Sprawa T‑492/10

Melli Bank plc

przeciwko

Radzie Unii Europejskiej

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające podjęte wobec Iranu w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu broni jądrowej – Zamrożenie funduszy – Podmiot posiadany w 100% przez podmiot uznany za zaangażowany w rozprzestrzenianie broni jądrowej – Zarzut niezgodności z prawem – Obowiązek uzasadnienia – Prawo do obrony – Prawo do skutecznej ochrony sądowej

Streszczenie – wyrok Sądu (czwarta izba) z dnia 20 lutego 2013 r.

1.      Postępowanie – Decyzja lub rozporządzenie zastępujące w toku postępowania zaskarżony akt – Nowa okoliczność – Rozszerzenie wstępnie przedstawionych żądań i zarzutów

2.      Unia Europejska – Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów i organów uznanych przez Radę za zaangażowane w rozprzestrzenianie broni jądrowej – Obowiązek rozszerzenia tego środka na podmioty posiadane lub kontrolowane przez ten podmiot – Status podmiotu posiadanego lub kontrolowanego – Wdrożenie właściwych przepisów prawa Unii – Brak swobodnego uznania przysługującego Radzie

(rozporządzenia Rady: nr 961/2010, art. 16 ust. 2 lit. a); nr 267/2012, art. 23 ust. 2 lit. a); decyzja Rady 2010/413, art. 20 ust. 1 lit. b))

3.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów i organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Wymogi minimalne

(art. 296 akapit drugi TFUE; rozporządzenia Rady: nr 961/2010, art. 36 ust. 3; nr 267/2012, art. 46 ust. 3; decyzja Rady 2010/413, art. 24 ust. 3)

4.      Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Prawo do obrony – Prawo do skutecznej ochrony sądowej – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów i organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Obowiązek przekazania dowodów obciążających – Zakres

(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47; wspólne stanowisko Rady 2001/931, art. 1 ust. 4, 6)

5.      Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Prawo do obrony – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów i organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Prawo dostępu do dokumentów – Prawo uzależnione od złożenia w tym celu wniosku do Rady

(rozporządzenia Rady: nr 423/2007, nr 961/2010, nr 267/2012; decyzja Rady 2010/413)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 42)

2.      Kiedy zamrożone zostają fundusze podmiotu uznanego za zaangażowany w rozprzestrzenianie broni jądrowej, istnieje niebagatelne ryzyko wywierania przezeń nacisku na podmioty, które pozostają w jego posiadaniu lub pod jego kontrolą, w celu obejścia skutków zastosowanych wobec niego środków. W konsekwencji, jeżeli chodzi o środki ograniczające wobec Iranu, takie jak zamrożenie funduszy tych podmiotów, do czego Rada jest zobowiązana na podstawie art. 20 ust. 1 lit. b) decyzji 2010/413, art. 16 ust. 2 rozporządzenia nr 961/2010 oraz art. 23 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 267/2012, jest konieczne i właściwe dla zapewnienia skuteczności zastosowanych środków, a także zagwarantowania, że nie dojdzie do ich obejścia. Ponadto jeżeli dany podmiot pozostaje w 100% w posiadaniu podmiotu uznanego za zaangażowany w rozprzestrzenianie broni jądrowej, to spełniona jest przesłanka posiadania zawarta w art. 20 ust. 1 lit. b) decyzji 2010/413 i w art. 16 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 961/2010. To samo dotyczy pojęcia podmiotu „będącego własnością” podmiotu uznanego za zaangażowany w rozprzestrzenianie broni jądrowej zawartego w art. 23 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 267/2012. Wynika stąd, że zastosowanie środków ograniczających wobec podmiotu pozostającego w 100% w posiadaniu lub będącego w 100% własnością podmiotu uznanego za zaangażowany w rozprzestrzenianie broni jądrowej nie wynika z dokonywanej przez Radę oceny ryzyka, iż dojdzie do obchodzenia przez ten podmiot środków zastosowanych wobec jego spółki dominującej, lecz wynika ono bezpośrednio z wdrożenia właściwych przepisów decyzji 2010/413, rozporządzenia nr 961/2010 i rozporządzenia nr 267/2012, rozumianych zgodnie z wykładnią dokonaną przez sąd Unii.

(por. pkt 55–57, 96)

3.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 67–69)

4.      Zasada poszanowania prawa do obrony wymaga z jednej strony, żeby dowody obciążające zainteresowany podmiot, uwzględnione w celu uzasadnienia niekorzystnego dla niego aktu, zostały podane do jego wiadomości. Z drugiej strony podmiot ten winien mieć możliwość zaprezentowania w odpowiedni sposób swojego punktu widzenia w przedmiocie tych dowodów.

Tym samym, co się tyczy pierwszego aktu, na mocy którego zamrożone zostają fundusze danego podmiotu, to – o ile nadrzędne względy bezpieczeństwa Unii lub jej państw członkowskich lub względy dotyczące prowadzenia ich stosunków międzynarodowych nie stoją na przeszkodzie – poinformowanie o dowodach obciążających powinno nastąpić albo jednocześnie z przyjęciem danego aktu, albo możliwie najszybciej po jego przyjęciu. Po wydaniu aktu zainteresowanemu podmiotowi przysługuje prawo, na jego wniosek, do przedstawienia własnego stanowiska w przedmiocie tych dowodów. Z tymi samymi zastrzeżeniami każda kolejna decyzja o zamrożeniu funduszy powinna zasadniczo zostać poprzedzona ponownym umożliwieniem zainteresowanemu podmiotowi przedstawienia jego stanowiska.

Ponadto, jeżeli chodzi o zasadę skutecznej ochrony sądowej, skuteczność kontroli sądowej wymaga, by odpowiedni organ Unii przedstawił powody zastosowania środka ograniczającego podmiotowi, którego środek ten dotyczy, o ile to tylko możliwe, w momencie podejmowania rzeczonego środka albo przynajmniej możliwie jak najszybciej po jego podjęciu, w celu umożliwienia podmiotowi, którego środek ten dotyczy, skorzystania w terminie z prawa do wniesienia skargi. Przestrzeganie obowiązku informowania o tych powodach jest bowiem konieczne zarówno w celu umożliwienia adresatom środków ograniczających obrony ich praw w możliwie najlepszych warunkach oraz podjęcia decyzji przy pełnej znajomości sprawy o celowości wystąpienia do sądu Unii, jak i w celu zapewnienia, by sąd był w pełni w stanie wywiązać się z ciążącego na nim obowiązku dokonania kontroli zgodności z prawem danego aktu.

(por. pkt 71, 72, 74)

5.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 73)