Υπόθεση C-393/09

Bezpečnostní softwarová asociace – Svaz softwarové ochrany

κατά

Ministerstvo kultury

(αίτηση του Nejvyšší správní soud

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Πνευματική ιδιοκτησία – Οδηγία 91/250/ΕΟΚ – Νομική προστασία των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών – Έννοια της φράσεως “κάθε μορφή εκφράσεως ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή” – Περιλαμβάνει ή όχι τη γραφική διασύνδεση χρήστη προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή – Δικαίωμα του δημιουργού – Οδηγία 2001/29/ΕΚ – Δικαίωμα του δημιουργού και συγγενικά δικαιώματα στην κοινωνία της πληροφορίας – Τηλεοπτική μετάδοση γραφικής διασυνδέσεως χρήστη – Παρουσίαση έργου στο κοινό»

Περίληψη της αποφάσεως

1.        Προδικαστικά ερωτήματα – Αρμοδιότητα του Δικαστηρίου – Όρια – Διαφορά προγενέστερη της προσχωρήσεως κράτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση

(Άρθρο 267 ΣΛΕΕ)

2.        Προσέγγιση των νομοθεσιών – Δικαίωμα του δημιουργού και συγγενικά δικαιώματα –Οδηγία 91/250 – Νομική προστασία των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών – Πεδίο εφαρμογής

(Οδηγία 2001/29 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου· οδηγία 91/250 του Συμβουλίου, άρθρο 1 § 2)

3.        Προσέγγιση των νομοθεσιών – Δικαίωμα του δημιουργού και συγγενικά δικαιώματα – Οδηγία 2001/29 – Εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και των συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας – Παρουσίαση προστατευόμενου έργου στο κοινό

(Οδηγία 2001/29 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 3 § 1)

1.        Εφόσον τα προδικαστικά ερωτήματα αφορούν την ερμηνεία διατάξεως του δικαίου της Ένωσης, το Δικαστήριο αποφαίνεται χωρίς να χρειάζεται, κατ’ αρχήν, να εξετάζει κάτω από ποιες συνθήκες τα εθνικά δικαστήρια οδηγήθηκαν στο να του υποβάλουν τα ερωτήματα και προτίθενται να εφαρμόσουν τη διάταξη του δικαίου της Ένωσης που του ζήτησαν να ερμηνεύσει.

Τα πράγματα θα είχαν άλλως μόνο στις περιπτώσεις όπου είτε η διάταξη δικαίου της Ένωσης που υποβλήθηκε προς ερμηνεία στο Δικαστήριο δεν έχει εφαρμογή στα πραγματικά περιστατικά της κύριας δίκης τα οποία εξελίχθηκαν πριν από την προσχώρηση νέου κράτους μέλους στην Ένωση, είτε όταν προδήλως η εν λόγω διάταξη δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής.

(βλ. σκέψεις 25-26)

2.        Η γραφική διασύνδεση χρήστη δεν αποτελεί μορφή εκφράσεως ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή κατά την έννοια του άρθρου 1, παράγραφος 2, της οδηγίας 91/250, για τη νομική προστασία των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών, και δεν απολαύει της προστασίας των δικαιωμάτων του δημιουργού επί των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών βάσει της οδηγίας αυτής.

Συγκεκριμένα, κάθε μορφή εκφράσεως του προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή πρέπει να προστατεύεται εφόσον η αναπαραγωγή της μπορεί να καταλήξει σε αναπαραγωγή του προγράμματος αυτού καθεαυτό, παρέχοντας έτσι στον υπολογιστή τη δυνατότητα να επιτελέσει τη λειτουργία του. Ωστόσο, κατά τη δέκατη και ενδέκατη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 91/250, τα συστήματα διασυνδέσεως είναι μέρη του προγράμματος του υπολογιστή τα οποία εξασφαλίζουν την εν λόγω διασύνδεση και τον διάλογο μεταξύ των στοιχείων υλικού και λογισμικού, ώστε να δίνεται η δυνατότητα σε όλα τα στοιχεία του λογισμικού και του υλικού να συνεργαστούν με άλλα λογισμικά και υλικά καθώς και χρήστες με όλους τους τρόπους λειτουργίας τους. Ειδικότερα, η γραφική διασύνδεση χρήστη είναι διασύνδεση διαδράσεως, η οποία επιτρέπει την επικοινωνία μεταξύ του προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή και του χρήστη. Υπό τις συνθήκες αυτές, η γραφική διασύνδεση χρήστη δεν επιτρέπει την αναπαραγωγή του εν λόγω προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, αλλά αποτελεί απλώς στοιχείο του προγράμματος αυτού μέσω του οποίου οι χρήστες εκμεταλλεύονται τις λειτουργικές δυνατότητές του.

Αντιθέτως, η διασύνδεση αυτή δύναται να τύχει της προστασίας του δικαιώματος του δημιουργού ως έργο, δυνάμει της οδηγίας 2001/29, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας, αν αποτελεί προσωπική πνευματική εργασία του δημιουργού της. Στον εθνικό δικαστή απόκειται να εξετάσει αν πρόκειται περί αυτού, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τη συγκεκριμένη διάταξη ή διάρθρωση όλων των στοιχείων τα οποία αποτελούν μέρος της γραφικής διασυνδέσεως χρήστη για να καθορίσει ποια πληρούν το κριτήριο της πρωτοτυπίας. Συναφώς, το κριτήριο αυτό πληρούται από τα στοιχεία της γραφικής διασυνδέσεως χρήστη τα οποία χαρακτηρίζονται αποκλειστικώς από την τεχνική τους λειτουργία.

(βλ. σκέψεις 38-42, 47-48, 51, διατακτ. 1)

3.        Η τηλεοπτική μετάδοση γραφικής διασυνδέσεως χρήστη δεν αποτελεί παρουσίαση στο κοινό έργου το οποίο τυγχάνει της προστασίας των δικαιωμάτων του δημιουργού, κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας.

Ασφαλώς, κατ’ αρχήν, η τηλεοπτική μετάδοση έργου είναι παρουσίαση στο κοινό την οποία ο δημιουργός του έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπει ή να απαγορεύει, και η γραφική διασύνδεση χρήστη μπορεί να αποτελεί προσωπική πνευματική εργασία του δημιουργού της. Πάντως, μολονότι, στο πλαίσιο τηλεοπτικής μεταδόσεως εκπομπής, απεικονίζεται η γραφική διασύνδεση χρήστη, οι τηλεθεατές δέχονται την παρουσίαση της εν λόγω γραφικής διασυνδέσεως χρήστη μόνον παθητικώς, χωρίς δυνατότητα παρεμβάσεως. Δεν δύνανται να χρησιμοποιήσουν τη διασύνδεση αυτή, βάσει της οποίας καθίσταται δυνατή η διάδραση μεταξύ του προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή και χρήστη. Δεδομένου ότι, με την τηλεοπτική μετάδοση, η γραφική διασύνδεση χρήστη δεν τίθεται στη διάθεση του κοινού, ούτως ώστε τα πρόσωπα που την χρησιμοποιούν να μπορούν να έχουν πρόσβαση στο ουσιώδες στοιχείο το οποίο χαρακτηρίζει τη διασύνδεση, ήτοι στη διάδραση με τον χρήστη, δεν υπάρχει παρουσίαση στο κοινό της γραφικής διασυνδέσεως χρήστη, κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29.

(βλ. σκέψεις 55-58, διατακτ. 2)