CURIA - Documents

Home > Search form > List of results > Documents

Start printing

Language of document : ECLI:EU:T:2009:30

WYROK SĄDU PIERWSZEJ INSTANCJI (druga izba)

z dnia 10 lutego 2009 r.(*)

Pomoc państwa – Decyzja o niewnoszeniu zastrzeżeń – Skarga o stwierdzenie nieważności – Legitymacja procesowa – Dopuszczalność – Poważne trudności

W sprawie T‑388/03

Deutsche Post AG, z siedzibą w Bonn (Niemcy),

DHL International, z siedzibą w Diegem (Belgia),

reprezentowane przez J. Sedemunda oraz T. Lübbiga, adwokatów,

strona skarżąca,

przeciwko

Komisji Wspólnot Europejskich, reprezentowanej przez V. Kreuschitza oraz M. Niejahra, działających w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

mającej za przedmiot skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji C(2003) 2508 wersja ostateczna z dnia 23 lipca 2003 r. o niewnoszeniu zastrzeżeń, po przeprowadzeniu wstępnego postępowania wyjaśniającego przewidzianego w art. 88 ust. 3 WE, wobec kilku środków przyjętych przez władze belgijskie na rzecz La Poste SA, belgijskiego przedsiębiorstwa publicznego zajmującego się świadczeniem usług pocztowych,

SĄD PIERWSZEJ INSTANCJI WSPÓLNOT EUROPEJSKICH (druga izba),

w składzie: I. Pelikánová, prezes, K. Jürimäe i S. Soldevila Fragoso (sprawozdawca), sędziowie,

sekretarz: K. Andová, administrator,

uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 14 maja 2008 r.,

wydaje następujący

Wyrok

Okoliczności powstania sporu

1 La Poste SA jest przedsiębiorstwem publicznym, na którym spoczywa obowiązek świadczenia pocztowych usług powszechnych w Belgii. W dniu 1 października 1992 r., wraz z liberalizacją rynku pocztowego, La Poste wstąpiła w prawa i obowiązki Régie des Postes, która podlegała bezpośrednio belgijskiemu ministerstwu poczty. La Poste stanowi od tego momentu niezależne przedsiębiorstwo publiczne należące w 100% do państwa belgijskiego.

2 Zadania La Poste związane ze świadczeniem usług publicznych, pobierane za nie opłaty, reguły postępowania wobec użytkowników oraz subwencje zostały określone w ustawie i uszczegółowione w umowie o zarządzanie zawartej z państwem. W ten sposób od 1992 r. państwo i La Poste zawarły cztery umowy.

3 Poza funkcją podmiotu świadczącego pocztowe usługi powszechne La Poste jest odpowiedzialna za szereg innych zadań wykonywanych w interesie publicznym, takich jak: podstawowe usługi bankowe dostępne dla wszystkich, dystrybucja prasy po obniżonych cenach, dystrybucja druków wyborczych, dostarczanie emerytur do domu, sprzedaż pozwoleń na wędkowanie i pobieranie grzywien administracyjnych. Umowa o zarządzanie określa w szczególności zasady dotyczące rekompensaty dodatkowego kosztu netto usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym (zwanych dalej „UOIG”).

4 La Poste osiąga 84% swojego obrotu w sektorze pocztowych usług powszechnych. Sektor paczek ekspresowych stanowi 4% jej obrotu, co odpowiada udziałowi w rynku wynoszącemu 18% w tym sektorze (załącznik 1 do skargi, pkt 27).

5 Skarżące, Deutsche Post AG i jej belgijska spółka zależna DHL International (zwane dalej razem „grupa Deutsche Post”), działają w sektorze usług pocztowych, a w szczególności na rynku usług w zakresie paczek ekspresowych. Grupa Deutsche Post posiada 35–45% udział w belgijskim rynku usług w zakresie paczek ekspresowych.

Wstępne postępowanie wyjaśniające

6 W 1999 r. państwo belgijskie podjęło decyzję w sprawie wkładu finansowego na rzecz La Poste, który był uzależniony od opracowania biznesplanu podlegającego zatwierdzeniu przez jej organy zarządzające i skoordynowanego z planem socjalnym. Wspomniany biznesplan, który przyjęto w dniu 28 czerwca 2002 r., zmierzał do zwiększenia wydajności i rentowności przedsiębiorstwa, do polepszenia jakości oferowanych usług i do rozwinięcia nowych rodzajów działalności, co wymagało poczynienia znacznych inwestycji (załącznik 1 do skargi, pkt 32, 33, 37–39).

7 W dniu 8 października 2002 r. rząd belgijski wyraził zgodę na podwyższenie kapitału La Poste o kwotę 297,5 mln EUR. Omawiane podwyższenie kapitału miało dokonać się w formie subskrypcji podwyższenia kapitału, w zamian za co miały być wydane akcje reprezentujące kapitał, z których prawa byłyby identyczne z prawami z akcji już wyemitowanych (załącznik 1 do skargi, pkt 31, 33).

8 Pismem z dnia 3 grudnia 2002 r. Królestwo Belgii zgłosiło Komisji – zgodnie z przepisami art. 88 ust. 3 WE – projekt podwyższenia kapitału La Poste o kwotę 297,5 mln EUR. Komisja i władze belgijskie odbyły trzy spotkania, mianowicie w dniach 12 grudnia 2002 r., 6 lutego i 3 kwietnia 2003 r., a ponadto doszło do wymiany wielu pism między nimi (załącznik 1 do skargi, pkt 1).

9 Po tym jak skarżące dowiedziały się o wszczęciu postępowania wyjaśniającego z oświadczenia belgijskiego ministra telekomunikacji z dnia 1 lipca 2003 r. i z artykułu, który ukazał się w dniu 14 lipca 2003 r. w belgijskim dzienniku Le Soir, skierowały one do Komisji – faksem z dnia 22 lipca 2003 r., który został zarejestrowany w dniu 23 lipca 2003 r. – wniosek o udzielenie informacji o stanie postępowania, aby ewentualnie wziąć w nim udział, zgodnie z przepisami art. 20 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. [88 WE] (Dz.U. L 83, s. 1) (załączniki 6 i 7 do skargi).

10 W dniu 23 lipca 2003 r. Komisja postanowiła nie wnosić zastrzeżeń po przeprowadzeniu wstępnego postępowania wyjaśniającego przewidzianego w art. 88 ust. 3 WE [decyzja C(2003) 2508 wersja ostateczna, zwana dalej „zaskarżoną decyzją”], jako że zgłoszony środek nie stanowił pomocy państwa.

Zaskarżona decyzja

11 Komisja prezentuje w zaskarżonej decyzji argumentację władz belgijskich dotyczącą ich projektu podwyższenia kapitału La Poste. Tak więc władze belgijskie twierdzą, że przyjęły optykę prywatnego inwestora działającego w warunkach gospodarki rynkowej. Wkład wpisuje się w ramy programu obejmującego środki służące zwiększeniu wydajności przedsiębiorstwa w związku z otwarciem rynków pocztowych i zmierza do wzmocnienia zasobów własnych, z nadzieją zwrotu inwestycji. Ich zdaniem dzięki nowym rodzajom działalności perspektywa rozwoju przedsiębiorstwa jest realna (załącznik 1 do skargi, pkt 48–50).

12 Władze belgijskie uważają ponadto, że od 1992 r. La Poste musiała ponosić koszty niektórych ze swych zobowiązań związanych z UOIG (działalność pocztowa, działalność bankowa na rzecz osób nieposiadających konta w banku), które były jedynie częściowo rekompensowane w drodze wkładów państwa. System regulaminowy, jakiemu podlegały cztery piąte pracowników La Poste, również pociągnął za sobą znaczne koszty dodatkowe (wypłata emerytur w latach 1992–1997 zamiast składek), podobnie jak wprowadzenie możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę (załącznik 1 do skargi, pkt 51, 52).

13 W ramach oceny prawnej zgłoszonego środka Komisja wyszła z założenia, że państwo przekazało La Poste – w drodze poszczególnych umów o zarządzanie – specyficzne zadania wykonywane w ogólnym interesie gospodarczym będące odzwierciedleniem misji La Poste polegającej na świadczeniu usług publicznych. Komisja wskazała, że – zgodnie z orzecznictwem – jeśli wypłacane przez państwo rekompensaty, z których korzystała La Poste, nie przewyższały dodatkowego kosztu netto UOIG, które ona świadczyła, takie środki nie stanowiły pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE. Jednakże gdyby rzeczone rekompensaty stanowiły pomoc państwa, byłyby one wszakże zgodne ze wspólnym rynkiem na podstawie art. 86 ust. 2 WE.

14 Przed dokonaniem oceny zgłoszonego środka Komisja upewniła się w zaskarżonej decyzji, czy La Poste nie skorzystała od momentu przekształcenia jej w niezależne przedsiębiorstwo publiczne ze środków, które mogłyby zostać uznane za pomoc państwa niezgodną ze wspólnym rynkiem w rozumieniu art. 87 WE. W ramach tej oceny Komisja wyróżniła sześć środków, a mianowicie: zwolnienie z zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych, zwrot w 1997 r. rezerwy w wysokości 100 mln EUR zabezpieczającej wypłatę emerytur, możliwość skorzystania z gwarancji państwowej w zakresie zaciąganych pożyczek, zwolnienie z podatku od nieruchomości, jeśli chodzi o nieruchomości przeznaczone do świadczenia usług publicznych, nadmierną rekompensatę usług finansowych świadczonych w interesie ogólnym w okresie obowiązywania pierwszej umowy o zarządzanie (1992–1997) i dwa podwyższenia kapitału w 1997 r. w łącznej kwocie 62 mln EUR, których nie zgłoszono. Ponadto Komisja stwierdziła niedostateczne rekompensaty dodatkowego kosztu netto UOIG.

15 Komisja uznała, że w pierwszej kolejności powinna dokonać oceny tych sześciu środków, jako że zgodność z prawem zgłoszonego podwyższenia kapitału była od nich uzależniona.

Środek 1: zwolnienie z zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych

16 Stwierdziwszy, że w okresie od 1992 r. do 2002 r. La Poste poniosła łączną stratę netto w wysokości 238,4 mln EUR, Komisja uznała, że w tym okresie omawiany środek nie mógł zostać uznany za pomoc państwa, ponieważ nie skutkował on jakimkolwiek przeniesieniem zasobów państwowych (załącznik 1 do skargi, pkt 69–72).

Środek 2: zwrot w 1997 r. rezerwy zabezpieczającej wypłatę emerytur

17 Komisja stwierdziła, że w 1992 r. przy przekształcaniu La Poste w niezależne przedsiębiorstwo publiczne utworzono rezerwę w wysokości 100 mln EUR celem pokrycia części świadczeń emerytalnych z tytułu praw nabytych przez pracowników w latach 1972–1992. W zamian za to przekazano La Poste nieruchomości niezbędne do świadczenia usług publicznych, których nie można było od tego momentu zbyć. W 1997 r. przy okazji zrównywania systemu emerytalnego statutowych pracowników poczty z systemem ogólnym wspomniana rezerwa, z której nigdy nie wypłacono środków od momentu jej utworzenia, została przeniesiona do rezerwy zysków kapitałowych. Uznawszy, że zwrot rezerwy nie przysporzył La Poste jakiejkolwiek korzyści, Komisja stwierdziła, że środek ten nie stanowił pomocy państwa (załącznik 1 do skargi, pkt 73–77).

Środek 3: korzystanie z gwarancji państwowej w zakresie zaciąganych pożyczek

18 Komisja stwierdziła, że La Poste – podobnie jak Régie des Postes – zachowała możliwość wystąpienia o gwarancję państwową przy zaciąganiu pożyczek i że musiała ona – o ile korzystała z tej możliwości – uiszczać na rzecz Skarbu Państwa roczną składkę w wysokości 0,25%. Ponieważ od 1992 r. La Poste nie korzystała wcale z tej możliwości, Komisja uznała, że nie przysporzono jej jakiejkolwiek korzyści i że ten środek nie stanowił pomocy państwa (załącznik 1 do skargi, pkt 78–81).

Środek 4: zwolnienie z podatku od nieruchomości, jeśli chodzi o nieruchomości przeznaczone do świadczenia usług publicznych

19 Komisja wskazała, że La Poste była zwolniona z zapłaty podatku od nieruchomości, które stanowiły jej własność i które były przeznaczone do świadczenia usług publicznych. Komisja uznała, że omawiane zwolnienie z podatku od nieruchomości, które a priori przysparzało jej korzyści finansowej, mogło stanowić pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE (załącznik 1 do skargi, pkt 82, 83).

Środek 5: nadmierna rekompensata usług finansowych świadczonych w interesie ogólnym w okresie obowiązywania pierwszej umowy o zarządzanie (1992–1997)

20 Komisja uznała, że odrębna księgowość za okres 1992–1997 wskazywała na nadmierną rekompensatę wypłaconą przez państwo na rzecz La Poste za usługi finansowe świadczone w interesie ogólnym i że omawiana nadmierna rekompensata stanowiła potencjalnie pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE (załącznik 1 do skargi, pkt 84–90).

Środek 6: podwyższenia kapitału w 1997 r. w łącznej kwocie 62 mln EUR, których nie zgłoszono

21 Komisja wskazała, że te dwa podwyższenia kapitału, które miały miejsce w marcu i w grudniu 1997 r. i służyły zrównoważeniu niewystarczającej rekompensaty UOIG, stanowiły potencjalnie pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE (załącznik 1 do skargi, pkt 61–65, 91).

22 W dalszej kolejności Komisja zbadała – w świetle przepisów art. 86 ust. 2 WE – środki mogące stanowić pomoc państwa (środki 4–6). Komisja obliczyła w ten sposób saldo nadmiernych rekompensat odpowiadających tym trzem środkom i niedostatecznych rekompensat UOIG, na które sama zwróciła uwagę, a następnie uznała, że wystąpiła niedostateczna rekompensata dodatkowego kosztu netto UOIG i że w związku z tym trzy środki, o których mowa, nie stanowiły pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE (załącznik 1 do skargi, pkt 97–102).

23 Podobnie Komisja uznała, że skoro niedostateczna rekompensata dodatkowego kosztu netto UOIG za lata 1992–2002 była wyższa od kwoty zgłoszonego podwyższenia kapitału, podwyższenie to nie stanowiło samo w sobie pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE, jako że nie przysparzało La Poste korzyści. Komisja postanowiła więc nie wnosić zastrzeżeń wobec tego środka (załącznik 1 do skargi, pkt 104–106).

Przebieg postępowania i żądania stron

24 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 27 listopada 2003 r. skarżące wniosły niniejszą skargę.

25 Odrębnym pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 18 lutego 2004 r. Komisja podniosła na podstawie art. 114 § 1 regulaminu Sądu zarzut niedopuszczalności.

26 W dniu 14 kwietnia 2004 r. skarżące przedstawiły swe uwagi w przedmiocie tego zarzutu niedopuszczalności.

27 Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2004 r. Sąd orzekł o pozostawieniu wniosku o stwierdzenie niedopuszczalności do rozstrzygnięcia w wyroku.

28 Strony wnoszą do Sądu o:

– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;

– obciążenie Komisji kosztami postępowania.

29 Komisja wnosi do Sądu o:

– odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej;

– ewentualnie, oddalenie skargi jako bezzasadnej;

– obciążenie skarżących kosztami postępowania.

Co do prawa

W przedmiocie dopuszczalności

30 Zarzut niedopuszczalności podniesiony przez Komisję opiera się na braku legitymacji procesowej skarżących i na braku ich interesu prawnego.

W przedmiocie legitymacji procesowej

– Argumenty stron

31 Komisja twierdzi, że skarga nie jest dopuszczalna, ponieważ zaskarżona decyzja nie dotyczy skarżących indywidualnie w rozumieniu art. 230 akapit czwarty WE.

32 Po pierwsze, Komisja wskazuje w rozważaniach przedstawionych przed wydaniem przez Trybunał wyroku z dnia 13 grudnia 2005 r. w sprawie C‑78/03 P Komisja przeciwko Aktionsgemeinschaft Recht und Eigentum, Zb.Orz. s. I‑10737, że aby uznać dopuszczalność skargi wniesionej przez podmiot konkurujący z beneficjentem na decyzję o niewnoszeniu zastrzeżeń wydaną po przeprowadzeniu wstępnego postępowania wyjaśniającego przewidzianego w art. 88 ust. 3 WE, orzecznictwo wymaga, by pozycja skarżącego na danym rynku uległa istotnej zmianie wskutek środka pomocowego (wyroki Trybunału: z dnia 19 maja 1993 r. w sprawie C‑198/91 Cook przeciwko Komisji, Rec. s. I‑2487, pkt 20–26; z dnia 15 czerwca 1993 r. w sprawie C‑225/91 Matra przeciwko Komisji, Rec. s. I‑3203, pkt 19).

33 Po drugie, Komisja uważa, że zaskarżona decyzja – zakładając nawet, iż dotyczy ona skarżących pod jakimkolwiek względem – nie dotyczy ich indywidualnie w rozumieniu art. 230 akapit czwarty WE i orzecznictwa opartego na wyroku Trybunału z dnia 15 lipca 1963 r. w sprawie 25/62 Plaumann przeciwko Komisji, Rec. s. 197, jako że zaskarżona decyzja dotyczy skarżących w takim samym zakresie jak każde inne przedsiębiorstwo, które znajduje się w stosunku konkurencji z beneficjentem na tym czy innym rynku, na którym jest on obecny.

34 Komisja podnosi, iż twierdzenie skarżących, że w pkt 27 i 28 zaskarżonej decyzji Komisja odwołuje się do stosunku bezpośredniej konkurencji istniejącego między przedsiębiorstwem należącym do grupy Deutsche Post a La Poste, jest pozbawione znaczenia, zważywszy, że wspomniana okoliczność została przytoczona w części opisowej zaskarżonej decyzji i nie przypisano jej jakiegokolwiek skutku prawnego. Zdaniem Komisji dozwolona pomoc nie pozostaje w jakimkolwiek związku z sektorami działalności, o których mowa w pkt 27 zaskarżonej decyzji i które nie mają prawie żadnego znaczenia dla La Poste.

35 Wreszcie Komisja podkreśliła podczas rozprawy, że zgodnie z aktualnym orzecznictwem Trybunału (ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Aktionsgemeinschaft Recht und Eigentum; wyrok z dnia 29 listopada 2007 r. w sprawie C‑176/06 P Stadtwerke Schwäbisch Hall i in. przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze) skarga nie jest dopuszczalna, ponieważ skarżące omówiły naruszenie ich gwarancji proceduralnych jedynie w bardzo ogólny sposób i wnoszą one w ramach swych żądań o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji, a nie o wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego. W związku z tym Komisja uważa, że skarżące powinny były wykazać, iż zaskarżona decyzja miała na nie istotny wpływ, aby można było uznać ich skargę za dopuszczalną.

36 W pierwszej kolejności skarżące podnoszą, że orzecznictwo przyznaje podmiotom konkurującym z beneficjentem środka pomocowego prawo zaskarżenia decyzji Komisji stwierdzającej zgodność tego środka ze wspólnym rynkiem po przeprowadzeniu wstępnego postępowania wyjaśniającego przewidzianego w art. 88 ust. 3 WE (ww. w pkt 32 wyroki Trybunału: w sprawie Cook przeciwko Komisji, pkt 20–24; w sprawie Matra przeciwko Komisji, pkt 15–20; wyrok z dnia 2 kwietnia 1998 r. w sprawie C‑367/95 P Komisja przeciwko Sytraval i Brink’s France, Rec. s. I‑1719, pkt 45). Ich zdaniem wspomniane orzecznictwo uznaje legitymację procesową przedsiębiorstw zainteresowanych postępowaniem administracyjnym w wypadku, gdy Komisja zamyka postępowanie na etapie wstępnego postępowania wyjaśniającego, nie wszczynając formalnego postępowania wyjaśniającego przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE, z tego względu że w braku takiej legitymacji procesowej rzeczone przedsiębiorstwa nie mogłyby wyegzekwować poszanowania gwarancji proceduralnych związanych z formalnym postępowaniem wyjaśniającym (ww. w pkt 32 wyroki: w sprawie Cook przeciwko Komisji, pkt 24; w sprawie Matra przeciwko Komisji, pkt 17; ww. wyrok w sprawie Komisja przeciwko Sytraval i Brink’s France, pkt 40).

37 Skarżące przypominają, że w dniu 22 lipca 2003 r. – jeszcze przed wydaniem zaskarżonej decyzji – wystąpiły one do Komisji o uznanie ich za zainteresowane strony w rozumieniu art. 1 lit. h) i art. 20 rozporządzenia nr 659/1999 i że Komisja nie uwzględniła ich wniosku przy wydawaniu zaskarżonej decyzji w dniu 23 lipca 2003 r., pozbawiając je w ten sposób ich praw proceduralnych.

38 Skarżące zauważają też, że środki, które uznano w zaskarżonej decyzji za zgodne ze wspólnym rynkiem, zakłócają konkurencję na ich szkodę, ponieważ skarżące działają jako bezpośredni konkurenci La Poste na rynku belgijskim, zwłaszcza w sektorze ekspresowego dostarczania paczek. Na poparcie tego argumentu skarżące podnoszą, że grupa Deutsche Post osiągnęła w Belgii skonsolidowany całkowity obrót w wysokości 124,8 mln EUR w roku gospodarczym poprzedzającym wydanie zaskarżonej decyzji, że Komisja odsyła wyraźnie w zaskarżonej decyzji do stosunku bezpośredniej konkurencji istniejącego między grupą Deutsche Post a La Poste, że zajmują one 35–45% belgijskiego rynku w sektorze ekspresowej wysyłki paczek i usług w zakresie dokumentów {decyzja Komisji z dnia 21 października 2002 r. uznająca koncentrację za zgodną ze wspólnym rynkiem [sprawa N IV/M.2908 – Deutsche Post/DHL (II)], pkt 23}, podczas gdy La Poste posiada w omawianym sektorze jedynie udział w rynku sięgający 18%, i że na zliberalizowanych rynkach pocztowych w Belgii prym wiedzie tylko grupa czterech międzynarodowych przedsiębiorstw, a mianowicie: DHL/DPAG, UPS, TPG/TNT i FedEx (ww. decyzja w sprawie Deutsche Post/DHL, pkt 26).

– Ocena Sądu

39 Zgodnie z art. 230 akapit czwarty WE osoba fizyczna lub prawna może wnieść skargę na decyzję skierowaną do innej osoby wyłącznie w sytuacji, gdy decyzja ta dotyczy jej bezpośrednio i indywidualnie.

40 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem podmioty inne niż adresaci decyzji mogą utrzymywać, iż decyzja ta dotyczy ich indywidualnie tylko wtedy, gdy ma ona wpływ na ich sytuację ze względu na szczególne dla nich cechy charakterystyczne lub na sytuację faktyczną, która odróżnia je od wszelkich innych osób i w związku z tym indywidualizuje w sposób podobny jak adresata decyzji (ww. w pkt 33 wyrok w sprawie Plaumann przeciwko Komisji, pkt 223; ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Aktionsgemeinschaft Recht und Eigentum, pkt 33).

41 Jeśli chodzi o decyzję Komisji w dziedzinie pomocy państwa, należy przypomnieć, iż w ramach prowadzonego przez Komisję postępowania kontrolnego w sprawie pomocy państwa przewidzianego w art. 88 WE należy odróżnić, po pierwsze, wstępną fazę badania pomocy ustanowioną w ust. 3 tego postanowienia, mającą na celu jedynie umożliwienie Komisji sformułowania wstępnej opinii w sprawie częściowej lub całkowitej zgodności danej pomocy, a po drugie, fazę szczegółowego badania, o której mowa w art. 88 ust. 2 WE. Tylko w ramach tej drugiej fazy, która ma umożliwić Komisji uzyskanie kompletnych informacji o całości danych w sprawie, traktat WE nakłada na Komisję obowiązek wezwania zainteresowanych stron do przedstawienia uwag (ww. w pkt 32 wyroki: w sprawie Cook przeciwko Komisji, pkt 22; w sprawie Matra przeciwko Komisji, pkt 16; ww w pkt 36 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Sytraval i Brink’s France, pkt 38; ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Aktionsgemeinschaft Recht und Eigentum, pkt 34).

42 W przypadku gdy bez wszczynania formalnego postępowania wyjaśniającego przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE Komisja stwierdza w formie decyzji wydanej na podstawie ust. 3 tego artykułu, że pomoc jest zgodna ze wspólnym rynkiem, osoby, na których rzecz ustanowiono te gwarancje proceduralne, mogą wyegzekwować ich poszanowanie jedynie wtedy, gdy mają one możliwość zaskarżenia tej decyzji do sądu wspólnotowego (ww. w pkt 32 wyroki: w sprawie Cook przeciwko Komisji, pkt 23; w sprawie Matra przeciwko Komisji, pkt 17; ww. w pkt 36 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Sytraval i Brink’s France, pkt 40; ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Aktionsgemeinschaft Recht und Eigentum, pkt 35). Z tych powodów dopuszczalna jest skarga o stwierdzenie nieważności takiej decyzji, wniesiona przez zainteresowaną stronę w rozumieniu art. 88 ust. 2 WE, w sytuacji gdy skarżący dąży, poprzez jej wniesienie, do ochrony swych praw proceduralnych, które wywodzi z tego postanowienia (ww. w pkt 32 wyroki: w sprawie Cook przeciwko Komisji, pkt 23–26; w sprawie Matra przeciwko Komisji, pkt 17–20; w sprawie Komisja przeciwko Aktionsgemeinschaft Recht und Eigentum, pkt 35).

43 Zainteresowanymi stronami w rozumieniu art. 88 ust. 2 WE, mogącymi przez to wnieść skargę o stwierdzenie nieważności decyzji na podstawie art. 230 akapit czwarty WE, są zaś osoby, przedsiębiorstwa lub stowarzyszenia, których interesy mogłyby zostać naruszone w wyniku przyznania pomocy, to znaczy w szczególności przedsiębiorstwa będące konkurentami beneficjentów tej pomocy oraz organizacje zawodowe (ww. w pkt 36 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Sytraval i Brink’s France, pkt 41; ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Aktionsgemeinschaft Recht und Eigentum, pkt 36).

44 Natomiast jeśli skarżący kwestionuje zasadność samej decyzji, w której dokonano oceny pomocy, sam fakt, że może on zostać uznany za zainteresowaną stronę w rozumieniu art. 88 ust. 2 WE, nie wystarcza do uznania dopuszczalności skargi. Musi on poza tym wykazać, że posiada szczególny status w rozumieniu orzecznictwa opartego na wyżej wymienionym w pkt 33 wyroku w sprawie Plaumann. Miałoby to miejsce w szczególności w przypadku, gdy pomoc będąca przedmiotem omawianej decyzji wpływałaby w sposób istotny na pozycję skarżącego na rynku (ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Aktionsgemeinschaft Recht und Eigentum, pkt 37).

45 W niniejszej sprawie skarżące podnoszą siedem zarzutów na poparcie ich skargi. Zarzut pierwszy oparty jest na naruszeniu prawa do obrony w związku z tym, że Komisja udostępniła skarżącym jedynie jawną wersję zaskarżonej decyzji, w której większość danych liczbowych została utajniona w imię poszanowania tajemnicy handlowej. Zarzut drugi oparty jest na naruszeniu przepisów art. 88 ust. 3 WE, jako że Komisja postanowiła nie wszczynać postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE, mimo iż napotkała poważne trudności przy dokonywaniu oceny zgodności pomocy państwa ze wspólnym rynkiem. W zarzutach trzecim, czwartym i piątym skarżące twierdzą, że przeprowadzone przez Komisję badanie środków związanych ze: zwolnieniem z podatku dochodowego od osób prawnych, zwrotem rezerwy i możliwością skorzystania z gwarancji państwowej w zakresie pożyczek, było niewystarczające lub niekompletne, i kwestionują one fakt, iż te środki nie zostały zakwalifikowane jako pomoc państwa. Na poparcie zarzutu szóstego skarżące podważają metodę i treść dokonanych przez Komisję obliczeń salda składników nadmiernych rekompensat i składników niedostatecznych rekompensat dodatkowego kosztu UOIG. Wreszcie na poparcie zarzutu siódmego skarżące podnoszą, że wbrew zasadom ustanowionym w wyroku Trybunału z dnia 24 lipca 2003 r. w sprawie C‑280/00 Altmark Trans i Regierungspräsidium Magdeburg, Rec. s. I‑7747 (zwanym dalej „wyrokiem w sprawie Altmark”) Komisja nie zbadała, czy UOIG były świadczone po najniższym dla społeczności koszcie.

46 W związku z tym, że skarżące kwestionują jednocześnie odmowę wszczęcia przez Komisję formalnego postępowania wyjaśniającego i zasadność zaskarżonej decyzji, należy zbadać, po pierwsze, legitymację skarżących do kwestionowania zasadności zaskarżonej decyzji, a po drugie, legitymację skarżących do domagania się poszanowania ich praw proceduralnych, tak aby określić, czy skarżące są uprawnione do wniesienia niniejszej skargi.

47 Po pierwsze, skarżące nie wykazują, że pomoc będąca przedmiotem zaskarżonej decyzji może mieć istotny wpływ na ich pozycję na rynku.

48 Istotnego oddziaływania nie stanowi bowiem sama okoliczność, że sporna decyzja może wywrzeć pewien wpływ na stosunki konkurencji panujące na danym rynku i że dane przedsiębiorstwa znajdują się w jakimkolwiek stosunku konkurencji wobec beneficjenta tej decyzji (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 10 grudnia 1969 r. w sprawach połączonych 10/68 i 18/68 Eridania i in. przeciwko Komisji, Rec. s. 459, pkt 7). Zatem przedsiębiorstwo nie może powoływać się jedynie na okoliczność, że jest konkurentem przedsiębiorstwa będącego beneficjentem spornej decyzji, lecz musi ono ponadto wykazać istotny stopień pogorszenia swojej pozycji na rynku (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 23 maja 2000 r. w sprawie C‑106/98 P Comité d’entreprise de la Société française de production i in. przeciwko Komisji, Rec. s. I‑3659, pkt 40, 41).

49 Należy stwierdzić, że skarżące nie przedstawiły żadnego dowodu pozwalającego wykazać szczególny charakter ich sytuacji konkurencyjnej na belgijskim rynku pocztowym i poprzestały na twierdzeniu, że należały do grupy kilku przedsiębiorstw obecnych na danym rynku. Ponadto sam fakt, iż skarżące zostały wymienione z nazwy w zaskarżonej decyzji nie wystarczy, by wykazać, że środki, z których skorzystała La Poste i które zostały dozwolone w zaskarżonej decyzji, miały istotny wpływ na skarżące, ponieważ Komisja ograniczyła się do wskazana w określonych fragmentach, że belgijski rynek pocztowy był stosunkowo bardziej otwarty niż rynki pozostałych państw członkowskich, zważywszy, że La Poste posiadała tylko 18% rynku ekspresowej wysyłki paczek, a pozostała część znajdowała się w rękach operatorów międzynarodowych, i że marża operacyjna La Poste w zakresie tradycyjnych usług pocztowych, zasadniczo przesyłek, była znacznie niższa niż w wypadku holenderskiego operatora pocztowego TPG lub w wypadku Deutsche Post World Net (zob. podobnie postanowienie Sądu z dnia 27 maja 2004 r. w sprawie T‑358/02 Deutsche Post i DHL przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑1565, pkt 39–41).

50 Wreszcie skarżące przytoczyły dane liczbowe dotyczące udziału w rynku, jaki posiadają w sektorze ekspresowej wysyłki paczek w Belgii.

51 Dane te nie pozwalają jednak same w sobie na wykazanie, że zaskarżona decyzja miała istotny wpływ na pozycję konkurencyjną skarżących w porównaniu z pozycją pozostałych konkurentów La Poste.

52 Skarżące, jako bezpośredni konkurenci La Poste na rynku ekspresowej wysyłki paczek, są zaś zainteresowanymi stronami w rozumieniu art. 88 ust. 2 WE.

53 Po drugie, należy więc zbadać, czy skarżące rzeczywiście zamierzają w ramach skargi dochodzić swoich praw proceduralnych wynikających z art. 88 ust. 2 WE.

54 Należy przypomnieć w tym względzie, że Sąd powinien interpretować zarzuty skarżącego raczej pod względem ich istoty niż ich kwalifikacji (wyrok Trybunału z dnia 15 grudnia 1961 r. w sprawach połączonych 19/60, 21/60, 2/61 i 3/61 Fives Lille Cail i in. przeciwko Wysokiej Władzy, Rec. s. 588). Może on zatem badać inne argumenty przedstawione przez skarżącego celem sprawdzenia, czy wnoszą też one informacje na poparcie zarzutu podniesionego przez skarżącego, który wskazuje wyraźnie na istnienie wątpliwości uzasadniających wszczęcie postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE (wyroki Sądu: z dnia 13 stycznia 2004 r. w sprawie T‑158/99 Thermenhotel Stoiser Franz i in. przeciwko Komisji, Rec. s. II‑1, pkt 141, 148, 155, 161, 167; z dnia 20 września 2007 r. w sprawie T‑254/05 Fachvereinigung Mineralfaserindustrie przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 48). Nie jest zaś zadaniem Sądu interpretowanie skargi, w której skarżący kwestionuje wyłącznie zasadność samej decyzji w sprawie oceny pomocy jako takiej, która zmierza w rzeczywistości do ochrony praw proceduralnych, jakie skarżący wywodzi z art. 88 ust. 2 WE, jeśli skarżący nie podniósł wyraźnie zarzutu w tym celu. W takim wypadku interpretacja zarzutu prowadziłaby do zmiany kwalifikacji przedmiotu skargi (zob. podobnie ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Aktionsgemeinschaft Recht und Eigentum, pkt 44, 47; ww. w pkt 35 wyrok w sprawie Stadtwerke Schwäbisch Hall i in. przeciwko Komisji, pkt 25). Sąd powinien przynajmniej oprzeć się w tym celu na informacjach przekazanych przez skarżącego, które pozwalają uznać, że skarżący zmierza w istocie do ochrony swoich praw proceduralnych.

55 W ramach zarzutu drugiego skarżące twierdzą wyraźnie, że prawa proceduralne, które wywodzą one z art. 88 ust. 2 WE, zostały naruszone przy wydaniu zaskarżonej decyzji.

56 Ponadto ze skargi wynika, że podniesione w niej zarzuty: trzeci, czwarty, piąty i siódmy dostarczają informacji na poparcie zarzutu drugiego, ponieważ skarżące twierdzą w ramach tych zarzutów, że w pewnych szczególnych aspektach badanie przeprowadzone przez Komisję było niewystarczające i niekompletne i że należało wszcząć formalne postępowanie wyjaśniające (pkt 29, 37, 41, 42 skargi). Podobnie zarzut siódmy oparty na twierdzeniu, że nie zbadano, czy UOIG były świadczone po najniższym dla społeczności koszcie, stanowi element, który mógłby pozwolić na wykazanie, że Komisja powinna była wszcząć formalne postępowanie wyjaśniające. W związku z tym podnosząc te zarzuty, które zmierzają do wykazania, iż omawiane środki nie mogły zostać zbadane w należyty sposób w ramach wstępnego postępowania wyjaśniającego, skarżące zamierzają również twierdzić, że prawa proceduralne, które wywodziły one z art. 88 ust. 2 WE, zostały naruszone przy wydaniu zaskarżonej decyzji.

57 Z powyższego wynika, że skarżące mają legitymację procesową.

W przedmiocie interesu prawnego

– Argumenty stron

58 Komisja twierdzi, że skarga wniesiona przez skarżące nie jest dopuszczalna, ponieważ skarżące nie mają żadnego interesu w rozstrzygnięciu sporu. Zgodnie z orzecznictwem skarżący winien bowiem zawsze wykazać, że ma własny interes prawny we wniesieniu skargi. Kwestia istnienia tego interesu podlega ocenie w zależności od celu skargi.

59 W niniejszej sprawie Komisja uważa, że w wypadku stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji skarżące narażają się na ryzyko, że decyzja Komisji 2002/753/WE z dnia 19 czerwca 2002 r. w sprawie środków przyjętych przez Republikę Federalną Niemiec na rzecz Deutsche Post (Dz.U. L 247, s. 27), uznająca je za niezgodne ze wspólnym rynkiem, zostanie potwierdzona.

60 Skarżące zauważają, że celem ich skargi jest ochrona ich interesów jako bezpośrednich konkurentów La Poste, beneficjenta omawianej pomocy, i że ich skarga jest całkowicie niezależna od innych sporów, które mogą one toczyć przed Sądem.

– Ocena Sądu

61 Jeśli chodzi o decyzję Komisji w dziedzinie pomocy państwa, należy przypomnieć, że tylko w ramach fazy szczegółowego badania przewidzianej w art. 88 ust. 2 WE, która ma umożliwić Komisji uzyskanie kompletnych informacji o całości danych w sprawie, traktat WE nakłada na Komisję obowiązek wezwania zainteresowanych stron do przedstawienia uwag (ww. w pkt 32 wyroki: w sprawie Cook przeciwko Komisji, pkt 22; w sprawie Matra przeciwko Komisji, pkt 16; ww. w pkt 36 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Sytraval i Brink’s France, pkt 38; ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Aktionsgemeinschaft Recht und Eigentum, pkt 34).

62 Skarżące, jako zainteresowane strony w rozumieniu art. 88 ust. 2 WE, mają interes w stwierdzeniu nieważności zaskarżonej decyzji wydanej po zakończeniu wstępnego postępowania wyjaśniającego, jako że na podstawie przepisów art. 88 WE w wypadku takiego stwierdzenia nieważności decyzji Komisja byłaby zobowiązana do wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego, a skarżące mogłyby przedstawić swe uwagi i wywrzeć w ten sposób wpływ na nową decyzję Komisji.

63 Natomiast przy ustalaniu, czy skarżące mają interes prawny, zadaniem Sądu nie jest porównywanie zarzutów podniesionych w ramach niniejszej skargi z argumentami, które skarżące przedstawiły na swą obronę w odrębnym sporze.

64 Z powyższego wynika, że skarżące mają interes prawny.

65 Skarga jest więc dopuszczalna, w związku z czym należy oddalić zarzut niedopuszczalności podniesiony przez Komisję.

W przedmiocie celu kontroli sprawowanej przez Sąd i w przedmiocie dopuszczalności zarzutów podniesionych w skardze

W przedmiocie celu kontroli sprawowanej przez Sąd

66 Jeśli chodzi o cel kontroli, którą Sąd winien sprawować, należy wyjaśnić, że w sytuacji gdy skarżący dąży do ochrony praw proceduralnych, które wywodzi z art. 88 ust. 2 WE, może on powołać się na dowolną podstawę nieważności wymienioną w art. 230 akapit drugi WE, o ile zmierza ona do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji, a w końcu do wszczęcia przez Komisję postępowania, o którym mowa w art. 88 ust. 2 WE (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 16 marca 2004 r. w sprawie T‑157/01 Danske Busvognmænd przeciwko Komisji, Rec. s. II‑917, pkt 41). Na tym etapie prowadzonego przez Komisję postępowania wyjaśniającego w sprawie pomocy państwa zadaniem Sądu nie jest zaś wydanie rozstrzygnięcia w przedmiocie istnienia pomocy lub jej zgodności ze wspólnym rynkiem (opinia rzecznika generalnego M. Mengozziego w sprawie C‑487/06 P British Aggregates przeciwko Komisji, dotychczas nieopublikowana w Zbiorze, pkt 71).

67 Tak więc podniesione w skardze zarzuty zmierzające do uzyskania rozstrzygnięcia Sądu w przedmiocie istnienia pomocy lub jej zgodności ze wspólnym rynkiem należy odrzucić jako niedopuszczalne. W niniejszej sprawie dotyczy to, po pierwsze, zarzutu szóstego opartego na jakoby błędnej metodzie użytej przez Komisję celem obliczenia salda składników nadmiernych rekompensat i składników niedostatecznych rekompensat dodatkowego kosztu UOIG, a po drugie, zarzutów trzeciego, czwartego i piątego, w zakresie w jakim zmierzają one do wykazania, że Komisja popełniła błąd, uznając, iż badane środki nie stanowiły pomocy państwa.

68 Podobnie zarzut pierwszy oparty na naruszeniu prawa do obrony powinien zostać uznany za niedopuszczalny, jako że skarżące nie wykazały ani nawet nie twierdziły, że dane liczbowe, które utajniono w jawnej wersji zaskarżonej decyzji, były dla nich niezbędne, by doprowadzić do wszczęcia przez Komisję postępowania, o którym mowa w art. 88 ust. 2 WE. Ze skargi wynika bowiem, że skarżące zamierzały wyłącznie posłużyć się tymi danymi, aby sprawdzić, czy Komisja nie popełniła błędu, gdy uznała, że badane środki nie stanowiły pomocy państwa.

69 Natomiast Sąd może zbadać zarzut drugi oparty na naruszeniu przepisów art. 88 ust. 3 WE oraz zarzuty trzeci, czwarty, piąty i siódmy, w zakresie w jakim zmierzają one do wykazania, że badanie przeprowadzone przez Komisję na etapie badania wstępnego było niewystarczające lub niekompletne.

W przedmiocie dopuszczalności zarzutu opartego na twierdzeniu, że przeprowadzone przez Komisję badanie było niewystarczające w świetle kryteriów ustanowionych w wyroku w sprawie Altmark

70 Ponieważ Komisja podnosi, że chodzi o nowy zarzut, należy zbadać dopuszczalność zarzutu siódmego, w zakresie w jakim zmierza on do wykazania, że badanie przeprowadzone przez Komisję było niewystarczające w świetle kryteriów ustanowionych w ww. w pkt 45 wyroku w sprawie Altmark.

71 Należy przypomnieć w tym względzie, że zgodnie z art. 48 § 2 regulaminu Sądu „[n]ie można podnosić nowych zarzutów w toku postępowania, chyba że ich podstawą są okoliczności prawne i faktyczne ujawnione dopiero w toku postępowania”. Natomiast zarzut, który stanowi rozwinięcie zarzutu podniesionego wcześniej, bezpośrednio lub pośrednio, w skardze wszczynającej postępowanie i który pozostaje z nim w ścisłym związku, jest dopuszczalny (wyrok Sądu z dnia 9 marca 1999 r. w sprawie T‑212/97 Hubert przeciwko Komisji, RecFP s. I‑A‑41 i II‑185, pkt 87; postanowienie Sądu z dnia 25 lipca 2000 r. w sprawie T‑110/98 RJB Mining przeciwko Komisji, Rec. s. II‑2971, pkt 24).

72 W niniejszej sprawie skarżące twierdzą w replice, w części zatytułowanej „Naruszenie kryteriów ustanowionych w wyroku w sprawie [Altmark]”, że Komisja dokonała nieprawidłowej wykładni pojęcia pomocy państwa i przedstawiają argumentację zmierzającą do wykazania, że Komisja nie zbadała w zaskarżonej decyzji, czy koszty UOIG rekompensowane przez państwo belgijskie były równoważne w stosunku do kosztów przeciętnego, prawidłowo zarządzanego przedsiębiorstwa lub niższe od nich, co przewiduje wyżej wymieniony w pkt 45 wyrok w sprawie Altmark. Skarżące zmierzają w ten sposób do uwydatnienia okoliczności, że badanie przeprowadzone przez Komisję w ramach postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 3 WE nie pozwoliło Komisji, po zakończeniu badania wstępnego, przezwyciężyć trudności związanych z oceną, czy poziom rekompensaty przyznanej La Poste przez państwo belgijskie był stosowny.

73 Należy stwierdzić, że zarzut ten pozostaje w ścisłym związku z zarzutem drugim opartym na naruszeniu przepisów art. 88 ust. 3 WE i na konieczności wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego w sprawie pomocy przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE. Twierdząc, że Komisja nie posiadała wystarczających informacji pozwalających jej ustalić, czy usługi publiczne były świadczone po odpowiednich kosztach, skarżące zmierzają w istocie do wykazania, że Komisja winna była wszcząć formalne postępowanie wyjaśniające. W tych okolicznościach zarzut ten, stanowiący pośrednio część zarzutu drugiego podniesionego w skardze, należy uznać za dopuszczalny.

Co do istoty

Argumenty stron

– W przedmiocie zarzutu drugiego opartego na konieczności wszczęcia postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE

74 Skarżące uważają, że Komisja naruszyła przepisy art. 88 ust. 3 WE, gdy postanowiła nie wszczynać postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE. Z orzecznictwa wynika, że wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego jest niezbędne, gdy Komisja napotyka poważne trudności przy dokonywaniu oceny zgodności pomocy państwa ze wspólnym rynkiem i gdy nie była ona w stanie przezwyciężyć wszystkich trudności napotkanych przy dokonywaniu tej oceny w ramach pierwszego badania (wyrok Trybunału z dnia 3 maja 2001 r. w sprawie C‑204/97 Portugalia przeciwko Komisji, Rec. s. I‑3175, pkt 33–35). W niniejszej sprawie nadmierny czas trwania wstępnego postępowania wyjaśniającego, zakres kwestii, które należało przeanalizować w ramach tego postępowania, jak również treść dokumentów dotyczących tego postępowania przedstawionych przez Komisję na żądanie Sądu, dowodzą, że należało wszcząć formalne postępowanie wyjaśniające.

75 Skarżące powołują się też na pkt 35 wyżej wymienionego w pkt 74 wyroku w sprawie Portugalia przeciwko Komisji, zgodnie z którym Komisja ma obowiązek zbadać wszystkie rozważania faktyczne i prawne przekazane jej do wiadomości przez osoby trzecie, a w szczególności przez przedsiębiorstwa, na interesy których ma wpływ przyznana pomoc.

76 Skarżące podkreślają wreszcie, że żądania udzielenia informacji, z którymi Komisja wystąpiła w toku wstępnego postępowania wyjaśniającego, mogą służyć jedynie uzupełnieniu zgłoszenia i że kompletne informacje mogą zostać zebrane tylko podczas formalnego postępowania wyjaśniającego. Natomiast w niniejszej sprawie zarówno objętość przekazanych dokumentów, jak i zakres dochodzenia prowadzonego przez Komisję były bardzo znaczne.

77 Komisja uważa, że zadaniem skarżących jest wykazanie, iż napotkała ona poważne trudności przy dokonywaniu oceny zgodności zgłoszonego środka ze wspólnym rynkiem. Komisja uważa też, że czas trwania wstępnego postępowania wyjaśniającego nie był nadmierny i że był on wynikiem licznych informacji, które Komisja musiała zebrać, przyznając za każdym razem termin rządowi belgijskiemu.

– W przedmiocie zarzutu trzeciego, w zakresie w jakim opiera się on na twierdzeniu, że przeprowadzone przez Komisję badanie dotyczące zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych było niekompletne

78 Skarżące stwierdzają, że Komisja odmówiła zakwalifikowania tego środka jako pomocy państwa z tego tylko względu, iż w okresie od 1992 r. do 2002 r. La Poste poniosła stratę netto. Skarżące uważają zaś, że badania środka, który potencjalnie może stanowić pomoc państwa, należy też dokonać, oceniając jego przyszłe skutki (wyrok Trybunału z dnia 7 czerwca 1988 r. w sprawie 57/86 Grecja przeciwko Komisji, Rec. s. 2855, pkt 10).

79 Komisja przypomina, że celem zaskarżonej decyzji nie jest przeprowadzenie badania w przedmiocie zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych w świetle zasad dotyczących pomocy państwa, ale wyłącznie ustalenie, czy to zwolnienie przysporzyło La Poste korzyści, którą należy uwzględnić przy obliczaniu wyrównania między dodatkowymi kosztami netto a wszystkimi wydatkami publicznymi.

– W przedmiocie zarzutu czwartego, w zakresie w jakim opiera się on na twierdzeniu, że przeprowadzone przez Komisję badanie dotyczące zwrotu rezerwy zabezpieczającej wypłatę emerytur było niekompletne

80 Skarżące twierdzą, że przekazanie nieruchomości przez państwo belgijskie stanowi znaczną korzyść gospodarczą, nawet jeśli owe nieruchomości są niezbywalne, i że ta kwestia nie została dostatecznie zbadana przez Komisję. Skarżące uważają, że w ten sposób La Poste nabyła nieodpłatnie nieruchomości, dzięki czemu została zwolniona ze znacznych kosztów zakupu lub najmu nieruchomości.

81 Komisja uważa, że La Poste nigdy nie skorzystała z rzeczywistej subwencji mającej na celu pomóc jej w finansowaniu emerytur dla jej pracowników, ale ze zwykłej operacji księgowej związanej z rezerwą, w zamian za co państwo przeniosło niezbywalne nieruchomości. Zdaniem Komisji zlikwidowanie rezerwy zabezpieczającej wypłatę emerytur nie przysporzyło La Poste żadnej korzyści. Natomiast zniesienie obowiązku ponoszenia kosztów związanych z wypłatą jej pracownikom emerytur po 1997 r. stanowiłoby korzyść, która została jednak zrównoważona poprzez obowiązek ponoszenia przez La Poste składek opłacanych przez pracodawców.

– W przedmiocie zarzutu piątego, w zakresie w jakim opiera się on na twierdzeniu, że przeprowadzone przez Komisję badanie dotyczące możliwości skorzystania z gwarancji państwowej w zakresie zaciąganych pożyczek było niekompletne

82 Skarżące uważają, że samo istnienie możliwości skorzystania przez La Poste z gwarancji państwowej w zakresie zaciąganych przez nią pożyczek zapewnia jej warunki finansowania, do których inne przedsiębiorstwa nie maja dostępu, i że ponadto Komisja przyjęła podobne rozumowanie w sprawach dotyczących gwarancji udzielonych przez Republikę Federalną Niemiec jej publicznym bankom lub przez Francję wobec zobowiązań zaciągniętych przez Électricité de France. Skarżące uważają, że Komisja nie wykazała w zaskarżonej decyzji, w jaki sposób mechanizm, z którego korzysta La Poste, jest pozbawiony automatycznego charakteru. Wreszcie skarżące uważają, że Komisja powinna była dokonać porównania kwoty składki rocznej, którą La Poste jest zobowiązana uiszczać państwu, z kwotą, którą musiałaby uiszczać w normalnych warunkach rynkowych.

83 Zdaniem Komisji omawiana możliwość skorzystania z gwarancji państwowej nie stanowi pomocy państwa, ponieważ La Poste może zrezygnować z tej gwarancji. Komisja twierdzi ponadto, że sama możliwość skorzystania z gwarancji nie może być utożsamiana z rzeczywistą gwarancją przy ocenie przez Komisję zgodności takiego środka ze wspólnym rynkiem.

– W przedmiocie zarzutu siódmego, w zakresie w jakim opiera się on na twierdzeniu, że badanie przeprowadzone przez Komisję było niewystarczające w świetle kryteriów ustanowionych w wyroku w sprawie Altmark

84 Skarżące twierdzą w replice, że Komisja dokonała nieprawidłowej wykładni wyżej wymienionego w pkt 45 wyroku w sprawie Altmark, w którym Trybunał wskazał, że rekompensata kosztów UOIG stanowi tylko jedno z kryteriów, które powinny zostać spełnione, by korzyść finansowa nie stanowiła pomocy państwa w rozumieniu art. 87 WE. Skarżące twierdzą, że Komisja powinna była w szczególności sprawdzić, czy usługi w interesie ogólnym były świadczone po najniższym dla społeczności koszcie (ww. w pkt 45 wyrok w sprawie Altmark, pkt 95), co – jak się wydaje – nie miało miejsca w niniejszej sprawie.

85 Komisja poprzestaje na twierdzeniu, że skarżące nie podniosły tego zarzutu w skardze, w związku z czym nie jest on dopuszczalny.

Ocena Sądu

– Ogólne reguły dotyczące postępowania przewidzianego w art. 88 WE

86 W pierwszej kolejności należy przypomnieć ogólne reguły dotyczące systemu kontroli pomocy państwa ustanowionego w traktacie, które zostały wypracowane w orzecznictwie (ww. w pkt 36 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Sytraval i Brink’s France, pkt 33–39; wyroki Sądu: z dnia 15 września 1998 r. w sprawie T‑95/96 Gestevisión Telecinco przeciwko Komisji, Rec. s. II‑3407, pkt 49–53; w sprawie T‑11/95 BP Chemicals przeciwko Komisji, Rec. s. II‑3235, pkt 164–166; z dnia 15 marca 2001 r. w sprawie T‑73/98 Prayon‑Rupel przeciwko Komisji, Rec. s. II‑867, pkt 39–49).

87 W ramach przepisów art. 88 ust. 3 WE Komisja przeprowadza badanie planowanej pomocy państwa, które ma na celu umożliwienie Komisji wyrobienia sobie pierwszej opinii w sprawie częściowej lub całkowitej zgodności danej pomocy ze wspólnym rynkiem. Formalne postępowanie wyjaśniające przewidziane w art. 88 ust. 2 WE służy ochronie praw potencjalnie zainteresowanych osób trzecich (zob. pkt 42, 43 powyżej) i ma ponadto umożliwić Komisji uzyskanie kompletnych informacji o wszystkich okolicznościach sprawy, zanim wyda ona decyzję, w szczególności poprzez zebranie uwag zainteresowanych osób trzecich i państw członkowskich (wyrok Trybunału z dnia 20 marca 1984 r. w sprawie 84/82 Niemcy przeciwko Komisji, Rec. s. 1451, pkt 13). O ile uprawnienia Komisji są ograniczone w kwestii decyzji o wszczęciu tego postępowania, o tyle dysponuje ona pewnym zakresem uznania w badaniu i ocenie okoliczności sprawy w celu ustalenia, czy stwarzają one poważne trudności. Zgodnie z celem art. 88 ust. 3 WE oraz spoczywającym na niej obowiązkiem dobrego administrowania Komisja może w szczególności nawiązać dialog z państwem zgłaszającym lub z osobami trzecimi w celu przezwyciężenia w trakcie wstępnego postępowania wyjaśniającego napotkanych ewentualnie trudności (ww. w pkt 86 wyrok w sprawie Prayon‑Rupel przeciwko Komisji, pkt 45).

88 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem postępowanie przewidziane w art. 88 ust. 2 WE ma nieodzowny charakter, w przypadku gdy Komisja napotyka poważne trudności w ocenie zgodności pomocy ze wspólnym rynkiem (ww. w pkt 87 wyrok w sprawie Niemcy przeciwko Komisji, pkt 13; ww. w pkt 32 wyroki: w sprawie Cook przeciwko Komisji, pkt 29; w sprawie Matra przeciwko Komisji, pkt 33; zob. również wyrok Sądu z dnia 18 września 1995 r. w sprawie T‑49/93 SIDE przeciwko Komisji, Rec. s. II‑2501, pkt 58).

89 Do Komisji należy ustalenie na podstawie okoliczności faktycznych i prawnych danej sprawy, czy trudności napotkane w trakcie badania zgodności pomocy ze wspólnym rynkiem wymagają wszczęcia tego postępowania (zob. ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Cook przeciwko Komisji, pkt 30). Ocena ta musi czynić zadość trzem wymogom.

90 Po pierwsze, art. 88 WE ogranicza uprawnienie Komisji do rozstrzygnięcia kwestii zgodności pomocy ze wspólnym rynkiem na końcu wstępnego postępowania wyjaśniającego wyłącznie do środków, które nie rodzą poważnych trudności, w związku z czym stanowi to wyłączne kryterium. I tak, Komisja nie może odmówić wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego z powodu innych okoliczności, takich jak interes osób trzecich, względy ekonomii procesowej czy jakiekolwiek inne administracyjne lub polityczne względy celowości (ww. w pkt 86 wyrok w sprawie Prayon‑Rupel przeciwko Komisji, pkt 44).

91 Po drugie, gdy Komisja napotyka poważne trudności, jest ona zobowiązana wszcząć formalne postępowanie i nie ma w tym zakresie żadnych uprawnień dyskrecjonalnych.

92 Po trzecie, pojęcie poważnych trudności ma obiektywny charakter. Istnienie takich trudności powinno być oceniane zarówno w świetle okoliczności wydania zaskarżonego aktu, jak i jego treści w sposób obiektywny, przy czym należy zestawić motywy decyzji z danymi, jakimi Komisja dysponowała w momencie, gdy wypowiadała się na temat zgodności spornej pomocy ze wspólnym rynkiem (ww. w pkt 88 wyrok w sprawie SIDE przeciwko Komisji, pkt 60). Z tego wynika, że kontrola legalności dokonywana przez Sąd w kwestii istnienia poważnych trudności z racji swej natury wykracza poza badanie oczywistego błędu w ocenie (zob. podobnie ww. w pkt 32 wyroki: w sprawie Cook przeciwko Komisji, pkt 31–38; w sprawie Matra przeciwko Komisji, pkt 34–39, ww. w pkt 88 wyrok w sprawie SIDE przeciwko Komisji, pkt 60–75; ww. w pkt 86 wyroki: w sprawie BP Chemicals przeciwko Komisji, pkt 164–200; w sprawie Prayon‑Rupel przeciwko Komisji, pkt 47).

93 Na skarżących spoczywa ciężar dowodu w kwestii istnienia poważnych trudności; mogą one przedstawić ten dowód, powołując się na szereg spójnych wskazówek dotyczących, po pierwsze, okoliczności i czasu trwania wstępnego postępowania wyjaśniającego, a po drugie, treści zaskarżonej decyzji.

94 Zgodnie z orzecznictwem upływ czasu przekraczającego znacznie czas wymagany do przeprowadzenia pierwszego badania w ramach art. 88 ust. 3 WE może wraz z innymi czynnikami prowadzić do stwierdzenia, że Komisja napotkała poważne trudności w ocenie, wymagające wszczęcia postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE (ww. w pkt 87 wyrok w sprawie Niemcy przeciwko Komisji, pkt 15, 17; wyrok Sądu z dnia 10 maja 2000 r. w sprawie T‑46/97 SIC przeciwko Komisji, Rec. s. II‑2125, pkt 102; ww. w pkt 86 wyrok w sprawie Prayon‑Rupel przeciwko Komisji, pkt 93).

95 Z orzecznictwa wynika też, że niewystarczający lub niekompletny charakter badania przeprowadzonego przez Komisję w toku wstępnego postępowania wyjaśniającego stanowi wskazówkę co do istnienia poważnych trudności (zob. podobnie ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Cook przeciwko Komisji, pkt 37; ww. w pkt 74 wyrok w sprawie Portugalia przeciwko Komisji, pkt 46–49; ww. w pkt 88 wyrok w sprawie SIDE przeciwko Komisji, pkt 61, 67, 68; ww. w pkt 86 wyrok w sprawie Prayon‑Rupel przeciwko Komisji, pkt 108).

– W przedmiocie wskazówek co do istnienia poważnych trudności, dotyczących czasu trwania i okoliczności wstępnego postępowania wyjaśniającego

96 W pierwszej kolejności Sąd powinien zbadać, czy czas trwania oraz okoliczności wstępnego postępowania wyjaśniającego są wskazówkami co do istnienia poważnych trudności, sprawdzając, czy postępowanie prowadzone przez Komisję przekroczyło znacznie czas wymagany normalnie do przeprowadzenia badania wstępnego w ramach art. 88 ust. 3 WE.

97 Po pierwsze, jeśli chodzi o okres między zgłoszeniem planu pomocy a wydaniem przez Komisję decyzji po przeprowadzeniu wstępnego postępowania wyjaśniającego, należy przypomnieć, że przepisy art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 659/1999 przewidują dwumiesięczny termin na przeprowadzenie rzeczonego postępowania, który może zostać przedłużony za obopólną zgodą lub jeśli Komisja potrzebuje informacji uzupełniających.

98 W niniejszej sprawie państwo belgijskie zgłosiło pomoc Komisji w dniu 5 grudnia 2002 r., a zaskarżona decyzja została wydana w dniu 23 lipca 2003 r., a zatem nieco ponad siedem miesięcy później. W tym okresie zorganizowano trzy spotkania między Komisją a władzami belgijskimi, mianowicie w dniach 12 grudnia 2002 r., 6 lutego i 3 kwietnia 2003 r., a Komisja wystąpiła do Królestwa Belgii – w dniach 23 grudnia 2002 r., 3 marca i 5 maja 2003 r. – z trzema żądaniami udzielenia informacji uzupełniających. Omawiany okres siedmiu miesięcy ewidentnie przekroczył okres, którego Komisja ma zasadniczo obowiązek przestrzegać, by zakończyć badanie wstępne.

99 Po drugie, jeśli chodzi o okoliczności, w jakich przebiegało postępowanie, należy wskazać, że zgodnie z celem art. 88 ust. 3 WE oraz spoczywającym na Komisji obowiązkiem dobrego administrowania może ona w ramach wstępnego postępowania wyjaśniającego zażądać od państwa zgłaszającego przekazania informacji uzupełniających (zob. podobnie ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Matra przeciwko Komisji, pkt 38). Chociaż takie kontakty nie są dowodem na istnienie poważnych trudności, mogą one – w połączeniu z czasem trwania badania wstępnego – stanowić wskazówkę co do ich istnienia.

100 Tytułem środków organizacji postępowania Sąd wezwał Komisję do przekazania: żądań udzielenia informacji wysłanych do władz belgijskich w dniach 23 grudnia 2002 r., 3 marca i 5 maja 2003 r., odpowiedzi udzielonych przez państwo belgijskie w dniach 28 stycznia, 3 kwietnia i 13 czerwca 2003 r., jak również protokołów spotkań przeprowadzonych z udziałem władz belgijskich w dniach 12 grudnia 2002 r., 6 lutego i 3 kwietnia 2003 r.

101 Kilka informacji zawartych w dokumentach przekazanych przez Komisję zasługuje na odnotowanie. Przede wszystkim z dokumentów tych wynika, że zakres dochodzenia prowadzonego przez Komisję w ramach wstępnego postępowania wyjaśniającego był bardzo szeroki. Spotkania, jak i wymiana informacji między Komisją a władzami belgijskimi dotyczyły bowiem nie tylko zgłoszonego środka, ale również podwyższeń kapitału, które przeprowadzono w 1997 r., a których nie zgłoszono Komisji, możliwości istnienia subwencji krzyżowych między działalnością w zakresie usług publicznych a działalnością konkurencyjną, a także szczególnego systemu podatkowego La Poste, nawet jeśli niektóre z tych informacji nie figurują w zaskarżonej decyzji.

102 Ponadto dokumenty świadczą o tym, że w toku wstępnego postępowania wyjaśniającego Komisja wielokrotnie podkreślała złożoność akt sprawy, między innymi w protokole spotkania z dnia 12 grudnia 2002 r., zgodnie z którym „Komisja wskazała, że z uwagi na złożoność sytuacji La Poste, zwłaszcza jej byłej sytuacji, oraz na potrzebę zapewnienia pewności prawa, w szczególności w ramach ewentualnej perspektywy prywatyzacji, konieczne było wszczęcie postępowania”, a także podczas spotkania w dniu 6 lutego 2003 r.

103 Z dokumentów tych wynika też, że Komisja wahała się przez kilka miesięcy, jaka powinna być podstawa prawna jej decyzji. Otóż podczas pierwszego spotkania w dniu 12 grudnia 2002 r. Komisja oświadczyła, „że jej zgoda na pomoc mogła przyjąć kilka różnych form, niezależnie od tego, czy będzie to decyzja uznająca, że omawiane środki nie stanowią pomocy państwa, że stanowią pomoc mającą na celu wspieranie świadczenia usług publicznych lub że stanowią pomoc na restrukturyzację”. Podczas drugiego spotkania w dniu 6 lutego 2003 r. po pisemnej wymianie informacji Komisja zastanawiała się jeszcze nad stosownością oparcia swojego stanowiska na optyce prywatnego inwestora działającego w warunkach gospodarki rynkowej, a więc na art. 87 WE, lub na art. 86 ust. 2 WE. Jak wynika z protokołu spotkania z dnia 12 grudnia 2002 r., władze belgijskie oświadczyły, że zdecydowanie preferują pierwsze rozwiązanie, gdyż pragną promować ideę rentownej inwestycji, podczas gdy Komisja wydawała się mieć wątpliwości co do zachowania La Poste w zakresie rozwoju jej działalności konkurencyjnej, na co wskazują protokół spotkania z dnia 6 lutego 2003 r., a także liczne ponawiane przez Komisję żądania udzielenia informacji dotyczące zakładanego rozwoju działalności La Poste.

104 Protokół spotkania z dnia 6 lutego 2003 r. pozwala ponadto stwierdzić, że władze belgijskie podkreślały konieczność wydania decyzji Komisji w krótkim terminie z uwagi na wybory w dniu 18 maja 2003 r., które mogły przekreślić planowane podwyższenie kapitału.

105 Wydaje się wreszcie, że Komisja chciała uniknąć wysyłania trzeciego żądania udzielenia informacji, ponieważ z protokołu spotkania z dnia 6 lutego 2003 r. wynika, że przedstawiciel Komisji „postar[a] się – w miarę możliwości, mimo złożoności akt sprawy – zadawać jak najbardziej wyczerpujące pytania z drugiej listy, tak aby uniknąć trzeciego żądania udzielenia informacji”. Nie udało się to jednak Komisji, ponieważ w dniu 5 maja 2003 r. skierowała ona do władz belgijskich trzecie i ostatnie żądanie udzielenia informacji, które dotyczyło znacznej liczby zagadnień, takich jak: zakładany rozwój działalności La Poste, jej prognozy finansowe, szczegóły zaliczenia finansowych usług publicznych do usług publicznych, część inwestycji przeznaczonych na działalność w zakresie świadczenia usług powszechnych, ryzyko związane z koncentracją 85% wyników osiąganych przez spółki zależne na dwóch rodzajach działalności oraz uwzględnienie przejęcia rezerwy zabezpieczającej wypłatę wcześniejszych emerytur.

106 Z ogółu tych okoliczności wynika, iż należy przyjąć, że postępowanie prowadzone w niniejszej sprawie przez Komisję przekroczyło znacznie czas wymagany normalnie do przeprowadzenia pierwszego badania w ramach przepisów art. 88 ust. 3 WE, a w konsekwencji, że okoliczność ta stanowi wskazówkę świadczącą o istnieniu poważnych trudności.

107 Należy więc zbadać, czy elementy dotyczące treści zaskarżonej decyzji mogą też stanowić wskazówki świadczące, że Komisja napotkała poważne trudności, badając omawiane środki.

– W przedmiocie niewystarczającego charakteru badania przeprowadzonego w zaskarżonej decyzji dotyczącego zwrotu rezerwy zabezpieczającej wypłatę emerytur

108 Należy przypomnieć, że w 1992 r. La Poste – przy przekształcaniu jej w niezależne przedsiębiorstwo – utworzyła rezerwę w wysokości 100 mln EUR celem pokrycia części świadczeń emerytalnych z tytułu praw nabytych przez pracowników w latach 1972–1992. W zamian za to państwo belgijskie przekazało La Poste nieruchomości niezbędne do świadczenia usług publicznych, których nie można było od tego momentu zbyć. W 1997 r. przy okazji zrównywania systemu emerytalnego statutowych pracowników poczty z systemem ogólnym wspomniana rezerwa, z której nigdy nie wypłacono środków od momentu jej utworzenia, została przeniesiona do rezerwy zysków kapitałowych.

109 Z zaskarżonej decyzji oraz z dokumentów przekazanych przez Komisję na żądanie Sądu wynika jednak, że Komisja nie uzyskała informacji, które pozwoliłyby jej zająć stanowisko w świetle art. 87 WE w przedmiocie kwalifikacji faktu przekazania nieruchomości przez państwo belgijskie na rzecz La Poste, nawet jeśli takie środki mogły przysporzyć jej korzyści. Komisja wydała zaskarżoną decyzję, nie dysponując w istocie informacjami, które mogłyby w szczególności pozwolić jej na oszacowanie korzyści przysporzonej wskutek nieodpłatnego udostępnienia nieruchomości. Tymczasem Komisja powinna była przeprowadzić szczegółowe badanie skutków tego środka przed zajęciem stanowiska w przedmiocie zakwalifikowania go jako pomocy państwa.

110 W związku z tym fakt, iż w ramach wstępnego postępowania wyjaśniającego Komisja nie była w stanie przeprowadzić wystarczającego badania w przedmiocie przekazania nieruchomości przez państwo belgijskie na rzecz La Poste, stanowi dodatkową wskazówkę co do istnienia poważnych trudności.

– W przedmiocie niekompletnego charakteru badania przeprowadzonego w zaskarżonej decyzji dotyczącego kosztu świadczenia UOIG

111 Tytułem wstępu należy przypomnieć, że podniesiony przez skarżące argument, iż Komisja nie zbadała poziomu kosztu świadczenia UOIG, został oparty na przesłankach określonych przez Trybunał w ww. w pkt 45 wyroku w sprawie Altmark, którego ogłoszenie miało miejsce już po wydaniu zaskarżonej decyzji i którego treści Komisja nie miała zatem możliwości w momencie wydawania decyzji poznać.

112 Należy zaś stwierdzić, że Trybunał nie ograniczył w czasie zakresu dokonanej w ww. w pkt 45 wyroku w sprawie Altmark wykładni. W braku takiego ograniczenia czasowego ustalenia wynikające z wykładni art. 87 ust. 1 WE znajdują zatem w pełni zastosowanie do okoliczności faktycznych i prawnych niniejszej sprawy, jakie były znane Komisji w momencie wydawania zaskarżonej decyzji (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 12 lutego 2008 r. w sprawie T‑289/03 BUPA i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑741, pkt 158).

113 W tym względzie należy przypomnieć, że wykładnia przepisu prawa wspólnotowego, jakiej dokonuje Trybunał, ogranicza się jedynie do wyjaśnienia oraz sprecyzowania znaczenia i zakresu tego przepisu w takiej formie, w jakiej powinien był on być pojmowany i stosowany od momentu jego wejścia w życie. Stąd tak interpretowany przepis może i powinien być stosowany nawet wobec stosunków prawnych powstałych przed wydaniem rozpatrywanego wyroku i jedynie w drodze wyjątku Trybunał może, w oparciu o wynikającą z systemu prawa wspólnotowego ogólną zasadę pewności prawa, skłonić się do ograniczenia wobec wszystkich zainteresowanych możliwości powołania się na przepis, który był przedmiotem jego wykładni, w celu podważenia stosunków prawnych nawiązanych w dobrej wierze. Tego rodzaju ograniczenie może zaś być dopuszczalne jedynie w tym samym wyroku, w którym Trybunał rozstrzyga w kwestii wykładni, o którą się do niego zwrócono (zob. podobnie oraz poprzez analogię wyroki Trybunału: z dnia 15 marca 2005 r. w sprawie C‑209/03 Bidar, Zb.Orz. s. I‑2119, pkt 66, 67; z dnia 6 marca 2007 r. w sprawie C‑292/04 Meilicke i in., Zb.Orz. s. I‑1835, pkt 34–36 i przytoczone tam orzecznictwo). Sąd stoi na stanowisku, że te rozważania, pochodzące z orzecznictwa, które dotyczy w szczególności konieczności stosowania prawa wspólnotowego przez sąd krajowy, znajdują mutatis mutandis zastosowanie wobec instytucji wspólnotowych w sytuacji, gdy to do tych właśnie instytucji należy zastosowanie przepisów wspólnotowych stanowiących przedmiot dokonywanej później przez Trybunał wykładni (ww. w pkt 112 wyrok w sprawie BUPA i in. przeciwko Komisji, pkt 159).

114 W niniejszej sprawie należy więc ustalić, czy Komisja przeprowadziła badanie pozwalające jej określić, czy poziom rekompensaty wypłaconej La Poste został ustalony na podstawie analizy kosztów, jakie przeciętne przedsiębiorstwo – prawidłowo zarządzane i odpowiednio wyposażone w niezbędne środki, tak aby mogło spełnić konieczne wymogi dotyczące świadczenia usług publicznych – poniosłoby na wykonanie takich zobowiązań, przy uwzględnieniu związanych z nimi przychodów oraz racjonalnego zysku, osiąganych przy wypełnianiu tych zobowiązań (zob. podobnie ww. w pkt 45 wyrok w sprawie Altmark, pkt 93).

115 Zarówno z zaskarżonej decyzji, jak i z wymiany korespondencji oraz z protokołów spotkań między Komisją a władzami belgijskimi wynika zaś, że Komisja w ogóle nie sprawdziła, czy usługi świadczone przez La Poste w interesie ogólnym były świadczone po kosztach, które poniosłoby przeciętne, prawidłowo zarządzane przedsiębiorstwo zgodnie z zasadą przewidzianą w ww. w pkt 45 wyroku w sprawie Altmark. Komisja oparła się jedynie na ujemnym saldzie wszystkich składników nadmiernych rekompensat i niedostatecznych rekompensat dodatkowego kosztu UOIG, by uznać, że rozpatrywane środki nie stanowiły pomocy państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE.

116 Dlatego też mając na względzie te okoliczności, należy uznać, że Komisja nie przeprowadziła badania kosztu usług świadczonych przez La Poste w interesie ogólnym w porównaniu z kosztami, jakie poniosłoby przeciętne przedsiębiorstwo, które mogłoby – stosownie do okoliczności – umożliwić jej stwierdzenie, że rozpatrywane środki nie stanowiły pomocy państwa.

117 Fakt, iż w ramach wstępnego postępowania wyjaśniającego Komisja nie była w stanie przeprowadzić zupełnego badania w odniesieniu do oceny, czy poziom rekompensaty przyznanej La Poste przez państwo belgijskie był odpowiedni, stanowi nową wskazówkę co do istnienia poważnych trudności.

118 Z analizy zarzutu drugiego oraz zarzutów czwartego i siódmego, w zakresie w jakim zmierzają one do wykazania, że badanie przeprowadzone przez Komisję podczas fazy badania wstępnego było niewystarczające lub niekompletne, wynika, że istnieje szereg obiektywnych i spójnych wskazówek dotyczących nadmiernego czasu trwania wstępnego postępowania wyjaśniającego, dokumentów wskazujących na zakres i złożoność badania, jakie należało przeprowadzić, i częściowo niekompletnej i niewystarczającej treści zaskarżonej decyzji, które świadczą o tym, że Komisja wydała zaskarżoną decyzję mimo istnienia poważnych trudności. Bez potrzeby rozstrzygania w przedmiocie podniesionych przez skarżące zarzutów trzeciego i piątego, w zakresie w jakim zmierzają one do wykazania, że przeprowadzone przez Komisję badanie mogło być niekompletne lub niewystarczające, jeśli chodzi o zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych oraz możliwość skorzystania z gwarancji państwowej w zakresie zaciąganych pożyczek, należy więc uznać, że ocena zgodności zgłoszonego środka ze wspólnym rynkiem rodziła poważne trudności, które winny były skłonić Komisję do wszczęcia postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE.

119 Należy zatem stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji.

W przedmiocie kosztów

120 Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu Sądu kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Komisja przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami własnymi, jak również kosztami poniesionymi przez skarżące.

Z powyższych względów

SĄD (druga izba)

orzeka, co następuje:

1) Stwierdza się nieważność decyzji Komisji C(2003) 2508 wersja ostateczna z dnia 23 lipca 2003 r. o niewnoszeniu zastrzeżeń, po przeprowadzeniu wstępnego postępowania wyjaśniającego przewidzianego w art. 88 ust. 3 WE, wobec kilku środków przyjętych przez władze belgijskie na rzecz La Poste SA, belgijskiego przedsiębiorstwa publicznego zajmującego się świadczeniem usług pocztowych.

2) Komisja pokrywa własne koszty oraz koszty poniesione przez Deutsche Post AG i DHL International.

Pelikánová

Jürimäe

Soldevila Fragoso

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 10 lutego 2009 r.

Spis treści

Okoliczności powstania sporu

Wstępne postępowanie wyjaśniające

Zaskarżona decyzja

Środek 1: zwolnienie z zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych

Środek 2: zwrot w 1997 r. rezerwy zabezpieczającej wypłatę emerytur

Środek 3: korzystanie z gwarancji państwowej w zakresie zaciąganych pożyczek

Środek 4: zwolnienie z podatku od nieruchomości, jeśli chodzi o nieruchomości przeznaczone do świadczenia usług publicznych

Środek 5: nadmierna rekompensata usług finansowych świadczonych w interesie ogólnym w okresie obowiązywania pierwszej umowy o zarządzanie (1992–1997)

Środek 6: podwyższenia kapitału w 1997 r. w łącznej kwocie 62 mln EUR, których nie zgłoszono

Przebieg postępowania i żądania stron

Co do prawa

W przedmiocie dopuszczalności

W przedmiocie legitymacji procesowej

– Argumenty stron

– Ocena Sądu

W przedmiocie interesu prawnego

– Argumenty stron

– Ocena Sądu

W przedmiocie celu kontroli sprawowanej przez Sąd i w przedmiocie dopuszczalności zarzutów podniesionych w skardze

W przedmiocie celu kontroli sprawowanej przez Sąd

W przedmiocie dopuszczalności zarzutu opartego na twierdzeniu, że przeprowadzone przez Komisję badanie było niewystarczające w świetle kryteriów ustanowionych w wyroku w sprawie Altmark

Co do istoty

Argumenty stron

– W przedmiocie zarzutu drugiego opartego na konieczności wszczęcia postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE

Ocena Sądu

– Ogólne reguły dotyczące postępowania przewidzianego w art. 88 WE

– W przedmiocie wskazówek co do istnienia poważnych trudności, dotyczących czasu trwania i okoliczności wstępnego postępowania wyjaśniającego

– W przedmiocie niewystarczającego charakteru badania przeprowadzonego w zaskarżonej decyzji dotyczącego zwrotu rezerwy zabezpieczającej wypłatę emerytur

– W przedmiocie niekompletnego charakteru badania przeprowadzonego w zaskarżonej decyzji dotyczącego kosztu świadczenia UOIG

W przedmiocie kosztów

* Język postępowania: niemiecki.