Wydanie tymczasowe
Sprawa T‑52/15
Sharif University of Technology
przeciwko
Radzie Unii Europejskiej
Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające podjęte wobec Iranu w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu broni jądrowej – Zamrożenie środków finansowych – Udzielanie wsparcia rządowi Iranu – Działalność badawcza i rozwój technologiczny w dziedzinie wojskowej lub w dziedzinach powiązanych – Prawo do obrony – Prawo do skutecznej ochrony sądowej – Naruszenie prawa i błąd w ocenie – Prawo własności – Proporcjonalność – Nadużycie władzy – Żądanie odszkodowawcze
Streszczenie – wyrok Sądu (siódma izba) z dnia 28 kwietnia 2016 r.
1. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie środków finansowych osób, podmiotów lub organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Udzielanie wsparcia rządowi Iranu – Pojęcie – Konieczność związku przyczynowego między zachowaniem stanowiącym udzielanie wsparcia rządowi Iranu a dalszym prowadzeniem działalności polegającej na rozprzestrzenianiu broni jądrowej – Brak
[decyzje Rady: 2010/413/WPZiB, art. 20 ust. 1 lit. b), c); 2012/35/WPZiB, motyw 13; rozporządzenie Rady nr 267/2012, art. 23 ust. 2 lit. a), d)]
2. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie środków finansowych osób, podmiotów lub organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Udzielanie wsparcia rządowi Iranu – Pojęcie – Działalność badawcza i rozwój technologiczny w dziedzinie wojskowej lub w dziedzinach powiązanych – Włączenie – Przesłanka
[decyzja Rady 2010/413/WPZiB, art. 1 ust. 1 lit. c), art. 20 ust. 1 lit. c); rozporządzenie Rady nr 267/2012, art. 5 ust. 1 lit. a), art. 23 ust. 2 lit. d)]
3. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie środków finansowych osób, podmiotów lub organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Ograniczenie prawa do wolności wypowiedzi i informacji – Ograniczenie prawa do nauki – Ograniczenie prawa własności – Naruszenie zasady proporcjonalności – Brak
(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 11, 14, art. 17 ust. 1, art. 52 ust. 1; decyzje Rady: 2010/413/WPZiB; 2014/776/WPZiB; rozporządzenia Rady: nr 267/2012; nr 1202/2014)
4. Odpowiedzialność pozaumowna – Przesłanki – Niezgodność z prawem – Szkoda – Związek przyczynowy – Przesłanki kumulatywne – Niespełnienie jednej z przesłanek – Oddalenie skargi o odszkodowanie w całości
(art. 340 akapit drugi TFUE)
1. Co się tyczy środków ograniczających przyjętych wobec Iranu, takich jak zamrożenie środków finansowych podmiotów udzielających wsparcia rządowi Iranu, to kryterium dotyczące udzielania wsparcia temu rządowi nie wymaga wykazania istnienia związku przyczynowego między zachowaniem stanowiącym udzielanie wsparcia rządowi Iranu a dalszym prowadzeniem działalności polegającej na rozprzestrzenianiu broni jądrowej.
Jest prawdą, że kryterium to nie dotyczy jakiejkolwiek formy wsparcia rządu Iranu, lecz form wsparcia, które z uwagi na swoje znaczenie ilościowe lub jakościowe przyczyniają się do dalszego prowadzenia irańskich działań w dziedzinie jądrowej. Interpretowane pod kontrolą sądów Unii w związku z celem polegającym na wywarciu nacisku na rząd Iranu, aby zmusić go do zakończenia działań stwarzających zagrożenie rozprzestrzeniania broni jądrowej, kryterium udzielania wsparcia danemu rządowi określa zatem w sposób obiektywny ograniczoną kategorię osób i podmiotów mogących podlegać środkom w postaci zamrożenia środków finansowych.
W świetle celu środków polegających na zamrożeniu środków finansowych ze wspomnianego powyżej kryterium jednoznacznie wynika bowiem, że dotyczy ono w sposób ukierunkowany i selektywny własnej działalności danej osoby lub danego podmiotu, która to działalność – nawet jeśli jako taka nie ma żadnego bezpośredniego ani pośredniego związku z rozprzestrzenianiem broni jądrowej – może jednak wspierać to rozprzestrzenianie, udzielając rządowi irańskiemu zasobów lub możliwości, w szczególności o charakterze materialnym, finansowym lub logistycznym, pozwalających mu nadal prowadzić działalność polegającą na rozprzestrzenianiu broni jądrowej.
Niemniej pojęcie „udzielania wsparcia rządowi irańskiemu” nie wymaga wykazania związku między tym udzielaniem wsparcia a działalnością jądrową Islamskiej Republiki Iranu. W tym względzie nie należy mieszać z jednej strony kryterium dotyczącego udzielania wsparcia rządowi irańskiemu, wskazanego w art. 20 ust. 1 lit. c) decyzji 2010/413 w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i w art. 23 ust. 2 lit. d) rozporządzenia nr 267/2012 w sprawie środków ograniczających wobec Iranu oraz z drugiej strony kryterium dotyczącego „zaangażowania w irańskie działania w dziedzinie jądrowej wrażliwe z punktu widzenia proliferacji lub opracowywania systemów przenoszenia broni jądrowej”, wskazanego w art. 20 ust. 1 lit. b) tej decyzji i w art. 23 ust. 2 lit. a) tego rozporządzenia. Otóż stosowanie pierwszego kryterium nie wymaga istnienia pewnego stopnia powiązania – nawet pośredniego – z działalnością jądrową Iranu, wymaganego do celów stosowania drugiego z wyżej wspomnianych kryteriów, dotyczącego udzielania wsparcia działalności jądrowej Iranu.
Jeśli chodzi o kryterium dotyczące udzielania wsparcia rządowi Iranu, z motywu 13 decyzji 2012/35 zmieniającej decyzję 2010/413, na mocy której wprowadzono to kryterium do art. 20 ust. 1 lit. c) decyzji 2010/413, wynika bowiem wyraźnie, że Rada – uznając, że udzielanie wsparcia rządowi irańskiemu może wspierać dalsze prowadzenie działalności stwarzającej zagrożenie rozprzestrzeniania broni jądrowej lub opracowywanie systemów przenoszenia broni jądrowej – zamierzała rozszerzyć kryteria umieszczenia w wykazach, rozszerzając przyjęcie środków w postaci zamrożenia środków finansowych na osoby i podmioty udzielające wsparcia wspomnianemu rządowi, nie wymagając, aby to udzielanie wsparcia było bezpośrednio lub pośrednio związane z taką działalnością.
A zatem istnienie związku między udzielaniem wsparcia rządowi irańskiemu a dalszym prowadzeniem działalności polegającej na rozprzestrzenianiu broni jądrowej zostało wyraźnie określone w mających zastosowanie uregulowaniach. W tym kontekście kryterium dotyczące udzielania wsparcia rządowi Iranu powinno być rozumiane jako dotyczące udzielania wszelkiego wsparcia, które – mimo że nie ma ono żadnego bezpośredniego lub pośredniego związku z rozwojem rozprzestrzeniania broni jądrowej – może jednak poprzez swoje znaczenie ilościowe lub jakościowe wspierać taki rozwój, udzielając rządowi irańskiemu zasobów lub możliwości, w szczególności o charakterze materialnym, finansowym lub logistycznym. A zatem Rada nie musi wykazywać istnienia związku między zachowaniem stanowiącym udzielanie wsparcia a ułatwieniem działalności polegającej na rozprzestrzenianiu broni jądrowej, ponieważ taki związek wykazują mające zastosowanie ogólne przepisy.
(por. pkt 49–54)
2. Z decyzji 2010/413 w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i z rozporządzenia nr 267/2012 w sprawie środków ograniczających wobec Iranu wynika, że środki ograniczające mogą być przyjęte wobec osób lub podmiotów przyczyniających się do nabywania przez Islamską Republikę Iranu – w dziedzinie wojskowej lub w dziedzinach powiązanych – towarów i technologii zabronionych czy też udzielających pomocy technicznej w związku z tymi towarami i technologiami. Istnienie związku między tymi ostatnimi a rozprzestrzenianiem broni jądrowej zostało bowiem ustalone przez prawodawcę Unii w mających zastosowanie przepisach ogólnych.
W szczególności w art. 1 ust. 1 lit. c) decyzji 2010/413 zabroniono dostarczania, sprzedawania lub przekazywania Islamskiej Republice Iranu uzbrojenia i wszelkiego rodzaju pokrewnych zasobów materiałowych, w tym pojazdów wojskowych i sprzętu wojskowego. Ponadto zgodnie z art. 5 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 267/2012 zakazane jest udzielanie, bezpośrednio lub pośrednio, pomocy technicznej związanej z towarami i technologiami wymienionymi we wspólnym wykazie uzbrojenia Unii Europejskiej, przyjętym przez Radę lub związanej z dostarczaniem, wytwarzaniem, konserwacją i użytkowaniem towarów zawartych w tym wykazie, jakimkolwiek osobom, podmiotom lub organom z Iranu lub do użytku w tym państwie. A zatem określając taki zakaz w odniesieniu do niektórych rodzajów sprzętu wojskowego, w ramach rozporządzenia nr 267/2012 prawodawca ustalił istnienie związku między nabywaniem przez Islamską Republikę Iranu tego rodzaju sprzętu a dalszym prowadzeniem przez rząd irański działalności stwarzającej zagrożenie rozprzestrzeniania broni jądrowej lub opracowywania systemów przenoszenia broni jądrowej.
Ten sposób wykładni potwierdzają rezolucje nr 1737 (2006) i nr 1929 Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych wspomniane odpowiednio w motywach 1 i 4 decyzji 2012/35 zmieniającej decyzję 2010/413. Przepisy ogólne Unii przewidujące przyjęcie środków ograniczających powinny bowiem być interpretowane w świetle brzmienia i celu rezolucji Rady Bezpieczeństwa, które te przepisy wykonują. Dwie wyżej wspomniane rezolucje odnoszą się zaś do przyjęcia odpowiednich środków w celu zapobieżenia opracowywaniu przez Islamską Republikę Iranu technologii wrażliwych dla wsparcia jej programów jądrowych i programów związanych z pociskami. Zwłaszcza w wykazach sprzętu i technologii, których dostarczanie Islamskiej Republice Iranu jest zabronione na mocy wspomnianych rezolucji – wykazach, do których odsyła zwłaszcza rezolucja nr 1929 – wskazano w szczególności satelity i bezzałogowe statki powietrzne.
A zatem udzielanie wsparcia rządowi irańskiemu w zakresie badań i rozwoju technologicznego, w dziedzinie wojskowej lub w dziedzinach powiązanych, spełnia kryterium dotyczące udzielania wsparcia rządowi Iranu wskazane w art. 20 ust. 1 lit. c) decyzji 2010/413 i w art. 23 ust. 2 lit. d) rozporządzenia nr 267/2012, gdy odnosi się do sprzętu lub technologii wymienionych we wspólnym wykazie uzbrojenia, którego nabywanie przez Islamską Republikę Iranu jest zabronione.
(por. pkt 61–65)
3. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 109, 110)
4. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 120, 121)