Language of document : ECLI:EU:T:2012:501

Sprawa T‑387/09

Applied Microengineering Ltd

przeciwko

Komisji Europejskiej

Piąty program ramowy w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji – Umowy dotyczące przedsięwzięć „Formation of a New Design House for MST” i „Assessment of a New Anodic Bonder” – Odzyskanie części wypłaconego wkładu finansowego – Decyzja stanowiąca tytuł egzekucyjny – Decyzja zmieniająca w trakcie postępowania zaskarżoną decyzję – Podstawa prawna skargi – Charakter powołanych zarzutów – Uzasadnione oczekiwania – Obowiązek uzasadnienia – Zasada dobrej administracji

Streszczenie – wyrok Sądu (szósta izba) z dnia 27 września 2012 r.

1.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Skarga na decyzję stanowiącą tytuł wykonawczy – Decyzja podlegająca zaskarżeniu na podstawie art. 230 WE – Dopuszczalność – Zarzuty dotyczące postanowień umownych i właściwego prawa krajowego – Niedopuszczalność

(art. 230 WE, 238 WE, 249 WE, 256 WE)

2.      Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Ochrona uzasadnionych oczekiwań – Przesłanki – Szczegółowe zapewnienia udzielone przez administrację – Mająca miejsce przed podpisaniem umowy wymiana informacji z Komisją niestanowiąca szczegółowego zapewnienia czy obietnicy – Naruszenie zasady uzasadnionych oczekiwań – Brak

3.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja Komisji dotycząca odzyskania części wkładu finansowego wypłaconego w ramach programu badawczego – Konieczność załączenia sprawozdania z audytu – Brak

(art. 253 WE)

4.      Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Zasada dobrej administracji – Kontrahent Komisji, który nie poinformował jej o zmianie adresu – Kierowanie pism pod stary adres – Naruszenie zasady dobrej administracji – Brak – Wzmianka o nowym adresie w wiadomościach elektronicznych przesyłanych audytorowi i przekazywanych Komisji – Upływ okresu umownego – Brak wpływu

(karta praw podstawowych, art. 41)

1.      Wydane przez instytucje akty, które wpisują się w zakres umowy, z którą są nierozerwalnie związane, ze względu na swój charakter nie znajdują się pośród aktów, o których mowa w art. 249 WE.

Natomiast decyzje stanowiące tytuły wykonawcze, o których mowa w art. 256 WE, zaliczają się, o ile nie zaznaczono inaczej w traktacie WE, do decyzji wymienionych w art. 249 WE, których zasadność może być podważana jedynie przed sądem orzekającym stwierdzenie nieważności na podstawie art. 230 WE. Jest tak w szczególności, gdy decyzja stanowiąca tytuł wykonawczy zostaje wydana w celu odzyskania wierzytelności powstałej z umowy zawartej przez instytucję.

Rozpoznając skargę o stwierdzenie nieważności na podstawie przepisów art. 230 WE, sąd Unii powinien dokonać oceny legalności zaskarżonego aktu w odniesieniu do traktatu WE lub wszelkiego przepisu prawnego dotyczącego jego zastosowania, a zatem prawa Unii. Natomiast w ramach skargi wniesionej na podstawie art. 238 WE skarżący może zarzucać instytucji będącej współkontrahentem jedynie naruszenie postanowień umownych lub naruszenie prawa mającego zastosowanie do umowy.

Z tego względu w ramach skargi o stwierdzenie nieważności decyzji stanowiącej tytuł wykonawczy zarzuty dotyczące naruszenia postanowień umownych i właściwego prawa krajowego winny zostać odrzucone jako niedopuszczalne.

(por. pkt 36, 38–41)

2.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 57–62)

3.      Zakres obowiązku uzasadnienia zależy od charakteru danego aktu i od okoliczności, jakie towarzyszą jego przyjęciu. Uzasadnienie powinno ukazywać w jasny i jednoznaczny sposób tok rozumowania instytucji, która wydała akt, tak aby, po pierwsze, sąd Unii mógł przeprowadzić kontrolę zgodności z prawem, a po drugie, zainteresowani mogli zapoznać się z uzasadnieniem danego aktu, by mieć możliwość obrony swych praw i zweryfikowania zasadności decyzji.

Nie ma takiej konieczności, by uzasadnienie aktu wyszczególniało wszystkie istotne okoliczności faktyczne i prawne, jako że kwestia, czy uzasadnienie aktu spełnia wymogi określone w art. 253 WE, winna być oceniana nie tylko w świetle jego treści, ale również pod względem jego kontekstu oraz ogółu norm prawnych regulujących daną dziedzinę.

W szczególności Komisja nie ma obowiązku zajmować stanowiska w odniesieniu do wszystkich argumentów powołanych przez zainteresowanych w prowadzonym przez nią postępowaniu. Wystarczy, by przedstawiła okoliczności faktyczne i rozważania prawne mające kluczowe znaczenie w kontekście danej decyzji.

Wreszcie, w sytuacji gdy strona zainteresowana była ściśle związana z procesem przygotowywania zaskarżonej decyzji i w związku z tym zna powód, dla którego administracja ją wydała, zakres obowiązku uzasadnienia jest uzależniony od powstałego dzięki takiemu uczestnictwu kontekstu. W takim przypadku wymogi orzecznictwa w tym zakresie są mocno złagodzone.

A zatem, jeżeli Komisja, powołując się na sprawozdanie z audytu, przedstawiła w swojej decyzji w sposób wystarczająco jasny powody, dla których postanowiła odzyskać część wkładu finansowego przekazanego w ramach programu badawczego, to umożliwiła tym samym stronie zainteresowanej powołanie się na jej prawa przed sądem Unii, a temu sądowi przeprowadzenie kontroli zgodności z prawem tej decyzji, bez konieczności załączenia do tej decyzji sprawozdania z audytu.

(por. pkt 64–67, 72)

4.      Wśród gwarancji zapewnianych przez prawo Unii w postępowaniu administracyjnym znajduje się w szczególności zasada dobrej administracji, wyrażona w art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, z którą związany jest obowiązek zbadania przez właściwą instytucję, przy zachowaniu staranności i bezstronności, wszystkich istotnych kwestii rozpatrywanego przypadku.

W kontekście odzyskania części wkładu finansowego przekazanego w ramach programu badawczego, co się tyczy pisma powiadamiającego stronę skarżącą o zamknięciu postępowania w sprawie audytu, przesłanego listem poleconym z potwierdzeniem odbioru na adres wskazany przez stronę zainteresowaną Komisji, nie można zarzucać Komisji, że postąpiła w ten sposób wobec niepowiadomienia jej przez stronę zainteresowaną o zmianie adresu. Po pierwsze bowiem, sama okoliczność, że okres umowny był już zakończony, nie zwalnia strony zainteresowanej z powinności powiadomienia Komisji o zmianie adresu, skoro postępowanie w sprawie audytu było w toku. Po drugie, sama wzmianka o adresie w podpisie wiadomości elektronicznych przesyłanych przez stronę zainteresowaną audytorowi nie może wystarczyć do uznania, że Komisja została poprawnie powiadomiona o zmianie adresu, nawet pomimo przekazania Komisji tej wymiany wiadomości elektronicznych przez audytora.

(por. pkt 76, 80)