 78, 80, 84)

2.      Traktat, poprzez art. 263 TFUE i 277 TFUE z jednej strony oraz art. 267 TFUE z drugiej strony, ustanowił całościowy system środków ochrony prawnej i procedur mających na celu zapewnienie kontroli zgodności z prawem aktów instytucji wykonywanej przez sądy Unii. W owym systemie osoby fizyczne i prawne, które z powodu przesłanek dopuszczalności określonych w art. 263 TFUE nie mogą bezpośrednio zaskarżyć aktów Unii, mają między innymi możliwość powołania się na nieważność tych aktów przed sądami krajowymi, sprawiając, że sądy te, nie mając kompetencji do stwierdzenia nieważności wspomnianych aktów prawnych, zwrócą się do Trybunału z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym.

Dopuszczalność skargi o stwierdzenie nieważności przed sądem Unii nie może zależeć od dostępności środka prawnego przed sądem krajowym pozwalającego na zbadanie ważności aktu, wobec którego wnioskuje się o stwierdzenie nieważności. Artykuł 19 ust. 1 akapit drugi TUE przewiduje bowiem, że państwa członkowskie ustanawiają środki niezbędne do zapewnienia skutecznej ochrony prawnej w dziedzinach objętych prawem Unii.

(por. pkt 89, 90, 93)