Υπόθεση T‑548/12
Deutsche Rockwool Mineralwoll GmbH & Co. OHG
κατά
Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ)
«Κοινοτικό σήμα — Διαδικασία κηρύξεως ακυρότητας — Εικονιστικό κοινοτικό σήμα REDROCK — Προγενέστερα λεκτικά εθνικά σήματα ROCK, KEPROCK, FLEXIROCK, FORMROCK, FLOOR-ROCK, TERMAROCK, KLIMAROCK, SPEEDROCK, DUROCK, SPLITROCK, PLANAROCK, TOPROCK, KLEMMROCK, FIXROCK, SONOROCK PLUS, VARIROCK, SONOROCK και MASTERROCK — Σχετικός λόγος απαραδέκτου της καταχωρίσεως — Άρθρα 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, και 53, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού (ΕΚ) 207/2009»
Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (ένατο τμήμα)
της 8ης Ιουλίου 2015
1. Κοινοτικό σήμα — Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος — Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου — Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωριστεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες — Κίνδυνος συγχύσεως με το προγενέστερο σήμα — Κριτήρια εκτιμήσεως
(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο βʹ)
2. Κοινοτικό σήμα — Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος — Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου — Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωριστεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες — Κίνδυνος συγχύσεως με το προγενέστερο σήμα
(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο βʹ)
3. Κοινοτικό σήμα — Παραίτηση, έκπτωση και ακυρότητα — Σχετικοί λόγοι ακυρότητας — Ύπαρξη προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωριστεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες — Κίνδυνος συγχύσεως με το προγενέστερο σήμα — Εικονιστικό σήμα REDROCK και λεκτικά σήματα KEPROCK, FLEXIROCK, FORMROCK, FLOOR-ROCK, TERMAROCK, KLIMAROCK, SPEEDROCK, DUROCK, SPLITROCK, PLANAROCK, TOPROCK, KLEMMROCK, FIXROCK, SONOROCK PLUS, VARIROCK, SONOROCK και MASTERROCK
(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρα 8 § 1, στοιχείο βʹ, και 53 § 1, στοιχείο αʹ)
4. Κοινοτικό σήμα — Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος — Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου — Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωριστεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες — Ομοιότητα των συγκεκριμένων σημάτων
(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο βʹ)
5. Κοινοτικό σήμα — Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος — Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου — Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωριστεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες — Κίνδυνος συγχύσεως με το προγενέστερο σήμα
(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο βʹ)
6. Κοινοτικό σήμα — Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος — Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου — Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωριστεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες — Κίνδυνος συγχύσεως με το προγενέστερο σήμα
(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο βʹ)
1. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 15)
2. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 18)
3. Στο γερμανικό έδαφος, για το ενδιαφερόμενο κοινό, το οποίο αποτελείται από επαγγελματίες προερχόμενους από τον τομέα των κατασκευών και, περιστασιακά, από μέσους καταναλωτές με καλή πληροφόρηση στον τομέα των κατασκευών οι οποίοι αγοράζουν τα σχετικά προϊόντα σε καταστήματα ιδιοκατασκευών, δεν υπάρχει κίνδυνος συγχύσεως κατά την έννοια του άρθρου 8, παράγραφος 1, του κανονισμού 207/2009 για το κοινοτικό σήμα μεταξύ, αφενός, του εικονιστικού σήματος REDROCK, του οποίου η καταχώριση ως κοινοτικού σήματος ζητήθηκε για προϊόντα ή υπηρεσίες των κλάσεων 1, 2, 17, 19 και 37 κατά την έννοια του Διακανονισμού της Νίκαιας, και, αφετέρου, του λεκτικού σήματος KEPROCK, το οποίο είχε προηγουμένως καταχωριστεί στη Γερμανία για προϊόντα ή υπηρεσίες των κλάσεων 17, 19 και 37, και των λεκτικών σημάτων REDROCK, FLEXIROCK, FORMROCK, FLOOR-ROCK, TERMAROCK, KLIMAROCK, SPEEDROCK, DUROCK, SPLITROCK, PLANAROCK, TOPROCK, KLEMMROCK, FIXROCK, SONOROCK PLUS, VARIROCK, SONOROCK και MASTERROCK, τα οποία είχαν προηγουμένως καταχωριστεί στη Γερμανία για προϊόντα ή υπηρεσίες των κλάσεων 17, 19 ή 37.
Ο βαθμός φωνητικής ομοιότητας μεταξύ δύο σημάτων έχει μειωμένη σημασία στην περίπτωση των προϊόντων που τίθενται στο εμπόριο κατά τέτοιον τρόπο ώστε, συνήθως, το ενδιαφερόμενο κοινό, κατά την αγορά, να αντιλαμβάνεται επίσης οπτικώς το σήμα που τα προσδιορίζει. Πάντως, αυτό συμβαίνει με τα υλικά κατασκευών που αφορούν τα αντιπαρατιθέμενα σημεία, τα οποία υλικά γίνονται το αντικείμενο εμπορίας κατά τέτοιον τρόπο ώστε να παρέχεται στον μέσο καταναλωτή η δυνατότητα να αντιλαμβάνεται οπτικώς τα σήματα που έχουν τεθεί σε αυτά. Ομοίως, υπογραμμίζεται ότι η από το ενδιαφερόμενο κοινό επιλογή των συγκεκριμένων προϊόντων οπωσδήποτε έπεται της εξετάσεως των χαρακτηριστικών των προϊόντων αυτών, σε καταστήματα ή στο Διαδίκτυο, επειδή το εν λόγω κοινό θέλει να βεβαιωθεί ότι τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν θα επιτελούν σε βάθος χρόνου τη λειτουργία τους στο κτίριο στο οποίο θα ενσωματωθούν. Οι περιστάσεις αυτές έχουν ως συνέπεια επίσης ότι το ενδιαφερόμενο κοινό βρίσκεται από οπτικής απόψεως αντιμέτωπο με την εικόνα του σήματος πριν προβεί στην επιλογή του.
Υπό τις συνθήκες αυτές, δεν υπάρχει κίνδυνος συγχύσεως μεταξύ των σημάτων REDROCK και KEPROCK, λαμβανόμενων μεμονωμένα, ακόμη και όσον αφορά πανομοιότυπα προϊόντα που αφορούν τα δύο σήματα. Πράγματι, ο μέσος καταναλωτής, επιδεικνύοντας ιδιαίτερα υψηλό βαθμό προσοχής κατά την αγορά, θα αντιλαμβάνεται τις διαφορές των σημάτων και δεν θα πιστεύει ότι τα προϊόντα που φέρουν τα αντιπαρατιθέμενα σημεία προέρχονται από την ίδια εμπορική πηγή.
Το ίδιο ισχύει για τις υπηρεσίες τις οποίες αφορούν τα σήματα REDROCK και KEPROCK. Τα αντιπαρατιθέμενα σημεία δεν συγχέονται από το ενδιαφερόμενο κοινό για λόγους που ανάγονται στον μεσαίο διακριτικό χαρακτήρα του σήματος KEPROCK, στο ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο προσοχής του ενδιαφερόμενου κοινού, στην επιθυμία του ενδιαφερόμενου κοινού να μάθει την ταυτότητα της εμπορικής πηγής των προϊόντων και υπηρεσιών και στο γεγονός ότι μεταξύ των αντιπαρατιθέμενων σημείων υπάρχει μικρή ομοιότητα από οπτικής απόψεως και μεσαία ομοιότητα από φωνητικής απόψεως, ενώ η από εννοιολογικής απόψεως σύγκριση των σημείων είναι ουδέτερη.
Λαμβανομένου υπόψη του ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου προσοχής του ενδιαφερόμενου κοινού, οι διαφορές που χωρίζουν το επίμαχο σήμα από τα προγενέστερα σήματα FLEXIROCK, FORMROCK, FLOOR-ROCK, TERMAROCK, KLIMAROCK, SPEEDROCK, DUROCK, SPLITROCK, PLANAROCK, TOPROCK, KLEMMROCK, FIXROCK, SONOROCK PLUS, VARIROCK, SONOROCK και MASTERROCK αρκούν για να αποκλειστεί κάθε κίνδυνος συγχύσεως.
Tο στοιχείο «rock» είναι κατά μεγάλο μέρος περιγραφικό και επαινετικό όσον αφορά τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τα οποία και τις οποίες αφορούν τα προγενέστερα σήματα. Επομένως, δεν είναι ικανό να αποτελέσει το κοινό στοιχείο οικογένειας σημάτων. H αναγνώριση οικογένειας σημάτων εχόντων το σειραϊκό στοιχείο «rock» θα κατέληγε ακριβώς στη μονοπώληση του στοιχείου «rock», το οποίο είναι κατά μεγάλο μέρος περιγραφικό και επαινετικό σχετικά με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τις οποίες αφορούν τα προγενέστερα σήματα. Η προστασία που θα διευρυνόταν με την αναγνώριση της υπάρξεως οικογένειας σημάτων θα σήμαινε ότι, στην πράξη, ουδείς άλλος επιχειρηματίας θα μπορεί να καταχωρίσει σήμα που περιέχει το στοιχείο «rock», και μάλιστα εν ανάγκη θα είναι δυνατό να του απαγορευθεί η χρήση του στοιχείου αυτού στα διαφημιστικά του συνθήματα και υλικά. Ένας τέτοιος περιορισμός του ελεύθερου ανταγωνισμού, απορρέων από την παροχή μόνο σε έναν επιχειρηματία της δυνατότητας να χρησιμοποιεί έναν βασικό όρο της αγγλικής γλώσσας, δεν δύναται να δικαιολογηθεί από τη μέριμνα αντισταθμίσεως των δημιουργικών ή διαφημιστικών προσπαθειών του δικαιούχου των προγενέστερων σημάτων. Πράγματι, όταν δεν πρόκειται για αυξημένο από τη χρήση διακριτικό χαρακτήρα, η εμπορική αξία που συνιστά η παροχή της πιο πάνω δυνατότητας δεν είναι το αποτέλεσμα τέτοιων προσπαθειών του δικαιούχου, αλλά μόνο της προκαθορισμένης στην εν λόγω γλώσσα έννοιας της λέξεως, η οποία παραπέμπει στα χαρακτηριστικά των συγκεκριμένων προϊόντων και υπηρεσιών.
(βλ. σκέψεις 19, 24, 74-76, 78-81, 88, 93, 95)
4. Η σφαιρική εκτίμηση του κινδύνου συγχύσεως πρέπει, όσον αφορά την οπτική, φωνητική ή εννοιολογική ομοιότητα των αντιπαρατιθέμενων σημείων, να στηρίζεται στη συνολική εντύπωση που δημιουργούν τα εν λόγω σημεία, λαμβανομένων υπόψη ιδίως των διακριτικών και κυρίαρχων στοιχείων τους. Ο τρόπος με τον οποίο εκλαμβάνει τα σήματα ο μέσος καταναλωτής των επίμαχων προϊόντων ή υπηρεσιών έχει καθοριστική σημασία για τη σφαιρική εκτίμηση του εν λόγω κινδύνου. Συναφώς, ο μέσος καταναλωτής συνήθως εκλαμβάνει ένα σήμα ως μια ολότητα και δεν επιδίδεται σε εξέταση των διαφόρων λεπτομερειών του.
Η εκτίμηση της ομοιότητας μεταξύ δύο σημάτων δεν σημαίνει ότι μόνον ένα από τα στοιχεία που συναποτελούν ένα σύνθετο σήμα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και να συγκρίνεται με άλλο σήμα. Αντιθέτως, κατά τη σύγκριση αυτή, τα επίμαχα σήματα πρέπει να εξετάζονται το κάθε ένα ως ενιαίο σύνολο, πράγμα που δεν αποκλείει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, το ενδεχόμενο να κυριαρχούν στη συνολική εντύπωση που ένα σύνθετο σήμα δημιουργεί στη μνήμη του ενδιαφερόμενου κοινού ένα ή περισσότερα από τα στοιχεία που το συναποτελούν. Το κυρίαρχο στοιχείο μπορεί να αποτελέσει το μοναδικό κριτήριο για την εκτίμηση της ομοιότητας μόνο στην περίπτωση που όλα τα άλλα συνθετικά στοιχεία του σήματος είναι αμελητέα. Τούτο θα μπορεί να συμβεί ιδίως όταν αυτό το επιμέρους στοιχείο και μόνον αυτό μπορεί να κυριαρχεί στην εικόνα του σήματος την οποία συγκρατεί στη μνήμη του το ενδιαφερόμενο κοινό, οπότε όλα τα λοιπά στοιχεία που συναποτελούν το σήμα είναι αμελητέα στο πλαίσιο της συνολικής εντυπώσεως που δημιουργεί το εν λόγω σήμα.
Ακόμη και αν ο μέσος καταναλωτής συνήθως εκλαμβάνει ένα σήμα ως μια ολότητα και δεν επιδίδεται σε εξέταση των διαφόρων λεπτομερειών του, παρά ταύτα, όταν αντιλαμβάνεται ένα λεκτικό σημείο, προσδιορίζει λεκτικά στοιχεία τα οποία, για αυτόν, υποδηλώνουν συγκεκριμένη έννοια ή μοιάζουν με λέξεις που αυτός γνωρίζει. Ο προσδιορισμός των κατανοητών από τον καταναλωτή λεκτικών στοιχείων είναι κρίσιμος όσον αφορά την εκτίμηση της οπτικής, φωνητικής και εννοιολογικής ομοιότητας μεταξύ των αντιπαρατιθέμενων σημείων.
Τίποτα δεν εμπόδιζε το τμήμα προσφυγών να προσδιορίσει κατ’ αρχάς τα κατανοητά στοιχεία των αντιπαρατιθέμενων σημείων, να εκτιμήσει τον διακριτικό τους χαρακτήρα και στη συνέχεια να συγκρίνει τα εν λόγω σημεία στο σύνολό τους. Ένας τέτοιος τρόπος ενέργειας είναι απολύτως συμβατός με την παρατεθείσα νομολογία. Επιπλέον, ο προσδιορισμός των «διακριτικών» και «κυρίαρχων» στοιχείων δύναται να απαιτήσει την εκτίμηση της σχετικής διακριτικής ικανότητας όλων των μερών που συναποτελούν το σήμα και, επομένως, τον προσδιορισμό των λιγότερο διακριτικών στοιχείων. Η εκτίμηση αυτή δεν προδικάζει τον συνυπολογισμό, σε μεταγενέστερο στάδιο της εξετάσεως, της συνολικής εντυπώσεως που δημιουργούν τα σήματα.
(βλ. σκέψεις 32, 33, 37, 43)
5. Για τον καθορισμό του διακριτικού χαρακτήρα ενός στοιχείου που συναποτελεί ένα σήμα, πρέπει να εκτιμάται η μεγαλύτερη ή μικρότερη ικανότητα του στοιχείου αυτού να συντελέσει στον προσδιορισμό των προϊόντων ή των υπηρεσιών, για τα οποία καταχωρίστηκε το σήμα, ως προερχόμενων από συγκεκριμένη επιχείρηση και, κατά συνέπεια, να διακρίνει τα εν λόγω προϊόντα ή τις εν λόγω υπηρεσίες από αυτά άλλων επιχειρήσεων. Κατά την εκτίμηση αυτή, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ιδίως οι εγγενείς ιδιότητες του συγκεκριμένου στοιχείου με γνώμονα το αν το στοιχείο αυτό στερείται οποιουδήποτε περιγραφικού χαρακτήρα όσον αφορά τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες, για τα οποία καταχωρίστηκε το σήμα.
(βλ. σκέψη 34)
6. Ο κίνδυνος συσχετίσεως είναι μια ειδική περίπτωση κινδύνου συγχύσεως, η οποία χαρακτηρίζεται από το ότι τα επίμαχα σήματα, ενώ δεν είναι δυνατό να συγχέονται απευθείας από το στοχευμένο κοινό, μπορούν να εκληφθούν ως δύο σήματα του ίδιου δικαιούχου. Για να ληφθεί υπόψη το κριτήριο αυτό, είναι αναγκαίο η αίτηση κηρύξεως ακυρότητας να στηρίζεται στην ύπαρξη περισσότερων σημάτων εχόντων κοινά χαρακτηριστικά καθιστώντα δυνατό να θεωρηθούν τα σήματα αυτά μέρος της ίδιας σειράς ή οικογένειας. Παρά ταύτα, τα περί σειράς ή οικογένειας σημάτων ασκούν επιρροή μόνο αν το κοινό στοιχείο είναι διακριτικό. Πράγματι, αν το στοιχείο αυτό είναι περιγραφικό, δεν είναι ικανό να δημιουργήσει κίνδυνο συγχύσεως.
Η διευρυμένη προστασία που παρέχεται σε οικογένεια σημάτων δεν μπορεί βάσιμα να τύχει επικλήσεως όταν το κοινό στοιχείο των προγενέστερων σημάτων είναι κατά μεγάλο μέρος περιγραφικό όσον αφορά τα συγκεκριμένα προϊόντα και τις συγκεκριμένες υπηρεσίες. Πράγματι, όρος ο οποίος παραπέμπει στη φύση των εν λόγω προϊόντων και υπηρεσιών δεν δύναται να αποτελέσει τον κοινό κορμό που αποτελεί το διακριτικό γνώρισμα οικογένειας σημάτων.
(βλ. σκέψεις 91, 92)