Υπόθεση T‑309/10

Christoph Klein

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Εξωσυμβατική ευθύνη — Ιατροτεχνολογικά προϊόντα — Άρθρα 8 και 18 της οδηγίας 93/42/ΕΟΚ — Αδράνεια της Επιτροπής κατόπιν της κοινοποιήσεως αποφάσεως περί απαγορεύσεως της διαθέσεως προϊόντος στο εμπόριο — Κατάφωρη παράβαση κανόνα δικαίου που απονέμει δικαιώματα σε ιδιώτες»

Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα)
της 21ης Ιανουαρίου 2014

1.      Αγωγή αποζημιώσεως — Προθεσμία παραγραφής — Έναρξη — Διαρκής ζημία — Ημερομηνία που λαμβάνεται υπόψη

(Άρθρο 340, εδ. 2, ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 46)

2.      Εξωσυμβατική ευθύνη — Προϋποθέσεις — Κατάφωρη παράβαση κανόνα δικαίου ο οποίος σκοπεί στην απονομή δικαιωμάτων σε ιδιώτες — Θεσμικό όργανο το οποίο δεν διαθέτει κανένα περιθώριο εκτιμήσεως — Αρκεί απλή παραβίαση του δικαίου της Ένωσης

(Άρθρο 340, εδ. 2, ΣΛΕΕ)

3.      Εξωσυμβατική ευθύνη — Προϋποθέσεις — Έλλειψη νομιμότητας — Ζημία — Αιτιώδης σύνδεσμος — Βάρος αποδείξεως — Μη συνδρομή μιας εκ των προϋποθέσεων — Απόρριψη της αγωγής αποζημιώσεως στο σύνολό της

(Άρθρο 340, εδ. 2, ΣΛΕΕ)

4.      Εξωσυμβατική ευθύνη — Προϋποθέσεις — Μη σύννομη συμπεριφορά των θεσμικών οργάνων — Αδράνεια της Επιτροπής κατόπιν της κοινοποιήσεως εκ μέρους κράτους μέλους αποφάσεως περί απαγορεύσεως της διαθέσεως ιατροτεχνολογικού προϊόντος στο εμπόριο — Γεγονός το οποίο δεν συνιστά παράνομη πράξη

(Άρθρο 340, εδ. 2, ΣΛΕΕ· οδηγία 93/42 του Συμβουλίου, άρθρο 8 §§ 2 και 3)

5.      Εξωσυμβατική ευθύνη — Προϋποθέσεις — Μη σύννομη συμπεριφορά των θεσμικών οργάνων — Μη κίνηση αυτεπαγγέλτως εκ μέρους της Επιτροπής της διαδικασίας διασφαλίσεως βάσει της οδηγίας 93/42 — Γεγονός το οποίο δεν συνιστά παράνομη πράξη — Αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών για την κίνηση της διαδικασίας

(Άρθρο 5 § 2 ΣΕΕ· άρθρο 340, εδ. 2, ΣΛΕΕ· οδηγία 93/42 του Συμβουλίου, άρθρο 8 §§ 1 και 2)

6.      Εξωσυμβατική ευθύνη — Προϋποθέσεις — Έλλειψη νομιμότητας — Μη κίνηση εκ μέρους της Επιτροπής της διαδικασίας λόγω παραβάσεως — Γεγονός το οποίο δεν συνιστά παράνομη πράξη

(Άρθρα 258 ΣΛΕΕ και 340, εδ. 2, ΣΛΕΕ)

1.      Σε περίπτωση διαρκούς ζημίας, η κατά το άρθρο 46 του Οργανισμού του Δικαστηρίου πενταετής παραγραφή ισχύει, σε σχέση με την ημερομηνία της διακόπτουσας την παραγραφή πράξεως, για την περίοδο που προηγείται πλέον των πέντε ετών από την ημερομηνία αυτή, χωρίς να επηρεάζει τα δικαιώματα που γεννήθηκαν κατά τη διάρκεια μεταγενέστερων περιόδων.

(βλ. σκέψη 52)

2.      Η εξωσυμβατική ευθύνη της Κοινότητας, υπό την έννοια του άρθρου 340, δεύτερο εδάφιο, ΣΛΕΕ, λόγω παράνομης συμπεριφοράς των οργάνων της θεμελιώνεται εφόσον συντρέχει σύνολο προϋποθέσεων, ήτοι ο παράνομος χαρακτήρας της προσαπτόμενης στα όργανα συμπεριφοράς, το υποστατό της ζημίας και η ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας μεταξύ της προσαπτόμενης συμπεριφοράς και της προβαλλόμενης ζημίας.

Όσον αφορά την προϋπόθεση περί της παράνομης συμπεριφοράς που προσάπτεται στο οικείο όργανο ή οργανισμό, η νομολογία απαιτεί να αποδεικνύεται κατάφωρη παράβαση κανόνα δικαίου ο οποίος σκοπεί στην απονομή δικαιωμάτων σε ιδιώτες. Όσον αφορά την προϋπόθεση περί του κατάφωρου χαρακτήρα της εν λόγω παραβάσεως, καθοριστικό κριτήριο ελέγχου της συνδρομής της είναι η πρόδηλη και σοβαρή υπέρβαση, εκ μέρους του οικείου οργάνου ή οργανισμού της Ένωσης, των ορίων που επιβάλλονται στη διακριτική του ευχέρεια. Οσάκις το περιθώριο εκτιμήσεως που το εν λόγω όργανο ή οργανισμός διαθέτει είναι σημαντικά περιορισμένο ή και ανύπαρκτο, η απλή παραβίαση του δικαίου της Ένωσης δύναται να αρκεί προς στοιχειοθέτηση κατάφωρης παραβάσεως.

(βλ. σκέψεις 56, 57)

3.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 58-60)

4.      Καθόσον το άρθρο 8, παράγραφος 3, της οδηγίας 93/42, περί των ιατροτεχνολογικών προϊόντων, θεσπίζει απλώς την υποχρέωση ενός κράτους μέλους να ενημερώσει την Επιτροπή περί της αποφάσεως απαγορεύσεως διαθέσεως προϊόντος στο εμπόριο, και όχι την υποχρέωση της Επιτροπής να ενεργήσει, πρέπει να θεωρηθεί ότι η Επιτροπή δεν υποχρεούνταν να εκδώσει καμία απόφαση κατόπιν της παραλαβής του εν λόγω εγγράφου. Η εκτίμηση αυτή δεν ανατρέπεται από το γεγονός ότι η κοινοποίηση κάνει μνεία, στον τίτλο της, στη διαδικασία ρήτρας διασφαλίσεως του άρθρου 8 της εν λόγω οδηγίας. Συγκεκριμένα, η εξέταση της νομικής αξίας κάθε διοικητικής πράξεως πρέπει να πραγματοποιείται με γνώμονα το περιεχόμενό της και όχι τον τύπο της.

Κατά συνέπεια, όσο αποδοκιμαστέα και αν είναι η αδράνεια της Επιτροπής μετά την κοινοποίηση εκ μέρους των αρχών κράτους μέλους της αποφάσεως απαγορεύσεως, καμία μη σύννομη συμπεριφορά του οργάνου αυτού δεν μπορεί να συναχθεί από το γεγονός ότι δεν εξέδωσε απόφαση βάσει του άρθρου 8, παράγραφος 2, της οδηγίας 93/42, κατόπιν της εν λόγω κοινοποιήσεως. Εξάλλου, μια Λευκή Βίβλος δεν συνιστά τη νομική βάση υποχρεώσεως της Επιτροπής, εφόσον αποτελεί απλώς ένα έγγραφο που περιλαμβάνει τις προτάσεις δράσης της Ένωσης και πρόκειται για ανακοίνωση με σκοπό την κίνηση πολιτικής συζητήσεως και όχι δημιουργίας νομικών υποχρεώσεων.

(βλ. σκέψεις 77-79, 84-86)

5.      Καμία μη σύννομη συμπεριφορά της Επιτροπής δεν μπορεί να συναχθεί από το γεγονός ότι δεν κίνησε διαδικασία ρήτρας διασφαλίσεως βάσει του άρθρου 8, παράγραφος 2, της οδηγίας 93/42, περί των ιατροτεχνολογικών προϊόντων.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο 8, παράγραφος 1, στα κράτη μέλη απόκειται να λαμβάνουν τις διατάξεις που απαιτούνται ώστε τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα να μη διατίθενται στο εμπόριο εάν θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια και την υγεία των ασθενών. Υπό τις περιστάσεις αυτές, η οδηγία προβλέπει σύστημα εντός του οποίου η εποπτεία της αγοράς απόκειται στις εθνικές αρχές και όχι στην Επιτροπή. Επιπλέον, κατά το άρθρο 8 της οδηγίας 93/42, η πρωτοβουλία κινήσεως διαδικασίας ρήτρας διασφαλίσεως εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών, ούτως ώστε μόνον σε αυτά απόκειται να κινήσουν την εν λόγω διαδικασία. Συναφώς, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι το άρθρο 8 της οδηγίας 93/42 δεν προβλέπει ότι η Επιτροπή μπορεί, με δική της πρωτοβουλία, να ενημερώνει τα κράτη μέλη για τις απτόμενες εθνικών μέτρων διαπιστώσεις της.

Επιπροσθέτως, σύμφωνα με την αρχή της κατανομής των αρμοδιοτήτων την οποία θέτει το άρθρο 5, παράγραφος 2, ΣΕΕ, η Ένωση δρα μόνον εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων που της χορηγούν τα κράτη μέλη με τις Συνθήκες προς επίτευξη των σκοπών που θέτουν οι Συνθήκες αυτές. Εν προκειμένω, η Επιτροπή δεν μπορούσε να ενεργήσει πέραν των ούτως τιθέμενων με την οδηγία 93/42 αρμοδιοτήτων και τούτο δεν μπορεί να της προσαφθεί βάσει του κριτηρίου της αποτελεσματικότητας.

(βλ. σκέψεις 89, 90, 96)

6.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 94)