Sprawa T‑151/11
Telefónica de España, SA
i
Telefónica Móviles España, SA
przeciwko
Komisji Europejskiej
Pomoc państwa – Publiczna usługa radiofonii i telewizji – Planowana przez Hiszpanię pomoc na rzecz RTVE – Zmiana systemu finansowania – Zastąpienie przychodów z reklamy nowymi podatkami od operatorów telewizyjnych i telekomunikacyjnych – Decyzja uznająca pomoc za zgodną z rynkiem wewnętrznym – Uprawnienia procesowe – Nowa pomoc – Zmiana istniejącego systemu pomocy – Środek podatkowy stanowiący sposób finansowania pomocy – Istnienie koniecznego związku między przeznaczeniem podatku a pomocą – Bezpośredni wpływ przychodu z podatku na wysokość pomocy – Proporcjonalność – Obowiązek uzasadnienia
Streszczenie – wyrok Sądu (trzecia izba) z dnia 11 lipca 2014 r.
1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Dopuszczalność – Oddalenie skargi co do istoty bez orzekania w przedmiocie dopuszczalności – Swobodna ocena przysługująca sądowi Unii
(art. 263 TFUE)
2. Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie skarg – Wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego – Wstępna ocena mająca nieodzownie tymczasowy charakter – Możliwość przedstawienia uwag przez zainteresowane strony
(art. 108 ust. 2 TFUE; rozporządzenie Rady nr 659/1999, art. 4 ust. 4, art. 6 ust. 1, art. 7)
3. Pomoc przyznawana przez państwa – Pomoc nowa i pomoc istniejąca – Środek wprowadzający zasadniczą zmianę systemu istniejącej pomocy – Zmiana niewpływająca na istotę systemu, dająca się od niego oddzielić – Zakwalifikowanie jako nowej pomocy jedynie tych elementów systemu, na których istotę wpłynęła wprowadzona zmiana
[art. 108 TFUE; rozporządzenia: Rady nr 659/1999, art. 1 lit. c); Komisji nr 794/2004]
4. Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja Komisji w dziedzinie pomocy państwa – Sprzeczność w uzasadnieniu – Dopuszczalność – Przesłanki – Poznanie przez adresata rzeczywistego uzasadnienia decyzji i istnienie instrumentów prawnych pozostających do jego dyspozycji
(art. 107 ust. 1 TFUE, art. 296 TFUE)
5. Pomoc przyznawana przez państwa – Postanowienia traktatu – Zakres stosowania – Podatek stanowiący sposób finansowania środka pomocowego – Brak koniecznego związku między przeznaczeniem podatku a finasowaniem danej pomocy – Wyłączenie
(art. 107 TFUE, 108 TFUE)
6. Skarga o stwierdzenie nieważności – Kontrola zgodności z prawem – Kryteria – Uwzględnienie wyłącznie okoliczności stanu faktycznego i prawnego istniejących w chwili wydania spornego aktu
(art. 263 TFUE)
7. Konkurencja – Przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania usługami w ogólnym interesie gospodarczym – Rekompensata za koszty wykonania zadania z zakresu usług publicznych – Ocena zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym – Kryteria
(art. 106 ust. 2 TFUE, art. 107 TFUE)
8. Konkurencja – Przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania usługami w ogólnym interesie gospodarczym – Rekompensata za koszty wykonania zadania z zakresu usług publicznych – Uprawnienia dyskrecjonalne państw członkowskich – Granice – Kontrola przeprowadzana przez Komisję – Kontrola sądowa – Granice
(art. 106 ust. 2 TFUE; protokół nr 29, załączony do traktatów UE i FUE)
9. Konkurencja – Przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania usługami w ogólnym interesie gospodarczym – Definicja usług w ogólnym interesie gospodarczym – Uprawnienia dyskrecjonalne państw członkowskich
(art. 106 ust. 2 TFUE; protokół nr 29, załączony do traktatów UE i FUE)
1. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 34, 35)
2. W ramach formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do środka krajowego, mającego na celu ocenę, czy stanowi on pomoc państwa, o której mowa w art. 108 ust. 2 TFUE, nic nie stoi na przeszkodzie, aby zainteresowane osoby trzecie poczyniły uwagi nie tylko na temat wątpliwości wskazanych przez Komisję w decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego, lecz również w odniesieniu do innych elementów badanego środka. W tym kontekście nie ma przeszkód, aby w wyniku wątpliwości podniesionych w uwagach zainteresowanej strony Komisja przeprowadziła pogłębione badanie, zebrała dodatkowe informacje i w razie potrzeby zmieniła swoje stanowisko. Z art. 4 ust. 4 i z art. 6 ust. 1 rozporządzenia nr 659/1999 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania artykułu 108 TFUE wynika bowiem, że wspomniana decyzja zawiera wstępną ocenę, która umożliwia Komisji wyrobienie sobie pierwszej opinii co do tego, czy badane środki stanowią pomoc w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE i czy są zgodne z rynkiem wewnętrznym. Decyzja ta ma zatem wyłącznie charakter przygotowawczy. Nieodzownie tymczasowy charakter ocen zawartych w takiej decyzji znajduje potwierdzenie w art. 7 rozporządzenia nr 659/1999, który stanowi, iż w ostatecznej decyzji Komisja może postanowić, że badany środek nie stanowi pomocy, że zgłoszona pomoc jest zgodna ze wspólnym rynkiem, że zgłoszona pomoc może zostać uznana za zgodną ze wspólnym rynkiem, jeżeli zostaną spełnione pewne warunki, lub że zgłoszona pomoc jest niezgodna ze wspólnym rynkiem.
(por. pkt 45–47)
3. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 61–65, 70)
4. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 86, 88, 90, 190)
5. Aby podatek można było uznać za integralny składnik środka pomocy, niezbędne jest istnienie wiążącego przepisu prawa krajowego, który wymaga przeznaczenia podatku na finansowanie pomocy. W braku takiego przepisu podatek nie może zostać uznany za przeznaczony na środek pomocy, a zatem nie stanowi jednej z jego odmian. Istnienie takiego przepisu nie może samo przez się stanowić warunku wystarczającego, aby stwierdzić, że podatek stanowi integralny składnik środka pomocy. Jeżeli taki przepis prawa krajowego istnieje, należy ponadto zbadać, czy dochód uzyskany z podatku wpływa bezpośrednio na wysokość pomocy. Aby podatek można było uznać za integralny składnik środka pomocy, nie wystarczy, by uzyskany z niego dochód był obowiązkowo przeznaczony na finansowanie tego środka. Nie wystarczy też wykazanie, że opłata dokonana na podstawie środka podatkowego jest przeznaczona dla beneficjenta pomocy.
(por. pkt 102–104)
6. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 134)
7. Aby pomoc państwa w rozumieniu art. 107 TFUE mogła zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym na mocy art. 106 ust. 2 TFUE, muszą być spełnione następujące warunki: po pierwsze, zadanie świadczenia usługi w ogólnym interesie gospodarczym musi być powierzone danemu operatorowi na podstawie aktu władzy publicznej, który jasno określa zobowiązania dotyczące świadczenia rzeczonej usługi w ogólnym interesie gospodarczym; po drugie, rzeczony operator nie może otrzymywać nadmiernej rekompensaty, a dofinansowanie nie może w sposób nieproporcjonalny wpływać na konkurencję na rynku zewnętrznym.
(por. pkt 152)
8. Z protokołu nr 29 w sprawie systemu publicznego nadawania [publicznej radiofonii i telewizji] w państwach członkowskich, uzupełniającego traktaty UE i FUE, wynika, że postanowienia traktatu FUE nie naruszają kompetencji państw członkowskich w zakresie zapewnienia finansowania publicznej radiofonii i telewizji w zakresie, w jakim takie finansowanie przyznaje się organizacjom nadawczym do celów wykonywania przez nie zadań z zakresu usług publicznych, które zostały powierzone, określone i zorganizowane przez każde państwo członkowskie, oraz w zakresie, w jakim takie finansowanie nie wpływa na warunki handlowe i konkurencję w Unii w sposób, który byłby sprzeczny ze wspólnym interesem, przy uwzględnieniu konieczności wykonania zadania realizacji misji publicznej.
Oznacza to, że państwa członkowskie mają szeroki zakres uprawnień dyskrecjonalnych, jeśli chodzi o definicję misji publicznej usługi radiofonii i telewizji i określenie sposobu jej zorganizowania. Wobec tego kontrola sprawowana przez Komisję nad zdefiniowaniem misji publicznej usługi radiofonii i telewizji i określeniem sposobu jej wykonywania jest ograniczona. Dokonywana przez Komisję ocena dotyczy złożonych okoliczności ekonomicznych. A zatem kontrola sprawowana przez Sąd nad decyzją Komisji jest jeszcze bardziej ograniczona niż kontrola sprawowana przez Komisję nad działaniami odnośnego państwa członkowskiego. Ogranicza się ona do zbadania, czy dany środek nie jest w oczywisty sposób nieodpowiedni w stosunku do zamierzonego celu.
(por. pkt 158–161, 173)
9. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 177)