WYROK SĄDU PIERWSZEJ INSTANCJI (czwarta izba w składzie powiększonym)

z dnia 11 lipca 2007 r.

Sprawa T‑58/05

Isabel Clara Centeno Mediavilla i in.

przeciwko

Komisji Wspólnot Europejskich

Służba publiczna – Urzędnicy – Powołanie – Wejście w życie nowego regulaminu pracowniczego – Przejściowe zasady zaszeregowania przy zatrudnieniu – Artykuł 12 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego

Przedmiot: Skarga mająca za przedmiot wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji powołujących skarżących urzędników na okresie próbnym, ze względu na to, że w decyzjach tych ich zaszeregowanie do grupy zostało ustalone na podstawie przepisów przejściowych art. 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego urzędników Wspólnot Europejskich, w brzmieniu zmienionym przez rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 723/2004 z dnia 22 marca 2004 r. (Dz.U. L 124, str. 1).

Orzeczenie: Skarga zostaje oddalona. Komisja pokrywa własne koszty oraz połowę kosztów poniesionych przez skarżących. Skarżący pokrywają połowę kosztów, które ponieśli. Rada pokrywa własne koszty.

Streszczenie

1.      Urzędnicy – Regulamin pracowniczy – Rozporządzenie zmieniające regulamin pracowniczy – Procedura opracowania – Zasięgnięcie opinii Komitetu ds. Regulaminu Pracowniczego

(regulamin pracowniczy urzędników, art. 10 akapit drugi; załącznik XIII, art. 12 ust. 3)

2.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Powołanie do grupy zaszeregowania – Wprowadzenie nowej struktury zatrudnienia rozporządzeniem nr 723/2004 – Przepisy przejściowe dotyczące powołania do grupy zaszeregowania

(regulamin pracowniczy urzędników, art. 3; załącznik XIII, art. 12 ust. 3; rozporządzenie Rady nr 723/2004)

3.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Powołanie do grupy zaszeregowania – Wprowadzenie nowej struktury zatrudnienia rozporządzeniem nr 723/2004 – Przepisy przejściowe dotyczące powołania do grupy zaszeregowania

(regulamin pracowniczy urzędników, załącznik XIII, art. 12 ust. 3; rozporządzenie Rady nr 723/2004)

4.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Powołanie do grupy zaszeregowania – Powołanie do grupy zaszeregowania grupy funkcyjnej wymienionej w ogłoszeniu o konkursie – Wprowadzenie nowej struktury zatrudnienia rozporządzeniem nr 723/2004 – Przepisy przejściowe dotyczące powołania do grupy zaszeregowania

(regulamin pracowniczy urzędników, art. 31 ust. 1; załącznik XIII, art. 2 ust. 1, art. 12 ust. 3)

5.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Powołanie do grupy zaszeregowania – Wprowadzenie nowej struktury zatrudnienia rozporządzeniem nr 723/2004 – Przepisy przejściowe dotyczące powołania do grupy zaszeregowania

(regulamin pracowniczy urzędników, art. 5; załącznik XIII, art. 4 lit. n), art. 12 ust. 2, 3)

6.      Urzędnicy – Skarga – Ocena zgodności z prawem zaskarżonego aktu w zależności od okoliczności faktycznych i stanu prawnego istniejącego w momencie jego wydawania

(regulamin pracowniczy urzędników, art. 91)

7.      Postępowanie – Koszty

(regulamin Sądu, art. 87 § 3 akapit pierwszy)

1.      Zgodnie z art. 10 akapit drugi zdanie drugie regulaminu pracowniczego urzędników w wersji obowiązującej do dnia 30 kwietnia 2004 r. Komisja zasięga opinii Komitetu ds. Regulaminu Pracowniczego w sprawie każdej propozycji zmiany regulaminu pracowniczego. Przepis ten nakłada na Komisję obowiązek zasięgnięcia opinii, który rozciąga się, poza propozycjami o charakterze formalnym, na dokonane przez nią istotne zmiany zbadanych już projektów, chyba że w tym ostatnim przypadku zmiany te odpowiadają co do zasady tym, które zostały przedstawione Komitetowi ds. Regulaminu Pracowniczego. Wykładnia taka wynika zarówno z brzmienia tego przepisu, jak i z roli Komitetu ds. Regulaminu Pracowniczego.

Wynika stąd, że jeśli modyfikacje projektu zmiany regulaminu pracowniczego zostaną wprowadzone w trakcie negocjowania treści tekstu w Radzie, istnieje obowiązek ponownego zasięgnięcia opinii Komitetu ds. Regulaminu Pracowniczego przed przyjęciem przez Radę danych przepisów, jeśli dotykają one w sposób istotny struktury projektu. Zmiany punktowe i mające ograniczony zakres nie wiążą się z takim obowiązkiem, który – w przypadku przeciwnej wykładni – skutkowałby nadmiernym ograniczeniem prawa do wprowadzania poprawek w ramach wspólnotowego procesu legislacyjnego.

Istotny bądź punktowy i ograniczony charakter omawianych zmian należy zatem oceniać z punktu widzenia ich przedmiotu i miejsca zmienionych przepisów w treści całości przepisów, których przyjęcie zostało zaproponowane, a nie z punktu widzenia indywidualnych konsekwencji, które mogą one mieć dla sytuacji osób, których może dotyczyć ich wykonanie.

Nowy rozkład grup zaszeregowania i tabela płac urzędników Wspólnot Europejskich wynikające z reformy przebiegu kariery wprowadzonej przez prawodawcę wspólnotowego z dniem 1 maja 2004 r. skutkowały w konsekwencji bezpośrednią zmianą na niższe grupy zaszeregowania nowo zatrudnianych urzędników, któremu w dłuższym terminie towarzyszyła poprawa ich perspektyw zawodowych.

Wynika stąd, że planowane pierwotnie w art. 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego zastąpienie grupy zaszeregowania A 7 grupą zaszeregowania A*6 stanowi uzupełniający element reformy, wpisujący się w strukturę całości, a w ujęciu globalnym – w strukturę stopniowej zmiany struktury zatrudnienia. Zastąpienie to stanowi punktowe dostosowanie przepisów przejściowych do nowej struktury zatrudnienia, przy czym nie wydaje się, by jej ogólna konstrukcja lub sama istota zostały podważone przez to dostosowanie w stopniu, który uzasadniałby ponowne zasięgnięcie opinii Komitetu ds. Regulaminu Pracowniczego, mimo że zastąpienie to ma niepomijalny bezpośredni skutek finansowy dla poziomu pierwotnego zaszeregowania danych urzędników i dla wynagrodzenia, które jest im wypłacane od początku kariery zawodowej.

(zob. pkt 35–42)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa C‑280/93 Niemcy przeciwko Radzie, 5 października 1994 r., Rec. str. I‑4973, pkt 41

2.      Rozporządzenie nr 723/2004 zmieniające regulamin pracowniczy i warunki zatrudnienia innych pracowników, dodające do treści regulaminu art. 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego, weszło w życie w dniu 1 maja 2004 r., to znaczy po dacie jego opublikowania w dniu 27 kwietnia tego roku. Ponieważ zatem data uzyskania przez nie mocy prawnej nie jest wcześniejsza od daty jego publikacji, nie można uznać, że rozporządzenie nr 723/2004 ma moc wsteczną.

Określając nowe kryteria zaszeregowania znajdujące zastosowanie przy zatrudnianiu laureatów konkursu wpisanych na listy odpowiednich kandydatów przez dniem 1 maja 2004 r., lecz powołanych po tej dacie, art. 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego nie jest zatem sprzeczny z zasadą niedziałania prawa wstecz. Zasadą jest bowiem, że w przypadku zmiany przepisów o charakterze generalnym, a w szczególności przepisów regulaminu pracowniczego, nowy przepis stosuje się bezpośrednio do przyszłych skutków takich sytuacji prawnych, które powstały – lecz nie ukonstytuowały się w pełni – pod rządami dawnego przepisu.

W tym zakresie wpis laureatów otwartych konkursów na listy odpowiednich kandydatów sporządzone po przeprowadzeniu procesu selekcji oznacza dla zainteresowanych jedynie zdatność do bycia powołanym na urzędnika na okres próbny. Ze zdatnością tą w oczywisty sposób nie wiążą się żadne prawa nabyte, bowiem zaszeregowania laureata wpisanego na listę odpowiednich kandydatów otwartego konkursu nie można uważać za prawo nabyte tak długo, jak nie stanie się ono przedmiotem decyzji o powołaniu wydanej w należytej formie.

Jak wynika z art. 3 regulaminu pracowniczego, powołanie na urzędnika musi wynikać z jednostronnego aktu organu powołującego określającego datę, z którą powołanie staje się skuteczne, oraz stanowisko, jakie ma zajmować zainteresowany. Zatem dopiero po wydaniu dotyczącej go decyzji laureat otwartego konkursu może powoływać się na status urzędnika i w związku z tym żądać przyznania mu praw regulaminowych.

(zob. pkt 48–55)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa 68/69 Brock, 14 kwietnia 1970 r., Rec. str. 171, pkt 7; sprawa 143/73 SOPAD, 5 grudnia 1973 r., Rec. str. 1433, pkt 8; sprawa 270/84 Licata przeciwko KES, 10 lipca 1986 r., Rec. str. 2305, pkt 31

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑40/91 Ventura przeciwko Parlamentowi, 10 kwietnia 1992 r., Rec. str. II‑1697, pkt 41; sprawa T‑177/95 Barreaux i in. przeciwko Komisji, 11 grudnia 1996 r., RecFP str. I‑A‑541, II‑1451, pkt 45, 46; sprawa T‑74/98 Mammarella przeciwko Komisji, 19 lipca 1999 r., RecFP str. I‑A‑151, II‑797, pkt 27; sprawa T‑173/99 Elkaïm i Mazuel przeciwko Komisji, 25 maja 2000 r., RecFP str. I‑A‑101, II‑433, pkt 21

3.      Zasady ogólne równości traktowania i niedyskryminacji wymagają, by sytuacje porównywalne nie były traktowane w odmienny sposób, chyba że różnica jest obiektywnie uzasadniona.

W tym kontekście laureatów konkursu wpisanych na listy odpowiednich kandydatów przed dniem 1 maja 2004 r., czyli datą wejścia w życie rozporządzenia nr 723/2004 zmieniającego regulamin pracowniczy i warunki zatrudnienia innych pracowników, lecz zatrudnionych po tej dacie, nie można uznać za należących do tej samej kategorii osób co laureatów tych samych konkursów zatrudnieni przed dniem 1 maja 2004 r.

Jeśli chodzi o laureatów konkursu wpisanych na listy odpowiednich kandydatów przed dniem 1 maja 2004 r., lecz zatrudnionych po tej dacie, ich powołania do grupy zaszeregowania nie można zgodnie z prawem dokonać inaczej, jak tylko stosując nowe kryteria obowiązujące w dniu wydania decyzji powołujących ich na urzędników na okres próbny. Natomiast laureaci tych samych konkursów powołani przed dniem 1 maja 2004 r. powinni byli zostać zaszeregowani na podstawie dawnych kryteriów, obowiązujących jeszcze w dniu ich powołania, lecz uchylonych po tej dacie w związku z wejściem w życie nowych przepisów regulaminu.

Ponadto ponieważ również stanowisko zajmowane przez urzędnika jest określone decyzją o powołaniu i ponieważ decyzja ta może być wydana jedynie na podstawie przepisów obowiązujących w dniu jej wydania, nie można również uznać za dyskryminujące zaszeregowania niektórych skarżących w ramach nowych przepisów regulaminu pracowniczego do grupy niższej, mimo że przyznano im to samo stanowisko, które zajmowali przed dniem 1 maja 2004 r. jako członkowie personelu niebędący urzędnikami, i mimo że wykonują oni identyczne bądź nawet poważniejsze zadania niż w przeszłości.

Wynika stąd, że art. 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego nie jest sprzeczny z zasadą równości traktowania i niedyskryminacji.

(zob. pkt 75–83, 87, 90)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: ww. sprawa Ventura przeciwko Parlamentowi, pkt 41; sprawa T‑109/92 Lacruz Bassols przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 9 lutego 1994 r., RecFP str. I‑A‑31, II‑105, pkt 87

4.      Artykuł 31 ust. 1 regulaminu stanowi, że laureaci konkursu są powoływani na urzędników do grupy zaszeregowania grupy funkcyjnej wymienionej w ogłoszeniu o konkursie, który przeszli.

O ile z tego nowego przepisu wynika w oczywisty sposób, że laureaci konkursów otwartych powinni zostać powołani na urzędników na okres próbny do grupy zaszeregowania wskazanej w ogłoszeniu o konkursie, o tyle należy jednak stwierdzić, że określenie poziomu stanowisk do obsadzenia oraz warunków powołania laureatów na te stanowiska, którego instytucja dokonała w ramach przepisów dawnego regulaminu, redagując sporne ogłoszenia o konkursach, nie może wywoływać nadal skutków po dacie przyjętej przez prawodawcę wspólnotowego jako data wejścia w życie nowej struktury zatrudnienia urzędników Wspólnot Europejskich.

Uchylenie od dnia 1 maja 2004 r. grup zaszeregowania wskazanych w ogłoszeniach o konkursach spowodowane wprowadzeniem nowej struktury zatrudnienia skłoniło prawodawcę do przyjęcia przepisów przejściowych załącznika XIII do regulaminu, a w szczególności art. 12 ust. 3 tego załącznika, w celu określenia zaszeregowania laureatów konkursów wpisanych na listy odpowiednich kandydatów przed dniem 1 maja 2004 r., lecz zatrudnionych jako urzędnicy na okres próbny po tej dacie.

Prawdą jest, że tabela z art. 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego, która dokonuje konwersji grup zaszeregowania wskazanych w ogłoszeniach o konkursach na pośrednie grupy zaszeregowania, nie pokrywa się z tabelą z art. 2 ust. 1 tego załącznika, w której dawne grupy zaszeregowania urzędników zajmujących stanowiska przed dniem 1 maja 2004 r. zostały zamienione na nowe pośrednie grupy zaszeregowania.

Jednak prawodawca może przyjąć na przyszłość, w interesie służby, zmiany do przepisów regulaminu, nawet jeśli zmienione przepisy są mniej korzystne niż poprzednie.

Nieodłączną cechą przepisu przejściowego jest to, że wprowadza on wyjątki od określonych przepisów regulaminu pracowniczego, na których stosowanie musi wpływać zmiana systemu. Należy jednak stwierdzić, że wyjątek przewidziany w art. 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego nie wykracza poza to, co wynika z powołania na urzędnika – na podstawie nowych przepisów regulaminu pracowniczego – osoby wybranej w postępowaniach konkursowych wszczętych i zakończonych pod rządami dawnych przepisów.

(zob. pkt 108–114)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑121/97 Ryan przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, 30 września 1998 r., Rec. str. II‑3885, pkt 98

5.      Nie można zasadnie twierdzić, że art. 5 ust. 5 regulaminu pracowniczego, który ustanawia zasadę równości warunków zatrudnienia i przebiegu kariery urzędników, został naruszony poprzez zaszeregowanie laureatów konkursów zatrudnionych przed dniem 1 maja 2004 r., to jest datą wejścia w życie rozporządzenia nr 723/2004 zmieniającego regulamin pracowniczy i warunki zatrudnienia innych pracowników, do grupy zaszeregowania wskazanej w ogłoszeniach o konkursach, podczas gdy laureaci tych samych konkursów zatrudnieni po tej dacie zostali zaszeregowani na podstawie kryteriów określonych w art. 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego.

W istocie przy powołaniu laureatów konkursów przed dniem 1 maja 2004 r. zastosowanie miały przepisy dawnego regulaminu pracowniczego i grupy zaszeregowania wskazane w ogłoszeniach o konkursach, podczas gdy zaszeregowanie laureatów zatrudnionych po tej dacie podlegało nowym przepisom obowiązującym od tego dnia, w tym przepisom przejściowym art. 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego.

Nie można również uwzględnić twierdzenia, że art. 12 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego jest sprzeczny z art. 5 regulaminu pracowniczego. Wydając pierwszy z tych przepisów, prawodawca określił, w ramach przysługującego mu uprawnienia do dokonywania zmian regulaminu, grupy zaszeregowania urzędników zatrudnianych w okresie przejściowym.

Ponadto z treści art. 12 ust. 2 i art. 4 lit. n) załącznika XIII do regulaminu pracowniczego wynika, że mają one pierwszeństwo przed przepisami ogólnymi art. 5 regulaminu jako lex specialis.

(zob. pkt 124–126, 129)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa C‑444/00 Mayer Parry Recycling, 19 czerwca 2003 r., Rec. str. I‑6163, pkt 57

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑371/03 Le Voci przeciwko Radzie, 14 lipca 2005 r., Zb.Orz.SP str. I‑A‑209, II‑957, pkt 122

6.      Zgodność z prawem indywidualnego aktu zaskarżonego do sądu wspólnotowego należy oceniać przy uwzględnieniu okoliczności faktycznych i prawnych w chwili wydania tego aktu.

Jeśli chodzi o decyzje o powołaniu laureatów konkursu wydane ze skutkiem na – najwcześniej – dzień 1 maja 2004 r., to jest datą wejścia w życie rozporządzenia nr 723/2004 zmieniającego regulamin pracowniczy i warunki zatrudnienia innych pracowników, Komisja mogła dokonać zaszeregowania tych laureatów jedynie zgodnie z nowymi wiążącymi przepisami art. 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego.

W tym zakresie okoliczność, że Komisja mogła z naruszeniem zasady niedyskryminacji zatrudniać priorytetowo niektórych laureatów przed dniem 1 maja 2004 r., nie wpływa na zgodność zaskarżonych decyzji z prawem.

W istocie nawet gdyby założyć, że zatrudnienie mogło następować w ten sposób priorytetowo, przestrzeganie zasady równości traktowania urzędników należy pogodzić z przestrzeganiem zasady legalności, zgodnie z którą nikt nie może się powoływać we własnej sprawie na niezgodność z prawem, której dopuszczono się z korzyścią dla innej osoby.

(zob. pkt 151, 152, 154, 155)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa 134/84 Williams przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, 4 lipca 1985 r., Rec. str. 2225, pkt 14; sprawa C‑449/98 P IECC przeciwko Komisji, 17 maja 2001 r., Rec. str. I‑3875, pkt 87

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑69/03 W przeciwko Parlamentowi, 25 maja 2004 r., Zb.Orz.SP str. I‑A‑153, II‑687, pkt 28

7.      Zgodnie z art. 87 § 3 akapit pierwszy tego regulaminu w wypadkach szczególnych Sąd może postanowić, że koszty zostaną podzielone.

W tym zakresie stanowi wypadek szczególny, uzasadniający podział między daną instytucję a skarżących urzędników kosztów poniesionych przez tych ostatnich w związku z prowadzeniem postępowania, okoliczność, że postępowanie sądowe zostało spowodowane po części zachowaniem tej instytucji, ponieważ mogła ona, poprzez brak informacji, wzbudzić u zainteresowanych urzędników zrozumiałe wątpliwości co do zgodności z prawem ich początkowego zaszeregowania, wobec tego że postępowanie rekrutacyjne niepozbawione było niejasności w zakresie tego zasadniczego warunku zatrudnienia.

(zob. pkt 160, 163, 164)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa 26/66 Hoogovens en Staalfabrieken przeciwko Wysokiej Władzy, 14 czerwca 1967 r., Rec. str. 149, 166; sprawa 26/67 Danvin przeciwko Komisji, 11 lipca 1968 r., Rec. str. 463, 474