Υπόθεση T‑124/14

Δημοκρατία της Φινλανδίας

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«ΕΓΤΑΑ — Δαπάνες που αποκλείονται από τη χρηματοδότηση — Αγροτική ανάπτυξη — Εφάπαξ δημοσιονομική διόρθωση — Επιλεξιμότητα δαπανών για την αγορά μεταχειρισμένου μηχανολογικού ή άλλου εξοπλισμού — Κατά παρέκκλιση καθεστώς για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις — Άρθρο 55, παράγραφος 1, του κανονισμού (ΕΚ) 1974/2006»

Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (τέταρτο τμήμα)
της 11ης Δεκεμβρίου 2015

1.      Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Ερμηνεία — Μέθοδοι — Γραμματική, τελολογική, συστηματική και ιστορική ερμηνεία

(Κανονισμός 1974/2006 της Επιτροπής, άρθρο 55 § 1)

2.      Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Ερμηνεία — Διατάξεις διατυπωμένες σε περισσότερες από μία γλώσσες — Ομοιόμορφη ερμηνεία — Λαμβάνονται υπόψη οι αποδόσεις στις διάφορες γλώσσες

(Κανονισμός 1974/2006 της Επιτροπής, άρθρο 55 § 1)

3.      Γεωργία — Κοινή γεωργική πολιτική — Χρηματοδότηση από το ΕΓΤΑΑ — Στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης — Επιλεξιμότητα δαπανών για την αγορά μεταχειρισμένου μηχανολογικού ή άλλου εξοπλισμού — Κατά παρέκκλιση καθεστώς για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις — Υποχρέωση στενής ερμηνείας — Δεν υφίσταται

(Κανονισμός 1974/2006 της Επιτροπής, άρθρο 55 § 1)

4.      Γεωργία — Κοινή γεωργική πολιτική — Χρηματοδότηση από το ΕΓΤΑΑ — Στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης — Επιλεξιμότητα δαπανών για την αγορά μεταχειρισμένου μηχανολογικού ή άλλου εξοπλισμού — Κατά παρέκκλιση καθεστώς για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις — Εφαρμογή μόνο σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις — Εξουσία εκτιμήσεως των κρατών μελών

(Κανονισμός 1974/2006 της Επιτροπής, άρθρο 55 § 1)

5.      Γεωργία — Κοινή γεωργική πολιτική — Χρηματοδότηση από το ΕΓΤΑΑ — Στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης — Επιλεξιμότητα δαπανών για την αγορά μεταχειρισμένου μηχανολογικού ή άλλου εξοπλισμού — Κατά παρέκκλιση καθεστώς για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις — Εφαρμογή — Εξουσία εκτιμήσεως των κρατών μελών — Όρια

(Κανονισμός 1698/2005 του Συμβουλίου· κανονισμός 1974/2006 της Επιτροπής, άρθρο 55 § 1)

1.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 24)

2.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 25)

3.      Το πρώτο εδάφιο του άρθρου 55, παράγραφος 1, του κανονισμού 1974/2006, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού 1698/2005 για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το ΕΓΤΑΑ, αποτελεί τον βασικό ή γενικό κανόνα όσον αφορά την επιλεξιμότητα των δαπανών για επενδύσεις, το δε δεύτερο εδάφιο προβλέπει διαφορετική λύση για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και, ως εκ τούτου, χαρακτηρίζεται σε κάθε περίπτωση ως κανόνας που εισάγει παρέκκλιση. Ο χαρακτηρισμός αυτός όμως δεν σημαίνει ότι πρόκειται κατ’ ανάγκην για εν στενή εννοία εξαίρεση, αλλά μπορεί να αποτελεί ένδειξη για την ύπαρξη ειδικού και χωριστού καθεστώτος σε σχέση με το θεσπιζόμενο με τον βασικό ή γενικό κανόνα. Ως προς το σημείο αυτό, δεν προκύπτει σαφώς από το εν λόγω δεύτερο εδάφιο αν βούληση του νομοθέτη της Ένωσης ήταν να προβλέψει τέτοια εν στενή εννοία εξαίρεση ή να παράσχει απλώς τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να θεσπίσουν παρεκκλίνον και ειδικό καθεστώς για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, δεδομένου ότι είναι δυνατή η ερμηνεία του συνδυασμού της φράσεως «κατά παρέκκλιση» και της φράσεως «και μόνο» και προς τις δύο κατευθύνσεις. Συνεπώς, η συνύπαρξη των προαναφερθέντων δύο περιοριστικών στοιχείων στην ίδια περίοδο δεν παρέχει αρκούντως σαφή και συγκεκριμένη ένδειξη για το ζήτημα αν το δεύτερο εδάφιο αποτελεί εν στενή εννοία εξαίρεση ή απλό κανόνα που εισάγει παρέκκλιση και προβλέπει τη δυνατότητα θεσπίσεως χωριστού και ειδικού καθεστώτος για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Κατά συνέπεια, δεν εφαρμόζεται άνευ ετέρου η εμπνεόμενη από την αρχή του ρωμαϊκού δικαίου singularia non sunt extendenda νομολογία κατά την οποία οι κανόνες της Ένωσης που προβλέπουν εξαιρέσεις πρέπει να ερμηνεύονται στενά, προκειμένου να διαφυλάσσεται η πρακτική αποτελεσματικότητα του γενικού κανόνα από τον οποίο αποκλίνουν, δεδομένου ότι η στενή αυτή ερμηνεία δεν επιβάλλεται στην περίπτωση που το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 55, παράγραφος 1, του κανονισμού 1974/2006 χαρακτηριστεί ως κανόνας που εισάγει παρέκκλιση και προβλέπει τη δυνατότητα θεσπίσεως χωριστού και ειδικού καθεστώτος για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

(βλ. σκέψεις 28-30)

4.      Σύμφωνα με το σαφές γράμμα του δεύτερου εδαφίου του άρθρου 55, παράγραφος 1, του κανονισμού 1974/2006, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού 1698/2005 για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το ΕΓΤΑΑ, τα κράτη μέλη έχουν εξουσία εκτιμήσεως για τη θέσπιση και την εφαρμογή ειδικού και χωριστού καθεστώτος για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις όσον αφορά την επιλεξιμότητα των δαπανών για επενδύσεις, καθόσον προς τον σκοπό αυτόν δύνανται, σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, να προσδιορίζουν τους όρους υπό τους οποίους η αγορά μεταχειρισμένου εξοπλισμού θεωρείται επιλέξιμη δαπάνη. Υπό τις συνθήκες αυτές, λαμβανομένης υπόψη της δομής του δεύτερου εδαφίου, το κριτήριο των δεόντως αιτιολογημένων περιπτώσεων συνδέεται άμεσα με την παρεχόμενη εξουσιοδότηση προς τα κράτη μέλη και την εξουσία εκτιμήσεως των κρατών μελών για τη θέσπιση και την εφαρμογή χωριστού και ειδικού καθεστώτος για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Συνεπώς, το κριτήριο των δεόντως αιτιολογημένων περιπτώσεων απλώς χαρακτηρίζει τον τρόπο με τον οποίο το κράτος μέλος πρέπει να ασκήσει την εξουσία εκτιμήσεως που έχει δυνάμει του δευτέρου εδαφίου και, κυρίως, να αιτιολογήσει την άσκησή της. Επομένως, το κράτος μέλος, εφόσον κρίνει σκόπιμη τη χρήση της εξουσιοδοτήσεως που του παρέχεται και την άσκηση της εν λόγω εξουσίας εκτιμήσεως, υποχρεούται είτε στο πλαίσιο αποφάσεως με την οποία θεσπίζονται κανόνες γενικής ισχύος είτε στο πλαίσιο αποφάσεως επί συγκεκριμένης περιπτώσεως αγοράς μεταχειρισμένου εξοπλισμού να προβάλλει κατάλληλη αιτιολογία για την απόφασή του προκειμένου να πληρούται το εν λόγω κριτήριο και να παρέχεται στην Επιτροπή η δυνατότητα σχετικού ελέγχου. Διαπιστώνεται ότι η προσέγγιση αυτή ισχύει για το σύνολο των γλωσσικών αποδόσεων του δεύτερου εδαφίου και ότι αυτή αρκεί για τη διασφάλιση της δυνατότητας της Επιτροπής να ελέγξει επαρκώς εκ των υστέρων την εκ μέρους του κράτους μέλους άσκηση της εξουσίας εκτιμήσεως δυνάμει του δευτέρου εδαφίου, σύμφωνα με τους σκοπούς των οικείων κανόνων της Ένωσης.

Εξάλλου, αν ο νομοθέτης της Ένωσης είχε την πρόθεση να επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να θεσπίσουν κανόνες γενικής ισχύος οι οποίοι να διευκρινίζουν εκ των προτέρων το σύνολο των περιπτώσεων όπου η χρηματοδότηση της αγοράς μεταχειρισμένου μηχανολογικού ή άλλου εξοπλισμού μπορεί να θεωρηθεί επιλέξιμη, θα το είχε ορίσει ρητώς. Σύμφωνα όμως με την αρχή της ασφάλειας δικαίου, τα υποκείμενα δικαίου, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται τα κράτη μέλη, δεν μπορούν να υφίστανται τις επιπτώσεις της δυσχερούς ερμηνείας ασαφούς κανονιστικής ρυθμίσεως η οποία προβλέπει δυσμενείς οικονομικές συνέπειες εις βάρος τους.

(βλ. σκέψεις 33-36)

5.      Το άρθρο 55, παράγραφος 1, του κανονισμού 1974/2006, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού 1698/2005 για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το ΕΓΤΑΑ, έχει την έννοια ότι το δεύτερο εδάφιο επιτρέπει στα κράτη μέλη, παρέχοντάς τους τη συναφή εξουσία εκτιμήσεως, να θεσπίζουν και να εφαρμόζουν ειδικό και κατά παρέκκλιση καθεστώς για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις όσον αφορά την επιλεξιμότητα των δαπανών για επενδύσεις, διευκρινίζοντας τους όρους υπό τους οποίους η αγορά μεταχειρισμένου εξοπλισμού μπορεί να θεωρηθεί επιλέξιμη δαπάνη, χωρίς να είναι αναγκαίο να ορίσουν, σαφώς και εκ των προτέρων, με κανονιστική ρύθμιση γενικής ισχύος τις περιπτώσεις όπου οι επενδύσεις αποτελούν «δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις». Εντούτοις, το κριτήριο αυτό επιβάλλει στα κράτη μέλη, όταν ασκούν τη διακριτική τους ευχέρεια, είτε με απόφαση με την οποία θεσπίζονται κανόνες γενικής ισχύος είτε με απόφαση επί συγκεκριμένης περιπτώσεως, να παρέχουν αιτιολογία από την οποία να προκύπτει ότι η απόφαση αυτή, είτε θεσπίζει κανόνες γενικής ισχύος, είτε αφορά ατομική περίπτωση, εκδόθηκε σύμφωνα με τα κριτήρια και τους σκοπούς των κρίσιμων κανονιστικών ρυθμίσεων τόσο του οικείου κράτους μέλους όσο και της Ένωσης.

Υπό το πρίσμα αυτό, η παροχή εξουσιοδοτήσεως στα κράτη μέλη να προβλέπουν και να εφαρμόζουν χωριστό και ειδικό καθεστώς για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις όσον αφορά την αγορά μεταχειρισμένου εξοπλισμού συνάδει πλήρως με τους σκοπούς των κανονισμών 1698/2005, για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το ΕΓΤΑΑ, και 1974/2006 και, άρα, δεν προϋποθέτει περιοριστική ερμηνεία των κανόνων του εν λόγω καθεστώτος βάσει των εν λόγω σκοπών. Εντούτοις, το κριτήριο των δεόντως αιτιολογημένων περιπτώσεων που προβλέπει το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 55, παράγραφος 1, του κανονισμού 1974/2006 πρέπει να ερμηνεύεται σύμφωνα με τους σκοπούς αυτούς ώστε, αφενός, να αποτρέπεται το ενδεχόμενο τα κράτη μέλη να κάνουν χρήση της εξουσίας εκτιμήσεως δυνάμει του δεύτερου εδαφίου βάσει στοιχείων ξένων προς τους εν λόγω σκοπούς και, αφετέρου, η Επιτροπή να έχει τη δυνατότητα να ασκήσει αποτελεσματικό έλεγχο ως προς το σημείο αυτό.

(βλ. σκέψεις 41, 54)