WYROK SĄDU (siódma izba)

z dnia 17 grudnia 2015 r.(*)

Pomoc państwa – Pomoc wdrożona przez Francję na rzecz Sernam SCS – Pomoc na restrukturyzację oraz dokapitalizowanie, gwarancje i zrzeczenie się przez SNCF wierzytelności względem Sernamu – Decyzja uznająca pomoc za niezgodną z rynkiem wewnętrznym – Wykorzystanie pomocy niezgodnie z jej przeznaczeniem – Odzyskanie pomocy – Ciągłość gospodarcza – Kryterium inwestora prywatnego

W sprawie T‑242/12

Société nationale des chemins de fer français (SNCF), z siedzibą w Paryżu (Francja), reprezentowana przez adwokatów P. Beuriera, O. Billarda i V. Landes,

strona skarżąca,

popierana przez:

Republikę Francuską, reprezentowaną początkowo przez D. Colasa i J. Gstaltera, następnie przez D. Colasa oraz J. Rossiego, a na koniec przez D. Colasa i J. Bousin, działających w charakterze pełnomocników,

interwenient,

przeciwko

Komisji Europejskiej, reprezentowanej przez T. Maxiana Ruschego i B. Stromsky’ego, działających w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

popieranej przez:

Mory SA, w likwidacji, z siedzibą w Pantin (Francja),

i

Mory Team, w likwidacji, z siedzibą w Pantin,

reprezentowane przez adwokatów B. Vatiera i F. Loubièresa,

interwenienci,

mającej za przedmiot wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji 2012/398/UE z dnia 9 marca 2012 r. w sprawie pomocy państwa SA.12522 (C 37/08) – Francja – Zastosowanie decyzji „Sernam 2” (Dz.U. L 195, s. 19),

SĄD (siódma izba),

w składzie: M. van der Woude, prezes, I. Wiszniewska-Białecka oraz I. Ulloa Rubio (sprawozdawca), sędziowie,

sekretarz: S. Bukšek Tomac, administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 12 lutego 2015 r.,

wydaje następujący

Wyrok

 Okoliczności powstania sporu

1.     W przedmiocie skarżącej i Sernamu w czasie zaistnienia okoliczności faktycznych

1        Société nationale des chemins de fer (SNCF) (zwana dalej „SNCF” lub „skarżącą”), utworzona w 1938 r. jako spółka akcyjna, stała się publicznym przedsiębiorstwem przemysłowo-handlowym (EPIC) ze skutkiem od dnia 1 stycznia 1983 r. na podstawie ustawy 82-1153 z dnia 30 grudnia 1982 r. o kształtowaniu transportu krajowego. Cały kapitał (składający się z dotacji państwowej, a nie z akcji) należy do państwa.

2        Przedsiębiorstwo Sernam, od czasu jego utworzenia przez skarżącą w 1970 r. jako jej działu wewnętrznego, prowadzi działalność w zakresie spedycji i ekspresowego transportu paczek i palet.

3        Reorganizacja doprowadziła w 1993 r. do utworzenia Sernam Domaine oraz spółki zależnej Sernam Transport SA. Sernam Domaine pozostał wewnętrznym działem SNCF, podczas gdy Sernam Transport została utworzona jako spółka zależna w 100% od SNCF i z kolei sama posiadała 24 spółki zależne, za pośrednictwem których prowadziła działalność w zakresie transportu drogowego.

4        W dniu 1 lutego 2000 r. Sernam Domaine został przekształcony w nową spółkę komandytową Sernam SCS, posiadającą odrębną osobowość prawną i będącą spółką zależną w 100% od SNCF. Sernam SCS posiadała między innym udziały w Sernam Transport, która stała się jej spółką zależną w 100%.

5        W grudniu 2001 r. Sernam SCS została przekształcona w Sernam SA. W 2005 r. Sernam SA obejmowała 10 zależnych spółek operacyjnych oraz spółkę świadczącą usługi transportu drogowego, mianowicie Sernam Transport Route (poprzednio Sernam Transport).

2.     W przedmiocie decyzji Sernam 1

6        W decyzji NN 122/00 (ex N 140/00) z dnia 23 maja 2001 r. (zwanej dalej „decyzją Sernam 1”) Komisja Wspólnot Europejskich stwierdziła, że środki wsparcia handlowego oraz środki naprawcze ustanowione przez skarżącą na rzecz Sernam SCS, które miały zostać zrealizowane pomiędzy początkiem 2001 r. i końcem 2004 r., stanowiły pomoc państwa zgodną z traktatem WE. Wyniosły one w sumie 503 mln EUR. Stwierdziła również „z przykrością, że [Republika Francuska] wprowadziła w życie rozpatrywaną pomoc z naruszeniem art. 88 ust. 3 traktatu”.

7        Komisja zezwoliła na pomoc w wysokości 503 mln EUR w szczególności na podstawie zobowiązania Republiki Francuskiej do sprzedaży przedsiębiorstwa. 60% kapitału Sernam SCS miało bowiem zostać przejęte przez Geodis SA. Spółka Géodis miała tym samym przejąć całkowitą i nieograniczoną odpowiedzialność za długi Sernam SCS i pokryć dodatkowe koszty związane z restrukturyzacją wynoszące 67 mln EUR. Ze swej strony Sernam SCS zobowiązała się do zredukowania liczby eksploatowanych oddziałów ze 107 do 72 w latach 1999–2004, do zmniejszenia swego obrotu o 18%, do zredukowania stanu zatrudnienia oraz do przeprowadzenia restrukturyzacji przy wykorzystaniu wyżej wspomnianego budżetu i w wyznaczonym terminie.

3.     W przedmiocie decyzji Sernam 2

8        W piśmie z dnia 17 czerwca 2002 r. władze francuskie poinformowały Komisję, że zatwierdzone decyzją Sernam 1 środki pomocowe zostały wdrożone w innych warunkach niż te, w oparciu o które Komisja podjęła decyzję.

9        Pismem z dnia 30 kwietnia 2003 r. Komisja poinformowała Republikę Francuską o swej decyzji o wszczęciu postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE w przedmiocie tej pomocy [decyzja zatytułowana „Pomoc państwa – Francja – Zaproszenie do składania uwag zgodnie z art. 88 ust. 2 traktatu WE w sprawie pomocy C 32/03 (ex NN 122/2000) – »Sernam 2: zmiana pomocy na restrukturyzację«”, Dz.U. C 182, s. 2].

10      Komisja przeprowadziła ponowną analizę całości akt na podstawie pełnego planu restrukturyzacji, który został zaktualizowany i odzwierciedlał nowe okoliczności. Przeanalizowała ona nowe fakty, aby stwierdzić, na ile są one zgodne bądź nie z decyzją Sernam 1, i zweryfikowała, w jakim zakresie całokształt nowej sytuacji faktycznej istniejącej w dniu wydania decyzji – w porównaniu z decyzją Sernam 1 – jest zgodny ze wspólnotowymi wytycznymi dotyczącymi pomocy państwa na rzecz wspomagania i restrukturyzacji przedsiębiorstw przeżywających trudności (Dz.U. 1999, C 288, s. 2), w szczególności w świetle zasady pomocy jednorazowej.

11      Decyzją 2006/367/WE z dnia 20 października 2004 r. dotyczącą pomocy państwa częściowo wdrożonej przez Francję na rzecz przedsiębiorstwa „Sernam” (Dz.U. 2006, L 140, s. 1, zwaną dalej „decyzją Sernam 2”) Komisja stwierdziła niezastosowanie się do decyzji Sernam 1, co stanowiło nadużycie pomocy w rozumieniu art. 1 lit. g) rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. [108 TFUE] (Dz.U. L 83, s. 1) i w rozumieniu pkt 43 wspólnotowych wytycznych dotyczących pomocy państwa na rzecz wspomagania i restrukturyzacji przedsiębiorstw przeżywających trudności.

12      Niemniej jednak Komisja stwierdziła, że władze francuskie osiągnęły niektóre swoje cele zgodnie z decyzją Sernam 1 i że badana pomoc spełniała wymogi zmiany planu restrukturyzacji ustanowione w pkt 3.2.4 wspólnotowych wytycznych dotyczących pomocy państwa na rzecz wspomagania i restrukturyzacji przedsiębiorstw przeżywających trudności. Komisja potwierdziła więc, że pomoc w wysokości 503 mln EUR, zatwierdzona na mocy decyzji Sernam 1, była zgodna ze wspólnym rynkiem na nowych warunkach.

13      Komisja stwierdziła również, że dodatkowa pomoc w wysokości 41 mln EUR, wypłacona przez skarżącą na rzecz Sernamu i będąca bezpośrednim skutkiem wykorzystania niezgodnie z przeznaczeniem pomocy zatwierdzonej decyzją Sernam 1, winna zostać uznana za niezgodną ze wspólnym rynkiem i odzyskana z odsetkami.

14      Sentencja decyzji Sernam 2 ma następujące brzmienie:

„Artykuł 1

1.      Pomoc państwa na rzecz spółki Sernam, zatwierdzona w maju 2001 r., na kwotę w wysokości 503 mln EUR jest zgodna ze wspólnym rynkiem w warunkach przewidzianych w art. 3 i 4.

2.      Pomoc państwa wdrożona przez [Republikę Francuską] na rzecz spółki Sernam, na kwotę 41 mln EUR, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem.

Artykuł 2

1.      [Republika Francuska] podejmie wszelkie środki niezbędne do odzyskania [od] beneficjenta pomocy przewidzianej w art. 1 ust. 2, bezprawnie już oddanej do jego dyspozycji.

2.      [Odzyskanie] ma miejsce w trybie natychmiastowym, zgodnie z procedurami prawa krajowego, w tej mierze, w jakiej umożliwiają one bezzwłoczne i skuteczne wykonanie niniejszej decyzji. Pomoc [podlegająca odzyskaniu] zawiera odsetki naliczone począwszy od daty przekazania jej do dyspozycji beneficjenta po datę [jej] zwrotu. Odsetki są obliczane w oparciu o stopę referencyjną stosowaną do obliczenia ekwiwalentu subwencyjnego w ramach pomocy na cele regionalne.

Artykuł 3

1.      Z zastrzeżeniem ust. 2, będą respektowane następujące warunki:

a)      Sernam będzie mogło rozwijać jedynie swoją działalność w zakresie dostarczania przesyłek drogą kolejową zgodnie z koncepcją Train bloc express (»TBE«). W tym względzie SNCF gwarantuje zaoferować każdemu innemu podmiotowi, który przedłoży o nie wniosek, takie same warunki, jak te przyznane Sernam na rozwój kolejowego transportu frachtu – TBE;

b)      Natomiast Sernam będzie musiało, w ciągu dwóch lat, licząc od daty ogłoszenia niniejszej decyzji, całkowicie zastąpić swoje własne środki i usługi transportu drogowego środkami i usługami transportu drogowego przedsiębiorstwa lub kilku przedsiębiorstw prawnie i ekonomicznie niezależnych od SNCF i wybranych według otwartej, przejrzystej i niedyskryminacyjnej procedury.

Poprzez własne środki i usługi transportu drogowego Sernam [rozumie się ogół] środków transportu drogowego – mianowicie, transportowych pojazdów drogowych – w pełni będących własnością Sernam lub przezeń leasingowanych/dzierżawionych.

Przedsiębiorstwa, które przejmą działalność drogową Sernam, będą musiały zapewnić całość usług transportu drogowego za pomocą własnych zasobów.

2.      W przypadku sprzedaży przez Sernam całości jego aktywów do dnia 30 czerwca 2005 r., po cenie rynkowej, spółce niemającej powiązań prawnych z SNCF, za pośrednictwem przejrzystej i otwartej procedury, warunków ust. 1 nie stosuje się.

Artykuł 4

Każda sprzedaż Sernam częściowa lub w całości powinna zostać zrealizowana po cenie rynkowej i za pośrednictwem przejrzystej i otwartej dla wszystkich jego konkurentów procedury. W tych warunkach obowiązek zwrotu pomocy w wysokości 41 mln EUR będzie ciążył na spółce Sernam, jeśli ta ostatnia nadal będzie istnieć.

[…]”.

4.     W przedmiocie przeniesienia całości aktywów Sernamu na Financière Sernam oraz w przedmiocie późniejszych wydarzeń

15      W następstwie wydania decyzji Sernam 2 w dniu 24 listopada 2004 r. władze francuskie złożyły Komisji wizytę, a w dniu 21 grudnia 2004 r. wystosowały do niej oficjalne pismo informujące ją o zamiarze sprzedaży całości aktywów Sernamu, zgodnie z art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2.

16      Skarżąca zorganizowała przy pomocy banku (zwanego dalej „bankiem X”) postępowanie przetargowe. Skontaktowano się z trzydziestoma czterema grupami.

17      Według władz francuskich sytuacja gospodarcza Sernamu nie pozwoliła na otrzymanie propozycji wyceny dodatniej. We wszystkich ofertach złożonych w ramach tego postępowania zaproponowano kwotę o bardzo niskiej wartości ujemnej:

–        kandydat nr 1 (oferta wstępna): −120 mln EUR;

–        kandydat nr 2 (oferta wstępna): −90,4 mln EUR;

–        kandydat nr 3 (oferta wstępna): −90,4 mln EUR;

–        kandydat nr 4 (niewiążąca oferta złożona w drugim etapie): −65,2 mln EUR;

–        kandydat nr 5 (niewiążąca oferta złożona w drugim etapie): −56,4 mln EUR.

18      Nie złożono żadnej oferty wiążącej. Jednakże dwóch oferentów, kandydat nr 4 i kandydat nr 5, który był związany z dyrekcją Sernamu, wykazało po zakończeniu drugiej tury poważne zainteresowanie. Podjęto decyzję o kontynuowaniu rozmów wyłącznie z konsorcjum utworzonym przez kandydata nr 5 związanego z dyrekcją Sernamu (zwanym dalej „konsorcjum”).

19      W dniu 15 czerwca 2005 r. kandydat nr 5 ostatecznie poinformował ustnie skarżącą, że nie będzie w stanie złożyć oferty przejęcia, nawet warunkowej, przed dniem 30 czerwca 2005 r.

20      Dyrekcja Sernam SA postanowiła złożyć niezależną ofertę przejęcia w ramach nieutworzonej jeszcze spółki zwanej wpierw Bidco, a następnie – Financière Sernam, która to oferta została przekazana skarżącej w dniu 30 czerwca 2005 r. i zasadniczo przyjęta przez dyrekcję skarżącej tego samego dnia.

21      Protokół ustaleń, który został przyjęty między skarżącą, Sernamem, SAS Sernam Xpress (jedną z 10 spółek zależnych w 100% od Sernamu, utworzoną w 2002 r., zwaną dalej „Sernam Xpress”) oraz kierownictwem przyszłej spółki Financière Sernam (zwany dalej „protokołem ustaleń z dnia 21 lipca 2005 r.”) podpisano w dniu 21 lipca 2005 r.

22      Proces przeniesienia odbywał się w czterech etapach:

–        skarżąca dokapitalizowała Sernam, spółkę zależną od niej w 100%, kwotą 57 mln EUR;

–        następnie Sernam wniosła na rzecz swojej spółki zależnej w 100%, Sernam Xpress, częściowy wkład aktywów (zwany dalej „wkładem”), podlegający systemowi podziałów, o którym mowa w art. od L 236-16 do L 236-21 francuskiego kodeksu handlowego, w zamian za który to wkład Sernam otrzymała udział w Sernam Xpress o wartości nominalnej 100 EUR (wynagrodzenie za częściowy wkład aktywów dokonywane jest w postaci papierów wartościowych). Wkład ten dotyczył wszystkich aktywów, włączając w to dokapitalizowanie kwotą 57 mln EUR, i pasywów Sernamu, z wyjątkiem niektórych pasywów finansowych, których łączna kwota sięgała 38,5 mln EUR (zwanych dalej łącznie „pasywami finansowymi”), obejmujących:

–        zadłużenie związane z pożyczką z prawem do udziału w zysku, zaciągniętą przez Sernam od grupy SNCF w dniu 21 grudnia 2001 r.

–        aktywa i pasywa odnoszące się do rozwiązania umowy „IBM – GPS”;

–        niezwłocznie po wniesieniu wkładu Sernam Xpress dokonała podwyższenia kapitału o kwotę 2 mln EUR, który został subskrybowany w całości przez skarżącą. Dzięki tej operacji skarżąca posiadała większość udziałów w Sernam Xpress;

–        Sernam i skarżąca przeniosły następnie na rzecz Financière Sernam za cenę 2 mln EUR wszystkie swoje udziały w Sernam Xpress, stanowiące całość kapitału tej ostatniej spółki.

23      Ponadto przewidziano mechanizm uzupełnienia ceny w przypadku późniejszego przeniesienia, w całości lub w części, na rzecz osoby trzeciej kapitału lub aktywów zbywanej spółki oraz klauzulę dającą prawo odstąpienia od protokołu w przypadku podjęcia przez Komisję decyzji negatywnej w ciągu pięciu lat od zawarcia protokołu ustaleń z dnia 21 lipca 2005 r.

24      W ramach przeniesienia skarżąca udzieliła także gwarancji.

25      Umowa w sprawie częściowego wkładu aktywów została zawarta między spółkami Sernam i Sernam Xpress w dniu 14 września 2005 r. Spółkę Financière Sernam wpisano do rejestru handlowego w dniu 14 października 2005 r.

26      Poszczególne operacje składające się na proces przeniesienia, opisane w pkt 22 powyżej, miały miejsce tego samego dnia, mianowicie w dniu 17 października 2005 r., zwanym „dniem closingu”.

27      Sernam została zlikwidowana sądownie w dniu 15 grudnia 2005 r. Kwota 41 mln EUR podlegająca zwrotowi na rzecz skarżącej na podstawie decyzji Sernam 2 została zapisana w ramach tej likwidacji po stronie pasywów, podobnie jak 38,5 mln EUR pasywów finansowych wyłączonych z wkładu (zob. pkt 22 tiret drugie powyżej).

28      W roku 2006 w posiadanie 51,8% kapitału spółki Sernam Xpress wszedł fundusz inwestycyjny.

29      W maju 2011 r. Sernam Xpress wniosła wkład w postaci znaku towarowego Sernam na rzecz swojej zależnej spółki operacyjnej, Sernam Services.

30      W dniu 30 czerwca 2011 r. Sernam Xpress została rozwiązana, a Financière Sernam, będąca jej jedynym akcjonariuszem, przejęła jej majątek (w ramach operacji zwanej „przeniesieniem całego majątku”).

31      W dniu wydania zaskarżonej decyzji grupa Sernam składała się z Financière Sernam oraz ze spółek zależnych byłej spółki Sernam Xpress: Sernam Services i Aster (zwanej dawniej Sernam Transport Route).

32      W dniu 31 stycznia 2012 r. względem spółek Financière Sernam oraz Sernam Services wszczęto postępowanie naprawcze. W dniu 3 lutego 2012 r. spółka zależna Aster została objęta postępowaniem likwidacyjnym i tymczasowo kontynuowała prowadzenie działalności.

33      Uznawszy, że plan kontynuacji działalności przez grupę Sernam nie wydawał się wiarygodny, wyznaczony syndyk rozpoczął poszukiwanie kandydatów zainteresowanych przejęciem.

5.     W przedmiocie postępowania, które doprowadziło do wydania zaskarżonej decyzji

34      W dniu 24 czerwca 2005 r. pierwszy skarżący (zwany dalej „pierwszym skarżącym”) poinformował Komisję o niewłaściwym stosowaniu decyzji Sernam 2.

35      W dniu 22 lutego 2006 r. pierwszy skarżący wniósł skargę na bezczynność Komisji.

36      W pismach z dnia 10 kwietnia 2006 r. oraz z dnia 23 kwietnia 2007 r. Komisja otrzymała kolejną skargę od drugiej zainteresowanej strony (zwanej dalej „drugim skarżącym”).

37      Obydwaj skarżący twierdzili zasadniczo, że decyzja Sernam 2 została nieprawidłowo zastosowana.

38      Decyzją z dnia 16 lipca 2008 r. zatytułowaną „Pomoc państwa – Francja – Pomoc państwa C 37/08 – Zastosowanie decyzji Sernam 2 – Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. [108 ust. 2 TFUE]” (Dz.U. 2009, C 4, s. 5, zwaną dalej „decyzją o wszczęciu postępowania”) Komisja wszczęła formalne postępowanie wyjaśniające przewidziane w art. 108 ust. 2 TFUE.

39      W dniu 29 kwietnia 2009 r. Sąd umorzył postępowanie w sprawie skargi na bezczynność wniesionej przez pierwszego skarżącego przeciwko Komisji (postanowienie z dnia 29 kwietnia 2009 r., HALTE/Komisja, T‑58/06, EU:T:2009:125).

40      W dniu 9 marca 2012 r. Komisja wydała decyzję 2012/398/UE w sprawie pomocy państwa SA.12522 (C 37/08) – Francja – Zastosowanie decyzji „Sernam 2” (Dz.U. L 195, s. 19, zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”). Została ona doręczona władzom francuskim w dniu 10 marca 2012 r. Władze francuskie przekazały ją skarżącej w dniu 26 marca 2012 r.

6.     Zaskarżona decyzja

41      Na wstępie Komisja przypomina, że postępowanie zostało wszczęte na podstawie art. 16 rozporządzenia nr 659/1999, ponieważ Komisja otrzymała informacje, że Republika Francuska wykorzystała niezgodnie z przeznaczeniem pomoc zatwierdzoną warunkowo decyzją Sernam 2 po tym, jak wykorzystała wcześniej niezgodnie z przeznaczeniem pomoc zatwierdzoną również warunkowo decyzją Sernam 1.

 W przedmiocie wykorzystania niezgodnie z przeznaczeniem pomocy państwa zatwierdzonej decyzją Sernam 2

42      Komisja stwierdziła, że skoro władze francuskie potwierdziły, iż warunki określone w art. 3 ust. 1 decyzji Sernam 2 nie zostały spełnione, mogła ona ograniczyć się do sprawdzenia, czy Republika Francuska spełniła warunki określone w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2.

43      Komisja uznała, że wiele wymogów ustanowionych w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 nie zostało spełnionych.

44      W pierwszej kolejności Komisja wskazała w pkt 3.2.1 zaskarżonej decyzji, że przeniesienie działalności nie zostało przeprowadzone w dniu 30 czerwca 2005 r.

45      W drugiej kolejności Komisja uznała w pkt 3.2.2 zaskarżonej decyzji, że ze względu na to, iż cena była ujemna, przeprowadzone przeniesienie działalności nie stanowiło sprzedaży i że również z tego powodu naruszony został art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2.

46      W trzeciej kolejności Komisja stwierdziła w pkt 3.2.3 zaskarżonej decyzji, że przeniesienie działalności nie stanowiło sprzedaży aktywów, tylko przeniesienie całości (aktywów i pasywów) Sernamu, ponieważ, po pierwsze, przeniesienie to polegało na przeniesieniu całości aktywów i pasywów w ramach grupy, po którym nastąpiła sprzedaż akcji (share deal) spółki zależnej, która je otrzymała (motywy 108–112 zaskarżonej decyzji), a po drugie, przeniesienie nie ograniczyło się do aktywów, ale obejmowało całość (aktywa i pasywa) Sernamu (motywy 113–116 zaskarżonej decyzji).

47      W czwartej kolejności Komisja uznała w pkt 3.2.4 zaskarżonej decyzji, że przeniesienie nie było ograniczone do aktywów, które Sernam posiadała w chwili przyjęcia decyzji Sernam 2, lecz że wartość aktywów została powiększona w drodze dokapitalizowania w kwocie netto 57 mln EUR, na co nie zezwalał art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2.

48      W piątej kolejności Komisja uznała w pkt 3.2.5 zaskarżonej decyzji, że przeniesienia działalności nie dokonano w ramach przejrzystej i otwartej procedury.

49      W szóstej kolejności Komisja stwierdziła w pkt 3.2.6 zaskarżonej decyzji, że cel w postaci sprzedaży aktywów nie był przestrzegany.

50      Reasumując, Komisja uznała, że art. 3 decyzji Sernam 2 nie był przestrzegany, w związku z czym pomoc w wysokości 503 mln EUR została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem.

51      Komisja stwierdziła, że ponieważ pomoc w wysokości 503 mln EUR została wykorzystana przez beneficjenta z naruszeniem decyzji Sernam 2, pomoc ta nie była zgodna z rynkiem wewnętrznym na podstawie decyzji Sernam 2. Komisja uznała, że Republika Francuska nie przedstawiła żadnego argumentu przemawiającego za zgodnością pomocy z rynkiem wewnętrznym, w związku z czym pomoc ta była niezgodna z tym rynkiem i powinna była zostać odzyskana, wraz z odsetkami narosłymi od dnia jej przyznania, od spółki Financière Sernam oraz od jej spółek zależnych, mianowicie Sernam Services i Aster, które zdaniem Komisji po skorzystaniu z pomocy nadal prowadziły działalność gospodarczą wcześniej prowadzoną przez spółkę Sernam, a następnie przez Sernam Xpress (której majątek został przejęty przez Financière Sernam po przeniesieniu całego majątku w dniu 30 czerwca 2011 r.).

 W przedmiocie odzyskania pomocy w wysokości 41 mln EUR

52      W motywach 132–151 zaskarżonej decyzji Komisja zbadała, czy Republika Francuska prawidłowo odzyskała pomoc w wysokości 41 mln EUR uznaną w decyzji Sernam 2 za niezgodną z rynkiem wewnętrznym poprzez ujęcie jej po stronie pasywów likwidacji Sernamu i czy w świetle orzecznictwa Unii w zakresie odzyskania pomocy należało rozszerzyć jej odzyskanie na Financière Sernam i jej spółki zależne, Sernam Services i Aster. Komisja powołała się w szczególności na wyroki: z dnia 8 maja 2003 r., Włochy i SIM 2 Multimedia/Komisja (C‑399/00 i C‑328/99, Rec, zwany dalej „wyrokiem Seleco”, EU:C:2003:252), z dnia 29 kwietnia 2004 r., Niemcy/Komisja (C‑277/00, Rec, zwany dalej „wyrokiem SMI”, EU:C:2004:238) i z dnia 19 października 2005 r., CDA Datenträger Albrechts/Komisja (T‑324/00, Zb.Orz., zwany dalej „wyrokiem CDA”, EU:T:2005:364).

53      W pierwszej kolejności w motywach 144–148 zaskarżonej decyzji Komisja uznała, że przeniesienie działalności Sernamu na Sernam Xpress doprowadziło do tego, że Sernam Xpress zachowała faktyczną przewagę konkurencyjną związaną z korzystaniem z przyznanej pomocy, ponieważ między obiema spółkami istniała ciągłość gospodarcza, a przeniesienie działalności Sernamu na Sernam Xpress stanowiło obejście nakazu odzyskania pomocy wydanego w stosunku do Sernamu.

54      W drugiej kolejności Komisja przypomniała w motywie 149 zaskarżonej decyzji, że zgodnie z orzecznictwem sprzedaż akcji spółki będącej beneficjentem bezprawnie przyznanej pomocy przez akcjonariusza osobie trzeciej nie miała wpływu na obowiązek odzyskania pomocy od spółki będącej jej beneficjentem. W związku z tym w niniejszej sprawie obowiązek zwrotu 41 mln EUR, po sprzedaży udziałów w Sernam Xpress na rzecz Financière Sernam, nadal spoczywał na Sernam Xpress.

55      W trzeciej kolejności w motywie 150 zaskarżonej decyzji Komisja uznała, że połączenie Sernam Xpress i Financière Sernam, które miało miejsce w dniu 30 czerwca 2011 r., skutkowało przeniesieniem korzyści płynących z pomocy w wysokości 41 mln EUR, a zatem przeniesieniem obowiązku jej odzyskania na Financière Sernam i jej spółki zależne, mianowicie Sernam Services i Aster, które kontynuowały działalność Sernam i Sernam Xpress.

 W przedmiocie nowej pomocy przyznanej na rzecz Sernam Xpress / Financière Sernam

56      Komisja uznała, że środki przewidziane w protokole ustaleń z dnia 21 lipca 2005 r. stanowiły nową pomoc państwa. Tymi środkami są: dokapitalizowanie Sernamu przez skarżącą kwotą 57 mln EUR netto, zrzeczenie się przez skarżącą dwóch wierzytelności względem Sernamu na łączną kwotę 38,5 mln EUR i cztery gwarancje udzielone przez skarżącą na rzecz Sernam Xpress / Financière Sernam.

57      Komisja wyjaśniła wpierw w motywach 154–158 zaskarżonej decyzji powody, dla których postanowiła nie stosować kryterium inwestora prywatnego działającego w warunkach gospodarki rynkowej do kwalifikacji tych środków w świetle art. 107 ust. 1 TFUE.

58      W pierwszej kolejności Komisja uznała w motywie 154 zaskarżonej decyzji, że w sytuacji dotyczącej odzyskania pomocy nie należy stosować kryterium inwestora prywatnego.

59      W drugiej kolejności Komisja wskazała w motywie 155 zaskarżonej decyzji, że w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 sprzedaż aktywów była równoważna środkom wyrównawczym ustanowionym w art. 3 ust. 1 rzeczonej decyzji. Tymczasem zgodnie z pkt 40 wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw (Dz.U. 2004, C 244, s. 2, zwanych dalej „wytycznymi w sprawie ratowania i restrukturyzacji”) przeniesienia działalności przynoszącej straty nie można uznać za środek wyrównawczy. Komisja zauważyła, że cena ujemna wskazuje, iż chodzi o przeniesienie działalności przynoszącej straty, które nie może być równoważne środkowi wyrównawczemu oraz że w rozpatrywanym przypadku cena ujemna odpowiada pomocy operacyjnej na rzecz przedsiębiorstwa, która ze względu na swój charakter nie może zatem doprowadzić do złagodzenia zakłóceń konkurencji.

60      Co się tyczy zakwalifikowania środków jako pomocy państwa, Komisja uznała w motywie 159 zaskarżonej decyzji, że środki te zostały przyznane przy użyciu zasobów przedsiębiorstwa publicznego, czyli skarżącej. Ponieważ skarżąca stanowi podmiot prawa publicznego, tak zwany EPIC, podlegający ścisłemu nadzorowi ze strony państwa, przyznanie korzyści można więc także przypisać państwu. Zważywszy, że spółki Sernam Xpress i Financière Sernam prowadziły działalność w sektorze transportu drogowego, który był otwarty na konkurencję w Unii, istniało ryzyko, że przyznanie korzyści będzie skutkowało zakłóceniem konkurencji oraz że będzie miało wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Komisja stwierdziła, że nie jest konieczne rozróżnienie między korzyściami odniesionymi przez Sernam Xpress i Financière Sernam, ponieważ obie spółki się połączyły.

61      Jako że Republika Francuska nie podniosła żadnego argumentu przemawiającego za zgodnością tej pomocy z rynkiem wewnętrznym, podczas gdy to na niej spoczywał ciężar dowodu, Komisja doszła na tej podstawie do wniosku, że owa pomoc była niezgodna z rynkiem wewnętrznym i powinna zostać odzyskana w kwocie powiększonej o odsetki.

62      Sentencja zaskarżonej decyzji ma następujące brzmienie:

„Artykuł 1

1.      Środki pomocy państwa w wysokości 503 mln EUR przyznanej przez [Republikę Francuską] spółce Sernam SCS (następnie [Sernam]) i zatwierdzonej przez Komisję [decyzją Sernam 2] wykorzystano w sposób niezgodny z przeznaczeniem. Pomoc ta jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym. Ze środków tych korzystała również spółka Sernam Xpress oraz spółka Financière Sernam i jej spółki zależne, Sernam Services i Aster.

2.      Z pomocy w wysokości 41 mln EUR przyznanej przez [Republikę Francuską] spółce Sernam SCS i uznanej za niezgodną z rynkiem wewnętrznym w decyzji Sernam 2 skorzystała również spółka Sernam Xpress oraz spółka Financière Sernam i jej spółki zależne, a mianowicie Sernam Services i Aster.

3.      Dokapitalizowanie [Sernamu] kwotą 57 mln EUR, zrzeczenie się przez SNCF wierzytelności wobec [Sernamu] wynoszących 38,5 mln EUR oraz gwarancje udzielone przez SNCF przy przeniesieniu działalności [Sernamu] na Financière Sernam, z wyjątkiem gwarancji udzielonej kolejarzom, stanowią pomoc państwa niezgodną z rynkiem wewnętrznym.

Artykuł 2

1.      [Republika Francuska] odzyskuje od Financière Sernam i jej spółek zależnych, Sernam Services i Aster, pomoc, o której mowa w art. 1.

2.      Do kwot podlegających zwrotowi dolicza się odsetki za cały okres począwszy od dnia, w którym pomoc została przekazana do dyspozycji beneficjenta, do dnia jej faktycznego odzyskania.

3.      Odsetki nalicza się narastająco zgodnie z przepisami rozdziału V rozporządzenia Komisji (WE) nr 794/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r.

Artykuł 3

1.      Odzyskanie pomocy, o której mowa w art. 1, odbywa się w sposób bezzwłoczny i skuteczny.

2.      [Republika Francuska] zapewnia wykonanie niniejszej decyzji w terminie czterech miesięcy od daty jej notyfikacji.

3.      Przy wykonywaniu niniejszej decyzji [Republika Francuska] może wziąć pod uwagę ewentualne kwoty odzyskane przez SNCF po likwidacji [Sernamu] na warunkach określonych powyżej.

Artykuł 4

1.      W terminie dwóch miesięcy od daty notyfikacji niniejszej decyzji [Republika Francuska] przekazuje Komisji następujące informacje:

a)      datę przekazania każdego środka pomocy do dyspozycji beneficjenta, łączną kwotę (kwota główna i odsetki od zwracanej kwoty pomocy) do odzyskania od beneficjenta;

b)      szczegółowy opis działań już podjętych lub działań planowanych w celu wykonania niniejszej decyzji;

c)      dokumenty potwierdzające, że beneficjentowi nakazano zwrot pomocy.

2.      Do momentu całkowitego odzyskania pomocy, o której mowa w art. 1, [Republika Francuska] na bieżąco informuje Komisję o kolejnych środkach podejmowanych na szczeblu krajowym w celu wykonania niniejszej decyzji. Na wniosek Komisji [Republika Francuska] bezzwłocznie przedstawia informacje o środkach już podjętych oraz środkach planowanych w celu wykonania niniejszej decyzji. [Republika Francuska] dostarcza również szczegółowe informacje o kwocie pomocy oraz odsetkach już odzyskanych od beneficjenta.

Artykuł 5

Niniejsza decyzja skierowana jest do Republiki Francuskiej”.

7.     W przedmiocie okoliczności faktycznych zaistniałych po wydaniu zaskarżonej decyzji

63      W następstwie wydania zaskarżonej decyzji w dniu 23 marca 2012 r. władze francuskie zwróciły się do Komisji o potwierdzenie, że obowiązek zwrotu pomocy państwa, który został nałożony na spółki z grupy Sernam w art. 2 zaskarżonej decyzji, nie zostanie rozszerzony na spółki grupy Geodis (należące do grupy skarżącej) i BMV w razie przejęcia przez nie części aktywów spółek Sernam w ramach realizacji ich planu naprawczego.

64      W decyzji z dnia 4 kwietnia 2012 r. w sprawie pomocy państwa SA.34547 (2012/N) – Francja – Przejęcie aktywów grupy Sernam w ramach postępowania naprawczego (zwanej dalej „decyzją Sernam 4”) Komisja uznała, że nie było ciągłości gospodarczej pomiędzy grupą Sernam i spółkami Geodis i BMV przejmującymi część jej aktywów i że nie należało objąć spółek Geodis i BMV zakresem odzyskania pomocy uznanej w zaskarżonej decyzji za niezgodną z prawem.

65      W dniu 13 kwietnia 2012 r. Financière Sernam i Sernam Services zostały objęte postępowaniem likwidacyjnym. Tego samego dnia Geodis złożyła ofertę i została wskazana przez tribunal de commerce de Nanterre (Francja) jako nabywca aktywów grupy Sernam.

 Postępowanie i żądania stron

66      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 4 czerwca 2012 r. skarżąca wniosła niniejszą skargę.

67      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 18 października 2012 r. Republika Francuska wniosła o dopuszczenie jej do udziału w sprawie w charakterze interwenienta po stronie skarżącej. Postanowieniem z dnia 26 listopada 2012 r. prezes szóstej izby Sądu dopuścił tę interwencję. Republika Francuska złożyła swoje uwagi interwenienta w dniu 11 lutego 2013 r.

68      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 14 lutego 2013 r. skarżąca wniosła o włączenie do akt nowego wniosku dowodowego. Prezes szóstej izby włączył nowy wniosek dowodowy do akt sprawy w dniu 26 lutego 2013 r. Komisja złożyła uwagi w przedmiocie nowego dowodu w dniu 14 marca 2013 r. Republika Francuska poinformowała, że nie miała uwag.

69      Ponieważ zmienił się skład izb Sądu, sędzia sprawozdawca został przydzielony do siódmej izby, której w rezultacie w dniu 23 września 2013 r. przydzielono niniejszą sprawę.

70      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 25 listopada 2013 r. Mory SA, Mory Team i Superga Invest wniosły o dopuszczenie ich do udziału w niniejszej sprawie w charakterze interwenientów popierających żądania Komisji.

71      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 29 stycznia 2014 r. skarżąca wniosła o zachowanie poufności niektórych dowodów i fragmentów pism procesowych, w przypadku gdyby złożony przez interwenientów wniosek o udzielenie dostępu do wszystkich pism procesowych został wyjątkowo uwzględniony. Skarżąca przedstawiła w tym celu jawną wersję odnośnych pism procesowych.

72      Postanowieniem z dnia 23 maja 2014 r. prezes siódmej izby Sądu dopuścił interwencję Mory i Mory Team na podstawie art. 116 § 6 regulaminu postępowania przed Sądem z dnia 2 maja 1991 r. i oddalił wniosek Superga Invest o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta. Decyzja w przedmiocie złożonego przez skarżącą wniosku o zachowanie poufności została pozostawiona do rozstrzygnięcia w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

73      Pismem z dnia 23 października 2014 r. tytułem środków organizacji postępowania przewidzianych w art. 64 regulaminu postępowania z dnia 2 maja 1991 r. Sąd zadał pytania na piśmie skarżącej, Komisji i Republice Francuskiej, wzywając je do udzielenia odpowiedzi na piśmie, oraz wezwał skarżącą i Komisję do przedstawienia pewnych dokumentów. Strony te zastosowały się do powyższego wezwania w wyznaczonym terminie.

74      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 17 listopada 2014 r. skarżąca wniosła o włączenie do akt sprawy drugiego nowego wniosku dowodowego. Prezes siódmej izby Sądu włączył go do akt sprawy w dniu 21 listopada 2014 r. oraz wezwał Komisję i Republikę Francuską do przedstawienia uwag na jego temat podczas rozprawy.

75      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 27 listopada 2014 r. skarżąca przedstawiła uwagi do odpowiedzi na pytania udzielonych przez Komisję. Postanowieniem z dnia 3 grudnia 2014 r. prezes siódmej izby Sądu postanowił nie włączać tego pisma do akt sprawy.

76      Na rozprawie w dniu 12 lutego 2015 r. wysłuchano wystąpień stron i ich odpowiedzi na pytania Sądu.

77      Skarżąca, popierana przez Republikę Francuską, wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;

–        obciążenie Komisji kosztami postępowania.

78      Komisja wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie, że skarga jest niedopuszczalna, lub, ewentualnie, bezzasadna;

–        obciążenie skarżącej kosztami postępowania.

79      Mory i Mory Team wnoszą do Sądu o odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej lub, tytułem żądania ewentualnego, o jej oddalenie jako bezzasadnej.

 Co do prawa

80      Na poparcie żądania stwierdzenia nieważności skarżąca podnosi sześć zarzutów. Zarzut pierwszy oparty jest na naruszeniu jej prawa do obrony, w zakresie w jakim Komisja przedstawiła w zaskarżonej decyzji stanowisko w odniesieniu do niemożności zastosowania w niniejszej sprawie kryterium inwestora prywatnego, o którym nie było mowy w decyzji o wszczęciu postępowania. W tym względzie Republika Francuska podnosi, że z tych samych powodów jej własne prawo do obrony również zostało naruszone. Zarzut drugi oparty jest na naruszeniu zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań. Zarzut trzeci oparty jest na naruszeniu obowiązku zachowania rozsądnego terminu i zasady pewności prawa. Zarzut czwarty dotyczy naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, gdy uznała, iż przeniesienie całości aktywów Sernamu było niezgodne z warunkami określonymi w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2. Zarzut piąty oparty jest na naruszeniu prawa przez Komisję ze względu na to, że uznała ona, iż obowiązek odzyskania pomocy państwa w wysokości 41 mln EUR, uznanej za niezgodną z rynkiem wewnętrznym decyzją Sernam 2, został przeniesiony na Financière Sernam i jej spółki zależne. Zarzut szósty oparty jest na naruszeniu prawa przez Komisję w zakresie, w jakim uznała ona, iż środki przewidziane w protokole ustaleń z dnia 21 lipca 2005 r. stanowiły nową pomoc państwa na rzecz Sernam Xpress / Financière Sernam.

81      Sąd uważa, że należy najpierw zbadać trzy ostatnie zarzuty, a następnie trzy pierwsze zarzuty dotyczące naruszenia ogólnych zasad prawa Unii, ponieważ szereg poruszonych w nich zagadnień wymaga analizy zarzutów czwartego, piątego i szóstego.

1.     W przedmiocie zarzutu czwartego, dotyczącego naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, gdy uznała, iż przeniesienie całości aktywów Sernamu było niezgodne z warunkami określonymi w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2

82      Zarzut czwarty skarżącej dzieli się na sześć części. Część pierwsza dotyczy naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ w motywach 97 i 98 zaskarżonej decyzji uznała, iż przeniesienie całości aktywów Sernamu nie nastąpiło w dniu 30 czerwca 2005 r. Część druga dotyczy naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywach 99–102 zaskarżonej decyzji, że przeniesienie całości aktywów Sernamu za cenę ujemną nie stanowiło sprzedaży. Część trzecia dotyczy naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywach 103–116 zaskarżonej decyzji, że operacja stanowiła przeniesienie „całości” Sernamu. Część czwarta dotyczy naruszenia prawa, którego Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywie 117 zaskarżonej decyzji, że przeniesienie nie było ograniczone do aktywów Sernamu, lecz zostało podwyższone o 59 mln EUR (czyli 57 mln EUR netto). Część piąta dotyczy naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywach 118 i 119 zaskarżonej decyzji, że sprzedaży całości aktywów Sernamu nie dokonano w ramach przejrzystej i otwartej procedury. Część szósta opiera się na naruszeniach prawa i błędach faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ w motywach 121–123 zaskarżonej decyzji uznała, że nie został zrealizowany cel sprzedaży aktywów.

83      W dziedzinie wykorzystania pomocy w sposób niezgodny z jej przeznaczeniem z analizy art. 108 ust. 2 TFUE w związku z art. 1 lit. g) oraz art. 16 rozporządzenia nr 659/1999 wynika, że to na Komisji spoczywa zasadniczo obowiązek wykazania, iż całość lub część pomocy dozwolonej uprzednio we wcześniejszej decyzji Komisji została wykorzystana przez beneficjenta niezgodnie z jej przeznaczeniem. Przy braku takiego wykazania pomoc ta powinna bowiem zostać uznana za objętą uprzednią decyzję zezwalającą Komisji (wyrok z dnia 11 maja 2005 r., Saxonia Edelmetalle i ZEMAG/Komisja, T‑111/01 i T‑133/01, Zb.Orz., EU:T:2005:166, pkt 86).

 W przedmiocie części pierwszej, dotyczącej naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywach 97 i 98 zaskarżonej decyzji, że przeniesienie całości aktywów Sernamu nie nastąpiło w dniu 30 czerwca 2005 r.

84      Po pierwsze skarżąca zarzuca Komisji, że w motywie 98 zaskarżonej decyzji przeinaczyła tekst decyzji Sernam 2, twierdząc, iż „przeniesienie działalności [Sernamu] na Financière Sernam nie miało miejsca najpóźniej w dniu 30 czerwca 2005 r., co stanowiło warunek określony w decyzji Sernam 2”. Podnosi ona, że w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 mowa jest jedynie o „sprzedaży”, a nie o „przeniesieniu” działalności sensu stricto. Po drugie skarżąca zarzuca Komisji, że w motywie 97 zaskarżonej decyzji stwierdziła ona, iż przyjęcie przez prezesa SNCF w dniu 30 czerwca 2005 r. wiążącej oferty przedstawionej przez Financière Sernam nie było wystarczające w świetle prawa francuskiego do zawarcia umowy sprzedaży. Podnosi ona, że w prawie francuskim porozumienie co do rzeczy i ceny, niezależnie od jego formy prawnej, między nabywcą i sprzedającym stanowi zawarcie nieodwołalnej umowy sprzedaży, i to nawet jeżeli rzecz nie została jeszcze dostarczona, a cena – zapłacona.

85      W pkt 97 i 98 zaskarżonej decyzji Komisja wskazała, że w dniu 30 czerwca 2005 r. dyrekcja skarżącej zasadniczo jedynie przyjęła wiążącą ofertę przedstawioną przez Financière Sernam. Stwierdziła ona, że protokół ustaleń, który był wiążący dla wszystkich stron transakcji, podpisano jednak dopiero w dniu 21 lipca 2005 r. i że poszczególne operacje związane z przeniesieniem przeprowadzono dopiero w dniu 17 października 2005 r. Komisja wyciągnęła stąd wniosek, że przeniesienie działalności Sernamu na Financière Sernam nie miało miejsca najpóźniej w dniu 30 czerwca 2005 r., co stanowiło jednak warunek określony w decyzji Sernam 2, i że ten powód był już sam w sobie wystarczający do stwierdzenia, że Republika Francuska wykorzystała niezgodne z przeznaczeniem pomoc zatwierdzoną warunkowo decyzją Sernam 2.

86      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przy dokonywaniu wykładni przepisu prawa Unii należy uwzględniać nie tylko jego brzmienie, lecz także jego kontekst oraz cele regulacji, której część ten przepis stanowi (wyroki: z dnia 17 listopada 1983 r., Merck, 292/82, Rec, EU:C:1983:335, pkt 12; z dnia 21 lutego 2013 r., RVS Levensverzekeringen, C‑243/11, Zb.Orz., EU:C:2013:85, pkt 23).

87      Z utrwalonego orzecznictwa wynika również, że sentencja aktu jest nierozerwalnie związana z jego uzasadnieniem w ten sposób, że w razie potrzeby jego wykładnia winna być dokonywana z uwzględnieniem motywów, które doprowadziły do jego wydania (wyrok z dnia 15 maja 1997 r., TWD/Komisja, C‑355/95 P, Rec, EU:C:1997:241, pkt 21).

88      Odnośnie do pierwszego argumentu skarżącej, zgodnie z którym Komisja przeinaczyła tekst decyzji Sernam 2, należy wskazać, że art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 dotyczy przypadku „sprzedaży przez Sernam całości jego aktywów do dnia 30 czerwca 2005 r.”.

89      Motyw 217 decyzji Sernam 2 stanowi, że „[n]atomiast w przypadku, gdyby Sernam miało sprzedać »hurtem« swoje aktywa, Komisja przypomina, że [oba warunki z art. 3 ust. 1] dotyczące restrukturyzacji holdingu nie stosują się – zważywszy, iż Sernam nie będzie już działało w swojej aktualnej formie prawnej i uwolni [przekaże] swoje udziały w rynku na korzyść niezależnego nabywcy (który faktycznie będzie mógł nadal prowadzić swoją działalność przy pomocy aktywów Sernam)”.

90      W konsekwencji, jak podkreśla Komisja, momentem, który należy uwzględnić w celu dokonania oceny, czy sprzedaż miała miejsce, musi być w niniejszej sprawie moment faktycznego przeniesienia aktywów, ponieważ celem, o którym mowa w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2, interpretowanym w świetle motywu 217 tej decyzji, było zobowiązanie spółki Sernam do wyzbycia się całości jej aktywów i przekazania swoich udziałów w rynku. Odmienna i formalistyczna wykładnia art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 zniweczyłaby jego skutki i doprowadziłaby do powstania ryzyka, że skuteczne przeniesienie aktywów nastąpi w okresie późniejszym, długo po dokonaniu „sprzedaży” w sensie prawnym.

91      W związku z tym wystarczy stwierdzić, że Komisja słusznie uznała, iż poszczególne operacje związane z przeniesieniem przeprowadzono dopiero w dniu „closingu”, czyli w dniu 17 października 2005 r., i że w związku z tym termin 30 czerwca 2005 r. określony w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 nie został zachowany.

92      W konsekwencji należy stwierdzić, że drugi argument skarżącej, dotyczący dokładnego określenia momentu zawarcia umowy „sprzedaży” w świetle prawa francuskiego, jest nieistotny dla sprawy.

93      Dlatego też należy oddalić część pierwszą zarzutu czwartego.

 W przedmiocie części drugiej, dotyczącej naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywach 99–102 zaskarżonej decyzji, że przeniesienie całości aktywów Sernamu za cenę ujemną nie stanowiło sprzedaży

94      Skarżąca, popierana przez Republikę Francuską, podnosi w istocie, że Komisja naruszyła prawo i popełniła błędy w ustaleniach faktycznych, gdy uznała w motywach 99–102 zaskarżonej decyzji, że art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 został naruszony, ponieważ umowa zawarta pomiędzy nią i Financière Sernam nie stanowiła sprzedaży z powodu ujemnej ceny.

95      Motyw 124 zaskarżonej decyzji, który skarżąca również poddaje krytyce, odnosi się do innego zagadnienia niż zagadnienie, o którym mowa w motywach 99–102 tej decyzji, ponieważ dotyczy podziału tej operacji na dwa etapy (wniesienie wkładu przez Sernam do Sernam Xpress, a następnie przeniesienie udziałów w spółce Sernam Xpress na Financière Sernam) oraz faktu, iż Komisja odmówiła w istocie uznania, że te różne operacje ujmowane jako całość są równoważne sprzedaży „całości aktywów”. Zważywszy, że w motywie 124 podnoszone są argumenty analogiczne do argumentów dotyczących motywów 108–112 zaskarżonej decyzji, Sąd uważa, że argumenty skarżącej dotyczące tych różnych motywów należy zbadać łącznie w ramach trzeciej części niniejszego zarzutu (zob. pkt 140–149 poniżej).

96      W motywach 99 i 100 zaskarżonej decyzji Komisja uznała, że „sprzedaż” polega na przeniesieniu własności majątku za zapłatą ceny, przy czym cena ta powinna mieć wartość dodatnią, i że transakcja, w ramach której osoba zamierzająca przenieść własność jednego lub więcej niż jednego składnika majątku oferuje wypłatę środków pieniężnych osobie przejmującej, nie stanowi sprzedaży, tylko jest objęta umową innego rodzaju. W motywie 101 zaskarżonej decyzji Komisja uznała, że w rozpatrywanym przypadku skarżąca wypłaciła kwotę 59 mln EUR w ramach dokapitalizowania odpowiednio spółki Sernam kwotą 57 mln EUR i spółki Sernam Xpress kwotą 2 mln EUR oraz udzieliła spółce Financière Sernam rozmaitych gwarancji. Komisja stwierdziła, że wypłata przez Financière Sernam kwoty 2 mln EUR na rzecz skarżącej i spółki Sernam neutralizuje dokapitalizowanie Sernam Xpress, ale nie neutralizuje pozostałych elementów transakcji. W motywie 102 zaskarżonej decyzji Komisja doszła na tej podstawie do wniosku, że umowa zawarta pomiędzy skarżącą i Financière Sernam nie stanowiła sprzedaży i że również z tego względu został naruszony art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2.

97      W tym względzie skarżąca, popierana przez Republikę Francuską, podnosi w istocie trzy argumenty.

98      Po pierwsze podnosi ona, że posłużenie się w decyzji Sernam 2 ogólnym terminem „sprzedaż” jest bez znaczenia dla rodzaju zawartej umowy, o ile osiągnięto oczekiwany efekt operacji, mianowicie przeniesienie własności całości aktywów Sernamu na osobę trzecią niezależną od skarżącej. Po drugie skarżąca wyjaśnia, że do ukształtowania operacji w taki, a nie inny sposób, i do wcześniejszego dokapitalizowania Sernamu zmusiły ją ograniczenia prawa francuskiego, takie jak zakaz sprzedaży po cenie ujemnej, lecz że ujemna cena sprzedaży jest jednak ceną rynkową, a taki był jedyny warunek wymagany przez art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2. Po trzecie skarżąca i Republika Francuska powołują się na precedensy wskazujące na to, że w swej praktyce decyzyjnej Komisja zaakceptowała jako „sprzedaż” przypadek przeniesienia aktywów lub akcji po cenie ujemnej.

99      Komisja kwestionuje te argumenty i uważa, po pierwsze, że skarżąca przyznaje w dorozumiany sposób, iż rozpatrywana operacja nie jest sprzedażą w rozumieniu art. 1582 francuskiego kodeksu cywilnego, ponieważ skarżąca przeprowadziła operacje służące obejściu istniejącego w prawie francuskim zakazu sprzedaży po cenie ujemnej. Po drugie Komisja uważa, że przeniesienie działalności po cenie ujemnej nie ma takiego samego znaczenia gospodarczego jak sprzedaż aktywów po cenie dodatniej, ponieważ w pierwszym przypadku podmiotowi gospodarczemu płaci się za „utrzymanie przy życiu” działalności i przedsiębiorstwa, które powinny zniknąć, a w drugim przypadku mienie, które ma rzeczywistą wartość, jest zbywane po to, aby było wykorzystywane w sposób ekonomicznie racjonalny. Zagadnienie to ma zasadnicze znaczenie, w szczególności w świetle wymogów dyscypliny pomocy i celu decyzji Sernam 2. Po trzecie Komisja przypomina, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem praktyka decyzyjna Komisji dotycząca innych spraw pozostaje bez wpływu na ważność zaskarżonej decyzji, która może być oceniana jedynie z punktu widzenia obiektywnie obowiązujących postanowień traktatowych. Komisja podnosi następnie w istocie, że decyzje, na które powołują się Republika Francuska i skarżąca, nie mają zastosowania w niniejszej sprawie w szczególności ze względu na to, że są późniejsze niż realizacja rozpatrywanej operacji i ze względu na to, że chodziło w nich o sprzedaż akcji, podczas gdy scenariusz wybrany w niniejszej sprawie oparty był na sprzedaży aktywów.

100    W pierwszej kolejności należy zauważyć, że na podstawie literalnej wykładni art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 wymagana była „sprzedaż całości aktywów” Sernamu i że jedynym wymogiem w zakresie ceny był wymóg ceny rynkowej ustalonej w drodze przejrzystej i otwartej procedury.

101    Jak wynika z pkt 86 powyżej, przy dokonywaniu wykładni decyzji Sernam 2 należy brać pod uwagę nie tylko jej brzmienie, lecz także jej kontekst oraz cele regulacji gospodarczej, której część stanowi.

102    W konsekwencji Komisja nie może opierać się wyłącznie na pojęciach lub formach prawnych, aby na ich podstawie wnioskować, że warunki zgodności pomocy na restrukturyzację, nałożone w jednej z jej decyzji, nie zostały spełnione. Co więcej, należy podkreślić, że pojęcie prawne sprzedaży jest odrębne dla prawa każdego państwa członkowskiego.

103    Tak więc skarżąca słusznie podkreśla, że w prawie regulującym pomoc państwa nie bierze się pod uwagę form prawnych, w jakie transakcje mogą zostać przyobleczone, lecz ich rzeczywistą treść gospodarczą.

104    W konsekwencji formalistyczne argumenty Komisji związane z prawem francuskim należy oddalić.

105    W drugiej kolejności należy stwierdzić, że skarżąca w przekonujący sposób podnosi, iż dokapitalizowanie poprzedzające sprzedaż jest środkiem umożliwiającym obejście istniejącego w prawie francuskim zakazu określenia w umowie sprzedaży ceny ujemnej.

106    Kwestia, jakie jest w niniejszej sprawie znaczenie gospodarcze owej sprzedaży po cenie ujemnej, zostanie zbadana w ramach części trzeciej i szóstej niniejszego zarzutu.

107    W trzeciej kolejności należy podkreślić, że decyzje przytoczone przez skarżącą i przez Republikę Francuską ilustrują możliwość sprzedaży akcji przedsiębiorstwa po „cenach ujemnych”, czyli w drodze wcześniejszego dokapitalizowania przez sprzedającego [zob., w szczególności, decyzje z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie pomocy restrukturyzacyjnej dla COMBUS AS i z dnia 28 sierpnia 2009 r. w sprawie pomocy państwa C 6/09 (ex N 663/08) dotyczącej środków na rzecz Austrian Airlines].

108    Należy zatem stwierdzić, że rozumowanie przyjęte przez Komisję w motywach 99–102 zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym z powodu ujemnej ceny przeniesienia sprzedaż nie miała miejsca i z tego samego powodu art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 został naruszony, jest błędne.

109    Dlatego też należy uwzględnić część drugą zarzutu czwartego.

 W przedmiocie części trzeciej, dotyczącej naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywach 103–116 zaskarżonej decyzji, że operacja stanowiła przeniesienie „całości” (aktywów i pasywów) Sernamu

110    Na poparcie trzeciej części niniejszego zarzutu skarżąca podnosi dwa zastrzeżenia. W pierwszej kolejności zarzuca ona Komisji, że w motywach 103 i 113–116 zaskarżonej decyzji instytucja ta uznała, iż dokonane przez skarżącą przeniesienie nie było ograniczone do aktywów, ale obejmowało całość (aktywa i pasywa) Sernamu i że również z tego względu warunek dotyczący sprzedaży całości aktywów Sernamu przewidziany w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 nie został zachowany. W drugiej kolejności skarżąca zarzuca jej w istocie, że w motywach 108–112 i 124 zaskarżonej decyzji sztucznie podzieliła sprzedaż całości aktywów Sernamu na dwie odrębne operacje – pierwszą polegającą na częściowym wkładzie aktywów Sernamu do Sernam Xpress oraz drugą obejmującą sprzedaż akcji Sernam Xpress spółce Financière Sernam – podczas gdy w rzeczywistości chodzi o pojedynczą operację realizowaną zupełnie w tym samym czasie i niepodzielną, dokonaną w drodze dwóch bezpośrednio następujących po sobie czynności w ramach tego samego aktu, w jednym i tym samym celu, którym jest sprzedaż całości aktywów Sernamu spółce Financière Sernam.

 W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, dotyczącego tego, że w motywach 103 i 113–116 zaskarżonej decyzji Komisja uznała, iż dokonane przez skarżącą przeniesienie nie było ograniczone do aktywów, ale obejmowało całość (aktywa i pasywa) Sernamu

111    Skarżąca podnosi w istocie trzy argumenty. W pierwszej kolejności skarżąca uważa, że Komisja dokonała błędnej wykładni art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2, zakładając w pkt 103 zaskarżonej decyzji, że sprzedaż całości aktywów miała dotyczyć wyłącznie aktywów Sernamu z wykluczeniem jego pasywów. W drugiej kolejności skarżąca powołuje się na pewne wymogi prawa krajowego, którymi uzasadnia potrzebę włączenia niektórych pasywów, w szczególności pasywów operacyjnych, przy czym jedynym celem ich włączenia jest uniemożliwienie wierzycielom wykonania przysługującego im na mocy prawodawstwa francuskiego prawa sprzeciwu. W trzeciej kolejności skarżąca podnosi, że – wbrew temu, co Komisja twierdzi w motywie 116 zaskarżonej decyzji – przeniesienie nie dotyczyło „całości” (aktywów i pasywów) Sernamu, co potwierdzają wzajemnie sprzeczne fragmenty zaskarżonej decyzji odnoszące się do dokładnego określenia przedmiotu przeniesienia.

 – W przedmiocie argumentu pierwszego, zgodnie z którym Komisja dokonała błędnej wykładni art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2, zakładając, że sprzedaż całości aktywów Sernamu miała dotyczyć wyłącznie aktywów Sernamu z wykluczeniem pasywów

112    Po pierwsze skarżąca podnosi, że pojęcie sprzedaży całości aktywów wymaga z definicji, aby sprzedaż obejmowała wszystkie aktywa Sernamu i aby zostały one sprzedane „w całości”, to znaczy wszystkie jednemu i temu samemu nabywcy, lecz nie wymaga ono, aby sprzedawane były jedynie wspomniane aktywa.

113    Z motywu 103 zaskarżonej decyzji wynika, że „[n]awet jeżeli przyjmiemy, że przeniesienie działalności [Sernamu] na Financière Sernam stanowi sprzedaż, zgodnie z art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 sprzedaż taka dotyczy wyłącznie aktywów, a nie całości (aktywów i pasywów) [Sernamu]” i że „[w]ynika to z art. 217 decyzji Sernam 2”. W motywie 113 zaskarżonej decyzji Komisja wyjaśniła również, że „w motywie 217 decyzji Sernam 2 […] wprowadzono jasne rozróżnienie między sprzedażą aktywów a sprzedażą całości (aktywów i pasywów) [Sernamu]”.

114    Zgodnie z orzecznictwem, o którym mowa w pkt 87 powyżej, sentencja aktu jest nierozerwalnie związana z jego uzasadnieniem w ten sposób, że w razie potrzeby jego wykładnia winna być dokonywana z uwzględnieniem motywów, które doprowadziły do jego wydania.

115    Oba alternatywne ustępy art. 3 decyzji Sernam 2 brzmią następująco:

„1. Z zastrzeżeniem ust. 2 będą respektowane następujące warunki:

a)      Sernam będzie mogło rozwijać jedynie swoją działalność w zakresie dostarczania przesyłek drogą kolejową (zgodnie z koncepcją Train bloc express, TBE) […];

b)      Natomiast Sernam będzie musiało, w ciągu dwóch lat, licząc od daty ogłoszenia niniejszej decyzji, całkowicie zastąpić swoje własne środki i usługi transportu drogowego środkami i usługami transportu drogowego przedsiębiorstwa lub kilku przedsiębiorstw prawnie i ekonomicznie niezależnych od SNCF i wybranych według otwartej, przejrzystej i niedyskryminacyjnej procedury […].

2. W przypadku sprzedaży przez Sernam całości jego aktywów do dnia 30 czerwca 2005 r., po cenie rynkowej, spółce niemającej powiązań prawnych z SNCF, za pośrednictwem przejrzystej i otwartej procedury, warunków ust. 1 nie stosuje się”.

116    Motyw 217 decyzji Sernam 2 ma następujące brzmienie:

„Komisja przypomina również, że w przypadku rozważanej przez władze francuskie sprzedaży Sernam w całości (aktywa i pasywa) warunki decyzji (przejęcie działalności transportu drogowego Sernam przez inne przedsiębiorstwa i zmiana działalności Sernam skierowana na fracht kolejowy) powinny, w każdym przypadku, stosować się. Natomiast w przypadku, gdyby Sernam miało sprzedać »hurtem« swoje aktywa, Komisja przypomina, że te dwa wyżej wymienione warunki dotyczące restrukturyzacji holdingu nie stosują się – zważywszy, iż Sernam nie będzie już działało w swojej aktualnej formie prawnej i uwolni [przekaże] swoje udziały w rynku na korzyść niezależnego nabywcy (który faktycznie będzie mógł nadal prowadzić swoją działalność przy pomocy aktywów Sernam)”.

117    Wynika stąd, że decyzja Sernam 2 wyraźnie rozróżnia „sprzedaż Sernamu w całości (aktywa i pasywa)” od „sprzedaży przez Sernam całości jego aktywów” („hurtem”).

118    W konsekwencji Komisja słusznie uznała, że sprzedaż całości aktywów, w rozumieniu art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 w związku z motywem 217 tej decyzji, powinna dotyczyć jedynie aktywów, z wyłączeniem pasywów.

119    Inna wykładnia tego przepisu byłaby równoznaczna z zanegowaniem różnicy istniejącej między tymi dwoma alternatywnymi warunkami ustanowionymi w art. 3 ust. 1 i 2 decyzji Sernam 2 (i dwoma scenariuszami sprzedaży, o których mowa w motywie 217 decyzji). Należy bowiem zauważyć, że w przypadku gdyby sprzedaż całości aktywów należało interpretować jako obejmującą także pasywa, wiązanie różnych warunków z art. 3 ust. 1 i 2 decyzji Sernam 2 byłoby wówczas nielogiczne i wewnętrznie niespójne.

120    Po drugie skarżąca podnosi, że gdyby należało przeciwstawiać sprzedaży całości aktywów jakąś operację, to taką operacją byłaby sprzedaż aktywów oddzielnie, a nie sprzedaż „całości” Sernamu (aktywów i pasywów), jak Komisja sama to potwierdziła w sprawach zakończonych ww. w pkt 52 wyrokami SMI (EU:C:2004:238,pkt 68 i 70) i CDA (EU:T:2005:364, pkt 73).

121    Argument ten należy odrzucić, ponieważ praktyka decyzyjna Komisji dotycząca innych spraw pozostaje bez wpływu na ważność zaskarżonej decyzji, która może być oceniana jedynie z punktu widzenia obiektywnie obowiązujących postanowień traktatowych (wyrok z dnia 20 maja 2010 r., Todaro Nunziatina & C., C‑138/09, Zb.Orz., EU:C:2010:291, pkt 21).

122    W niniejszej sprawie chodzi o dokonanie wykładni decyzji Sernam 2 w świetle jej własnego uzasadnienia, a nie w świetle stanowiska Komisji w innych sprawach. Tymczasem należy stwierdzić, że decyzja Sernam 2 nie przeciwstawia sprzedaży całości aktywów i sprzedaży aktywów oddzielnie.

123    Po trzecie skarżąca podniosła, że gdyby taka była wola Komisji, instytucja ta powinna była wskazać wyraźnie w decyzji Sernam 2, że sprzedaż całości aktywów nie obejmowała pasywów, i powołała się ona w tym względzie podczas rozprawy na późniejsze decyzje wydane w sprawie „polskich stoczni”, które bardziej szczegółowo określały wymagane warunki; skarżąca powołała się w szczególności na motywy 349, 350 i 354 decyzji Komisji z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie pomocy państwa C 19/05 (ex N 203/05) udzielonej przez Polskę dla Stoczni Szczecińskiej (Dz.U. 2010, L 5, s. 1) i na motywy 401–410 decyzji Komisji z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie pomocy państwa C 17/05 (ex N 194/05 i PL 34/04) udzielonej przez Polskę Stoczni Gdynia (Dz.U. 2010, L 33, s. 1).

124    Tymczasem pomijając fakt, że decyzja Sernam 2 ma charakter ostateczny i nie można jej podważyć w ramach skargi, to z jej motywu 217 wynika, iż dzięki rozróżnieniu między warunkami związanymi ze sprzedażą całego Sernamu (aktywów i pasywów) i warunkami związanymi ze sprzedażą całości aktywów Sernamu, decyzja Sernam 2 była wystarczająco jasna co do tego, że sprzedaż całości aktywów wykluczała pasywa. W każdym razie Komisja była zobowiązana do przeprowadzenia analizy indywidualnych okoliczności właściwych dla każdej sprawy, w związku z czym nie jest ona związana innymi decyzjami, a tym bardziej decyzjami późniejszymi.

125    W konsekwencji argument pierwszy winien zostać oddalony.

 – W przedmiocie argumentu drugiego, opartego na tym, że skarżąca była zmuszona do włączenia do aktywów Sernamu niektórych pasywów (z wyjątkiem pasywów finansowych) ze względu na wymogi prawa krajowego

126    Skarżąca podnosi, że została zmuszona do włączenia do aktywów Sernamu pasywów operacyjnych, przy czym jedynym celem ich włączenia było to, aby wierzyciele nie mogli wykonać ustanowionego przez prawodawstwo francuskie prawa sprzeciwu. Twierdzi ona, że prawo francuskie pozwala wierzycielom sprzeciwić się operacjom wnoszenia wkładu lub przeniesienia i uzyskać albo bezzwłoczną spłatę ich wierzytelności, albo ustanowienie gwarancji. Ponadto w przypadku późniejszego wszczęcia postępowania upadłościowego wierzyciele mogli podważyć działania uszczuplające majątek ich dłużnika, które nastąpiły 18 miesięcy przed wszczęciem postępowania upadłościowego. A zatem skarżąca uważa, że gdyby przedmiotem sprzedaży były wyłącznie aktywa Sernamu, wierzyciele Sernamu staliby się wierzycielami spółki całkowicie pozbawionej aktywów i bardzo obciążonej długami, co pozbawiłoby ich wszelkich perspektyw otrzymania zwrotu, w związku z czym prawdopodobnie sprzeciwiliby się przeniesieniu w całości samych aktywów Sernamu, lub że gdyby zgodzili się na takie przeniesienie samych aktywów, niewątpliwie podważyliby je w ramach późniejszej likwidacji, która miałaby miejsce. Stąd, zdaniem skarżącej, wzięła się konieczność włączenia pasywów operacyjnych w celu umożliwienia dokonania przeniesienia aktywów Sernamu.

127    W tym względzie niezależnie od faktu, że skarżąca nie wykazała, iż sprzedaż samych aktywów pozbawiła wierzycieli wszelkiej możliwości uzyskania spłaty, w zakresie, w jakim sprzedaż ta powinna normalnie wygenerować przychody po stronie Sernamu, należy stwierdzić, iż tego rodzaju argument, dotyczący szczególnych cech prawa krajowego, opiera się na błędnym założeniu, zgodnie z którym Komisja wymagała przestrzegania warunków określonych w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2, podczas gdy istniała możliwość wyboru między dwoma ustępami art. 3 tej decyzji.

128    Jak Komisja podkreśla w odpowiedzi na skargę, w razie napotkania przez skarżącą i państwo członkowskie trudności w wykonaniu art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 z uwagi na przeszkody praktyczne lub przeszkody związane z prawem krajowym, miały one do wyboru szereg możliwych rozwiązań, mianowicie zastosowanie warunków określonych w art. 3 ust. 1 decyzji Sernam 2, zwrócenie się do Komisji w celu przedstawienia tych trudności i przedyskutowania ewentualnej zmiany tego warunku zgodnie z wytycznymi w sprawie ratowania i restrukturyzacji, a nawet przystąpienie do odzyskania bezprawnie przyznanej pomocy niezgodnej z rynkiem wewnętrznym, w razie potrzeby poprzez likwidację Sernamu.

129    W konsekwencji skarżąca nie może powoływać się w niniejszej sprawie na ograniczenia istniejące w prawie krajowym, aby uzasadnić obejście warunku, który wybrała.

130    Dlatego też należy oddalić argument drugi.

 – W przedmiocie argumentu trzeciego, opartego na tym, że przeniesienie nie dotyczyło w rzeczywistości „całości” (aktywów i pasywów) Sernamu

131    W pierwszej kolejności skarżąca podnosi, że – wbrew temu, co Komisja twierdzi w motywie 116 zaskarżonej decyzji – przeniesienie nie dotyczyło „całości” (aktywów i pasywów) Sernamu, w zakresie, w jakim pasywa finansowe i kwota odpowiadająca obowiązkowi zwrotu pomocy w wysokości 41 mln EUR, uznanej za niezgodną z rynkiem wewnętrznym w decyzji Sernam 2, nie zostały przeniesione na Financière Sernam. W drugiej kolejności wskazuje ona na fragmenty zaskarżonej decyzji, które są wzajemnie sprzeczne w zakresie dokładnego określenia przedmiotu przeniesienia, takie jak „całość (aktywów i pasywów)” w pkt 3.2.3.2 i w motywie 113 tej decyzji, „całość aktywów i pasywów [Sernamu …] z następującymi wyjątkami” w motywie 114 zaskarżonej decyzji, „zasadnicza część aktywów i pasywów” w motywie 115 zaskarżonej decyzji, czy też „całość (aktywów i pasywów) [Sernamu], z kilkoma wyjątkami” w motywie 116 zaskarżonej decyzji.

132    W motywach 114 i 115 zaskarżonej decyzji Komisja wskazała, co następuje:

„[…] nabywając Sernam Xpress, Financière Sernam nabywa całość aktywów i pasywów [Sernamu] […] z następującymi wyjątkami: wartość aktywów powiększono dzięki zastrzykom kapitałowym w wysokości 57 mln EUR na rzecz [Sernamu] i 2 mln EUR na rzecz Sernam Xpress […], a pasywa zmniejszono o kwotę pożyczki z prawem do udziału w zysku, zaciągniętej przez spółkę [Sernam] u grupy SNCF, [o] pasyw[a] związan[e] z rozwiązaniem umowy „IBM – GPS” oraz o kwotę objętą obowiązkiem zwrotu pomocy niezgodnej z rynkiem wewnętrznym w wysokości 41 mln EUR.

Te marginalne modyfikacje nie mogą jednak wpływać na postrzeganie faktu, że zasadnicza część aktywów i pasywów [Sernamu] została przeniesiona najpierw na Sernam Xpress, a następnie na Financière Sernam”.

133    Komisja wywnioskowała na tej podstawie w motywie 116 zaskarżonej decyzji, że „[p]rzeniesienie działalności nie stanowi[ło] zatem sprzedaży aktywów, tylko przeniesienie całości (aktywów i pasywów) spółki [Sernam], z kilkoma wyjątkami” i że „[w] związku z tym warunki określone w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 nie zostały spełnione”.

134    Po pierwsze należy zaznaczyć, że skarżąca nie kwestionuje tego, iż w ramach wniesionego wkładu włączyła ona do całości aktywów Sernamu niemalże wszystkie pasywa tej spółki, z wyjątkiem niektórych pasywów finansowych (odpowiadających łącznej kwocie 38,5 mln EUR) i obowiązku zwrotu 41 mln EUR pomocy państwa uznanej w decyzji Sernam 2 za niezgodną z prawem i z rynkiem wewnętrznym.

135    Taki sam wniosek wynika również z całości akt sprawy. Protokół ustaleń z dnia 21 lipca 2005 r. przewiduje bowiem, że Sernam miała wnieść do Sernam Xpress „całość aktywów i pasywów Sernamu z wyłączeniem [pasywów finansowych]”. Z umowy w sprawie częściowego wkładu aktywów z dnia 14 września 2005 r. wynika też, że do owego wkładu włączone zostały w szczególności (w odniesieniu do najważniejszych pasywów) wynikowa ujemna wartość firmy (badwill), rezerwy na straty dodatkowe, zobowiązania operacyjne, zobowiązania różne, a także zobowiązania związane z udziałami. Zgoda 2005-AC 2 z dnia 22 lipca 2005 r., wydana przez komisję udziałów i przeniesień, dotycząca przeniesienia przez skarżącą do sektora prywatnego aktywów Sernamu, wskazuje również na fakt, iż skarżąca postanowiła dokonać „przeniesienia całości aktywów i pasywów operacyjnych spółki”. Ponadto sprawozdanie banku X stanowi wyraźnie, że „[w] praktyce w [z]bywanej [s]półce znajdować się będą wszystkie aktywa i pasywa operacyjne [Sernamu] (w tym wszystkie spółki zależne i znak towarowy), z wyłączeniem pasywów finansowych”.

136    Po drugie wbrew twierdzeniom skarżącej wyłączenie z wkładu pasywów finansowych i obowiązku zwrotu pomocy niezgodnej z prawem i z rynkiem wewnętrznym w kwocie 41 mln EUR nie jest w stanie podważyć wniosku, zgodnie z którym art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 został naruszony w zakresie, w jakim z pkt 118 powyżej wynika, że sam fakt nieograniczenia się do sprzedaży jedynie aktywów Sernamu i objęcia nią większości pasywów wystarczy do wykazania naruszenia tego przepisu. W tym względzie należy zaznaczyć, że kilka wariacji redakcyjnych zaskarżonej decyzji wskazanych przez skarżącą w jej motywach 114, 115 i 116 jest spójnych i nie wpływa na ważność zaskarżonej decyzji.

137    Komisja nie dopuściła się więc żadnego naruszenia prawa ani błędu w ustaleniach faktycznych co do przedmiotu transakcji, gdy stwierdziła w motywie 116 zaskarżonej decyzji, że przeniesienie działalności nie stanowiło sprzedaży aktywów, tylko przeniesienie całości (aktywów i pasywów) spółki Sernam, z kilkoma wyjątkami.

138    W konsekwencji argument trzeci winien zostać oddalony.

139    Z powyższych rozważań wynika, że należy oddalić zastrzeżenie pierwsze skarżącej.

 W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, dotyczącego tego, że Komisja błędnie uznała w motywach 108–112 i 124 zaskarżonej decyzji, iż przeniesienie polegało na przeniesieniu całości aktywów i pasywów w ramach grupy, po czym nastąpiła sprzedaż akcji (share deal) spółki zależnej, która je otrzymała

140    Za pomocą licznych argumentów przedstawionych też w ramach drugiej części zarzutu (zob. pkt 95 powyżej) skarżąca zmierza w istocie do wykazania, że podzielenie przez Komisję sprzedaży całości aktywów Sernamu na dwa etapy (wniesienie aktywów Sernamu jako wkładu do Sernam Xpress, a następnie sprzedaż akcji Sernam Xpress spółce Financière Sernam) było sztuczne i nie odpowiadało rzeczywistemu charakterowi pojedynczej transakcji realizowanej zupełnie w tym samym czasie i niepodzielnej, dokonanej w drodze dwóch bezpośrednio następujących po sobie czynności w ramach tego samego aktu, w jednym i tym samym celu, którym jest przeniesienie własności całości aktywów Sernamu na spółkę Financière Sernam. Skarżąca podkreśla w tym względzie, że częściowy wkład aktywów i następujące po nim przeniesienie akcji spółki, która je otrzymała, kwalifikowane jest w prawie francuskim jako „sprzedaż”.

141    Należy podkreślić, że argumenty te są pozbawione znaczenia dla sprawy, ponieważ, jak wynika z analizy pierwszego zastrzeżenia, nawet jeśli postrzegać przeprowadzoną operację w sposób proponowany przez skarżącą, czyli jako pojedynczą transakcję sprzedaży, ostateczny „rezultat” obu etapów nie odpowiada w żadnym razie sprzedaży samych tylko aktywów, a cel sprzedaży nie został zachowany, jak Komisja słusznie podniosła w motywach 103, 113–116 zaskarżonej decyzji.

142    W każdym razie należy zaznaczyć, że Komisja nie popełniła błędu w ocenie, uznając, że te dwie operacje nie spełniały warunków określonych w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2, niezależnie od tego, czy są one rozpatrywane z osobna, tak jak w motywach 108–112 zaskarżonej decyzji, czy łącznie, jak w motywach 113–116 zaskarżonej decyzji.

143    Chodzi o zbadanie, czy skutek różnych operacji przeniesienia był taki, jakiego oczekiwano, a mianowicie czy nastąpiło skuteczne przeniesienie najpóźniej do dnia 30 czerwca 2005 r. całości aktywów Sernamu po cenie rynkowej na spółkę niemającą powiązań prawnych ze skarżącą w drodze przejrzystej i otwartej procedury. Tymczasem z zaskarżonej decyzji wynika, że Komisja prawidłowo oceniła etapy sprzedaży w świetle ich skutków, zarówno indywidualnych, jak i rozpatrywanych łącznie.

144    Jak wynika bowiem z analizy pierwszego zastrzeżenia, Komisja słusznie stwierdziła w motywach 109 i 110 zaskarżonej decyzji, że operacji opisanej jako „»częściowy wkład aktywów« (faktycznie aktywów i pasywów) […] nie można jednak uznać za »sprzedaż aktywów osobie trzeciej«”, w szczególności ze względu na to, że ta ostatnia dotyczyła „nie tylko aktywów, lecz także zobowiązań, z wyjątkiem niektórych długów [Sernamu] wobec jej spółki dominującej, [skarżącej, i że] chodziło więc o przeniesienie całości (aktywów i pasywów) [Sernamu], a nie o sprzedaż samych aktywów” i że ponieważ „przeniesienia dokonano na spółkę zależną stanowiącą w 100% własność [Sernamu], którą jest Sernam Xpress, […] [w]kładu tego nie wniesiono więc na rzecz przedsiębiorstwa trzeciego niezależnego w stosunku do [skarżącej]”.

145    Komisja stwierdziła też słusznie w motywach 108 i 111 zaskarżonej decyzji, że akcje Sernam Xpress zostały sprzedane Financière Sernam, co stanowiło „share deal”, czyli sprzedaż akcji.

146    Chodzi tu bowiem o sprzedaż akcji, a konkretnie udziałów w „spółce wydmuszce” Sernam Xpress, do której zostały wcześniej wniesione wszystkie aktywa Sernamu oraz jego pasywa operacyjne, czyli prawie całość spółki Sernam.

147    W konsekwencji w motywie 111 zaskarżonej decyzji Komisja nie popełniła błędu, uznając, że wspomniana sprzedaż akcji nie stanowiła też sprzedaży aktywów osobie trzeciej.

148    W związku z tym Komisja nie dopuściła się żadnego błędu w ustaleniach faktycznych ani nie naruszyła prawa i słusznie dokonała w zaskarżonej decyzji analizy skutków ekonomicznych operacji rozpatrywanej jako całość, a także jej części składowych w celu sprawdzenia, czy przesłanki zgodności ustanowione w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 zostały spełnione.

149    Mając na uwadze powyższe rozważania, zastrzeżenie drugie również winno zostać oddalone.

150    W związku z tym należy oddalić część trzecią zarzutu czwartego.

 W przedmiocie części czwartej, dotyczącej naruszenia prawa, którego Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywie 117 zaskarżonej decyzji, że przeniesienie nie było ograniczone do aktywów Sernamu, lecz zostało podwyższone o 57 mln EUR netto

151    Skarżąca zarzuca Komisji, że w motywie 117 zaskarżonej decyzji stwierdziła, iż do aktywów Sernamu została dodana kwota 57 mln EUR netto. Po pierwsze skarżąca podnosi, że Komisja pomyliła przedmiot sprzedaży (aktywa) i zapłaconą za niego cenę oraz że ta cena ujemna w wysokości 57 mln EUR netto jest ceną rynkową, ustaloną w wyniku otwartego, przejrzystego, bezwarunkowego i niedyskryminacyjnego postępowania przetargowego, a także potwierdzoną przez szereg niezależnych ekspertyz. Po drugie skarżąca podnosi, że Komisja, mając pełną świadomość, iż Sernam była przedsiębiorstwem przynoszącym straty, powinna była ustanowić w decyzji Sernam 2 zakaz sprzedaży po cenie ujemnej.

152    W motywie 117 zaskarżonej decyzji Komisja uznała w istocie, że w ramach dokapitalizowania spółek Sernam i Sernam Xpress do aktywów Sernamu dodana została kwota 57 mln EUR netto i że na takie podniesienie wartości aktywów nie zezwalał art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2.

153    Po pierwsze wystarczy stwierdzić, że Komisja nie pomyliła przedmiotu sprzedaży i ceny sprzedaży. W drodze kolejnych operacji dokapitalizowania Sernamu, a następnie Sernamu Xpress, zwiększono w istocie aktywa Sernamu, a następnie Sernamu Xpress, o kwotę 57 mln EUR netto.

154    Po drugie z badania części trzeciej wynika, że skarżąca nie ma racji, twierdząc, iż Komisja powinna była doprecyzować, że nie chciała ona ceny ujemnej, biorąc pod uwagę deficytową kondycję Sernamu, ponieważ cena ujemna wynika z faktu niewypełnienia zobowiązania do sprzedaży wyłącznie aktywów Sernamu, bez pasywów.

155    W odpowiedzi na pytanie Sądu zadane na rozprawie skarżąca przyznała bowiem, że jeśli składnik aktywów jest przenoszony indywidualnie, z definicji posiada on wartość, która może być dodatnia lub zerowa, lecz nie może być ujemna.

156    W tym względzie Komisja podkreśla, że po pierwszej turze postępowania przetargowego kandydatów poproszono o wycenę aktywów Sernamu na warunkach „cash free, debt free”, czyli bez brania pod uwagę środków pieniężnych i zadłużenia, w wyniku której to wyceny pojawiły się same dodatnie propozycje cenowe.

157    Argument ten nie jest kwestionowany przez skarżącą, która odpowiada jednak, że owe niewiążące oferty wstępne były jedynie odzwierciedleniem konwencjonalnej techniki wyceny i że fakt ten nie oznaczał w żaden sposób, iż działalność zostałaby przeniesiona bez środków pieniężnych i bez zobowiązań, lecz jedynie, że zwrócono się do kandydatów o przedstawienie ich oceny wartości przedsiębiorstwa, niezależnie od poziomów zadłużenia i wartości środków pieniężnych spółki, a to w celu umożliwienia obiektywnego porównania złożonych ofert.

158    W konsekwencji, jak podkreśla Komisja, owe dodatnie wyceny na warunkach „cash free, debt free” (bez brania pod uwagę środków pieniężnych i zadłużenia) świadczą o tym, że gdyby skarżąca ograniczyła się do sprzedaży aktywów, bez pasywów, ich cena sprzedaży byłaby dodatnia lub zerowa, ale nie ujemna.

159    Tym samym część czwartą zarzutu czwartego należy oddalić.

 W przedmiocie części piątej, dotyczącej naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywach 118 i 119 zaskarżonej decyzji, że sprzedaży całości aktywów Sernamu nie dokonano w ramach przejrzystej i otwartej procedury

160    Skarżąca, popierana przez Republikę Francuską, podnosi, że Komisja popełniła błędy w motywach 118 i 119 zaskarżonej decyzji. Skarżąca, popierana przez Republikę Francuską, podnosi w istocie cztery zastrzeżenia, a Republika Francuska – jedno zastrzeżenie.

161    Przed zbadaniem tych zastrzeżeń należy przypomnieć, że motywy 118 i 119 zaskarżonej decyzji brzmią następująco:

„Władze francuskie zorganizowały na początku przejrzystą i otwartą procedurę. Podczas tego postępowania [skarżąca] nie otrzymała jednak ani jednej wiążącej oferty.

W związku z niepowodzeniem przejrzystej i otwartej procedury zawarto z Financière Sernam umowę dotyczącą poszczególnych operacji przeniesienia działalności [Sernam]. Ponieważ sama spółka Financière Sernam nie wzięła udziału w przejrzystej i otwartej procedurze jako podmiot niezależny, przeniesienia działalności ostatecznie nie dokonano w ramach przejrzystej i otwartej procedury”.

 W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, opartego na tym, że dyrekcja uczestniczyła w postępowaniu przetargowym od samego początku

162    Skarżąca i Republika Francuska podnoszą w istocie, że oferta dyrekcji Sernamu stanowiła zwieńczenie przejrzystego i otwartego procesu, ponieważ dyrekcja ta uczestniczyła w postępowaniu przetargowym od początku w ramach konsorcjum zawiązanego z kandydatem nr 5 i sama złożyła ofertę, która była początkowo ofertą wspólną wraz z kandydatem nr 5, po tym jak w dniu 15 czerwca 2005 r. jego partner poinformował o swojej niezdolności do złożenia wiążącej oferty w wyznaczonym terminie.

163    Po pierwsze należy stwierdzić, że to konsorcjum obejmujące kandydata nr 5 i dyrekcję uczestniczyło początkowo w postępowaniu przetargowym i złożyło ofertę wstępną, a nie jego poszczególni członkowie.

164    Należy bowiem podkreślić, że na koniec drugiej tury postępowania przetargowego początkowo wybrana została jako całość – przed projektem kandydata nr 4 – treść projektu przedstawionego przez konsorcjum kierowane przez kandydata nr 5. Władze francuskie wskazały na to wyraźnie w swojej odpowiedzi na pytania Komisji wystosowanej w dniu 6 stycznia 2012 r.:

”[C]o się tyczy propozycji [kandydata nr 5], opiera się ona na szeregu podstawowych założeń, a mianowicie między innymi na: przejęciu przez [skarżącą] obowiązku zapewnienia Sernamowi środków pieniężnych, szacowanych przez [kandydata 5] na [znaczącą kwotę], braku przejęcia zobowiązań finansowych Sernamu ([…] EUR, które, razem z przejęciem obowiązku zapewnienia [znaczącej kwoty] środków pieniężnych, dają cenę ujemną −56,4 mln EUR) i związku kapitałowym z dyrekcją Sernamu.

Prognozowana wysokość wymaganego wcześniejszego dokapitalizowania w przypadku [kandydata nr 5] była niższa niż wysokość przewidywana w ramach negocjacji z [kandydatem nr 4]. [Kandydat nr 4] wskazał bowiem w sposób dorozumiany na konieczność dokonania wcześniejszego dokapitalizowania Sernamu przez [skarżącą] w [kwocie znacznie wyższej niż kwota zaproponowana przez kandydata nr 5], która razem z przejęciem zobowiązań finansowych dawała cenę ujemna w wysokości −65,2 mln EUR.

W konsekwencji [skarżąca] podjęła decyzję o tym, aby kontynuować rozmowy wyłącznie z [kandydatem nr 5] i dyrekcją Sernamu”.

165    Po drugie należy stwierdzić, że wiążąca oferta dyrekcji była daleka od oferty złożonej w drugiej turze przez konsorcjum kierowane przez kandydata nr 5 i znacznie bardziej niekorzystna dla sprzedającego.

166    Jak wynika z odpowiedzi władz francuskich, o której mowa w pkt 164 powyżej, a także z pism konsorcjum z dnia 29 marca i z dnia 7 kwietnia 2005 r. (w piśmie z dnia 7 kwietnia powtórzono główne warunki oferty z dnia 29 marca z uwzględnieniem zmian omówionych po jej złożeniu), w ofercie złożonej w drugiej turze konsorcjum oszacowało zapotrzebowanie na dokapitalizowanie przez skarżącą na tym etapie na znaczącą kwotę, podczas gdy dyrekcja w swojej ofercie końcowej oszacowała je ostatecznie na kwotę o wiele wyższą, mianowicie na 59 mln EUR (lub 57 mln EUR netto). Jak Komisja podkreśliła w trakcie rozprawy, przedmiotem porównania powinny być owa wysoka kwota oszacowana w ofercie złożonej w drugiej turze przez konsorcjum kierowane przez kandydata nr 5 oraz kwota zdecydowanie wyższa niż 57 mln EUR, zawarta w wiążącej ofercie dyrekcji, ponieważ obie te kwoty odpowiadają przewidywanym potrzebom w zakresie docelowego dokapitalizowania przez skarżącą. Do rzeczonych potrzeb w zakresie środków pieniężnych dochodzi ponadto zrzeczenie się wierzytelności, których wysokość oszacowano względnie podobnie w ofercie konsorcjum złożonej w drugiej turze i w wiążącej ofercie dyrekcji.

167    W konsekwencji oferta ujemna złożona w drugiej turze przez konsorcjum wynosiła maksymalnie w kwietniu 2005 r. (nawet bez uwzględnienia istotnego zastrzyku kapitałowego, który kandydat nr 5 chciał wnieść poprzez subskrypcję podwyższenia kapitału) około −56,4 mln EUR (oferta „obejmująca wszystko”, czyli dokapitalizowanie i zrzeczenie się wierzytelności przez skarżącą), podczas gdy oferta dyrekcji wynosiła około −95,5 mln EUR przy identycznym zakresie (57 mln EUR netto dokapitalizowania, do którego dochodziło 38,5 mln EUR zrzeczenia się wierzytelności przez skarżącą).

168    Z powyższego wynika, że Komisja słusznie nie uznała za równoważne pod względem wiarygodności i solidności oferty inwestora finansowego, kandydata nr 5, który zaproponował ponadto znaczące podwyższanie kapitału Sernamu, i oferty 84 pracowników wyższego szczebla i kierownictwa, którzy oferowali sfinansowanie niewielkiej kwoty, czyli ceny w wysokości 2 mln EUR, ze swoich zasobów osobistych.

169    Po trzecie skarżąca i Republika Francuska podkreślają, że postępowanie zachowuje przejrzysty i otwarty charakter również wtedy, gdy zostaje ostatecznie wybrany najlepiej rokujący kandydat, pozostali zostają z definicji odsunięci, a rozmowy odbywają się z „ostatnią zainteresowaną stroną”.

170    Z jednej strony „ostatnią zainteresowaną stroną” przejrzystego i otwartego postępowania przetargowego był kandydat nr 4. Jak bowiem wynika z pkt 164 powyżej, wiążąca oferta dyrekcji, czyli oferta z ceną −95,5 mln EUR, była także mniej interesująca dla sprzedającego niż oferta wstępna złożona w drugiej turze przez kandydata nr 4, czyli oferta z ceną ujemną −65,2 mln EUR, o identycznym zakresie (tzn. z dokapitalizowaniem i zrzeczeniem się wierzytelności przez skarżącą). Tymczasem jak Komisja podkreśla w swoich pismach, po wycofaniu się kandydata nr 5 należało zwrócić się do kandydata nr 4, który uczestniczył w postępowaniu od początku i również wyraził swoje zainteresowanie po zakończeniu drugiej tury.

171    Z drugiej strony oferty dyrekcji nie można uznać za ofertę „ostatniej zainteresowanej strony”, ponieważ dyrekcja nie uczestniczyła w sposób autonomiczny w przejrzystej i otwartej procedurze.

172    Po czwarte skarżąca podnosi, że nie należy porównywać wiążącej oferty dyrekcji z niewiążącą ofertą konsorcjum, do którego ona należała, ponieważ ważna jest tylko oferta wiążąca, nawet jeśli nie jest najtańsza.

173    Argument ten należy oddalić w zakresie, w jakim kwestia podniesiona w niniejszej sprawie dotyczy tego, czy wiążąca oferta dyrekcji była efektem postępowania przetargowego, co wymaga koniecznie zbadania niewiążących ofert złożonych podczas postępowania przetargowego.

174    W konsekwencji argument zmierzający do wykazania, że dyrekcja uczestniczyła w postępowaniu przetargowym od początku, należy oddalić, ponieważ nie uczestniczyła ona w nim w sposób autonomiczny i nie złożyła indywidualnie swej oferty, którą złożyła początkowo wspólnie z kandydatem nr 5. Nie można zatem uznać, że jej oferta jest wynikiem przejrzystej i otwartej procedury.

175    W związku z tym zastrzeżenie pierwsze należy oddalić.

 W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, dotyczącego ważności oferty Financière Sernam, mimo iż w momencie złożenia oferty dyrekcji spółka ta nie została jeszcze utworzona

176    Skarżąca wyjaśnia, po pierwsze, że utworzenie spółki po przyjęciu oferty jest zwykłą praktyką w postępowaniach przetargowych, a po drugie, że osoby fizyczne należące do dyrekcji posiadały z prawnego punktu widzenia wystarczającą podmiotowość do składania ofert.

177    Należy zaznaczyć, że argumenty te są bezskuteczne, ponieważ z zaskarżonej decyzji nie wynika, iż Komisja zarzucała spółce Financière Sernam brak osobowości prawnej w toku postępowania przetargowego, lecz fakt, że oferta dyrekcji, a zatem Financière Sernam, nie była wynikiem przejrzystego i otwartego postępowania przetargowego.

178    Co za tym idzie, zastrzeżenie drugie należy oddalić.

 W przedmiocie zastrzeżenia trzeciego, opartego na tym, że wszyscy kandydaci mieli możliwość złożenia oferty, byli traktowani w równy sposób i dysponowali identycznymi możliwościami w zakresie informacji i terminów

179    Skarżąca, popierana przez Republikę Francuską, podnosi, że z praktyki decyzyjnej Komisji i orzecznictwa wynika, że otwarty i przejrzysty charakter postępowania przetargowego oznacza, że wszystkie strony, które mogą być nim zainteresowane, mają możliwość złożenia oferty i dysponują w tym celu identycznymi możliwościami w zakresie informacji i terminów, co miało miejsce w niniejszej sprawie.

180    Ów argument, dotyczący równego traktowania uczestników, należy oddalić w zakresie, w jakim oferta dyrekcji nie została złożona w ramach tego postępowania przetargowego.

181    W konsekwencji zastrzeżenie trzecie należy oddalić.

 W przedmiocie zastrzeżenia czwartego, opartego na tym, że zgodnie z orzecznictwem fakt, iż – tak jak w niniejszej sprawie – sprzedaż aktywów poprzedzały bezowocne próby rokowań z inną spółką, stanowi „poszlakę pozwalającą wykazać, że przeprowadzone postępowanie było wystarczająco otwarte i przejrzyste”

182    Skarżąca podnosi, że w ww. w pkt 52 wyrokach SMI (EU:C:2004:238) i CDA (EU:T:2005:364) fakt, iż sprzedaż aktywów poprzedziły bezowocne próby rokowań z inną spółką, stanowił „poszlakę pozwalającą wykazać, że przeprowadzone postępowanie było wystarczająco otwarte i przejrzyste” (ww. w pkt 52 wyroki: SMI, EU:C:2004:238, pkt 95; i CDA, EU:T:2005:364, pkt 110). Uważa ona, że tak było również w niniejszej sprawie, ponieważ sprzedaż na rzecz dyrekcji została poprzedzona bezowocnymi próbami przeprowadzenia transakcji z konsorcjum utworzonym z kandydatem nr 5.

183    Należy zaznaczyć, że wprawdzie w niektórych sprawach takie okoliczności mogą stanowić poszlakę, że przeprowadzone postępowanie było wystarczająco otwarte i przejrzyste, lecz nie stanowi to rozstrzygającego dowodu. W niniejszym przypadku Komisja nie może zadowolić się ewentualnym istnieniem takiej poszlaki przy badaniu, czy wymóg przeprowadzenia przejrzystego i otwartego postępowania, nałożony wyraźnie w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2, został spełniony. Tymczasem z analizy zastrzeżenia pierwszego, przeprowadzonej w pkt 162–175 powyżej, wynika, że wymóg ten nie został spełniony.

184    W konsekwencji zastrzeżenie czwarte należy oddalić.

 W przedmiocie zastrzeżenia Republiki Francuskiej, opartego na okoliczności, że cena ujemna w wysokości 57 mln EUR została potwierdzona jako cena rynkowa w przedstawionych ekspertyzach

185    Republika Francuska podnosi, że cena ujemna w wysokości 57 mln EUR została potwierdzona w przedstawionych ekspertyzach, których znaczenie jest uznane w orzecznictwie przy ustaleniu, czy sprzedaży dokonano na normalnych rynkowych warunkach.

186    Zastrzeżenie to należy oddalić jako nieistotne dla sprawy, ponieważ chodzi tu o zbadanie przestrzegania art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 w zakresie, w jakim wymagał on przejrzystej i otwartej procedury, a nie weryfikacji ceny przez niezależnego eksperta.

187    Mając na uwadze powyższe rozważania, część piątą zarzutu czwartego należy oddalić.

 W przedmiocie części szóstej, dotyczącej naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywach 121–123 zaskarżonej decyzji, że cel sprzedaży aktywów nie został zrealizowany

188    Skarżąca podnosi w istocie dwa zastrzeżenia. W ramach pierwszego zastrzeżenia skarżąca twierdzi, że cel art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 został osiągnięty, ponieważ działalność Sernamu została przerwana. W ramach zastrzeżenia drugiego podnosi ona, że pojęcie sprzedaży całości aktywów pozwalało w rzeczywistości na kontynuowanie działalności.

 W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, opartego na tym, że cel sprzedaży całości aktywów został osiągnięty, ponieważ działalność gospodarcza Sernamu została przerwana

189    Z motywów 121 i 122 zaskarżonej decyzji wynika, że Komisja uznała, iż celem sprzedaży aktywów, określonym w motywie 217 decyzji Sernam 2, było przekazanie udziałów w rynku i aktywów Sernamu oraz umożliwienie osobie trzeciej korzystania z tych aktywów, w związku z czym sprzedaż aktywów miała na celu przerwanie działalności gospodarczej Sernamu. W motywie 123 zaskarżonej decyzji Komisja uznała, że w niniejszej sprawie spółka Sernam została nabyta w całości przez jej kierownictwo zebrane w ramach przyszłej spółki Financière Sernam i że zapewniona była pełna ciągłość gospodarcza. Komisja uznała ponadto, że przedsiębiorstwo zostało zwolnione ze znacznej części zadłużenia i otrzymało zastrzyk kapitałowy w wysokości 59 mln EUR, z których 57 mln EUR z ekonomicznego punktu widzenia pochodziło od skarżącej. W konsekwencji Komisja doszła na tej podstawie do wniosku, że oprócz tego, iż przeprowadzona operacja była niezgodna z warunkami określonymi w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2, nie umożliwiła ona również osiągnięcia celów przewidzianych w tej decyzji, a wręcz przeciwnie skutkowała wzmocnieniem podmiotu gospodarczego mogącym pogłębić zakłócenia konkurencji, które miały złagodzić środki przewidziane w decyzji Sernam 2.

190    Przed przystąpieniem do zbadania w pkt 196–211 poniżej różnych argumentów skarżącej Sąd uważa, że należy przyjrzeć się celowi art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 w związku z jej uzasadnieniem.

191    Jak wynika w szczególności z motywów 200 i 208–211 decyzji Sernam 2, które znajdują się w części zatytułowanej „Zapobieganie zniekształceniom konkurencji – specyficzne środki przeciwdziałające”, Komisja uznała przede wszystkim, że należy podjąć środki mające na celu jak najbardziej skuteczne złagodzenie niekorzystnych dla konkurencyjnych przedsiębiorstw skutków pomocy w wysokości 503 mln EUR przyznanej na rzecz Sernamu, że ograniczenie lub wymuszona redukcja obecności na rzeczonym rynku lub rynkach, na których działa przedsiębiorstwo, stanowiła środek przeciwdziałający dla konkurentów i że środki przeciwdziałające mogą przybierać różne formy, w zależności od tego, czy przedsiębiorstwo działa, czy też nie, w nadprodukcyjnym sektorze rynkowym. Ponadto biorąc pod uwagę stwierdzone w tej samej decyzji niezgodne z przeznaczeniem zastosowanie pomocy i wydłużenie czasu trwania planu restrukturyzacji, Komisja uznała, że Sernam powinna wprowadzić specjalny środek przeciwdziałający, wycofując się na stałe z rynków istotnie nadprodukcyjnych, w niniejszej sprawie segmentów rynku ładunków zbiorowych i spedycji tradycyjnej transportem drogowym, żeby zatwierdzenie części rzeczonej pomocy mogło być uzasadnione. Komisja podkreśliła, że natychmiastową konsekwencją przyznania pomocy państwa na rynkach będących w stadium strukturalnej nadprodukcji, a nawet schyłku, byłoby umożliwienie przedsiębiorstwu, które powinno było zaprzestać działalności z powodu stwierdzonych trudności, zajmowania w sztuczny sposób udziałów w rynkach będących przedmiotem nadzwyczajnego zainteresowania ze szkodą dla konkurencyjnych przedsiębiorstw w dobrym stanie finansowym.

192    Względy te uzasadniają warunki określone w art. 3 ust. 1 decyzji Sernam 2, mianowicie przejęcie działalności transportu drogowego Sernamu przez inne przedsiębiorstwa i zdywersyfikowanie działalności Sernamu skierowane na fracht kolejowy, których celem było zlikwidowanie obecności Sernamu na rynku charakteryzującym się przerostem zdolności w celu uniknięcia wszelkich zakłóceń konkurencji w związku przyznaniem pomocy na restrukturyzację w wysokości 503 mln EUR.

193    Z motywu 217 decyzji Sernam 2, który znajduje się w tej samej części poświęconej zapobieganiu zakłóceniom konkurencji co motywy 200, 208–211 powyżej, wynika, że gdyby Sernam miała sprzedać „hurtem” swoje aktywa, te dwa wyżej wymienione warunki dotyczące restrukturyzacji spółki „nie stos[owałyby] się – zważywszy, iż Sernam nie będzie już działała w swojej aktualnej formie prawnej i uwolni [przekaże] swoje udziały w rynku na korzyść niezależnego nabywcy (który faktycznie będzie mógł nadal prowadzić swoją działalność przy pomocy aktywów Sernamu)”.

194    Jak Komisja przypomniała podczas rozprawy, oba ustępy art. 3 decyzji Sernam 2, które – jak wyraźnie stwierdzono – są względem siebie wyraźnie alternatywne, warunkowały pomoc na restrukturyzację w wysokości 503 mln EUR i dotyczyły tego samego celu w postaci zapobiegania zakłóceniom konkurencji wynikającym z tej pomocy. Fakt, że w przypadku sprzedaży całości aktywów nie było już konieczności nałożenia wymogu wycofania się z sektora drogowego charakteryzującego się przerostem zdolności, można wyjaśnić jedynie tym, iż w przypadku sprzedaży całości aktywów Sernamu po cenie rynkowej spółce niemającej powiązań prawnych ze skarżącą, w ramach przejrzystej i otwartej procedury, spółka Sernam zniknęłaby w sensie ekonomicznym z tego rynku, a wraz z nią zakłócenia konkurencji związane z przyznaniem pomocy na restrukturyzację Sernamu. W konsekwencji „[przekazanie] udziałów w rynku na korzyść niezależnego nabywcy”, o którym mowa w motywie 217 decyzji Sernam 2, należy rozumieć jako zakończenie zakłócenia konkurencji, czyli subwencjonowanej działalności Sernamu.

195    Z powyższych rozważań wynika, że w pkt 122 zaskarżonej decyzji Komisja słusznie uznała, iż celem sprzedaży całości aktywów Sernamu było przerwanie działalności gospodarczej tego przedsiębiorstwa.

196    W pierwszej kolejności skarżąca, popierana przez Republikę Francuską, podnosi, że działalność Sernamu została przerwana, ponieważ jej aktywa zostały sprzedane w całości temu samemu nabywcy w tym samym momencie oraz że Sernam nie została nabyta w całości, jak skarżąca wykazała to w ramach części trzeciej.

197    Jak wynika jednak z badania części trzeciej zarzutu czwartego (zob. pkt 134–137 powyżej), skarżąca nie ograniczyła się do przeniesienia całości jej aktywów na jednego i tego samego nabywcę, lecz przeniosła również prawie wszystkie jej pasywa, działając w sprzeczności z art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2. W odniesieniu do argumentu, zgodnie z którym nie zbyła ona jednak dokładnie całej spółki Sernam, został on już oddalony w pkt 136–137 powyżej.

198    W drugiej kolejności skarżąca podnosi, że Sernam nie działała już w formie prawnej sprzed przeniesienia, ponieważ działalność Sernamu kontynuowała, w oparciu o przeniesione aktywa, spółka Financière Sernam.

199    Jak wynika jednak z określonego decyzją Sernam 2 celu sprzedaży całości aktywów, jakim było zniknięcie, w sensie ekonomicznym, przynoszącej straty spółki z rynku, sama zmiana formy prawnej Sernamu nie wystarczała do tego, aby stwierdzić faktyczne przerwanie jej działalności gospodarczej.

200    W trzeciej kolejności skarżąca podkreśla, że nie miała żadnego związku prawnego z dyrekcją, a zatem ze spółką Financière Sernam, w związku z czym przejęcie Sernamu przez jej kierownictwo nie świadczy o ciągłości gospodarczej tego przedsiębiorstwa.

201    Ponieważ okoliczność ta została wskazana w motywie 123 zaskarżonej decyzji jedynie tytułem uzupełnienia obok faktu, że przedmiotem nabycia była całość Sernamu, takie argumenty są bezskuteczne.

202    W każdym razie należy zaznaczyć, że w dniu 30 czerwca 2005 r. kierownictwo Sernamu, które złożyło ofertę, nie zdymisjonowało jeszcze prezesa-dyrektora generalnego i zastępcy dyrektora generalnego Sernamu z ich funkcji (art. 4 protokołu ustaleń z dnia 21 lipca 2005 r. wskazywał, że zostaną oni zdymisjonowani w dniu przeprowadzenia operacji), a zatem stanowili oni jeszcze część grupy skarżącej.

203    W czwartej kolejności skarżąca podnosi, że udziały Sernamu w rynku zostały uwolnione na rzecz spółki Financière Sernam, która mogła kontynuować działalność przy pomocy aktywów Sernamu.

204    Z akt sprawy wynika jednak, że celem transakcji przeprowadzonej przez skarżącą było przeniesienie Sernamu w całości po to, aby utrzymać tę spółkę przy życiu i naprawić, w przeciwieństwie do celu w postaci przerwania jej działalności gospodarczej, oraz przekazanie jej udziałów w rynku na rzecz nabywcy jej aktywów.

205    Po pierwsze należy zauważyć, że komunikat skarżącej w sprawie postępowania przetargowego z dnia 29 listopada 2004 r. wskazuje na to, że skarżąca rozpoczęła procedurę wyboru nabywcy będącego w stanie „zapewnić dalsze prowadzenie działalności przez Sernam” i że skarżąca zwracała szczególną uwagę „na zapewnienie ciągłości działalności Sernamu [i] ochronę zatrudnienia”. Podobnie sprawozdanie banku X dla komisji udziałów i przeniesień z dnia 21 lipca 2005 r. wskazuje, że „[z]amierzona operacja [sprowadzała się do] przejęcia spółki” i „grupy Sernam”.

206    Po drugie przywołana wyżej zgoda 2005-AC 2 z dnia 22 lipca 2005 r., wydana przez komisję udziałów i przeniesień, podkreślała, że „fundusze oddane do dyspozycji nowej spółki [były] przeznaczone na sfinansowanie przez nią potrzeb związanych z jej restrukturyzacją, mającą umożliwić jej powrót do zrównoważonego działania” i że „nowy Sernam będzie dysponował zaledwie takimi środkami, które powinny umożliwić temu w pełni niezależnemu od [skarżącej] przedsiębiorstwu przetrwanie, nie bez trudności, pierwszych lat, aby powrócić – samodzielnie lub z pomocą inwestorów – do stanu normalnego działania”.

207    Po trzecie z akt sprawy, a w szczególności ze sprawozdania banku X i wiążącej oferty przejęcia złożonej przez dyrekcję wynika, że dwoma kluczowymi elementami służącymi określeniu oferty przejęcia były zapotrzebowanie Sernamu na środki pieniężne w celu finansowania planu naprawczego i dokapitalizowanie konieczne z uwagi na przewidywane straty w najbliższych latach 2005–2008, oraz że cena ujemna w wysokości 59 mln EUR wynikała z nadzwyczaj dużych potrzeb finansowych związanych z restrukturyzacją Sernamu oraz z umiarkowanych potrzeb związanych z finansowaniem kosztów przewidzianego w planie biznesowym zmniejszenia liczby etatów, które to potrzeby przekraczają kwoty, jakie powinny zostać wypłacone z tego tytułu na podstawie ustawy i obowiązującego układu zbiorowego pracy. Sprawozdanie banku X wyjaśnia w tym względzie, że „propozycja dyrekcji […] wiąże się w niniejszym przypadku z dokapitalizowaniem w wysokości 59 [mln EUR], które dyrekcja uważa za niezbędne do realizacji jej planu naprawczego i do zapewnienia dyrekcji zaufania niezbędnego do złożenia wiążącej oferty przejęcia”.

208    Po czwarte z badania części trzeciej i czwartej powyżej wynika, że Komisja słusznie stwierdziła w motywie 123 zaskarżonej decyzji, iż ponadto przedsiębiorstwo zostało zwolnione ze znacznej części zadłużenia (zobowiązania finansowe nie zostały bowiem włączone do wkładu) i otrzymało zastrzyk kapitałowy w wysokości 59 mln EUR, z których 57 mln EUR pochodzi od skarżącej.

209    Po piąte należy również zauważyć, że decyzja Sernam 2 przewidywała, że w przypadku pozostania Sernamu na rynku – czy to w ramach grupy skarżącej, czy to w przypadku sprzedaży Sernamu w całości (aktywów i pasywów) – warunki określone w art. 3 ust. 1 powinny mieć zastosowanie i że w tym przypadku Sernam powinna wycofać się z charakteryzującego się przerostem zdolności rynku transportu drogowego. Tymczasem należy zaznaczyć, że skarżąca nie twierdzi, iż warunki określone w art. 3 ust. 1 zostały wprowadzone w życie, mimo że sprzedała ona prawie całość Sernamu.

210    Z powyższych rozważań wynika, że skarżąca niesłusznie podnosi, iż działalność gospodarcza Sernamu została przerwana, ponieważ w rzeczywistości prawie cała spółka Sernam (aktywa i pasywa) została przeniesiona i utrzymała działalność na rynku, z wyraźną potrzebą dokapitalizowania w celu sfinansowania nowego planu naprawczego, oraz że przeprowadzona operacja nie pozwoliła osiągnąć celów realizowanych w decyzji Sernam 2, a mianowicie zapobiec zakłóceniom konkurencji wynikającym z przyznania pomocy na restrukturyzację zatwierdzonej decyzją Sernam 2, lecz przeciwnie prowadziła do wzmożenia tych zakłóceń poprzez wzmocnienie podmiotu gospodarczego będącego beneficjentem tej pomocy, w szczególności na rynkach nadprodukcyjnych.

211    W konsekwencji zastrzeżenie pierwsze należy oddalić.

 W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, opartego na tym, że pojęcie sprzedaży całości aktywów pozwalało w rzeczywistości na kontynuowanie działalności Sernamu

212    Skarżąca uważa w istocie, że gdyby zamiarem Komisji w decyzji Sernam 2 było zlikwidowanie Sernamu, spółka ta powinna była wskazać operację inną niż sprzedaż aktywów w całości, która byłaby w rzeczywistości tożsama z dalszym prowadzeniem działalności Sernamu, zarówno z punktu widzenia prawnego, jak i gospodarczego. W konsekwencji Komisja nie może teraz czynić zarzutu z zachowania w pewnej postaci ciągłości gospodarczej między spółkami Sernam i Financière Sernam.

213    Tytułem wstępu należy przypomnieć, że jeśli skarżąca próbuje podważyć za pomocą tych argumentów sposób sformułowania i znaczenie art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2, jej argumenty należy oddalić, ponieważ decyzja Sernam 2 nie została zaskarżona i stała się prawomocna. Nie można zatem w ramach niniejszej skargi badać jej zgodności z prawem. W rezultacie zarzuty dotyczące błędów w decyzji Sernam 2 są niedopuszczalne.

214    W zakresie, w jakim argumenty te zmierzają do wykazania, że decyzja Sernam 2 zezwalała skarżącej na takie ukształtowanie transakcji sprzedaży całości aktywów, jakie przyjęła, ze względu na to, iż przeniesienie całości aktywów jest w rzeczywistości tożsame z dalszym prowadzeniem działalności, należy stwierdzić, że stoją one w bezpośredniej sprzeczności z poprzednimi argumentami skarżącej, zgodnie z którymi działalność gospodarcza Sernamu została przerwana w wyniku przeprowadzenia operacji.

215    W pierwszej kolejności skarżąca podnosi, że z pkt 68–70 ww. w pkt 52 wyroku SMI (EU:C:2004:238) i z pkt 73 ww. pkt 52 wyroku CDA (EU:T:2005:364) wynika, iż przeniesienie całości aktywów jest w rzeczywistości tożsame, zarówno z prawnego, jak i z ekonomicznego punktu widzenia, z dalszym prowadzeniem działalności, w odróżnieniu od pojęcia sprzedaży aktywów oddzielnie, które z kolei oznacza zakończenie całości lub części działalności.

216    Po pierwsze należy stwierdzić, że argument ten jest pozbawiony znaczenia dla sprawy, ponieważ z badania trzeciej części wynika, iż w rzeczywistości przedmiotem przeniesienia była cała Sernam, a nie tylko aktywa tej spółki.

217    Po drugie kwestie przedstawione przez skarżącą dotyczą argumentów podniesionych przez Komisję przed sądami Unii w konkretnych sprawach, a nie ogólnie przyjętej przez sądy Unii oceny pojęcia sprzedaży całości aktywów. Zaskarżona decyzja powinna zostać zbadana w świetle traktatu i decyzji Sernam 2, a nie w świetle argumentów przedstawionych przez Komisję w sporach dotyczących innych spraw.

218    W tym względzie w pkt 122 powyżej zostało już stwierdzone, że nie ma sprzeczności między „sprzedażą całości aktywów” i „sprzedażą aktywów oddzielnie” w decyzji Sernam 2 oraz że decyzja Sernam 2 w sposób wystarczająco zrozumiały wskazywała, że w przypadku wyboru scenariusza sprzedaży całości aktywów pasywa nie powinny być sprzedawane. Ponadto zgodnie z motywem 217 decyzji Sernam 2 in fine nabywca całości aktywów Sernamu mógłby faktycznie nadal prowadzić swoją działalność przy pomocy aktywów Sernamu. Chociaż może to stworzyć wrażenie kontynuowania działalności gospodarczej przedsiębiorstwa będącego beneficjentem pomocy na restrukturyzację uznanej za zgodną z rynkiem wewnętrznym w decyzji Sernam 2, należy jednak zaznaczyć, że musi to być działalność podmiotu zupełnie innego niż Sernam, to znaczy nabywcy, który włączy aktywa Sernamu do swej własnej strategii handlowej, gdyż w przeciwnym razie udziały beneficjenta w rynku nie mogłyby zostać uznane za „przekazane”.

219    Po trzecie z punktów, do których odnosi się skarżąca (ww. w pkt 52 wyroki: SMI, EU:C:2004:238, pkt 68–70; CDA, EU:T:2005:364, pkt 73), dotyczących zagadnień związanych z obejściem obowiązku odzyskania pomocy państwa, wynika, że wprawdzie Komisja podkreśliła w nich, iż „poważne problemy pojawiają się natomiast w przypadku, gdy aktywa zostały sprzedane »w całości« w sposób umożliwiający nabywcy kontynuowanie działalności spółki będącej beneficjentem [i że w] takiej sytuacji fakt dalszego prowadzenia subwencjonowanej działalności może utrwalić zakłócenie konkurencji, w związku z czym niezbędna jest szczególna ostrożność, aby uniknąć sytuacji, w której przeniesienie majątku spółki będącej beneficjentem pozwala obejść obowiązek zwrotu poprzez »ukrycie« rzeczonych aktywów”, przypomniała tam jednak, że w takim przypadku „obejście można wykluczyć jedynie w sytuacji, gdy – poza tym, iż za przeniesienie »w całości« majątku spółki będącej beneficjentem zapłacono cenę rynkową – przeniesienie to zostało dokonane w ramach postępowania nieograniczonego żadnymi warunkami i otwartego dla wszystkich konkurentów tej spółki [i że, co za tym idzie], wyłącznie w takim przypadku nabywcy nie są zobowiązani do zwrotu pomocy” (ww. w pkt 52 wyroki: SMI, EU:C:2004:238, pkt 70; CDA, EU:T:2005:364, pkt 73).

220    Tymczasem art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 przewidywał właśnie zastosowanie ceny rynkowej ustalonej w ramach przejrzystej i otwartej procedury. Jak wynika jednak z badania części piątej, wymóg ten również nie został w niniejszej sprawie spełniony.

221    W drugiej kolejności skarżąca uważa, że gdyby celem Komisji było przerwanie działalności Sernamu, powinna ona była określić, że żąda przeniesienia wyłącznie aktywów materialnych, bez fonds de commerce, to jest zespołu składników niematerialnych i materialnych przeznaczonego do przyciągnięcia klienteli, który pozwala na kontynuację działalności gospodarczej.

222    Po pierwsze należy stwierdzić, że z jednej strony w motywie 217 decyzji Sernam 2 nie wprowadza się rozróżnienia pomiędzy aktywami materialnymi i niematerialnymi, a z drugiej strony zaskarżona decyzja nie zarzuca skarżącej włączenia aktywów niematerialnych, w tym fonds de commerce, to jest zespołu składników niematerialnych i materialnych przeznaczonego do przyciągnięcia klienteli, lecz włączenie pasywów.

223    Po drugie o ile za pomocą argumentu powołanego w pkt 221 powyżej skarżąca odnosi się do ujemnej wartości firmy, czyli „badwill”, dotyczącej ujemnej wartości zespołu składników niematerialnych i materialnych przeznaczonego do przyciągnięcia klienteli, o tyle jak wynika z pkt 139 i 140 uwag władz francuskich na temat decyzji o wszczęciu postępowania, „badwill” jest definiowane jako różnica mogąca istnieć między ceną nabycia zapłaconą w gotówce lub papierach wartościowych a wartością nabywanych aktywów i wymagalnych pasywów ujmowanych indywidualnie. Władze francuskie podkreślają fakt, że wartość „badwill” nie została ustalona w sposób autonomiczny, że jest w istocie jedynie konsekwencją, widoczną w rachunkowości, ujemnej wartości rynkowej 57 mln EUR netto wynikającej z postępowania przetargowego i że jej wysokość została określona a posteriori na podstawie ustalonej przez rynek ceny „aktywów” Sernamu, przy czym ta cena została ustalona w jedynej otrzymanej wiążącej ofercie. Według władz francuskich „badwill” „jest zatem odzwierciedleniem przewidywanych przez nabywcę przyszłych strat i kosztów restrukturyzacji, co zresztą wyjaśnia sprawozdanie [banku X], w którym mowa jest, że dwoma kluczowymi elementami służącymi prawidłowemu określeniu oferty przejęcia jest zapotrzebowanie spółki na środki pieniężne w celu finansowania swego planu naprawczego i dokapitalizowanie konieczne w świetle strat szacowanych na okres [od] 2005 r. do 2008 r. (s. 47 sprawozdania)”.

224    W konsekwencji z akt sprawy wynika, że to, co skarżąca nazywa „fonds de commerce” [zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do przyciągnięcia klienteli], nie ma związku z aktywami niematerialnymi, lecz odpowiada w rzeczywistości sposobowi wskazania w księgach rachunkowych wniosków dyrekcji o dokapitalizowanie, wynikających w dużej mierze z faktu zbycia całości przedsiębiorstwa ponoszącego straty, razem z jego pasywami.

225    W trzeciej kolejności skarżąca uważa, że w rzeczywistości Komisja zamierzała ograniczyć przeniesienie całości aktywów Sernamu na nabywców branżowych, co nie jest jednak wskazane w decyzji Sernam 2.

226    Z zaskarżonej decyzji nie wynika jednak, że fakt, iż nabywca nie pochodzi z branży, był powodem stwierdzenia nieprzestrzegania art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2, gdyż stwierdzenie to wynikało głównie z faktu, że Sernam został przeniesiony w całości, mimo że warunki określone w art. 3 ust. 1 decyzji Sernam 2, w tym w szczególności wycofanie z sektora z nadwyżką zdolności, nie zostały spełnione.

227    Tak więc zastrzeżenie drugie należy również oddalić.

228    Wobec powyższego część szóstą zarzutu czwartego należy oddalić.

 Wnioski w przedmiocie zarzutu czwartego

229    Skarżąca uważa, że jeden błąd w rozumowaniu Komisji dotyczącym naruszenia art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 musi prowadzić do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji.

230    Z orzecznictwa wynika, że w przypadku, gdy niektóre części uzasadnienia decyzji mogą same w sobie uzasadniać ją w sposób wymagany prawem, wady, którymi mogłyby być dotknięte inne części uzasadnienia aktu prawnego, w żadnym razie nie mają wpływu na jego sentencję. Ponadto, gdy sentencja decyzji Komisji opiera się na wielu podstawach rozumowania, z których każda wystarczyłaby do uzasadnienia tej sentencji, należy stwierdzić nieważność tego aktu prawnego w zasadzie tylko wtedy, gdy każda z tych podstaw jest dotknięta wadami. W tym przypadku błąd lub inna wada, które dotyczyłyby tylko jednej z podstaw rozumowania, nie mogą wystarczać do uzasadnienia stwierdzenia nieważności spornej decyzji, ponieważ taki błąd nie mógł mieć decydującego wpływu na sentencję decyzji tej instytucji (zob. wyrok z dnia 20 października 2011 r., Eridania Sadam/Komisja, T‑579/08, EU:T:2011:608, pkt 56, 57 oraz przytoczone tam orzecznictwo)

231    W niniejszej sprawie należy uznać, że – wbrew argumentom skarżącej – w zakresie, w jakim stwierdzenie naruszenia art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2, a w konsekwencji niezgodności z prawem pomocy państwa w wysokości 503 mln EUR opierało się w zaskarżonej decyzji na wielu elementach, z których każdy wystarczył sam w sobie do uzasadnienia tej sentencji, należy stwierdzić, że fakt, iż jeden z tych elementów jest błędny, mianowicie element dotyczący kwalifikacji sprzedaży, o czym mowa w pkt 108 powyżej, nie wystarczy sam w sobie do tego, aby stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji w odniesieniu do ustalenia dotyczącego niezgodnego z przeznaczeniem zastosowania pomocy państwa w wysokości 503 mln EUR zatwierdzonej pod pewnymi warunkami przez Komisję w decyzji Sernam 2.

232    W związku z tym zarzut czwarty należy oddalić w całości.

2.     W przedmiocie zarzutu piątego, dotyczącego naruszeniu prawa przez Komisję ze względu na to, że Komisja uznała, iż obowiązek odzyskania pomocy państwa w wysokości 41 mln EUR, uznanej za niezgodną z rynkiem wewnętrznym decyzją Sernam 2, został przeniesiony na Financière Sernam i jej spółki zależne

233    Skarżąca podnosi w istocie, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem wpisanie po stronie pasywów masy likwidacyjnej spółki Sernam pomocy państwa w wysokości 41 mln EUR, uznanej za niezgodną z rynkiem wewnętrznym decyzją Sernam 2, było wystarczające, aby zapewnić wyeliminowanie zakłócenia konkurencji wynikłego z tej pomocy, i kwestionuje ona w tym względzie okoliczność, że obowiązek zwrotu tej pomocy przeszedł na Financière Sernam i jej spółki zależne. W pierwszej kolejności twierdzi ona, że żadne z kryteriów ciągłości gospodarczej w rozumieniu ww. w pkt 52 wyroku Seleco (EU:C:2003:252) nie jest w niniejszej sprawie spełnione, wbrew temu, co twierdzi Komisja w pkt 144–148 zaskarżonej decyzji. W drugiej kolejności skarżąca podnosi, że wpisanie 41 mln EUR do pasywów masy likwidacyjnej Sernamu było zgodne z art. 4 decyzji Sernam 2.

234    Tytułem wstępu, jak wielokrotnie rozstrzygał Trybunał, wpisanie wierzytelności z tytułu zwrotu danej pomocy na listę wierzytelności umożliwia wywiązanie się z obowiązku odzyskania tylko, jeśli w przypadku gdy władze krajowe nie mogły odzyskać całej kwoty pomocy, postępowanie upadłościowe zakończyło się likwidacją przedsiębiorstwa będącego beneficjentem bezprawnej pomocy, czyli ostatecznym zaprzestaniem przez nie prowadzonej działalności. Należy przypomnieć w tym względzie, że odzyskanie pomocy uznanej za niezgodną z rynkiem wewnętrznym ma na celu wyeliminowanie zakłócenia konkurencji spowodowanego przez przewagę konkurencyjną, z której beneficjent tej pomocy skorzystał – w stosunku do swoich konkurentów – w ramach rynku, i przywrócenie sytuacji sprzed wypłacenia rzeczonej pomocy. Jeśli zaś przedsiębiorstwo będące beneficjentem bezprawnie przyznanej pomocy znajduje się w stanie upadłości i stworzona została spółka mająca na celu dalsze prowadzenie części jego działalności, to dalsze prowadzenie tej działalności, jeśli tylko bezprawnie przyznana pomoc nie została w całości odzyskana, może nadal powodować zakłócenie konkurencji wynikające z przewagi konkurencyjnej, z jakiej spółka ta korzystała na rynku w porównaniu ze swoimi konkurentami. Taka nowo utworzona spółka może, jeśli ta przewaga po jej stronie utrzymuje się, zostać zobowiązana do zwrotu rozpatrywanej pomocy. Ma to miejsce w szczególności w przypadku, gdy zostanie dowiedzione, że spółka ta rzeczywiście korzysta z przewagi konkurencyjnej związanej ze skorzystaniem z tej pomocy, a w szczególności gdy dokonuje ona nabycia aktywów likwidowanego przedsiębiorstwa, nie płacąc w zamian ceny rynkowej, lub też jeśli dowiedzione zostanie, że utworzenie takiej spółki skutkuje obejściem obowiązku zwrotu tej pomocy. Dotyczy to w szczególności sytuacji, w której zapłata ceny rynkowej nie wystarcza do zniesienia przewagi konkurencyjnej związanej z korzystaniem z bezprawnie przyznanej pomocy. W takim przypadku wpisanie wierzytelności z tytułu pomocy uznanej za przyznaną bezprawnie i niezgodną z rynkiem wewnętrznym na listę wierzytelności nie może samo w sobie wystarczyć do zniesienia stworzonego w ten sposób zakłócenia konkurencji (zob. wyroki: z dnia 11 grudnia 2012 r., Komisja/Hiszpania, C‑610/10, Zb.Orz., EU:C:2012:781, pkt 104–107 i przytoczone tam orzecznictwo; i z dnia 24 stycznia 2013 r., Komisja/Hiszpania, C‑529/09, Zb.Orz., EU:C:2013:31, pkt 107, 109 i przytoczone tam orzecznictwo).

235    Zgodnie z orzecznictwem dotyczącym sprzedaży aktywów w celu dokonania oceny, czy obowiązek odzyskania pomocy wypłaconej spółce przeżywającej trudności może być rozszerzony na nową spółkę, której dawna spółka przekazała określone aktywa, w przypadku gdy przekazanie to umożliwia stwierdzenie ciągłości gospodarczej pomiędzy obydwoma spółkami, można uwzględnić następujące czynniki: przedmiot przekazania (aktywa i pasywa, utrzymanie siły roboczej, aktywa zgrupowane), cenę przekazania, tożsamość akcjonariuszy lub właścicieli przedsiębiorstwa przejmującego i przedsiębiorstwa przejmowanego, moment dokonania przejęcia (po wszczęciu dochodzenia, postępowania lub po wydaniu ostatecznej decyzji), a także ekonomiczną logikę operacji przejęcia (zob. podobnie ww. w pkt 52 wyrok Seleco, EU:C:2003:252, pkt 78; wyroki: z dnia 13 września 2010 r., Grecja i in./Komisja, T‑415/05, T‑416/05 i T‑423/05, Zb.Orz., EU:T:2010:386, pkt 135; i z dnia 28 marca 2012 r., Ryanair/Komisja, T‑123/09, Zb.Orz, EU:T:2012:164, pkt 155). Komisja nie jest jednak zobowiązana do wzięcia pod uwagę wszystkich tych elementów (zob. podobnie ww. wyrok Ryanair/Komisja, EU:T:2012:164, pkt 156).

236    Należy zauważyć, że strony nie kwestionują takiego schematu analizy ciągłości gospodarczej, lecz jego zastosowanie w niniejszym przypadku przez Komisję.

 W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, opartego na tym, że żadne z kryteriów ciągłości gospodarczej nie zostało spełnione w niniejszej sprawie

237    Skarżąca twierdzi, że żadne z kryteriów ciągłości gospodarczej w rozumieniu ww. w pkt 52 wyroku Seleco (EU:C:2003:252), mianowicie przedmiot przeniesienia, cena przeniesienia, tożsamość akcjonariuszy lub właścicieli przedsiębiorstwa przejmującego i przedsiębiorstwa przejmowanego, czas przeniesienia ani ekonomiczna logika operacji, nie zostało spełnione w niniejszym przypadku, w przeciwieństwie do analizy dokonanej przez Komisję w pkt 144–148 zaskarżonej decyzji.

238    Motyw 144 zaskarżonej decyzji ma następujące brzmienie:

„Przede wszystkim jeżeli chodzi o przeniesienie przez [Sernam] na Sernam Xpress całości aktywów i pasywów z wyjątkiem trzech składników pasywów finansowych […], Komisja zwraca uwagę, że przeniesienie to obejmowało całość przedsiębiorstwa (zob. sekcja 3.2.3). Istnieje zatem ciągłość gospodarcza między [Sernam] a Sernam Xpress. […] Ponadto do przeniesienia doszło w ramach grupy. Dokonano go po wydaniu przez Komisję decyzji nakazującej odzyskanie pomocy i jego jedyna logika ekonomiczna polega na umożliwieniu prowadzenia dalszej działalności [Sernam] bez konieczności spełnienia warunków określonych w art. 3 decyzji Sernam 2. Wszystkie kryteria mające na celu wykazanie ciągłości gospodarczej w rozumieniu decyzji i wyroku Seleco zostały więc spełnione”.

 W kwestii przedmiotu przeniesienia

239    Skarżąca podnosi, że na rzecz Financière Sernam nie sprzedano całości Sernamu.

240    Jak wynika jednak z badania części trzeciej zarzutu czwartego, a w szczególności z pkt 134–137 powyżej, Komisja słusznie uznała w motywie 144 zaskarżonej decyzji, że całość przedsiębiorstwa została zbyta z naruszeniem art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2.

 W przedmiocie tożsamości akcjonariuszy lub właścicieli przedsiębiorstwa przejmującego i przedsiębiorstwa przejmowanego

241    Skarżąca podnosi, że przeniesienie całości aktywów i pasywów Sernamu nie miało miejsca w ramach grupy, wbrew temu, co Komisja stwierdziła w motywie 144 zaskarżonej decyzji, ponieważ tożsamość akcjonariuszy Financière Sernam i Sernamu jest różna, zważywszy, że akcjonariuszami Financière Sernam byli członkowie dawnej dyrekcji Sernamu, podczas gdy akcjonariuszem Sernamu była sama skarżąca. Skarżąca podkreśla w tym względzie, że ostatecznie to spółka Financière Sernam jest właścicielem i eksploatuje aktywa Sernamu ulokowane w Sernam Xpress. W tych okolicznościach uważa ona, że kryterium dotyczące tożsamości akcjonariuszy lub właścicieli przedsiębiorstwa przejmującego i przedsiębiorstwa przejmowanego w rozumieniu ww. w pkt 52 wyroku Seleco nie jest spełnione.

242    Należy odrzucić ten argument, ponieważ na tym etapie rozumowania Komisji oceniana jest ciągłość gospodarcza między spółkami Sernam i Sernam Xpress. Dopiero bowiem po ustaleniu ciągłości gospodarczej między spółkami Sernam i Sernam Xpress (w pkt 144–148 zaskarżonej decyzji) Komisja uznała w motywie 150 zaskarżonej decyzji, że korzyść wynikająca z pomocy niezgodnej z rynkiem wewnętrznym została ostatecznie przekazana Financière Sernam z powodu jej połączenia z Sernam Xpress.

243    W konsekwencji Komisja słusznie przypomniała w motywie 144 zaskarżonej decyzji, że wniesienie wkładu w postaci Sernamu do Sernam Xpress miało miejsce w ramach grupy skarżącej.

 W przedmiocie czasu przeniesienia

244    W odniesieniu do czasu przeniesienia całości aktywów skarżąca podnosi, że w ww. w pkt 52 wyrokach Seleco (EU:C:2003:252), SMI (EU:C:2004:238) i CDA(EU:T:2005:364) wskazywane przez Komisję operacje „obejścia” zostały przeprowadzone albo podczas formalnego dochodzenia, albo w momencie, w którym właściwe władze krajowe oczekiwały na wszczęcie przez Komisję tego dochodzenia. Tymczasem w niniejszym przypadku przeniesienie całości aktywów Sernamu miało miejsce po wydaniu decyzji Sernam 2, w terminie określonym w jej art. 3 ust. 2 i zgodnie z warunkami przewidzianymi w tym przepisie, co wyklucza twierdzenie, że przeniesienia dokonano w celu uniknięcia zwrotu pomocy.

245    Z motywu 144 zaskarżonej decyzji wynika, że Komisja stwierdziła, iż przeniesienie całości aktywów i pasywów miało miejsce po ostatecznej decyzji Sernam 2, której art. 2 – jak należy przypomnieć – nakazuje odzyskanie pomocy w wysokości 41 mln EUR.

246    Należy stwierdzić, że moment wykonania decyzji pociągającej za sobą możliwość sprzedaży całości aktywów beneficjenta pomocy, a także obowiązek odzyskania pomocy przyznanej bezprawnie i niezgodnej z rynkiem wewnętrznym, wydaje się co najmniej równie sprzyjający obejściu obowiązku odzyskania, co etap formalnego postępowania wyjaśniającego. Jeżeli bowiem wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego na podstawie art. 108 ust. 2 TFUE wynika z wątpliwości co do istnienia oraz zgodności pomocy państwa z rynkiem wewnętrznym, wydanie decyzji nakazującej odzyskanie pomocy państwa usuwa w tym względzie wszelkie wątpliwości.

247    Ponadto jak wynika z badania części pierwszej, trzeciej, czwartej i piątej zarzutu czwartego, przeprowadzając operację, nie zachowano ani terminu (zob. pkt 84–93 powyżej), ani warunków (zob. pkt 110–187 powyżej) określonych w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2.

 W przedmiocie logiki ekonomicznej operacji

248    Co się tyczy logiki ekonomicznej operacji, po pierwsze skarżąca, popierana przez Republikę Francuską, podnosi, że musiała się pozbyć przedsiębiorstwa przynoszącego straty z poszanowaniem wymogów określonych w decyzji Sernam 2.

249    Po drugie skarżąca podkreśla, że posłużenie się „spółką wydmuszką” Sernam Xpress nie wynikało z woli obejścia obowiązku zwrotu pomocy, lecz miało na celu wyłącznie umożliwienie nabycia całości aktywów Sernamu przez Financière Sernam, biorąc pod uwagę potrzebę zapewnienia, zgodnie z decyzją Sernam 2, że nabywca aktywów nie będzie miał żadnego związku ze skarżącą. W tym względzie skarżąca stara się wykazać, w oparciu o opinię dotyczącą prawa francuskiego sporządzoną przez profesora prawa francuskiego, że tak zwany „częściowy wkład aktywów” to jedyna operacja umożliwiająca połączenie pasywów operacyjnych z aktywami bez konieczności uzyskania indywidualnej zgody wierzycieli (w celu skorzystania z wiążącego się z taką operacją skutku w postaci przeniesienia całego majątku). Tymczasem wymóg niezależności nabywcy od skarżącej uniemożliwiał dokonanie częściowego wkładu aktywów bezpośrednio na rzecz Financière Sernam, bez którego skarżąca stałaby się akcjonariuszem Financière Sernam w wyniku otrzymania wynagrodzenia za swój wkład (wynagrodzenie w formie papierów wartościowych). Wyjaśnia to, dlaczego początkowo należało dokonać częściowego wkładu aktywów na rzecz Sernam Xpress, a następnie zbyć udziały w tej spółce na rzecz spółki Financière Sernam.

250    W motywach 144 i 147 zaskarżonej decyzji Komisja uznała, że jedyna logika ekonomiczna operacji polegała na umożliwieniu prowadzenia dalszej działalności Sernamu bez konieczności spełnienia warunków określonych w art. 3 decyzji Sernam 2.

251    Po pierwsze w pkt 247 powyżej zostało już stwierdzone, że z analizy części pierwszej, trzeciej, czwartej i piątej zarzutu czwartego wynika, iż warunki określone w art. 3 decyzji Sernam 2 nie zostały spełnione. Podobnie z badania części szóstej zarzutu czwartego (zob. w szczególności pkt 189–211 powyżej) wynika, że skoro działalność gospodarcza Sernamu nie została przerwana, cel art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 nie został osiągnięty.

252    Po drugie, jak wynika z pkt 127–129 powyżej, skarżąca nie może powoływać się na ograniczenia w prawie krajowym w celu uzasadnienia obejścia warunków ustanowionych w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2. W szczególności należy zaznaczyć, że jej argumentacja opisana w pkt 249 powyżej jest oparta na rzekomej konieczności połączenia pasywów i aktywów Sernamu. Tymczasem z pkt 113–119 powyżej wynika, że pasywa nie mogły zostać włączone do sprzedaży całości aktywów w rozumieniu art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2.

 W przedmiocie ceny przeniesienia

253    W odniesieniu do ceny przeniesienia należy stwierdzić, po pierwsze, że skarżąca, popierana przez Republikę Francuską, podnosi, iż cena ujemna zapłacona za całość aktywów Sernamu przez Financière Sernam jest ceną rynkową, wynikającą z przejrzystego i otwartego postępowania przetargowego, wbrew temu, co Komisja stwierdziła w motywach 145 i 146 zaskarżonej decyzji. Z tych samych względów skarżąca uważa, że znajdujące się w motywie 145 zaskarżonej decyzji odniesienie do równowagi kontraktowej między nią a Financière Sernam jest pozbawione znaczenia dla sprawy. Skarżąca i Republika Francuska twierdzą, że w związku z tym nie można wymagać zwrotu pomocy ani od podmiotu, który otrzymał aktywa, czyli Sernam Xpress, ani od nabywcy tego podmiotu, w tym przypadku Financière Sernam, i podnoszą, że zwrotu należało żądać od sprzedającego, czyli od Sernamu.

254    Motyw 145 zaskarżonej decyzji ma następujące brzmienie:

„Ponadto Komisja zwraca uwagę, że przeniesienie działalności na Sernam Xpress jest niezgodne z warunkami rynkowymi. Przeniesienia działalności na Sernam Xpress dokonano po cenie zaniżonej [ujemnej] i nie w ramach przejrzystej i otwartej procedury (zob. sekcja 3.2.5 [zaskarżonej decyzji]). Do ceny zaniżonej [ujemnej] o wartości 57 mln EUR, którą uznaje się za pomoc operacyjną umożliwiającą pokrycie strat Sernam Xpress poniesionych w latach 2005–2008, należy dodać fakt zrzeczenia się przez [skarżącą] wierzytelności wobec [Sernamu] opiewających na kwotę 38,5 mln EUR (zob. motyw 27 [zaskarżonej decyzji]) […] Poprzez zastrzyk kapitałowy w kwocie 57 mln EUR [skarżąca] umożliwiła Sernam Xpress uregulowanie jej wierzytelności w całości, przynajmniej za lata 2005–2008. Gdyby natomiast [skarżąca] sprzedała jedynie aktywa za cenę dodatnią, długi [Sernamu] wobec osób trzecich zostałyby spłacone jedynie do wysokości dochodów ze sprzedaży. Jest to dodatkowy wskaźnik pozwalający stwierdzić, że równowaga kontraktowa między [skarżącą] a Financière Sernam nie odpowiada warunkom rynkowym”.

255    Argument, że cena ujemna zapłacona w niniejszym przypadku była ceną rynkową wynikającą z przejrzystego i otwartego postępowania przetargowego, winien zostać oddalony, ponieważ z badania części piątej zarzutu czwartego wynika, iż oferta dyrekcji nie może być uznana za wynik przejrzystej i otwartej procedury. Z tych samych powodów zastrzeżenie dotyczące odniesienia do równowagi kontraktowej między skarżącą i Financière Sernam również należy oddalić.

256    Z pkt 207 powyżej wynika też, że oferta przejęcia złożona przez dyrekcję została tak określona, aby sfinansować nowy plan naprawczy Sernamu, jak również dokapitalizowanie konieczne do pokrycia strat szacowanych na najbliższych lata 2005–2008. Dlatego też Komisja słusznie podkreśliła w motywie 145 zaskarżonej decyzji, że cena ujemna w wysokości 57 mln EUR została uznana za pomoc operacyjną umożliwiającą pokrycie strat Sernam Xpress poniesionych w latach 2005–2008 i że należy dodać do niej fakt zrzeczenia się przez skarżącą wobec Sernamu wierzytelności w wysokości 38,5 mln EUR.

257    Po drugie skarżąca wskazuje w kilku częściach i zarzutach skargi na fakt, iż cena ujemna w wysokości 57 mln EUR netto została potwierdzona w wielu niezależnych ekspertyzach, i odnosi się w tym względzie do sprawozdania z dnia 21 lipca 2005 r. sporządzonego przez dział audytu banku X, czyli banku doradczego, który zorganizował postępowanie przetargowe, i do sprawozdania firmy audytorskiej (zwanej dalej „firmą audytorską Y”) z dnia 3 czerwca 2005 r. (zaktualizowanego w 2008 r.), które zostały przez skarżącą zamówione, do sprawozdania innego banku, banku Z, z dnia 18 lipca 2005 r., zamówionego przez komisję udziałów i przeniesień, oraz do zgody 2005-AC 2 z dnia 22 lipca 2005 r. wydanej przez komisję udziałów i przeniesień, która w świetle zbieżności tych ekspertyz doszła do wniosku, że projekt przeniesienia był „rozwiązaniem, które zapewniając racjonalne szanse powodzenia nowego Sernamu, wymaga[ło] od skarżącej poniesienia najniższych kosztów”.

258    Należy przypomnieć w tym względzie, że sprzedaż całości aktywów, zgodnie z art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2, miała zostać przeprowadzona po cenie rynkowej „za pośrednictwem przejrzystej i otwartej procedury”. Podobnie art. 4 decyzji Sernam 2 stanowi, że „[k]ażda sprzedaż Sernam częściowa lub w całości powinna zostać zrealizowana po cenie rynkowej i za pośrednictwem przejrzystej i otwartej dla wszystkich jego konkurentów procedury”. W związku z tym w decyzji Sernam 2 Komisja postawiła wymóg, aby cena rynkowa wynikała z przejrzystego i otwartego postępowania przetargowego, który nie został w niniejszej sprawie spełniony (zob. pkt 160–187 powyżej).

259    W każdym razie dwa z tych sprawozdań, mianowicie sprawozdanie firmy audytorskiej Y i sprawozdanie banku Z, dotyczą tylko kwestii stosowania kryterium inwestora prywatnego, to znaczy porównania kosztów zamierzonego przeniesienia i kosztów ewentualnej likwidacji Sernamu, a zatem nie są istotne dla kwestii, czy cena zapłacona za aktywa i pasywa Sernamu była ceną rynkową. Podobnie przytoczony fragment zgody komisji udziałów i przeniesień odnosi się do porównania kosztów sprzedaży i kosztów likwidacji Sernamu. Ponadto w odniesieniu do opinii działu audytu banku X z dnia 21 lipca 2005 r. należy stwierdzić, że jest to ekspertyza przeprowadzona po złożeniu oferty dyrekcji i na podstawie tej oferty (a także planu biznesowego na lata 2005–2008 opracowanego przez dyrekcję).

260    Dlatego też skarżąca niesłusznie podnosi, że przedstawione ekspertyzy potwierdzają to, iż cena sprzedaży była ceną rynkową.

261    Po trzecie skarżąca zarzuca Komisji, że w dwóch ostatnich zdaniach pkt 145 zaskarżonej decyzji stwierdziła, iż gdyby skarżąca sprzedała jedynie aktywa za cenę dodatnią, długi Sernamu wobec osób trzecich zostałyby spłacone jedynie do wysokości dochodów ze sprzedaży. Podnosi ona, że z uwagi na to, iż sprzedaż całości aktywów wymaga, zgodnie z prawem krajowym, przeniesienia nie tylko długów, ale również pracowników na podstawie art. L 1224-1 code du travail (kodeksu pracy), żaden nabywca nie zaproponowałby ceny dodatniej za nabycie tych aktywów w całości.

262    Argument skarżącej skierowany przeciwko dwóm ostatnim zdaniom motywu 145 zaskarżonej decyzji należy oddalić jako nieistotny dla sprawy. Stwierdzenie krytykowane przez skarżącą zostało bowiem sformułowane przez Komisję tytułem uzupełnienia w stosunku do innych ustaleń zawartych na początku tego samego motywu jako „dodatkowa wskazówka” co do tego, że równowaga kontraktowa między skarżącą a Financière Sernam nie odpowiadała warunkom rynkowym. Ponieważ zostało stwierdzone, że Komisja słusznie ustaliła na początku motywu 145 zaskarżonej decyzji, iż ujemna cena przeniesienia na Sernam Xpress nie wynikała z przejrzystej i otwartej procedury, argumenty dotyczące dwóch ostatnich zdań tego motywu nie są wystarczające, aby umożliwić stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji.

263    Po czwarte skarżąca zarzuca Komisji stwierdzenie w motywie 146 zaskarżonej decyzji, że ujemna cena wynosząca 57 mln EUR była wyższa niż cena zawarta w najlepszej ofercie złożonej w ramach bezskutecznego postępowania przetargowego, która również była ujemna i wynosiła 56,4 mln EUR (oferta złożona w drugim etapie przez kandydata nr 5), i podnosi ona w tym względzie, że wspomniana oferta złożona w drugim etapie nie była ofertą wiążącą i nie może zatem zostać uwzględniona.

264    Z pkt 167 powyżej wynika, że Komisja słusznie stwierdziła w motywie 146 zaskarżonej decyzji, że oferta ujemna w wysokości 57 mln EUR była mniej interesująca, niż oferta ujemna w wysokości 56,4 mln EUR złożona w drugiej turze przez konsorcjum kierowane przez kandydata nr 5. W tym stanie rzeczy argumenty skarżącej, zgodnie z którymi oferta wstępna złożona przez konsorcjum zawiązane z kandydatem nr 5 nie może być uwzględniona na potrzeby porównania, ponieważ była ona niewiążąca, w przeciwieństwie do oferty dyrekcji, są nieistotne dla sprawy w zakresie, w jakim z badania części piątej zarzutu czwartego wynika, że oferta dyrekcji również nie może być brana pod uwagę, jako że nie wynika z przejrzystego i otwartego postępowania przetargowego.

265    Z powyższego wynika (zob. pkt 237–264 powyżej), że w motywie 148 zaskarżonej decyzji Komisja słusznie doszła do wniosku, iż przeniesienie działalności Sernamu na Sernam Xpress doprowadziło do tego, że spółka Sernam Xpress zachowała faktyczną przewagę konkurencyjną związaną z korzystaniem z przyznanej pomocy, ponieważ między obiema spółkami istniała ciągłość gospodarcza.

266    Ponadto Republika Francuska powołuje się na orzecznictwo dotyczące sprzedaży akcji, zgodnie z którym jeżeli przedsiębiorstwo, które skorzystało z pomocy państwa, zostało nabyte po cenie rynkowej, to znaczy po najwyższej cenie, jaką inwestor prywatny działający w warunkach normalnej konkurencji był skłonny zapłacić za tę spółkę w sytuacji, w jakiej się ona znajdowała, w szczególności po skorzystaniu z pomocy państwa, element pomocy uważa się za wyceniony zgodnie z ceną rynkową i uwzględniony w cenie zakupu. W takich okolicznościach nie można uznać, że nabywca odniósł korzyść w porównaniu z innymi podmiotami na rynku. Jednak, co do zasady, w przypadku, gdy spółka będąca beneficjentem pomocy została sprzedana po cenie rynkowej, cena sprzedaży odzwierciedla skutki wcześniejszej pomocy i to sprzedający tę spółkę zachowuje korzyści płynące z pomocy. W takim przypadku przywrócenie stanu poprzedniego powinno zostać zapewnione, w pierwszej kolejności, poprzez zwrot pomocy przez sprzedającego (zob. podobnie wyrok z dnia 20 września 2001 r., Banks, C‑390/98, Rec, EU:C:2001:456, pkt 77, 78). Republika Francuska uważa, że wymaganie od sprzedanego przedsiębiorstwa, czyli Sernam Xpress, zwrotu bezprawnie przyznanej i niezgodnej z rynkiem wewnętrznym pomocy prowadziłoby w ostatecznym rozrachunku do ukarania nabywcy tego przedsiębiorstwa, czyli spółki Financière Sernam, która to spółka zapłaciła za to przedsiębiorstwo cenę rynkową, spłacając już tym samym ową przyznaną bezprawnie i niezgodną z rynkiem wewnętrznym pomoc. Według Republiki Francuskiej oznaczałoby to zmuszenie nabywcy akcji sprzedanego przedsiębiorstwa do dwukrotnego spłacenia rzeczonej pomocy przyznanej bezprawnie i niezgodnej z rynkiem wewnętrznym.

267    Tymczasem, po pierwsze, jak wynika z motywów 138 i 149 zaskarżonej decyzji oraz z jej przypisu 32, orzecznictwo rozróżnia nabywcę akcji i będącą beneficjentem bezprawnie przyznanej pomocy spółkę, której akcje są przedmiotem sprzedaży. Z utrwalonego orzecznictwa wynika bowiem, że sprzedaż akcji spółki będącej beneficjentem bezprawnie przyznanej pomocy przez akcjonariusza osobie trzeciej nie ma wpływu na obowiązek odzyskania pomocy (zob. podobnie ww. w pkt 52 wyrok Seleco, EU:C:2003:252, pkt 83) i że jeśli przedsiębiorstwo, któremu przyznana została niezgodna z prawem pomoc państwa, zachowuje osobowość prawną i nadal prowadzi na swój rachunek działalność subwencjonowaną przez pomoc państwa, to zwykle owo przedsiębiorstwo zachowuje przewagę konkurencyjną związaną z rzeczoną pomocą, a zatem to właśnie ono winno być zobowiązane do zwrotu kwoty równej kwocie otrzymanej pomocy. Nie można zatem żądać zwrotu takiej pomocy od nabywcy (zob. podobnie ww. w pkt 52 wyrok SMI, EU:C:2004:238, pkt 81).

268    W związku z tym Komisja, w motywie 149 zaskarżonej decyzji, słusznie wywiodła z tego orzecznictwa, że sprzedaż udziałów w spółce Sernam Xpress spółce Financière Sernam nie skutkowała zwolnieniem Sernam Xpress z obowiązku zwrotu pomocy w wysokości 41 mln EUR.

269    Argumenty Republiki Francuskiej i skarżącej odnoszące się do tego, że takie rozumowanie byłoby równoznaczne ze zmuszeniem nabywcy akcji do dwukrotnego spłacenia bezprawnie przyznanej pomocy niezgodnej z rynkiem wewnętrznym, muszą zostać oddalone. Jak Komisja bowiem podkreśla, owo rozróżnienie pomiędzy nabywcą akcji i sprzedawaną spółką może mieć praktyczne konsekwencje, ponieważ w takim przypadku nabywca akcji nie jest zobowiązany, z wyjątkiem szczególnych okoliczności, do zwrotu pomocy przyznanej zakupionemu przedsiębiorstwu, o ile nabyte przedsiębiorstwo zachowuje formę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

270    Po drugie, wbrew temu, co sugeruje Republika Francuska w swej argumentacji, obowiązek zwrotu bezprawnie przyznanej i niezgodnej z rynkiem wewnętrznym pomocy w wysokości 41 mln EUR przeniesiono na Financière Sernam nie dlatego, że Financière Sernam była nabywcą udziałów w spółce Sernam Xpress, ale dlatego, że była jej następcą prawnym ze względu na połączenie w dniu 30 czerwca 2011 r. ze spółką Sernam Xpress i na wiążący się z tą operacją skutek w postaci przeniesienia całości majątku (zob. motyw 150 zaskarżonej decyzji). Ciągłość gospodarcza między spółkami Sernam i Sernam Xpress została wykazana przez Komisję w sposób wymagany prawem (zob. pkt 237–265 powyżej), a skarżąca nie kwestionuje połączenia spółek Sernam Xpress i Financière Sernam, w związku z czym należy potwierdzić prawidłowość tego rozumowania.

271    Wreszcie Republika Francuska podnosi, że kryterium inwestora prywatnego zostało w niniejszej sprawie spełnione, ponieważ – jak wyjaśniła to w swoich pismach z dnia 8 października 2008 r. i z dnia 5 maja 2009 r. – koszt sprzedaży całości aktywów Sernamu na rzecz Financière Sernam był niższy niż koszty, które skarżąca poniosłaby w przypadku wszczęcia względem Sernamu postępowania likwidacyjnego.

272    Należy jednak zaznaczyć, że przytoczone argumenty Republiki Francuskiej, odnoszące się do kryterium inwestora prywatnego, nie mają związku z obowiązkiem odzyskania 41 mln EUR, lecz dotyczą kwalifikacji pomocy, określanej w zaskarżonej decyzji jako „nowa, w świetle art. 107 ust. 1 TFUE. Argumenty te są zatem nieistotne w ramach niniejszego zarzutu.

273    W konsekwencji, zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w ww. w pkt 234 wyroku w sprawie Komisja/Hiszpania (EU:C:2012:781), Komisja słusznie uznała, że w niniejszym przypadku samo wpisanie pomocy uznanej w decyzji Sernam 2 za przyznaną bezprawnie i niezgodną z rynkiem wewnętrznym po stronie pasywów masy likwidacyjnej nie było wystarczające w celu usunięcia zakłócenia konkurencji spowodowanego przez tę pomoc.

274    Dlatego też należy oddalić zastrzeżenie pierwsze skarżącej.

 W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, opartego na tym, że wpisanie kwoty 41 mln EUR po stronie pasywów masy likwidacyjnej Sernamu było zgodne z art. 4 decyzji Sernam 2

275    Skarżąca podnosi, że wpisanie po stronie pasywów masy likwidacyjnej spółki Sernam kwoty pomocy uznanej za przyznaną bezprawnie i niezgodną z rynkiem wewnętrznym w decyzji Sernam 2 jest zgodne z art. 4 decyzji Sernam 2, który stanowi, że w razie sprzedaży części lub całości spółki Sernam po cenie rynkowej i w ramach przejrzystej i otwartej dla wszystkich jej konkurentów procedury, obowiązek zwrotu pomocy w wysokości 41 mln EUR będzie ciążył „na spółce Sernam, jeśli ta ostatnia nadal będzie istnieć”. Skarżąca twierdzi, że art. 4 decyzji Sernam 2 nie zawiera żadnego odniesienia do przerwania działalności gospodarczej Sernamu, a wprowadza jedynie rozróżnienie w zależności od tego, czy spółka Sernam będzie nadal istnieć, czy nie.

276    W motywie 135 zaskarżonej decyzji Komisja stwierdza, że „[w] art. 4 [decyzji Sernam 2] dokonano rozróżnienia pod względem tego, czy przerwano działalność gospodarczą spółki Sernam, czy też nie, [i że w] sytuacji zaprzestania tej działalności nie ma konieczności odzyskania [kwoty pomocy] od nabywców aktywów po cenie rynkowej w ramach przejrzystej i otwartej procedury”.

277    Zgodnie z orzecznictwem przypomnianym w ww. w pkt 234 wyroku Komisja/Hiszpania (EU:C:2012:781) pomoc powinna zostać odzyskana od spółki nadal prowadzącej działalność gospodarczą przedsiębiorstwa, które początkowo skorzystało z przewagi związanej z przyznaniem pomocy państwa i które w związku z tym nadal faktycznie ją zachowuje.

278    W kontekście odzyskania pomocy państwa znajdujące się w art. 4 decyzji Sernam 2 odniesienie do dalszego istnienia Sernamu mogło dotyczyć jedynie utrzymania działalności gospodarczej Sernamu.

279    W konsekwencji skarżąca niesłusznie twierdzi, że wpisanie po stronie pasywów masy likwidacyjnej spółki Sernam kwoty 41 mln EUR było zgodne z art. 4 decyzji Sernam 2, ponieważ jak wynika z analizy zastrzeżenia pierwszego, spółka Sernam nadal istniała z ekonomicznego punktu widzenia w ramach Sernam Xpress, a następnie Financière Sernam.

280    Dlatego też zastrzeżenie drugie należy oddalić.

281    Wynika stąd, że zarzut piąty należy oddalić w całości.

3.     W przedmiocie zarzutu szóstego, dotyczącego naruszenia prawa przez Komisję w zakresie, w jakim uznała ona, iż środki przewidziane w protokole ustaleń z dnia 21 lipca 2005 r. w sprawie przeniesienia całości aktywów Sernamu stanowiły nową pomoc państwa na rzecz Sernam Xpress / Financière Sernam

282    Zarzut szósty dzieli się w istocie na dwie części. W ramach pierwszej części zarzutu skarżąca zarzuca Komisji, że w motywach 154–158 zaskarżonej decyzji uznała, iż kryterium inwestora prywatnego w sytuacji sprzedaży po cenie ujemnej nie ma zastosowania w odniesieniu do uznania za pomoc państwa środków określonych w protokole ustaleń z dnia 21 lipca 2005 r., czyli dokapitalizowania kwotą 57 mln EUR netto, zrzeczenia się wierzytelności w wysokości 38,5 mln EUR oraz udzielenia gwarancji (zwanych dalej „spornymi środkami”). W ramach drugiej części zarzutu skarżąca zarzuca Komisji, że w motywach 159–171 zaskarżonej decyzji uznała, iż sporne środki przyznawały korzyść Sernam Xpress / Financière Sernam.

 W przedmiocie części pierwszej, opartej na tym, że Komisja naruszyła prawo, uznając, iż kryterium inwestora prywatnego nie ma w niniejszym przypadku zastosowania

283    Skarżąca, popierana przez Republikę Francuską, uważa w istocie, że kryterium inwestora prywatnego ma zastosowanie do spornych środków w zakresie, w jakim z orzecznictwa wynika, iż aby stwierdzić, czy prywatyzacja przedsiębiorstwa za ujemną cenę sprzedaży zawiera elementy pomocy państwa, należy ocenić, czy w podobnych okolicznościach inwestor prywatny, który pod względem wielkości jest porównywalny z organami zarządzającymi sektorem państwowym, mógłby zostać nakłoniony do wniesienia tak dużego kapitału w ramach sprzedaży rzeczonego przedsiębiorstwa, czy też wybrałby jego likwidację (zob. podobnie wyrok z dnia 28 stycznia 2003 r., Niemcy/Komisja, C‑334/99, Rec, EU:C:2003:55, pkt 133 i przytoczone tam orzecznictwo) (zwane dalej „kryterium inwestora prywatnego typu »Gröditzer«”).

284    Skarżąca i Republika Francuska twierdzą, że w niniejszej sprawie w ramach przeprowadzonego przeniesienia nie została przyznana żadna pomoc państwa, skoro jej łączny koszt był niższy niż przewidywalne koszty likwidacji Sernamu, jak wykazały one za pomocą dowodów dostarczonych Komisji w toku postępowania administracyjnego.

285    Argumenty skarżącej, popieranej przez Republikę Francuską, są w istocie skierowane przeciwko dwóm, podniesionym przez Komisję w motywach 154 i 155 zaskarżonej decyzji, powodom odstąpienia od stosowania kryterium inwestora prywatnego typu „Gröditzer”, opisanego w pkt 283 powyżej.

286    Pierwszy powód braku zastosowania kryterium inwestora prywatnego jest opisany w motywie 154 zaskarżonej decyzji. Komisja uznała w nim, że w sytuacji odzyskania pomocy nie należy stosować testu inwestora prywatnego, ponieważ przy odzyskaniu pomocy państwo działa na podstawie obowiązków spoczywających na nim zgodnie z prawem Unii, a nie jako państwo będące akcjonariuszem.

287    Drugi powód braku zastosowania kryterium inwestora prywatnego jest opisany w motywie 155 zaskarżonej decyzji. Komisja uznała w nim w istocie, że w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 sprzedaż aktywów była równoważna środkom wyrównawczym ustanowionym w art. 3 ust. 1 i że zgodnie z pkt 40 wytycznych w sprawie ratowania i restrukturyzacji przeniesienia działalności przynoszącej straty nie można uznać za środek wyrównawczy. Komisja zauważyła, że cena ujemna uzgodniona między skarżącą i Financière Sernam wskazuje na to, iż chodzi o przeniesienie działalności przynoszącej straty, które nie może być równoważne środkowi wyrównawczemu. Doszła ona na tej podstawie do wniosku, że w rozpatrywanym przypadku cena ujemna odpowiada pomocy operacyjnej na rzecz przedsiębiorstwa, która ze względu na swój charakter nie może zatem wpłynąć na złagodzenie zakłóceń konkurencji.

288    Z motywu 155 zaskarżonej decyzji wynika, że celem niestosowania kryterium inwestora prywatnego Komisja powołuje się na szczególny kontekst niniejszej sprawy, dotyczący nieprawidłowego wprowadzenia w życie przez skarżącą środka wyrównawczego warunkującego zgodność pomocy na restrukturyzację w wysokości 503 mln EUR. Sąd uważa, że należy najpierw zbadać argumenty skarżącej dotyczące drugiego powodu braku zastosowania kryterium inwestora prywatnego.

289    Jeśli chodzi o drugi powód braku zastosowania kryterium inwestora prywatnego przedstawiony w motywie 155 zaskarżonej decyzji, skarżąca podnosi w istocie dwa zastrzeżenia. Uważa ona, po pierwsze, że sprzedaż całości aktywów nie stanowi alternatywy wobec środków wyrównawczych z art. 3 ust. 1 decyzji Sernam 2, a po drugie, że wprowadzenie w życie środka wyrównawczego warunkującego zgodność pomocy nie stoi na przeszkodzie możliwości zastosowania kryterium inwestora prywatnego, ponieważ do wprowadzenia w życie środka wyrównawczego nigdy nie jest zobowiązane państwo w charakterze władzy publicznej.

290    Zgodnie z orzecznictwem Trybunału pojęcie pomocy państwa określone w traktacie ma charakter prawny i powinno być interpretowane na podstawie obiektywnych elementów. Z tego powodu sąd Unii powinien zasadniczo przeprowadzić pełną kontrolę w kwestii ustalenia, czy dany środek wchodzi w zakres stosowania art. 107 ust. 1 TFUE, biorąc pod uwagę zarówno konkretne okoliczności rozpatrywanej przezeń sprawy, jak i techniczny lub złożony charakter ocen przeprowadzonych przez Komisję (zob. wyrok z dnia 22 grudnia 2008 r., British Aggregates/Komisja, C‑487/06 P, Zb.Orz., EU:C:2008:757, pkt 111 i przytoczone tam orzecznictwo).

291    Zgodnie z orzecznictwem z zasady równego traktowania przedsiębiorstw publicznych i prywatnych wynika, że środki udostępnione przedsiębiorstwu bezpośrednio lub pośrednio przez państwo w okolicznościach, które odpowiadają normalnym warunkom rynkowym, nie mogą zostać uznane za pomoc państwa (wyrok z dnia 16 maja 2002 r., Francja/Komisja, C‑482/99, Rec, EU:C:2002:294, pkt 69 i przytoczone tam orzecznictwo). W przypadku przedsiębiorstw publicznych oceny tej dokonuje się co do zasady na podstawie kryterium inwestora prywatnego (wyrok z dnia 5 czerwca 2012 r., Komisja/EDF, C‑124/10 P, Zb.Orz., EU:C:2012:318, pkt 78 i przytoczone tam orzecznictwo).

292    Trybunał orzekł, że możliwość zastosowania kryterium inwestora prywatnego zależy ostatecznie od tego, czy dane państwo członkowskie przyznaje należącemu do niego przedsiębiorstwu korzyść gospodarczą, działając w charakterze akcjonariusza, a nie w charakterze władzy publicznej (ww. w pkt 291 wyrok Komisja/EDF, EU:C:2012:318, pkt 81; wyrok z dnia 3 kwietnia 2014 r., Komisja/Niderlandy i ING Groep, C‑224/12 P, Zb.Orz., EU:C:2014:213, pkt 31). Działania państwa, które mają na celu wypełnianie ciążących na nim zobowiązań z zakresu władzy publicznej, nie mogą bowiem być porównane do działań inwestora prywatnego działającego w warunkach gospodarki rynkowej (wyrok z dnia 15 grudnia 2009 r., EDF/Komisja, T‑156/04, Zb.Orz., EU:T:2009:505, pkt 228). Istotne mogą być w tym względzie w szczególności charakter i przedmiot tego działania, kontekst, w jaki się ono wpisuje, oraz cel, jakiemu ono służy, i reguły, jakim podlega to działanie (zob. podobnie ww. wyrok Komisja/EDF, EU:C:2012:318, pkt 86).

 W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, skierowanego przeciwko motywowi 155 zaskarżonej decyzji, dotyczącego okoliczności, że sprzedaż całości aktywów nie stanowiła alternatywy wobec środków wyrównawczych z art. 3 ust. 1 decyzji Sernam 2

293    Skarżąca podnosi na poparcie tego zastrzeżenia trzy argumenty.

294    Po pierwsze skarżąca uważa, że sprzedaż całości aktywów Sernamu nie może zostać uznana za równoważną środkom wyrównawczym z art. 3 ust. 1 decyzji Sernam 2, a mianowicie ponownemu skoncentrowaniu się na działalności „Train bloc express” (zwanej dalej „TBE”) i zrezygnowaniu z działalności w zakresie transportu drogowego.

295    Należy zauważyć w tym względzie, że art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 odpowiada realizacji jednego z dwóch alternatywnych warunków zgodności z rynkiem wewnętrznym pomocy na restrukturyzację, określonych w art. 3 decyzji Sernam 2, tytułem środków zapobiegania zakłóceniom konkurencji wywołanym przez pomoc na restrukturyzację, zmierzających do zapewnienia konkurentom specyficznych środków przeciwdziałających. Wynika to w szczególności z tytułu punktu poświęconego uzasadnieniu warunków w art. 3 decyzji Sernam 2, mianowicie pkt 6.3.7 zatytułowanego „Zapobieganie zniekształceniom konkurencji – specyficzne środki przeciwdziałające”, w którym znajdują się motywy 200–217 decyzji Sernam 2, przywołane już w pkt 191 i 193 powyżej.

296    Artykuł 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 jest rozwiązaniem alternatywnym, równoważnym wymogom określonym w ust. 1 tego artykułu, ponieważ te ostatnie znajdują zastosowanie „[z] zastrzeżeniem ust. 2”. Jak wynika z pkt 194 powyżej, zgodnie z motywem 217 decyzji Sernam 2 przekazanie udziałów Sernamu w rynku na korzyść niezależnego nabywcy poprzez sprzedaż całości aktywów Sernamu po cenie rynkowej w drodze przejrzystej i otwartej procedury ma ten sam cel w postaci przeciwdziałania zakłóceniom konkurencji, co wycofanie z rynku drogowego charakteryzującego się przerostem zdolności. W takiej sytuacji bowiem dotowana działalność Sernamu zostałaby całkowicie zakończona.

297    W konsekwencji skarżąca niesłusznie twierdzi, że w niniejszej sprawie sprzedaż całości aktywów Sernamu temu samemu nabywcy nie może zostać uznana za równoważną środkom w postaci ponownego skoncentrowania się na działalności TBE i zrezygnowania z działań w zakresie transportu drogowego.

298    Po drugie skarżąca podnosi, że zgodnie z motywem 217 decyzji Sernam 2 kontynuacja istnienia Sernamu w formie prawnej poprzedzającej przeniesienie tej spółki świadczy o przestrzeganiu środków wyrównawczych z art. 3 ust. 1 decyzji Sernam 2.

299    Jak wynika jednak z pkt 191 i 192 powyżej, argument ów należy oddalić, ponieważ to właśnie utrzymanie na rynku działalności gospodarczej beneficjenta pomocy na restrukturyzację świadczy o przestrzeganiu warunków określonych w art. 3 ust. 1 decyzji Sernam 2, a nie sam fakt, że jego forma prawna pozostała niezmieniona.

300    Po trzecie skarżąca uważa, że gdyby Komisja uznała sprzedaż całości aktywów Sernamu za równoważną środkom wyrównawczym ustanowionym w art. 3 ust. 1 decyzji Sernam 2, powinna była wyjaśnić w rzeczonej decyzji, że przeniesienie po cenie ujemnej nie było możliwe, ponieważ posiadała ona doskonałą znajomość sytuacji finansowej Sernamu i powinna była spodziewać się takiej ewentualności.

301    Argument ten winien zostać oddalony. W zakresie, w jakim warunek dotyczący sprzedaży całości aktywów wykluczał pasywa, możliwość uzyskania w niniejszej sprawie ceny ujemnej była z definicji wykluczona, jak wynika to z pkt 154–158 powyżej.

302    W konsekwencji zastrzeżenie pierwsze skierowane przeciwko motywowi 155 zaskarżonej decyzji (zob. pkt 287 powyżej) musi zostać oddalone.

 W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, skierowanego przeciwko motywowi 155 zaskarżonej decyzji, dotyczącego okoliczności, że wprowadzenie w życie środka wyrównawczego spoczywa na beneficjencie pomocy lub na państwie występującym w charakterze akcjonariusza, ale nie na państwie działającym w charakterze władzy publicznej

303    Skarżąca podnosi, że w przypadku wprowadzenia w życie środka wyrównawczego nakazanego decyzją Komisji koszty tego środka ponosi w każdym razie przedsiębiorstwo, które skorzystało z pomocy na restrukturyzację, a nie państwo działające w charakterze władzy publicznej.

304    Skarżąca i Republika Francuska twierdzą też, że w przypadku gdy przedsiębiorstwo publiczne podejmuje decyzję o sprzedaży jednej ze swych spółek zależnych lub całości lub części aktywów w wykonaniu decyzji Komisji, rzeczone przedsiębiorstwo publiczne i ewentualnie – za jego pośrednictwem – państwo działa w charakterze akcjonariusza. W konsekwencji sporne środki, biorąc pod uwagę ich charakter, przedmiot i cel, stanowią inwestycję porównywalną z inwestycją inwestora prywatnego.

305    W niniejszej sprawie należy uznać, że wbrew twierdzeniom skarżącej i Republiki Francuskiej sprzedaż całości aktywów Sernamu na podstawie art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 nie była decyzją, którą prywatny inwestor podjąłby w „normalnych” warunkach rynkowych z myślą o maksymalizacji zysku lub minimalizacji strat zgodnie z racjonalnym podejściem ekonomicznym.

306    Rozumowanie leżące u podstaw środków wyrównawczych przewidzianych w art. 3 decyzji Sernam 2 miało bowiem na celu zapobieżenie nadmiernym zakłóceniom konkurencji spowodowanym przez przyznanie pomocy na restrukturyzację, która w decyzji Sernam 2 została uznana, pod pewnymi warunkami, za zgodną z rynkiem wewnętrznym.

307    Wyżej wymienione środki wyrównawcze mogą zatem zobowiązywać zarówno beneficjenta pomocy, jak i jego akcjonariusza do zastosowania rozwiązania nieoptymalnego z punktu widzenia samej li tylko rentowności finansowej, do którego inwestor prywatny w tak zwanej „normalnej” sytuacji rynkowej nie byłby skłonny.

308    Sprzedaż całości aktywów Sernamu tytułem środków wyrównawczych wymaga w niniejszej sprawie sprzedania aktywów o wartości dodatniej, które beneficjent niekoniecznie byłby skłonny przenieść w oparciu o względy związane z racjonalnością ekonomiczną.

309    Co za tym idzie, wyrównawcza logika sprzedaży całości aktywów Sernamu, przypomniana w motywie 155 zaskarżonej decyzji, była odmienna od logiki przedsiębiorcy prywatnego zmierzającego do osiągnięcia maksymalnych zysków lub, jak w niniejszym przypadku, do zminimalizowania swoich strat.

310    Ponadto jak wynika z analizy części trzeciej, czwartej i szóstej zarzutu czwartego powyżej, zgodnie z art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 nie chodzi tu o sprzedaż w całości spółki przynoszącej straty, lecz jedynie aktywów o dodatniej wartości gospodarczej. W niniejszym przypadku w ofercie dyrekcji znajdowały się wymogi w zakresie dokapitalizowania, zrzeczenia się wierzytelności oraz udzielenia gwarancji przez sprzedającego, ponieważ Sernam został sprzedany w całości, co wiązało się z potrzebą dofinansowania. Tak więc sporne środki wynikają bezpośrednio z naruszenia art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 i nie mają zatem żadnego związku z zastosowaniem kryterium inwestora prywatnego.

311    W konsekwencji zastrzeżenie drugie skierowane przeciwko motywowi 155 zaskarżonej decyzji należy oddalić.

312    W tych okolicznościach nie ma potrzeby badania pozostałych argumentów odnoszących się do pierwszego powodu podniesionego przez Komisję w celu uzasadnienia braku możliwości zastosowania kryterium inwestora prywatnego w kontekście „odzyskania” pomocy państwa.

313    Mając na uwadze powyższe rozważania, część pierwszą zarzutu szóstego należy oddalić.

 W przedmiocie części drugiej, opartej na tym, że żaden ze spornych środków nie stanowi korzyści dla Sernam Xpress / Financière Sernam

314    Skarżąca kwestionuje w istocie fakt, iż dokapitalizowanie i zrzeczenie się wierzytelności przysporzyły korzyści na rzecz Sernam Xpress / Financière Sernam. W odniesieniu do gwarancji skarżąca powołuje się przede wszystkim na brak uzasadnienia, ponieważ w zaskarżonej decyzji nie ma żadnych informacji co do tego, czy owe gwarancje stanowią odstępstwo od normalnych warunków sprzedaży dokonywanej przez prywatnego sprzedającego. Następnie skarżąca podnosi pomocniczo, że każda gwarancja została przyznana przez prywatnego sprzedającego. Wreszcie twierdzi ona w istocie, że gwarancje te nie zapewniły korzyści Sernam Xpress / Financière Sernam, ponieważ ich wartość była niewielka i nie zostały one wprowadzone w życie.

315    Po pierwsze skarżąca uważa, że dokapitalizowanie Sernamu w celu przeniesienia całości jego aktywów nie przysporzyło żadnej korzyści spółce Financière Sernam ani któremukolwiek z przedsiębiorstw, ponieważ przeniesienie to zostało przeprowadzone po cenie rynkowej.

316    Należy stwierdzić, że Komisja nie wypowiedziała się w zaskarżonej decyzji w kwestii korzyści, którą spółka Financière Sernam odniosła jako nabywca udziałów w Sernam Xpress, ale jako następca Sernam Xpress w następstwie ich połączenia.

317    Komisja wyjaśniła bowiem w tym względzie w motywie 159 zaskarżonej decyzji, że ponieważ Sernam Xpress i Financière Sernam „się następnie połączyły, nie [było] konieczne dokonywanie rozróżnienia między korzyściami odniesionymi przez jedną lub przez drugą spółkę”. Komisja zastosowała takie rozumowanie w odniesieniu do wszystkich spornych środków, w tym dokapitalizowania.

318    Ponadto motyw 172 zaskarżonej decyzji brzmi następująco:

„W motywie 164 decyzji o wszczęciu postępowania Komisja analizowała również, czy cena zaniżona [ujemna] »uiszczona« przez Financière Sernam faktycznie odpowiadała wartości rynkowej. W tym kontekście Komisja zwraca uwagę, że w międzyczasie połączono Sernam Xpress i Financière Sernam oraz że ewentualna pomoc na rzecz Financière Sernam polegająca na zawyżeniu wartości ceny zaniżonej [ujemnej] nie przekraczała kwoty pomocy w wysokości 57 mln EUR, którą Sernam Xpress otrzymała jako nową pomoc. W związku z tym nie ma już konieczności wyrażenia opinii w kwestii możliwości udzielenia pomocy na rzecz nabywcy”.

319    Sernam, dzięki dokapitalizowaniu, odnosi bezsporną korzyść finansową dającą tej spółce przewagę nad jej konkurentami. Ponadto jak wynika z analizy części pierwszej zarzutu szóstego, w szczególnych okolicznościach niniejszej sprawy Komisja słusznie nie przystąpiła do porównania zachowania państwa z zachowaniem inwestora prywatnego w normalnych warunkach rynkowych. W związku z tym korzyść finansową związaną z tym dokapitalizowaniem należy uznać za pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE.

320    Z zarzutu piątego wynika ponadto, że między spółkami Sernam i Sernam Xpress istnieje ciągłość gospodarcza, w związku z czym korzyść wypływająca z dokapitalizowania została przeniesiona na Sernam Xpress. W każdym razie zakładając nawet, że cena sprzedaży była ceną rynkową, fakt ów nie stoi na przeszkodzie temu, by Sernam Xpress, która – jak wykazano powyżej – kontynuowała działalność Sernamu objętą przyznaną pomocą państwa, zachowała korzyść płynącą z przewagi wynikającej z rozpatrywanej jako całość pomocy państwa, w tym dokapitalizowania kwotą 57 mln EUR netto (zob. podobnie ww. w pkt 52 wyrok SMI, EU:C:2004:238, pkt 80, 81).

321    Należy zatem stwierdzić, że Komisja słusznie uznała w motywie 160 zaskarżonej decyzji, iż „[d]zięki dokapitalizowaniu [Sernamu] przez [skarżącą] kwotą 57 mln EUR spółka [Sernam] otrzymała znaczną korzyść finansową, której nie otrzymali jej konkurenci” i że „[k]orzyść tę następnie przeniesiono wraz z pozostałymi aktywami i pasywami na Sernam Xpress”.

322    Po drugie skarżąca utrzymuje, że Komisja naruszyła prawo, jak również popełniła błąd w ustaleniach faktycznych, stwierdzając w motywie 162 zaskarżonej decyzji, że zrzeczenie się wierzytelności na kwotę 38,5 mln EUR przysługujących skarżącej wobec Sernamu przysporzyło korzyści spółkom Sernam Xpress lub Financière Sernam ze względu na to, że skarżącą wpisała ten dług po stronie pasywów masy likwidacyjnej Sernamu i nie była ona wierzycielem Sernam Xpress ani Financière Sernam.

323    Argument ten należy oddalić, ponieważ skarżąca była wierzycielem Sernamu, a z analizy zarzutu piątego wynika, iż istnieje ciągłość gospodarcza między spółkami Sernam i Sernam Xpress, a następnie – w wyniku ich połączenia – między spółkami Sernam Xpress i Financière Sernam. Wpisanie w takich okolicznościach tych wierzytelności po stronie pasywów masy likwidacyjnej Sernamu jest tożsame z przyznaniem korzyści Sernam Xpress, a następnie Financière Sernam.

324    Po trzecie skarżąca twierdzi, że Komisja nie uzasadniła swojego rozumowania przedstawionego w motywach 163–171 zaskarżonej decyzji w kwestii gwarancji udzielonych przez skarżącą w związku z przeniesieniem „całości aktywów” Sernamu, ponieważ w zaskarżonej decyzji nie ma żadnych informacji co do tego, czy gwarancje te stanowią odstępstwo od normalnych warunków przeniesienia przez prywatny podmiot gospodarczy. Skarżąca wyjaśnia w tym względzie, że w ramach przeniesienia (niezależnie od tego, czy chodzi o przeniesienie aktywów, czy przedsiębiorstw) regularnie udziela się gwarancji i że zagadnieniem, które pojawia się przy ocenie tych gwarancji w aspekcie pomocy państwa, jest to, czy takie gwarancje wynikają z zachowania podmiotu prywatnego działającego w warunkach gospodarki rynkowej (w tym przypadku „prywatnego sprzedającego” działającego w warunkach gospodarki rynkowej). Skarżąca uważa, że gwarancje pasywów mogą stanowić pomoc państwa jedynie wówczas, gdy są udzielane na warunkach, które byłyby nie do przyjęcia dla prywatnego sprzedającego działającego w warunkach gospodarki rynkowej.

325    Zgodnie z obwieszczeniem Komisji w sprawie zastosowania art. [107 TFUE] i [108 TFUE] do pomocy państwowej w postaci gwarancji (Dz.U. 2000, C 71, s. 14) gwarancje – podobnie jak inne potencjalne formy pomocy – udzielane bezpośrednio przez państwo oraz udzielane przez przedsiębiorstwa, które znajdują się pod dominującym wpływem organów władzy publicznej, mogą stanowić pomoc państwa.

326    Przede wszystkim należy stwierdzić, że w pkt 152–158 zaskarżonej decyzji Komisja uzasadniła odmowę zastosowania kryterium inwestora prywatnego w sposób ogólny w odniesieniu do wszystkich spornych środków. Nie było zatem konieczne, aby Komisja dodała szczegółowe uzasadnienie odnoszące się do gwarancji. Dlatego też nie można stwierdzić w tym względzie braku uzasadnienia. Ponadto korzyść, jaką stanowi każda z tych gwarancji dla Sernam Xpress (a w wyniku połączenia dla Financière Sernam), została należycie uzasadniona w motywach 164–171 zaskarżonej decyzji.

327    Następnie jak wynika z pkt 293–313 powyżej, Komisja słusznie nie zastosowała kryterium inwestora prywatnego do spornych środków, do których należą gwarancje. W konsekwencji argumenty skarżącej podniesione pomocniczo w celu wykazania, że każda gwarancja została przyznana przez sprzedającego prywatnego, nie zasługują na uwzględnienie.

328    Wreszcie pozostałe argumenty skarżącej zmierzające do zakwestionowania tego, że każda z gwarancji mogła przysporzyć korzyści na rzecz Sernam Xpress / Financière Sernam, muszą zostać oddalone z następujących powodów.

 Co się tyczy gwarancji dotyczącej zagospodarowania zakładu Valenton i gwarancji dotyczącej wzrostu czynszów za nowe zakłady

329    Skarżąca podkreśla, że gwarancja dotycząca zagospodarowania zakładu Valenton, który był niezbędny do eksploatacji TBE, pod groźbą grzywny w wysokości 1 mln EUR w przypadku opóźnienia w realizacji prac, oraz gwarancja dotycząca wzrostu czynszów za nowe zakłady, do wysokości nieprzekraczającej 3 mln EUR i na czas określony wynoszący trzy lata, miały ograniczoną wysokość i nie zostały wprowadzone w życie.

330    Przede wszystkim Komisja słusznie uznała w motywie 164 zaskarżonej decyzji, że gwarancje te stanowiły korzyść, ponieważ w ich braku Sernam Xpress / Financière Sernam musiałyby same ponieść wspomniane koszty.

331    Następnie jeśli chodzi o argumentację skarżącej opartą na umiarkowanej wysokości spornej pomocy, należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem stosunkowo niewielkie znaczenie pomocy lub stosunkowo niewielki rozmiar przedsiębiorstwa będącego beneficjentem pomocy nie wykluczają a priori ewentualnego wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi (zob. wyrok z dnia 24 lipca 2003 r., Altmark Trans i Regierungspräsidium Magdeburg, C‑280/00, Rec, EU:C:2003:415, pkt 81 i przytoczone tam orzecznictwo; zob. również podobnie wyrok z dnia 4 kwietnia 2001 r., Regione Autonoma Friuli-Venezia Giulia/Komisja, T‑288/97, Rec, EU:T:2001:115, pkt 44 i przytoczone tam orzecznictwo).

332    Wreszcie należy również zaznaczyć, że zgodnie z pkt 2.1.2 obwieszczenia w sprawie pomocy państwa w postaci gwarancji, o którym mowa w pkt 325 powyżej, fakt, że gwarancje te nie zostały wypłacone, nie ma wpływu na kwalifikację korzyści, zważywszy, że pomoc zostaje przyznana w momencie udzielenia gwarancji, a nie w momencie, w którym gwarancja zostanie powołana lub w momencie dokonywania płatności na podstawie gwarancji.

333    Co więcej argument skarżącej, zgodnie z którym gwarancja dotycząca zagospodarowania zakładu Valenton była związana z żywionym przez nią zamiarem odzyskania innego zakładu, należy oddalić w zakresie, w jakim skarżąca mogła wymagać przeprowadzki do Valenton (Francja) bez udzielania gwarancji na wykonanie prac urządzeniowych tego zakładu.

 Co się tyczy gwarancji ciągłości TBE i dostępu do niego

334    Co się tyczy gwarancji ciągłości TBE i dostępu do niego, skarżąca podnosi, że owa gwarancja nie miała charakteru wyłącznego i nie dawała zatem żadnych korzyści Sernam Xpress w porównaniu z konkurentami tej spółki.

335    Należy jednak stwierdzić, że Komisja słusznie uznała w motywie 165 zaskarżonej decyzji, iż gwarancja ta istotnie obniżała ryzyko ponoszone przez Sernam Xpress / Financière Sernam, co stanowiło korzyść. W tym względzie należy zauważyć, że skarżąca nie twierdzi, iż inne przedsiębiorstwa w praktyce używają TBE. Ponadto jak wynika z motywu 163 zaskarżonej decyzji, gwarancja ta doprowadziła do faktycznego zapłacenia przez skarżącą na rzecz Sernam Xpress 3 mln EUR, który to fakt nie został zakwestionowany. W związku z tym istnienie korzyści po stronie Sernam Xpress w porównaniu z konkurentami tej spółki nie budzi wątpliwości.

 Co się tyczy przedłużenia na trzy lata gwarancji przegrupowania pracowników w ramach grupy skarżącej

336    Skarżąca uważa, że motyw 169 zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym przedłużenie na trzy lata gwarancji przegrupowania pracowników w ramach jej grupy czyni bardziej atrakcyjnym fakt bycia dalej zatrudnionym w Sernam Xpress, jest pozbawionym uzasadnienia stwierdzeniem ogólnym.

337    Należy jednak stwierdzić, że Komisja w wystarczający pod względem prawnym sposób uzasadniła w pkt 169 i 171 zaskarżonej decyzji istnienie korzyści dla Sernam Xpress polegającej na tym, iż gwarancja ta zwiększała atrakcyjność dalszego zatrudnienia w Sernam Xpress w tym okresie oraz umożliwiała ona Sernam Xpress zachowanie pracowników bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Korzyść ta nie obejmowała zatem całości wypłacanych wynagrodzeń, ale różnicę odpowiadającą podwyższeniu wynagrodzeń, którego Sernam Xpress musiałby dokonać w celu zachowania tych pracowników w przypadku braku takiej gwarancji.

338    Wynika stąd, że część drugą zarzutu szóstego należy oddalić.

339    Z powyższych rozważań wynika, że zarzut szósty należy oddalić w całości.

4.     W przedmiocie zarzutu pierwszego skarżącej i w przedmiocie zarzutu Republiki Francuskiej, dotyczących naruszenia ich prawa do obrony

340    W ramach zarzutu pierwszego skarżąca zarzuca Komisji w istocie, że instytucja ta zajęła w zaskarżonej decyzji stanowisko, o którym nie było mowy w decyzji o wszczęciu postępowania i na temat którego skarżąca nie miała możliwości przedstawienia w skuteczny sposób swoich uwag. Skarżąca powołuje się na motywy 154–158 zaskarżonej decyzji, zgodnie z którymi w niniejszej sprawie nie należy stosować testu inwestora prywatnego.

341    Republika Francuska podnosi w odrębnym zarzucie, że owa rozbieżność między decyzją o wszczęciu postępowania a zaskarżoną decyzją stanowi naruszenie również jej prawa do obrony.

342    Komisja kwestionuje argumenty skarżącej i twierdzi, że zarzut podniesiony przez Republikę Francuską jest oczywiście niedopuszczalny, a w każdym razie bezzasadny.

343    W sytuacji, gdy okazuje się, że podniesiony przez interwenienta zarzut, którego związek z przedmiotem sporu budzi wątpliwości, powinien w każdym razie zostać odrzucony jako niedopuszczalny z innego powodu lub oddalony jako bezzasadny, sąd może oddalić lub odrzucić ten zarzut bez rozstrzygania, czy interwenient przekroczył swoje uprawnienia procesowe jako popierającego zarzuty jednej z głównych stron sporu (zob. wyrok z dnia 15 czerwca 2005 r., Regione autonoma della Sardegna/Komisja, T‑171/02, Zb.Orz., EU:T:2005:219, pkt 155 i przytoczone tam orzecznictwo).

344    Kierując się względami ekonomii procesowej, Sąd stwierdza, że w niniejszej sprawie należy zbadać zarzut podniesiony przez Republikę Francuską oparty na naruszeniu jej prawa do obrony, bez wcześniejszego rozpatrzenia zarzutu niedopuszczalności podniesionego przez Komisję wobec tego zarzutu, ponieważ ze względów przedstawionych poniżej argumenty te nie pozwalają zresztą wykazać, iż Komisja naruszyła w zaskarżonej decyzji prawo do obrony tego państwa członkowskiego. Następnie zostanie zbadany zarzut pierwszy skarżącej, w ramach którego skarżąca krytykuje tę samą rozbieżność między decyzją o wszczęciu postępowania a zaskarżoną decyzją.

 W przedmiocie zarzutu Republiki Francuskiej, opartego na naruszeniu jej prawa do obrony

345    Republika Francuska kwestionuje w istocie fakt, że w decyzji o wszczęciu postępowania, lecz także przez cały czas trwania postępowania administracyjnego aż do ostatniego etapu, Komisja nigdy nie uznała, ani nawet nie dała do zrozumienia, że w niniejszym przypadku kryterium inwestora prywatnego nie znajdowało zasadniczo zastosowania. Władze francuskie nie były w stanie przedstawić uwag w kwestii możliwości zastosowania w niniejszej sprawie kryterium inwestora prywatnego, określonego w ww. w pkt 283 wyroku Niemcy/Komisja (EU:C:2003:55), lecz wręcz przeciwnie otrzymywały pytania głównie na temat warunków stosowania porównania między kosztami przeniesienia aktywów Sernamu i kosztami likwidacji tej spółki. Tymczasem w zaskarżonej decyzji Komisja nagle i niespodziewanie stwierdziła, że to porównanie jest w niniejszej sprawie pozbawione znaczenia, ponieważ kryterium inwestora prywatnego nie miało zastosowania do szczególnych okoliczności tego przypadku. Nie informując Republiki Francuskiej o radykalnej zmianie swojej oceny w trakcie postępowania, Komisja nie dała Republice Francuskiej możliwości zanegowania w ramach formalnego postępowania wyjaśniającego stanowiska instytucji w przedmiocie uznania za pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE środków określonych w protokole ustaleń z dnia 21 lipca 2005 r., związanych ze sprzedażą całości aktywów Sernamu.

346    Skarżąca wskazała w swych uwagach na temat uwag interwenienta złożonych przez Republikę Francuską, że popiera jej zarzut oparty na naruszeniu prawa do obrony przysługującego temu państwu członkowskiemu.

347    Z orzecznictwa wynika, że poszanowanie prawa do obrony w każdym postępowaniu wszczętym w stosunku do danej osoby, które może zakończyć się wydaniem aktu dla niej niekorzystnego, stanowi podstawową zasadę prawa Unii i winno być zapewnione nawet wtedy, gdy brak jest szczegółowych uregulowań (zob. wyrok z dnia 21 marca 1990 r., Belgia/Komisja, C‑142/87, Rec, EU:C:1990:125, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo). Trybunał orzekł już, że zasada ta wymaga umożliwienia zainteresowanemu państwu członkowskiemu przedstawienia w skuteczny sposób jego stanowiska wobec okoliczności, na których Komisja oparła swoją ocenę (zob. podobnie i analogicznie ww. wyrok Belgia/Komisja, EU:C:1990:125, pkt 47).

348    Zgodnie z art. 6 rozporządzenia nr 659/1999 jeśli Komisja postanawia wszcząć formalne postępowanie wyjaśniające, decyzja o wszczęciu tego postępowania może ograniczyć się do podsumowania odpowiednich kwestii faktycznych i prawnych, do wstępnej oceny w przedmiocie rozpatrywanego środka państwowego mającej na celu ustalenie, czy ma on charakter pomocy, i do przedstawienia powodów, które wzbudzają wątpliwości co do jego zgodności z rynkiem wewnętrznym (zob. wyrok z dnia 23 października 2002 r., Diputación Foral de Guipúzcoa i in./Komisja, T‑269/99, T‑271/99 oraz T‑272/99, Rec, EU:T:2002:258, pkt 104; wyrok z dnia 22 października 2008 r., TV 2/Danmark i in./Komisja, T‑309/04, T‑317/04, T‑329/04 i T‑336/04, Zb.Orz., EU:T:2008:457, pkt 138).

349    Należy zauważyć, że formalne postępowanie wyjaśniające pozwala na bardziej dokładne zbadanie i wyjaśnienie kwestii podniesionych w decyzji o wszczęciu postępowania (wyrok z dnia 4 marca 2009 r., Włochy/Komisja, T‑424/05, EU:T:2009:49, pkt 69).

350    Z art. 7 rozporządzenia nr 659/1999 wynika, że po przeprowadzeniu formalnego postępowania wyjaśniającego ocena Komisji może ulec zmianie, ponieważ Komisja może ostatecznie uznać, że dany środek nie stanowi pomocy lub że wątpliwości co do jego zgodności zostały usunięte. Wynika stąd, że ostateczna decyzja może zawierać pewne różnice w stosunku do decyzji o wszczęciu postępowania, o ile nie skutkują one tym, że ostateczna decyzja jest wadliwa (ww. w pkt 349 wyrok Włochy/Komisja, EU:T:2009:49, pkt 69; wyrok z dnia 16 grudnia 2010 r., Królestwo Niderlandów i NOS/Komisja, T‑231/06 i T‑237/06, Zb.Orz., EU:T:2010:525, pkt 50).

351    W niniejszej sprawie należy stwierdzić, że w decyzji o wszczęciu postępowania Komisja wskazała w szczególności w pkt 131–133 i 166 zaskarżonej decyzji, iż w celu ustalenia, czy dokapitalizowanie i zrzeczenie się wierzytelności stanowiło pomoc państwa, rozważała ona zastosowanie kryterium inwestora prywatnego typu „Gröditzer” poprzez porównanie kosztów operacji przeprowadzonej na podstawie art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 z kosztami, jakie pociągnęłaby za sobą dla skarżącej likwidacja Sernamu.

352    Jednakże w pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że pkt 141 i 142 decyzji o wszczęciu postępowania wyraźnie wskazują na wstępny charakter tego rozumowania dotyczącego uznania za nową pomoc, o czym świadczy użycie terminu „na tym etapie”. Wniosku tego nie jest w stanie podważyć okoliczność, że inne fragmenty mają charakter bardziej twierdzący, zwłaszcza w świetle celu decyzji o wszczęciu postępowania i wstępnego charakteru przedstawionej w niej analizy.

353    Tak więc, jeśli Komisja uznała za konieczne zebranie informacji dotyczących kosztów likwidacji Sernamu, to wniosek, do którego doszła w pkt 140 decyzji o wszczęciu postępowania, iż trzeba ustalić, czy całkowity koszt dokapitalizowania był w mniejszym lub większym stopniu wyższy niż hipotetyczny koszt likwidacji Sernamu, należy postrzegać w kontekście formalnego postępowania wyjaśniającego i jego celów, to znaczy umożliwienia zainteresowanym stronom przedstawienia stanowiska, a Komisji – uzyskania kompletnych informacji o wszystkich okolicznościach sprawy, zanim wyda ona decyzję. Formalne postępowanie wyjaśniające nie może mieć zakresu innego niż opisany powyżej, a w szczególności nie może obejmować podejmowania ostatecznych rozstrzygnięć odnośnie do pewnych elementów badanej sprawy przed wydaniem decyzji końcowej (zob. podobnie wyrok z dnia 1 lipca 2010 r., ThyssenKrupp Acciai Speciali Terni/Komisja, T‑62/08, Zb.Orz., EU:T:2010:268, pkt 174, 175 i przytoczone tam orzecznictwo).

354    W drugiej kolejności, ponieważ kwestia kryterium inwestora prywatnego została podniesiona w decyzji o wszczęciu postępowania w celu oceny, czy dokapitalizowanie i zrzeczenie się wierzytelności stanowią korzyść w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, państwo członkowskie mogło zatem przedstawić wszystkie argumenty wyjaśniające, dlaczego kryterium to powinno być zastosowane zwłaszcza w świetle szczególnego kontekstu niniejszej sprawy. Komisja podkreśla w tym względzie, że brak było precedensowych przypadków stosowania kryterium inwestora prywatnego w kontekście wykonania decyzji o zgodności warunkowej.

355    Należy również zauważyć, że w pkt 161 zaskarżonej decyzji o wszczęciu postępowania Komisja stwierdziła, że z gwarancji otrzymanych od SNCF mogą wynikać inne dodatkowe zasoby dostępne dla Sernam Xpress, w szczególności w postaci korzyści finansowych.

356    W konsekwencji, w świetle decyzji o wszczęciu postępowania, Republika Francuska była w stanie zapoznać się z rozumowaniem, które skłoniło Komisję do wstępnego stwierdzenia, że dokapitalizowanie, zrzeczenie się wierzytelności i gwarancje mogły stanowić nową pomoc niezgodną ze rynkiem wewnętrznym, i była ona też w stanie skutecznie przedstawić swoje stanowisko w przedmiocie okoliczności, na których Komisja oparła swoją ocenę.

357    W trzeciej kolejności z żadnego przepisu regulującego zagadnienie pomocy państwa ani z orzecznictwa nie wynika, iż Komisja jest zobowiązana do wysłuchania beneficjenta zasobów państwowych w przedmiocie dokonanej przez nią oceny prawnej badanego środka lub też do powiadomienia zainteresowanego państwa członkowskiego – a tym bardziej beneficjenta pomocy – o stanowisku zajętym przez nią przed wydaniem decyzji, jeśli zainteresowane strony oraz państwo członkowskie mieli możliwość przedstawienia swoich uwag (wyrok z dnia 1 lipca 2010 r., Włochy/Komisja, T‑53/08, Zb.Orz., EU:T:2010:267, pkt 123).

358    W czwartej kolejności zważywszy na uzasadnienie niemożności zastosowania kryterium inwestora prywatnego w niniejszej sprawie, to znaczy na kontekst odzyskania pomocy państwa, o którym mowa w motywie 154 zaskarżonej decyzji, oraz na fakt, iż art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 był środkiem równoważnym względem środków wyrównawczych z ust. 1, który nie został wykonany, o czym mowa w motywie 155 zaskarżonej decyzji, należy stwierdzić, że na etapie wydawania decyzji o wszczęciu postępowania Komisja miała jeszcze zbadać, czy art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 oraz odzyskanie pomocy przyznanej bezprawnie i niezgodnej z rynkiem wewnętrznym w wysokości 41 mln EUR zostały prawidłowo zastosowane. Co za tym idzie, w momencie wydania decyzji o wszczęciu postępowania Komisja nie była jeszcze w stanie ustalić, czy kryterium inwestora prywatnego nie znajdowało zastosowania w niniejszej sprawie.

359    Wynika stąd, że zarzut oparty na naruszeniu prawa do obrony Republiki Francuskiej należy oddalić.

 W przedmiocie zarzutu pierwszego skarżącej, opartego na naruszeniu jej prawa do obrony

360    Skarżąca, popierana przez Republikę Francuską, podnosi w istocie dwa zastrzeżenia. W ramach zastrzeżenia pierwszego skarżąca wskazuje, że istniejąca między decyzją o wszczęciu postępowania a zaskarżoną decyzją rozbieżność, o której mowa w pkt 345 powyżej, stanowi naruszenie jej prawa do obrony. W ramach zastrzeżenia drugiego skarżąca podnosi, że wspomniana rozbieżność stanowi naruszenie jej prawa do przedstawienia uwag w charakterze zainteresowanej strony na temat istotnego elementu, który pozwolił uznać, że sposób przeniesienia stanowił pomoc państwa.

361    W odniesieniu do praw proceduralnych skarżącej należy przypomnieć, że są one w każdym razie mniej rozległe niż prawa proceduralne Republiki Francuskiej jako państwa członkowskiego, którego dotyczy formalne postępowanie wyjaśniające zgodnie z art. 108 ust. 2 TFUE. W tym względzie z orzecznictwa Trybunału wynika, że zainteresowane strony, takie jak w niniejszym przypadku skarżąca, inne niż odnośne państwo członkowskie, mają w ramach postępowania w sprawie kontroli pomocy państwa wyłącznie możliwość przekazania Komisji wszelkich informacji mogących stanowić dla tej instytucji wskazówkę dotyczącą jej przyszłych działań i nie mogą domagać się od Komisji, aby ta przeprowadziła wobec nich mające kontradyktoryjny charakter postępowanie, takie jak to, które zostało wszczęte wobec państwa członkowskiego (zob. podobnie wyrok z dnia 15 listopada 2011 r., Komisja i Hiszpania/Government of Gibraltar i Zjednoczone Królestwo, C‑106/09 P i C‑107/09 P, Zb.Orz., EU:C:2011:732, pkt 180, 181 i przytoczone tam orzecznictwo). Prawo zainteresowanych stron do informacji nie wykracza poza prawo do bycia wysłuchanym przez Komisję. W szczególności nie może ono obejmować ogólnego prawa do przedstawienia stanowiska w przedmiocie wszystkich potencjalnie kluczowych punktów podniesionych w toku formalnego postępowania wyjaśniającego (zob. wyrok z dnia 30 listopada 2009 r., Francja/Komisja, T‑427/04 i T‑17/05, Zb.Orz., EU:T:2009:474, pkt 149 i przytoczone tam orzecznictwo).

362    Biorąc pod uwagę powyższe zasady, należy zatem stwierdzić, że skarżąca – nie mając bynajmniej możliwości powoływania się na prawo do obrony przysługujące osobom, względem których postępowanie się toczy – uprawniona jest jedynie do wzięcia udziału w postępowaniu administracyjnym w takim zakresie, jaki wynika z okoliczności danej sprawy (wyroki: z dnia 25 czerwca 1998 r., British Airways i in./Komisja, T‑371/94 i T‑394/94, Rec, EU:T:1998:140, pkt 60; z dnia 6 marca 2003 r., Westdeutsche Landesbank Girozentrale i Land Nordrhein-Westfalen/Komisja, T‑228/99 i T‑233/99, Rec, EU:T:2003:57, pkt 125).

363    W konsekwencji zastrzeżenie skarżącej oparte na naruszeniu jej prawa do obrony powinno zostać oddalone.

364    W odniesieniu do zastrzeżenia skarżącej opartego na naruszeniu praw przysługujących jej w charakterze zainteresowanej strony, należy wskazać, że miała ona możliwość przedstawienia Komisji uwag w przedmiocie decyzji o wszczęciu postępowania, w której precyzyjnie określono, że sporne środki stanowią pomoc państwa potencjalnie niezgodną z rynkiem wewnętrznym, i z możliwości tej skorzystała. W związku z tym skarżąca była dostatecznie poinformowana o toczącym się postępowaniu wyjaśniającym i miała możliwość przedstawienia w charakterze zainteresowanej strony wszelkich uwag, jakie uważała za stosowne.

365    Ponieważ zauważona rozbieżność między decyzją o wszczęciu postępowania a zaskarżoną decyzją nie stanowi naruszenia prawa do obrony Republiki Francuskiej, a skarżąca podnosi w istocie te same argumenty co Republika Francuska, należy stwierdzić, że wspomniana rozbieżność między decyzją o wszczęciu postępowania a zaskarżoną decyzją nie stanowi również naruszenia jej praw proceduralnych jako zainteresowanej strony postępowania.

366    W konsekwencji zastrzeżenie oparte na naruszeniu prawa skarżącej do przedstawienia stosownych uwag w charakterze zainteresowanej strony należy oddalić.

367    Mając na uwadze powyższe rozważania, zarzut pierwszy skarżącej należy oddalić.

5.     W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego naruszenia zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań

368    Skarżąca podnosi w istocie trzy zastrzeżenia. W ramach zastrzeżenia pierwszego skarżąca podnosi, że art. 3 ust. 2 i art. 4 decyzji Sernam 2 spowodowały powstanie u niej uzasadnionych nadziei co do tego, iż przy przeniesieniu aktywów i odzyskaniu 41 mln EUR pomocy uznanej za niezgodną z rynkiem wewnętrznym w decyzji Sernam 2 skarżąca była uprawniona do działania w przyjęty przez siebie sposób. W ramach zastrzeżenia drugiego skarżąca podnosi, że przedstawione w dniu 14 marca 2006 r. przez Komisję żądanie udzielenia szczegółowych informacji na temat kosztów likwidacji Sernamu utwierdziło ją w przekonaniu, iż do przeniesienia całości aktywów Sernamu zostanie zastosowane kryterium inwestora prywatnego i, co za tym idzie, że owo przeniesienie nie zawierało elementów pomocy państwa. W swym zastrzeżeniu trzecim skarżąca kwestionuje w istocie motywy 126 i 177–182 zaskarżonej decyzji.

 W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, opartego na tym, że art. 3 ust. 2 i art. 4 decyzji Sernam 2 spowodowały powstanie u skarżącej uzasadnionych nadziei co do tego, iż była ona uprawniona do działania w przyjęty przez siebie sposób przy przeniesieniu aktywów i odzyskaniu 41 mln EUR

369    Skarżąca podnosi, że art. 3 ust. 2 i art. 4 decyzji Sernam 2 stanowiły „zasady pozbawione jakiejkolwiek niejednoznaczności” i „przyjęte stanowiska” dające podstawę jej uzasadnionym oczekiwaniom co do tego, że była ona uprawniona do wykonania ich w przyjęty przez siebie sposób.

370    Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem prawo do powoływania się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań przysługuje każdemu podmiotowi, w którym instytucja Unii wzbudziła uzasadnione nadzieje [wyrok z dnia 11 marca 1987 r., Van den Bergh en Jurgens i Van Dijk Food Products (Lopik)/EWG, 265/85, EU:C:1987:121, pkt 44]. Istnienie tego uprawnienia uzależnione jest od łącznego spełnienia trzech przesłanek. Po pierwsze, organ administracji Unii musi udzielić zainteresowanemu dokładnych, bezwarunkowych i spójnych zapewnień, pochodzących z uprawnionych i wiarygodnych źródeł. Po drugie, zapewnienia te muszą być takiego rodzaju, by wzbudzały w podmiocie, do którego są skierowane, uzasadnione oczekiwanie. Po trzecie, udzielone zapewnienia muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami (zob. wyrok z dnia 30 czerwca 2005 r., T‑347/03 Branco/Komisja, Zb.Orz., EU:T:2005:265, pkt 102 i przytoczone tam orzecznictwo; wyroki: z dnia 23 lutego 2006 r. Cementbouw Handel & Industrie/Komisja, T‑282/02, Zb.Orz., EU:T:2006:64, pkt 77; i z dnia 30 czerwca 2009 r., CPEM/Komisja, T‑444/07, Zb.Orz., EU:T:2009:227, pkt 126).

371    Należy wskazać, że art. 1 decyzji Sernam 2 (zob. pkt 14 powyżej) stanowi wyraźnie, że pomoc państwa na rzecz spółki Sernam, zatwierdzona w maju 2001 r. na kwotę w wysokości 503 mln EUR, jest zgodna ze wspólnym rynkiem na warunkach przewidzianych w art. 3 i 4 tejże decyzji.

372    Z pkt 118, 278 i 279 powyżej wynika, że art. 3 ust. 2 i art. 4 decyzji Sernam 2 są dostatecznie zrozumiałe co do tego, że sprzedaż całości aktywów Sernamu nie pozwalała na przeniesienie pasywów tej spółki i że gdyby spółka Sernam lub inna jednostka, będąca z gospodarczego punktu widzenia kontynuacją Sernamu, nadal istniała na rynku, to na niej ciążyłby zwrot kwoty 41 mln EUR, nawet w przypadku ceny rynkowej ustalonej w ramach przejrzystej procedury otwartej dla wszystkich konkurentów tej spółki. Ponadto jak wynika z analizy zarzutów czwartego i piątego, skarżąca błędnie zastosowała te dwa przepisy decyzji Sernam 2.

373    W konsekwencji art. 3 ust. 2 i art. 4 decyzji Sernam 2 nie mogły stanowić podstawy jakichkolwiek uzasadnionych oczekiwań skarżącej co do faktu, że mogła ona dołączyć do aktywów Sernamu pasywa tej spółki i ograniczyć się do wpisania po stronie pasywów masy likwidacyjnej Sernamu kwotę 41 mln EUR, podczas gdy między spółkami Sernam i Sernam Xpress istniała ciągłość gospodarcza.

374    Ponadto art. 3 ust. 2 i art. 4 decyzji Sernam 2 określały warunki, a zatem nie mogły stanowić dokładnych i bezwarunkowych zapewnień co do tego, że owe warunki zostaną uznane za spełnione. Jak słusznie zauważa Komisja, zastrzeżenie to nie dotyczy uzasadnionych oczekiwań jako takich, lecz raczej sprawdzenia przestrzegania wymogów zgodności określonych w decyzji Sernam 2.

375    Wynika z tego, że zastrzeżenie pierwsze należy oddalić.

 W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, dotyczącego przedstawionego w dniu 14 marca 2006 r. żądania udzielenia szczegółowych informacji na temat kosztów likwidacji Sernamu

376    Skarżąca podnosi, że przedstawione w dniu 14 marca 2006 r. przez Komisję żądanie udzielenia szczegółowych informacji na temat kosztów likwidacji Sernamu utwierdziło ją w przekonaniu, iż w odniesieniu do sprzedaży po cenie ujemnej Komisja zastosuje kryterium inwestora prywatnego typu „Gröditzer” i, co za tym idzie, przeniesienie całości aktywów Sernamu nie zawierało elementów pomocy państwa.

377    Po pierwsze należy zaznaczyć, że pismo z dnia 14 marca 2006 r. stanowi część procesu weryfikacji poszanowania warunków decyzji Sernam 2 i zostało ono sporządzone po zorganizowanej przez skarżącą operacji mającej na celu wykonanie art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2. W konsekwencji pismo to nie może być podstawą uzasadnionych oczekiwań skarżącej co do tego, że operacja przeprowadzona przez nią przed rzeczonym pismem nie obejmowała nowej pomocy państwa.

378    Po drugie wbrew twierdzeniom skarżącej takie wskazanie w piśmie z dnia 14 marca 2006 r. nie mogło w żadnym razie dostarczyć jej dokładnych, bezwarunkowych i spójnych zapewnień co do tego, że z jednej strony kryterium inwestora prywatnego miało faktycznie zostać zastosowane w decyzji końcowej Komisji, a z drugiej strony że zostanie ono uznane za spełnione w niniejszej sprawie. Chodziło tu bowiem o zwykłe żądanie udzielenia informacji wystosowane przez Komisję i stanowiące działanie weryfikacyjne, a nie o zakończoną i ostateczną analizę rozpatrywanych środków.

379    Wynika stąd, że zastrzeżenie drugie należy oddalić.

 W przedmiocie zastrzeżenia trzeciego, opartego na tym, że Komisja popełniła błąd w motywach 126 i 177–182 zaskarżonej decyzji

380    Skarżąca podnosi w istocie, że Komisja popełniła błąd w motywach 177–182 zaskarżonej decyzji poprzez odrzucenie faktu, że Republika Francuska lub beneficjenci pomocy żywili uzasadnione oczekiwania co do zgodności transakcji z decyzją Sernam 2, z uwagi na działania władz francuskich wobec Komisji.

381    Sąd uważa, że w ramach niniejszego zastrzeżenia należy zbadać również niektóre argumenty podniesione w ramach części szóstej zarzutu czwartego wobec motywu 126 zaskarżonej decyzji, które pokrywają się w znacznej mierze z argumentami podniesionymi w ramach niniejszego zastrzeżenia.

382    Na poparcie zastrzeżenia trzeciego skarżąca podnosi w istocie trzy argumenty.

383    Z motywów 126 i 177–182 zaskarżonej decyzji wynika, że Komisja odrzuciła w istocie fakt, iż działania władz francuskich, takie jak ich spotkanie z Komisją w dniu 24 listopada 2004 r., ich pismo z dnia 21 grudnia 2004 r., a także inne kontakty z Komisją, zrodziły uzasadnione oczekiwania co do zgodności przeprowadzonej operacji z decyzją Sernam 2 i prawem Unii. W motywach 178–181 Komisja uznała, że informacje przedstawione przez Republikę Francuską ograniczały się do poinformowania jej o decyzji w sprawie sprzedaży całości aktywów i nie zawierały opisu podstawowych elementów operacji przeniesienia aktywów Sernamu i że władze francuskie nie mogą powoływać się w żadnym razie na uzasadnione oczekiwanie, skoro nie poinformowały spontanicznie Komisji o tych podstawowych elementach w dniu 21 grudnia 2004 r. ani później. Komisja dodała w motywach 126 i 182 zaskarżonej decyzji, że gdyby władze francuskie miały trudności z wykonaniem decyzji Sernam 2, powinny były zwrócić się do Komisji, aby w porozumieniu z nią znaleźć rozwiązanie przewidujące inny plan, zgodnie z zasadą lojalnej współpracy przewidzianą w art. 4 ust. 3 TUE i z sekcją 3.2.3 wytycznych w sprawie ratowania i restrukturyzacji, w myśl której państwo członkowskie nie może odstąpić od planu restrukturyzacji bez jego zatwierdzenia przez wcześniej powiadomioną Komisję.

384    W pierwszej kolejności skarżąca wskazuje na kontakty z Komisją, które stanowiły podstawę dla jej uzasadnionych oczekiwań co do tego, że przeprowadzona operacja była zgodna z decyzją Sernam 2.

385    Jeśli chodzi o rozmowę telefoniczną w dniu 8 listopada 2004 r. między dyrektorem generalnym Agence des participations de l’État (APE, agencja nadzoru udziałów państwa) i dyrektorem generalnym Dyrekcji Generalnej (DG) ds. energii i transportu, należy stwierdzić, że skarżąca nie przedstawia żadnego sprawozdania z tej rozmowy i że w aktach sprawy również brak jest urzędowego sprawozdania z tejże rozmowy. Takie same wnioski nasuwają się na temat spotkania między dyrektorem ds. spraw ogólnych DG ds. energii i transportu i delegacją APE-SNCF w dniu 24 listopada 2004 r., a także rozmowy telefonicznej w lipcu 2005 r. pomiędzy prezesem SNCF i dyrektorem DG ds. energii i transportu. Kilka skąpych odniesień do tych kontaktów, zawartych w aktach sprawy, nie pozwala ani na wyrobienie sobie jasnego i wyczerpującego poglądu na temat przeprowadzonych rozmów, ani na wyciągnięcie wniosku, że władzom francuskim zostało udzielone zezwolenie na sporne elementy operacji.

386    W drugiej kolejności skarżąca wskazuje na pismo władz francuskich do Komisji z dnia 21 grudnia 2004 r. Tymczasem z dokumentu tego wynika, że Komisja słusznie uznała w motywie 179 zaskarżonej decyzji, iż nie mogła dokładnie ustalić na jego podstawie, w jaki sposób władze francuskie zamierzały wykonać decyzję Sernam 2, ponieważ nie opisano w nim istotnych i spornych elementów transakcji, a mianowicie faktu, że przeniesienie opierało się na wewnątrzgrupowym przeniesieniu aktywów i pasywów do innego podmiotu prawnego (Sernam Xpress), a następnie przeniesieniu tego innego podmiotu (share deal), że większość pasywów zostałaby przeniesiona wraz z aktywami oraz że tylko nakaz odzyskania pomocy w wysokości 41 mln EUR oraz wierzytelności SNCF w kwocie 38,5 mln EUR pozostałyby pasywami masy likwidacyjnej Sernamu czy też że Republika Francuska była gotowa dokapitalizować spółki Sernam i Sernam Xpress w przypadku oferty przejęcia po cenie ujemnej.

387    Żaden z tych elementów nie został bowiem wyraźnie wskazany w tym piśmie. Jak podkreśla Komisja, „wręcz przeciwnie z noty z dnia 21 grudnia 2004 r. można wywnioskować, iż przeniesienie zostanie zrealizowane bez dokonania rozróżnienia między pasywami i po cenie dodatniej, ponieważ wskazano w niej, że »po zakończeniu przeniesienia jego rezultaty zostaną wykorzystane do zwrotu pasywów osoby prawnej Sernam, w tym pomocy niezgodnej z rynkiem wewnętrznym, w ramach zwyczajnych procedur krajowych«”.

388    W trzeciej kolejności skarżąca kwestionuje motywy 126 i 182 zaskarżonej decyzji, podnosząc, że decyzja Sernam 2 została prawidłowo zastosowana i że nie doszło do żadnej zmiany planu restrukturyzacji. Argumentację tę należy oddalić w zakresie, w jakim – jak wynika z analizy zarzutu czwartego – wymogi art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2 nie zostały w rzeczywistości zachowane. Tymczasem ów warunek zgodności pomocy stanowił integralną część planu restrukturyzacji zatwierdzonego w decyzji Sernam 2. Co za tym idzie, władze francuskie powinny były, zgodnie z pkt 52 wytycznych w sprawie ratowania i restrukturyzacji, zwrócić się do Komisji o wyrażenie zgody na zmiany planu restrukturyzacji.

389    Wynika stąd, że zastrzeżenie trzecie należy oddalić.

390    Mając na względzie powyższe rozważania, zarzut drugi należy oddalić jako bezzasadny.

6.     W przedmiocie zarzutu trzeciego, dotyczącego naruszenia obowiązku zachowania rozsądnego terminu i zasady pewności prawa

391    Skarżąca podnosi w istocie, że wydając zaskarżoną decyzję ponad siedem lat po przeprowadzeniu tak zwanej operacji „sprzedaży całości aktywów”, Komisja naruszyła obowiązek zachowania rozsądnego terminu, art. 41 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej w związku z jej art. 52 ust. 3 oraz zasadę pewności prawa. Argumenty skarżącej mogą zostać podzielone w istocie na trzy zastrzeżenia.

392    Tytułem wstępu należy przypomnieć, że przestrzeganie rozsądnego terminu w postępowaniach administracyjnych z zakresu polityki konkurencji stanowi ogólną zasadę prawa Unii, której poszanowanie zapewnia sąd Unii i która została powtórzona, jako element składowy prawa do dobrej administracji, w art. 41 ust. 1 Karty praw podstawowych (wyrok z dnia 13 stycznia 2004 r., JCB Service/Komisja, T‑67/01, Rec, EU:T:2004:3, pkt 36).

393    Jednakże naruszenie zasady rozsądnego terminu uzasadnia stwierdzenie nieważności decyzji wydanej po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego z zakresu konkurencji jedynie wówczas, gdy pociąga ono za sobą również naruszenie prawa do obrony danego przedsiębiorstwa. Jeśli nie zostało bowiem wykazane, że nadmierny upływ czasu wpłynął na zdolność zainteresowanych przedsiębiorstw do skutecznej obrony, naruszenie zasady rozsądnego terminu nie ma wpływu na ważność postępowania administracyjnego, w związku z czym nie można go uznać za powód uszczerbku, który może zostać podniesiony przed sądem Unii. W każdym razie należy również przypomnieć, że na etapie badania, o którym mowa w art. 108 ust. 2 TFUE, zainteresowane podmioty, jak skarżąca w niniejszym przypadku, – nie mając bynajmniej możliwości powoływania się na prawo do obrony przysługujące osobom, względem których postępowanie się toczy – uprawnione są jedynie do wzięcia udziału w postępowaniu administracyjnym w takim zakresie, jaki wynika z okoliczności danej sprawy (zob. podobnie ww. w pkt 230 wyrok Eridania Sadam/Komisja, EU:T:2011:608, pkt 80, 81 i przytoczone tam orzecznictwo).

 W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, opartego na upływie okresu trzech lat między sprzedażą całości aktywów Sernamu a wszczęciem formalnego postępowania wyjaśniającego w dniu 16 lipca 2008 r.

394    Skarżąca zarzuca w istocie Komisji, że między sprzedażą całości aktywów Sernamu a wszczęciem formalnego postępowania wyjaśniającego w dniu 16 lipca 2008 r. upłynął zbyt długi okres wynoszący trzy lata. Skarżąca wskazuje na szereg okoliczności mających wykazać, że niezwłocznie poinformowała Komisję o warunkach przeprowadzonego przez nią przeniesienia aktywów Sernamu, takich jak skarga do Komisji złożona przez pierwszego skarżącego w czerwcu 2005 r., wywiad udzielony przez prezesa SNCF w Les Echos w dniu 26 lipca 2005 r., fakt, iż dyrektor DG ds. energii i transportu został poinformowany telefonicznie o warunkach przeniesienia w lipcu 2005 r. Ponadto podnosi ona, że w dniu 22 lutego 2006 r. złożono na Komisję skargę na bezczynność, a w dniu 11 kwietnia 2006 r. Komisja znajdowała się w posiadaniu wszelkich informacji i dokumentów niezbędnych do dokonania analizy.

395    Jak już wspomniano, przestrzeganie przez Komisję rozsądnego terminu przy wydawaniu decyzji kończących postępowania administracyjne w zakresie polityki konkurencji stanowi zasadę dobrej administracji (zob. podobnie wyrok z dnia 27 listopada 2003 r., T‑190/00, Regione Siciliana/Komisja, Rec, EU:T:2003:316, pkt 136 i przytoczone tam orzecznictwo; ww. w pkt 392 wyrok JCB Service/Komisja, EU:T:2004:3, pkt 36).

396    Zgodnie z orzecznictwem fakt, że etap badania wstępnego został zainicjowany przez skargę do Komisji, a nie w wyniku zgłoszenia, nie może prowadzić do umożliwienia Komisji przedłużenia w sposób dyskrecjonalny etapu wstępnego badania. Tak oto orzeczono, że ponieważ ocena zgodności pomocy państwa z rynkiem wewnętrznym należy do wyłącznych kompetencji Komisji, jest ona zobowiązana – w interesie prawidłowego stosowania mających podstawowe znaczenie postanowień traktatu odnoszących się do pomocy państwa – do przeprowadzenia sumiennego i bezstronnego badania skargi informującej o istnieniu pomocy niezgodnej z rynkiem wewnętrznym oraz że nie może ona zatem bezterminowo przedłużać wstępnego badania pomocy państwa będącej przedmiotem wniesionej do niej skargi. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ocena, czy czas trwania takiego postępowania administracyjnego ma rozsądny charakter, powinna być dokonywana w oparciu o konkretne okoliczności każdej sprawy, a zwłaszcza z uwzględnieniem kontekstu tej sprawy, różnych etapów postępowania, które Komisja powinna przeprowadzić, stopnia złożoności sprawy, jak również jej znaczenia dla poszczególnych zainteresowanych stron (zob. podobnie wyrok z dnia 20 września 2011 r., Regione autonoma della Sardegna i in./Komisja, T‑394/08, T‑408/08, T‑453/08 i T‑454/08, Zb.Orz., EU:T:2011:493, pkt 98, 99 i przytoczone tam orzecznictwo).

397    W niniejszym przypadku z akt sprawy wynika, że Komisja bezzwłocznie zbadała znajdujące się w jej posiadaniu informacje na temat skarg dotyczących niezgodnego z przeznaczeniem wykorzystania pomocy stosownie do art. 10 ust. 1 rozporządzenia nr 659/1999, mającego zastosowanie mutatis mutandis do pomocy stanowiącej nadużycie zgodnie z art. 16 tego rozporządzenia, i nie pozostawała bierna w okresie trzech lat poprzedzających decyzję o wszczęciu postępowania.

398    Główne etapy były następujące:

–        zadanie przez Komisję pytań władzom francuskim pismami z dnia 30 września 2005 r. i odpowiedź władz francuskich z dnia 2 listopada 2005 r.;

–        zadanie przez Komisję pytań władzom francuskim pismem z dnia 14 marca 2006 r. i odpowiedź władz francuskich z dnia 11 kwietnia 2006 r.;

–        pismami z dnia 10 kwietnia 2006 r. oraz z dnia 23 kwietnia 2007 r. druga zainteresowana strona również złożyła skargę do Komisji;

–        zadanie przez Komisję pytań władzom francuskim pismem z dnia 8 września 2006 r. i odpowiedzi władz francuskich z dnia 10 października 2006 r.;

–        spotkanie między władzami francuskimi i Komisją w dniu 14 maja 2007 r.; władze francuskie odpowiedziały na pytania Komisji w piśmie z dnia 25 lipca 2007 r.;

–        spotkanie między Komisją i władzami francuskimi w dniu 18 kwietnia 2008 r. i sporządzenie w następstwie tego spotkania memorandum władz francuskich z dnia 6 maja 2008 r. z odpowiedziami na pytania zadane podczas spotkania.

399    Wbrew twierdzeniom skarżącej Komisja nie miała pełnej wiedzy na temat okoliczności sprawy do dnia 11 kwietnia 2006 r., ponieważ w nowych pytaniach z dnia 8 września 2006 r. uznała, że obie odpowiedzi władz francuskich oraz przedstawione jej nowe informacje powodowały pojawienie się szeregu dodatkowych pytań.

400    Ponadto termin ten nie wydaje się nierozsądny z punktu widzenia złożoności okoliczności faktycznych i prawnych sprawy.

401    W konsekwencji zastrzeżenie pierwsze należy oddalić.

 W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, opartego na upływie okresu ponad trzech lat między wszczęciem formalnego postępowania wyjaśniającego w dniu 16 lipca 2008 r. i żądaniem udzielenia informacji z dnia 29 listopada 2011 r.

402    Skarżąca zarzuca Komisji w istocie, że między wszczęciem formalnego postępowania wyjaśniającego w dniu 16 lipca 2008 r. i żądaniem udzielenia informacji z dnia 29 listopada 2011 r. upłynął okres ponad trzech lat. Po pierwsze skarżąca podnosi, że ostatnie komentarze władz francuskich odnośnie do uwag pierwszego skarżącego dotyczących decyzji o wszczęciu postępowania zostały przekazane w dniu 7 maja 2009 r., to jest dwa i pół roku przed wydaniem zaskarżonej decyzji. Po drugie, jeżeli chodzi o żądanie udzielenia informacji z dnia 29 listopada 2011 r., skarżąca dziwi się, że zadane pytania dotyczyły wyłącznie kosztów likwidacji Sernamu, czyli zagadnienia, które zostało zarzucone trzy miesiące później, w momencie wydania zaskarżonej decyzji, a także dziwi się temu, że Komisja potrzebowała sześciu lat, aby zwrócić się o kopię ofert przejęcia całości aktywów Sernamu, otrzymanych w toku postępowania przetargowego.

403    W pierwszej kolejności należy zauważyć, że po wszczęciu formalnego postępowania w dniu 16 lipca 2008 r główne etapy postępowania były następujące:

–        w dniach 8 października 2008 r., 13 listopada 2008 r., 6 i 9 lutego 2009 r. władze francuskie, pierwszy skarżący, skarżąca i fundusz inwestycyjny, który uzyskał udział w kapitale Sernam Xpress, przedstawiły kolejno swoje uwagi na temat decyzji o wszczęciu postępowania; Komisja przekazała otrzymane uwagi Republice Francuskiej w dniu 25 marca 2009 r.;

–        w dniu 5 maja 2009 r. władze francuskie przedstawiły swoje uwagi na temat uwag pierwszego skarżącego (otrzymanych przez Komisję w dniu 7 maja 2009 r.);

–        w dniu 25 listopada 2009 r. Komisja przesłała nowe żądanie udzielenia informacji władzom francuskim, które odpowiedziały na nie w dniu 14 stycznia 2010 r.;

–        w dniu 15 marca 2011 r. drugi skarżący wezwał Komisję do podjęcia czynności dochodzeniowych w celu zbadania warunków stosowania decyzji Sernam 2; Komisja odpowiedziała mu w dniu 18 maja 2011 r.;

–        w dniach 29 listopada 2011 r. i 13 stycznia 2012 r. Komisja ponownie zadała pytania władzom francuskim, które odpowiedziały na nie, odpowiednio, w dniach 6 i 25 stycznia 2012 r.;

–        w dniu 9 marca 2012 r. wydana została zaskarżona decyzja.

404    Należy zauważyć, że okres ponad trzech lat, który upłynął pomiędzy wszczęciem formalnego postępowania wyjaśniającego a żądaniem udzielenia informacji z listopada 2011 r., krytykowany przez skarżącą, był jednak przerywany wskutek otrzymywania różnych uwag na temat decyzji o wszczęciu postępowania oraz przez żądanie udzielenia informacji z dnia 25 listopada 2009 r.

405    Tak więc Komisja musiała przyjąć i zbadać otrzymane uwagi w przedmiocie decyzji o wszczęciu postępowania, w tym w szczególności pewne dokumenty załączone do uwag Republiki Francuskiej z dnia 8 października 2008 r., takie jak zaktualizowane sprawozdanie firmy audytorskiej Y oraz sprawozdanie dotyczące prawa krajowego, sporządzone przez profesora prawa francuskiego.

406    Zważywszy na złożoność okoliczności faktycznych i prawnych sprawy, ów czas potrzebny na analizę nie wydaje się nierozsądny. Niniejsza sprawa wpisuje się bowiem w szczególny kontekst ze względu na to, iż Komisja musiała już dwukrotnie zbadać pomoc przyznaną bezprawnie i stwierdziła już wykorzystanie niezgodnie z przeznaczeniem pomocy uznanej za zgodną z rynkiem wewnętrznym w decyzji Sernam 1. Co więcej, analizowane operacje przeniesienia były złożone i Komisja musiała zbadać nie tylko wprowadzenie w życie warunków zgodności określonych w decyzji Sernam 2, kwestię odzyskania pomocy w wysokości 41 mln EUR, uznanej za niezgodną z rynkiem wewnętrznym w decyzji Sernam 2 i zagadnienie ciągłości gospodarczej między kilkoma podmiotami, lecz również kwestię nowej pomocy zawartej w protokole ustaleń z dnia 21 lipca 2005 r.

407    Ponadto ani skarżąca, ani Republika Francuska nie twierdzą, że w toku postępowania skarżyły się na długość postępowania administracyjnego.

408    W drugiej kolejności należy stwierdzić, po pierwsze, że Komisja słusznie zaczekała, zanim zażądała przekazania kopii ofert złożonych w postępowaniu przetargowym. Mogła ona bowiem początkowo uznać za wystarczające wyjaśnienia władz francuskich na temat tych ofert, które to wyjaśnienia zostały jej przekazane wcześniej – w szczególności w pismach z dnia 11 kwietnia 2006 r. i z dnia 6 maja 2008 r. – przed ich uwagami dotyczącymi decyzji o wszczęciu postępowania z dnia 8 października 2008 r. oraz ich uwagami z dnia 5 maja 2009 r. Po drugie fakt, że pytania postawione w żądaniu udzielenia informacji z dnia 29 listopada 2011 r. dotyczyły w szczególności, lecz nie tylko, kosztów likwidacji Sernamu, czyli zagadnienia, które zostanie zarzucone trzy miesiące później w momencie wydania zaskarżonej decyzji, nie wystarcza do tego, aby stwierdzić naruszenie zasady rozsądnego terminu, ponieważ Komisja nie była bierna i mogła żywić słuszny zamiar wypracowania sobie w tej kwestii bardziej szczegółowego osądu.

409    Wynika stąd, że zastrzeżenie drugie powinno zostać oddalone, w związku z czym nie należy stwierdzić naruszenia prawa do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie.

 W przedmiocie zastrzeżenia trzeciego, opartego na naruszeniu zasady pewności prawa, która wymaga od Komisji staranności w działaniu, oraz na naruszeniu art. 41 ust. 1 Karty praw podstawowych

410    Po pierwsze skarżąca podnosi, że zbyt długi czas trwania postępowania narusza art. 41 ust. 1 Karty praw podstawowych. W tym względzie podkreśla ona w replice, że przepis ten, interpretowany w związku z art. 52 ust. 3 Karty, wymaga, aby w przypadku naruszenia praw podstawowych, takich jak prawo do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie, zapewnione były skuteczne środki zaradcze. Tymczasem jednym z możliwych sposobów usunięcia skutków naruszenia zasady rozsądnego terminu w rozumieniu art. 41 Karty praw podstawowych jest odstąpienie od nałożenia sankcji i umorzenie dochodzenia.

411    Z pkt 409 powyżej wynika, że w niniejszym przypadku nie należy stwierdzić naruszenia prawa do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie. W konsekwencji zastrzeżenie oparte na naruszeniu art. 41 ust. 1 Karty praw podstawowych w związku z jej art. 52 ust. 3 również należy oddalić.

412    Po drugie skarżąca podnosi, że zbyt długi czas trwania postępowania naruszył zasadę pewności prawa, która wymaga od Komisji staranności w działaniu.

413    Zgodnie z orzecznictwem zasada pewności prawa wymaga, aby przepisy prawne Unii były jasne i precyzyjne, tak aby zainteresowane podmioty były w stanie zorientować się w stanie prawnym i stosunkach prawnych wynikających z porządku prawnego Unii (zob. wyrok z dnia 30 kwietnia 2014 r., Tisza Erőmű/Komisja, T‑468/08, EU:T:2014:235, pkt 221 i przytoczone tam orzecznictwo).

414    Zważywszy, że skarżąca ograniczyła się do stwierdzenia, iż czas trwania postępowania naruszył zasadę pewności prawa, i nie podniosła konkretnego argumentu, z pkt 409 powyżej wynika, że zastrzeżenie to należy oddalić, ponieważ z akt sprawy nie można wywnioskować, iż Komisja naruszyła ciążący na niej obowiązek zachowania rozsądnego terminu.

415    Należy zaznaczyć w tym względzie, że od momentu wydania decyzji o wszczęciu postępowania z dnia 16 lipca 2008 r. skarżąca miała pewność, iż ostateczna decyzja, która zostanie podjęta przez Komisję, dotyczyć będzie przestrzegania warunków decyzji Sernam 2, zwrotu pomocy w wysokości 41 mln EUR uznanej decyzją Sernam 2 za niezgodną z rynkiem wewnętrznym oraz nowej pomocy państwa. Skarżąca nie może zatem twierdzić, że przepisy prawa Unii nie były jasne i precyzyjne w tym względzie.

416    Ewentualnie w przypadku, gdyby skarżąca, zaskoczona faktem, że pytania postawione w żądaniu udzielenia informacji z dnia 29 listopada 2011 r. dotyczyły wyłącznie kosztów likwidacji Sernamu, które to zagadnienie zostanie następnie zarzucone, chciała na tej podstawie powołać się na naruszenie zasady pewności prawa, wystarczy wskazać, że takie żądanie udzielenia informacji jak żądanie z dnia 14 marca 2006 r. nie narusza zasady pewności prawa ani też zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań, jak wynika to z pkt 376–379 powyżej, ponieważ zostało ono wystosowane w ramach formalnego postępowania wyjaśniającego, i że wprawdzie skarżąca miała pewność podjęcia decyzji w szczególności w sprawie zakwalifikowania środków określonych w protokole ustaleń z dnia 21 lipca 2005 r. w świetle art. 107 ust. 1 TFUE, lecz nie mogła ona żądać powiadomienia jej z wyprzedzeniem o ocenie prawnej, którą Komisja miała ostatecznie wypracować w odniesieniu do tych środków.

417    W konsekwencji zastrzeżenie trzecie należy oddalić.

418    Wynika stąd, że zarzut trzeci należy oddalić jako bezzasadny.

419    Z powyższych rozważań wynika, że skargę należy oddalić w całości, przy czym w trosce o ekonomię procesową nie jest konieczne wcześniejsze orzeczenie w przedmiocie jej dopuszczalności (wyrok z dnia 26 lutego 2002 r., Rada/Boehringer, C‑23/00 P, Rec, EU:C:2002:118, pkt 51, 52; ww. w pkt 343 wyrok Regione autonoma della Sardegna/Komisja, EU:T:2005:219, pkt 155).

 W przedmiocie kosztów

420    Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ w niniejszym przypadku skarżąca przegrała sprawę, zgodnie z żądaniem Komisji należy obciążyć ją kosztami postępowania poniesionymi przez Komisję.

421    Republika Francuska pokrywa własne koszty zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania.

422    Mory i Mory Team pokrywają własne koszty zgodnie z art. 138 § 3 regulaminu postępowania.

Z powyższych względów

SĄD (siódma izba)

orzeka, co następuje:

1)      Skarga Société nationale des chemins de fer français (SNCF) zostaje oddalona.

2)      SNCF pokrywa, poza własnymi kosztami, koszty poniesione przez Komisję Europejską.

3)      Republika Francuska pokrywa własne koszty.

4)      Mory i Mory Team pokrywają własne koszty.

Van der Woude Wiszniewska-Białecka Ulloa Rubio

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 17 grudnia 2015 r.

Podpisy

Spis treści

Okoliczności powstania sporu

1. W przedmiocie skarżącej i Sernamu w czasie zaistnienia okoliczności faktycznych

2. W przedmiocie decyzji Sernam 1

3. W przedmiocie decyzji Sernam 2

4. W przedmiocie przeniesienia całości aktywów Sernamu na Financière Sernam oraz w przedmiocie późniejszych wydarzeń

5. W przedmiocie postępowania, które doprowadziło do wydania zaskarżonej decyzji

6. Zaskarżona decyzja

W przedmiocie wykorzystania niezgodnie z przeznaczeniem pomocy państwa zatwierdzonej decyzją Sernam

W przedmiocie odzyskania pomocy w wysokości 41 mln EUR

W przedmiocie nowej pomocy przyznanej na rzecz Sernam Xpress / Financière Sernam

7. W przedmiocie okoliczności faktycznych zaistniałych po wydaniu zaskarżonej decyzji

Postępowanie i żądania stron

Co do prawa

1. W przedmiocie zarzutu czwartego, dotyczącego naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, gdy uznała, iż przeniesienie całości aktywów Sernamu było niezgodne z warunkami określonymi w art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2

W przedmiocie części pierwszej, dotyczącej naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywach 97 i 98 zaskarżonej decyzji, że przeniesienie całości aktywów Sernamu nie nastąpiło w dniu 30 czerwca 2005 r.

W przedmiocie części drugiej, dotyczącej naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywach 99–102 zaskarżonej decyzji, że przeniesienie całości aktywów Sernamu za cenę ujemną nie stanowiło sprzedaży

W przedmiocie części trzeciej, dotyczącej naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywach 103–116 zaskarżonej decyzji, że operacja stanowiła przeniesienie „całości” (aktywów i pasywów) Sernamu

W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, dotyczącego tego, że w motywach 103 i 113–116 zaskarżonej decyzji Komisja uznała, iż dokonane przez skarżącą przeniesienie nie było ograniczone do aktywów, ale obejmowało całość (aktywa i pasywa) Sernamu

W przedmiocie argumentu pierwszego, zgodnie z którym Komisja dokonała błędnej wykładni art. 3 ust. 2 decyzji Sernam 2, zakładając, że sprzedaż całości aktywów Sernamu miała dotyczyć wyłącznie aktywów Sernamu z wykluczeniem pasywów

W przedmiocie argumentu drugiego, opartego na tym, że skarżąca była zmuszona do włączenia do aktywów Sernamu niektórych pasywów (z wyjątkiem pasywów finansowych) ze względu na wymogi prawa krajowego

W przedmiocie argumentu trzeciego, opartego na tym, że przeniesienie nie dotyczyło w rzeczywistości „całości” (aktywów i pasywów) Sernamu

W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, dotyczącego tego, że Komisja błędnie uznała w motywach 108–112 i 124 zaskarżonej decyzji, iż przeniesienie polegało na przeniesieniu całości aktywów i pasywów w ramach grupy, po czym nastąpiła sprzedaż akcji (share deal) spółki zależnej, która je otrzymała

W przedmiocie części czwartej, dotyczącej naruszenia prawa, którego Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywie 117 zaskarżonej decyzji, że przeniesienie nie było ograniczone do aktywów Sernamu, lecz zostało podwyższone o 57 mln EUR netto

W przedmiocie części piątej, dotyczącej naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywach 118 i 119 zaskarżonej decyzji, że sprzedaży całości aktywów Sernamu nie dokonano w ramach przejrzystej i otwartej procedury

W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, opartego na tym, że dyrekcja uczestniczyła w postępowaniu przetargowym od samego początku

W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, dotyczącego ważności oferty Financière Sernam, mimo iż w momencie złożenia oferty dyrekcji spółka ta nie została jeszcze utworzona

W przedmiocie zastrzeżenia trzeciego, opartego na tym, że wszyscy kandydaci mieli możliwość złożenia oferty, byli traktowani w równy sposób i dysponowali identycznymi możliwościami w zakresie informacji i terminów

W przedmiocie zastrzeżenia czwartego, opartego na tym, że zgodnie z orzecznictwem fakt, iż – tak jak w niniejszej sprawie – sprzedaż aktywów poprzedzały bezowocne próby rokowań z inną spółką, stanowi „poszlakę pozwalającą wykazać, że przeprowadzone postępowanie było wystarczająco otwarte i przejrzyste”

W przedmiocie zastrzeżenia Republiki Francuskiej, opartego na okoliczności, że cena ujemna w wysokości 57 mln EUR została potwierdzona jako cena rynkowa w przedstawionych ekspertyzach

W przedmiocie części szóstej, dotyczącej naruszeń prawa i błędów faktycznych, których Komisja dopuściła się, ponieważ uznała w motywach 121–123 zaskarżonej decyzji, że cel sprzedaży aktywów nie został zrealizowany

W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, opartego na tym, że cel sprzedaży całości aktywów został osiągnięty, ponieważ działalność gospodarcza Sernamu została przerwana

W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, opartego na tym, że pojęcie sprzedaży całości aktywów pozwalało w rzeczywistości na kontynuowanie działalności Sernamu

Wnioski w przedmiocie zarzutu czwartego

2. W przedmiocie zarzutu piątego, dotyczącego naruszeniu prawa przez Komisję ze względu na to, że Komisja uznała, iż obowiązek odzyskania pomocy państwa w wysokości 41 mln EUR, uznanej za niezgodną z rynkiem wewnętrznym decyzją Sernam 2, został przeniesiony na Financière Sernam i jej spółki zależne

W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, opartego na tym, że żadne z kryteriów ciągłości gospodarczej nie zostało spełnione w niniejszej sprawie

W kwestii przedmiotu przeniesienia

W przedmiocie tożsamości akcjonariuszy lub właścicieli przedsiębiorstwa przejmującego i przedsiębiorstwa przejmowanego

W przedmiocie czasu przeniesienia

W przedmiocie logiki ekonomicznej operacji

W przedmiocie ceny przeniesienia

W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, opartego na tym, że wpisanie kwoty 41 mln EUR po stronie pasywów masy likwidacyjnej Sernamu było zgodne z art. 4 decyzji Sernam 2

3. W przedmiocie zarzutu szóstego, dotyczącego naruszenia prawa przez Komisję w zakresie, w jakim uznała ona, iż środki przewidziane w protokole ustaleń z dnia 21 lipca 2005 r. w sprawie przeniesienia całości aktywów Sernamu stanowiły nową pomoc państwa na rzecz Sernam Xpress / Financière Sernam

W przedmiocie części pierwszej, opartej na tym, że Komisja naruszyła prawo, uznając, iż kryterium inwestora prywatnego nie ma w niniejszym przypadku zastosowania

W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, skierowanego przeciwko motywowi 155 zaskarżonej decyzji, dotyczącego okoliczności, że sprzedaż całości aktywów nie stanowiła alternatywy wobec środków wyrównawczych z art. 3 ust. 1 decyzji Sernam 2

W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, skierowanego przeciwko motywowi 155 zaskarżonej decyzji, dotyczącego okoliczności, że wprowadzenie w życie środka wyrównawczego spoczywa na beneficjencie pomocy lub na państwie występującym w charakterze akcjonariusza, ale nie na państwie działającym w charakterze władzy publicznej

W przedmiocie części drugiej, opartej na tym, że żaden ze spornych środków nie stanowi korzyści dla Sernam Xpress / Financière Sernam

Co się tyczy gwarancji dotyczącej zagospodarowania zakładu Valenton i gwarancji dotyczącej wzrostu czynszów za nowe zakłady

Co się tyczy gwarancji ciągłości TBE i dostępu do niego

Co się tyczy przedłużenia na trzy lata gwarancji przegrupowania pracowników w ramach grupy skarżącej

4. W przedmiocie zarzutu pierwszego skarżącej i w przedmiocie zarzutu Republiki Francuskiej, dotyczących naruszenia ich prawa do obrony

W przedmiocie zarzutu Republiki Francuskiej, opartego na naruszeniu jej prawa do obrony

W przedmiocie zarzutu pierwszego skarżącej, opartego na naruszeniu jej prawa do obrony

5. W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego naruszenia zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań

W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, opartego na tym, że art. 3 ust. 2 i art. 4 decyzji Sernam 2 spowodowały powstanie u skarżącej uzasadnionych nadziei co do tego, iż była ona uprawniona do działania w przyjęty przez siebie sposób przy przeniesieniu aktywów i odzyskaniu 41 mln EUR

W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, dotyczącego przedstawionego w dniu 14 marca 2006 r. żądania udzielenia szczegółowych informacji na temat kosztów likwidacji Sernamu

W przedmiocie zastrzeżenia trzeciego, opartego na tym, że Komisja popełniła błąd w motywach 126 i 177–182 zaskarżonej decyzji

6. W przedmiocie zarzutu trzeciego, dotyczącego naruszenia obowiązku zachowania rozsądnego terminu i zasady pewności prawa

W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, opartego na upływie okresu trzech lat między sprzedażą całości aktywów Sernamu a wszczęciem formalnego postępowania wyjaśniającego w dniu 16 lipca 2008 r.

W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, opartego na upływie okresu ponad trzech lat między wszczęciem formalnego postępowania wyjaśniającego w dniu 16 lipca 2008 r. i żądaniem udzielenia informacji z dnia 29 listopada 2011 r.

W przedmiocie zastrzeżenia trzeciego, opartego na naruszeniu zasady pewności prawa, która wymaga od Komisji staranności w działaniu, oraz na naruszeniu art. 41 ust. 1 Karty praw podstawowych

W przedmiocie kosztów79

* Język postępowania: francuski.