Υπόθεση T‑533/10
DTS Distribuidora de Televisión Digital, SA
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Κρατικές ενισχύσεις — Δημόσια υπηρεσία ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων — Ενίσχυση που η Ισπανία προτίθεται να χορηγήσει στην RTVE — Τροποποίηση του συστήματος χρηματοδοτήσεως — Αντικατάσταση των προερχομένων από τη διαφήμιση εσόδων με νέους φόρους βαρύνοντες τους επιχειρηματικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της τηλεοράσεως και των τηλεπικοινωνιών — Απόφαση κρίνουσα την ενίσχυση συμβατή με την εσωτερική αγορά — Φορολογικό μέτρο που αποτελεί τρόπο χρηματοδοτήσεως της ενισχύσεως — Ύπαρξη υποχρεωτικής σχέσεως προορισμού μεταξύ του φόρου και της ενισχύσεως — Άμεση επίδραση του προϊόντος του φόρου επί του ύψους της ενισχύσεως — Αναλογικότητα»
Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα)
της 11ης Ιουλίου 2014
1. Προσφυγή ακυρώσεως — Παραδεκτό — Απόρριψη προσφυγής επί της ουσίας, χωρίς απόφαση επί του παραδεκτού — Εξουσία εκτιμήσεως του δικαστή της Ένωσης
(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ)
2. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη — Διατάξεις της Συνθήκης — Πεδίο εφαρμογής — Φόροι οι οποίοι συνιστούν τον τρόπο χρηματοδοτήσεως μέτρου ενισχύσεως — Έλλειψη υποχρεωτικής σχέσεως προορισμού μεταξύ του φόρου και της οικείας ενισχύσεως — Δεν εμπίπτει
(Άρθρα 107 ΣΛΕΕ και 108 ΣΛΕΕ)
3. Προσφυγή ακυρώσεως — Έλεγχος της νομιμότητας — Κριτήρια — Συνεκτίμηση μόνον των πραγματικών και νομικών στοιχείων που υπήρχαν κατά τον χρόνο εκδόσεως της επίδικης πράξεως
(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ)
4. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη — Εξέταση των καταγγελιών — Κίνηση επίσημης διαδικασίας εξετάσεως — Προσωρινή αξιολόγηση η οποία κατ’ ανάγκην έχει προσωρινό χαρακτήρα
(Άρθρο 108 § 2 ΣΛΕΕ)
5. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη — Διατάξεις της Συνθήκης — Πεδίο εφαρμογής — Φόροι — Εξαίρεση μόνο για τους φόρους μέσω των οποίων χρηματοδοτείται ενίσχυση — Φόρος μέσω του οποίου χρηματοδοτείται μερικώς ενίσχυση, ο οποίος επιβάλλεται τους ανταγωνιστές του δικαιούχου προκειμένου αυτός να εκπληρώσει αποστολή δημόσιας υπηρεσίας και ο οποίος δεν επιβάλλεται στον εν λόγω δικαιούχο — Απόδειξη της υπάρξεως υποχρεωτικής σχέσεως προορισμού μεταξύ του φόρου και της οικείας ενισχύσεως — Δεν υφίσταται
(Άρθρα 107 ΣΛΕΕ και 108 ΣΛΕΕ)
6. Ανταγωνισμός — Επιχειρήσεις επιφορτισμένες με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος — Αντιστάθμιση των δαπανών που απορρέουν από την υποχρέωση παροχής δημόσιας υπηρεσίας — Εκτίμηση της συμβατότητας ενισχύσεως προς την εσωτερική αγορά — Κριτήρια
(Άρθρa 106 § 2 ΣΛΕΕ και 107 ΣΛΕΕ)
7. Ανταγωνισμός — Επιχειρήσεις επιφορτισμένες με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος — Αντιστάθμιση των δαπανών που απορρέουν από την υποχρέωση παροχής δημόσιας υπηρεσίας — Εξουσία εκτιμήσεως των κρατών μελών — Όρια — Έλεγχος της Επιτροπής — Δικαστικός έλεγχος — Όρια
(Άρθρο 106 § 2 ΣΛΕΕ∙ πρωτόκολλο 29 το οποίο προσαρτάται στις Συνθήκες ΕΕ και ΛΕΕ)
8. Ανταγωνισμός — Επιχειρήσεις επιφορτισμένες με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος — Ορισμός των υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος — Εξουσία εκτιμήσεως των κρατών μελών
(Άρθρο 106 § 2 ΣΛΕΕ∙ πρωτόκολλο 29 το οποίο προσαρτάται στις Συνθήκες ΕΕ και ΛΕΕ)
9. Ανταγωνισμός — Επιχειρήσεις επιφορτισμένες με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος — Υπαγωγή στους κανόνες της Συνθήκης — Απαγόρευση συμπεριφορών οι οποίες πλήττουν τον ανταγωνισμό — Περιεχόμενο — Συστηματική πλειοδοσία — Εμπίπτει
(Άρθρο 106 § 2 ΣΛΕΕ)
10. Ανταγωνισμός — Επιχειρήσεις επιφορτισμένες με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος — Υπαγωγή στους κανόνες της Συνθήκης — Κριτήρια εκτιμήσεως της συμβατότητας της κρατικής χρηματοδοτήσεως προς την εσωτερική αγορά — Επηρεασμός των συναλλαγών και του ανταγωνισμού κατά ουσιώδη και προδήλως δυσανάλογο τρόπο
(Άρθρο 106 § 2 ΣΛΕΕ)
11. Πράξεις των οργάνων — Αιτιολογία — Υποχρέωση αιτιολογήσεως — Περιεχόμενο — Απόφαση της Επιτροπής σε θέματα κρατικών ενισχύσεων
(Άρθρο 296 ΣΛΕΕ)
12. Ένδικη διαδικασία — Παρέμβαση — Νέα επιχειρήματα — Παραδεκτό — Προϋποθέσεις — Μη τροποποίηση του πλαισίου της διαφοράς
(Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 40, εδ. 4, και άρθρο 53∙ Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 116 § 3)
1. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 33, 34, 170)
2. Για να μπορεί ένας φόρος να κριθεί ως αναπόσπαστο μέρος μέτρου ενισχύσεως, πρέπει υποχρεωτικώς να υφίσταται διάταξη αναγκαστικού δικαίου της εθνικής νομοθεσίας με την οποία επιβάλλεται η διάθεση του προϊόντος του φόρου για τη χρηματοδότηση της ενισχύσεως. Ελλείψει τέτοιας διατάξεως, δεν μπορεί να κριθεί ότι το προϊόν ενός φόρου διατίθεται για μέτρο ενισχύσεως και, επομένως, δεν αποτελεί μία από τις συνιστώσες του. Μόνον η ύπαρξη τέτοιας διατάξεως δεν μπορεί, καθεαυτή, να αποτελέσει επαρκή προϋπόθεση για να αποδειχθεί ότι ένας φόρος αποτελεί αναπόσπαστο μέρος μέτρου ενισχύσεως. Οσάκις υπάρχει τέτοια διάταξη στην εθνική νομοθεσία, πρέπει περαιτέρω να εξετάζεται εάν το προϊόν του φόρου επηρεάζει άμεσα το ύψος της ενισχύσεως. Για να μπορεί ένας φόρος να κριθεί ως αναπόσπαστο μέρος μέτρου ενισχύσεως, δεν εξαρκεί το προϊόν του να διατίθεται υποχρεωτικώς για τη χρηματοδότηση αυτού. Δεν αρκεί ούτε να αποδειχθεί ότι οι εισπράξεις που πραγματοποιούνται βάσει του φορολογικού μέτρου αποδίδονται στον δικαιούχο της ενισχύσεως.
(βλ. σκέψεις 52-54)
3. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 75, 144)
4. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 82)
5. Καταρχήν, οι υποκείμενοι σε υποχρεωτική εισφορά δεν μπορούν να προβάλουν τον ισχυρισμό ότι η απαλλαγή, της οποίας απολαύουν άλλα πρόσωπα, συνιστά κρατική ενίσχυση, ώστε να απαλλαγούν από την εν λόγω εισφορά. Επιπροσθέτως, δεν εξαρκεί επιχείρηση υποκείμενη στον φόρο ο οποίος συμβάλλει στη χρηματοδότηση της ενισχύσεως να βρίσκεται σε ανταγωνιστική σχέση με τον δικαιούχο της ενισχύσεως, ώστε να αποτελεί ο φόρος αναπόσπαστο μέρος της ενισχύσεως και η ίδια να μπορεί να αντιτεθεί στην καταβολή του. Το γεγονός ότι ένας φόρος ο οποίος έχει ως σκοπό τη συμβολή στη χρηματοδότηση ενισχύσεως επιβάλλεται σε επιχείρηση αλλά όχι στον δικαιούχο της ενισχύσεως, ο οποίος βρίσκεται σε ανταγωνιστική σχέση με την πρώτη, δεν εξαρκεί για να κριθεί ότι ο φόρος αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ως άνω ενισχύσεως.
(βλ. σκέψεις 92, 95, 102)
6. Για να μπορεί κρατική ενίσχυση υπό την έννοια του άρθρου 107 ΣΛΕΕ να κριθεί ως συμβατή προς την εσωτερική αγορά υπό το πρίσμα του άρθρου 106, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ, πρέπει να πληρούνται οι κατωτέρω προϋποθέσεις: αφενός, πρέπει να ανατίθεται η υπηρεσία γενικού οικονομικού συμφέροντος στον εκάστοτε επιχειρηματικό φορέα με πράξη δημόσιας εξουσίας που να καθορίζει σαφώς τις υποχρεώσεις της επίμαχης υπηρεσίας γενικού οικονομικού συμφέροντος· αφετέρου, ο ως άνω επιχειρηματικός φορέας δεν πρέπει να λαμβάνει υπεραντιστάθμιση και η κρατική χρηματοδότηση δεν πρέπει να θίγει δυσανάλογα τον ανταγωνισμό στην εξωτερική αγορά.
(βλ. σκέψεις 117, 176)
7. Βάσει του πρωτοκόλλου αριθ. 29 για το σύστημα δημόσιας ραδιοτηλεοράσεως στα κράτη μέλη, το οποίο συμπληρώνει τη ΣΕΚ και τη ΣΛΕΕ, οι διατάξεις της Συνθήκης ισχύουν υπό την επιφύλαξη της αρμοδιότητας των κρατών μελών να μεριμνούν για τη χρηματοδότηση της δημόσιας υπηρεσίας ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων, εφόσον η χρηματοδότηση αυτή παρέχεται σε ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς για την εκπλήρωση της αποστολής της δημόσιας υπηρεσίας, όπως την έχει θεσμοθετήσει, οριοθετήσει και οργανώσει κάθε κράτος μέλος, και εφόσον η χρηματοδότηση αυτή δεν επηρεάζει τις συνθήκες του εμπορίου και τον ανταγωνισμό εντός της Κοινότητας σε βαθμό αντιβαίνοντα στο κοινό συμφέρον, ενώ λαμβάνεται υπόψη η υλοποίηση του σκοπού που επιδιώκει αυτή η δημόσια υπηρεσία. Επομένως, τα κράτη μέλη διαθέτουν ευρύ περιθώριο διακριτικής ευχέρειας ως προς τον ορισμό της αποστολής της δημόσιας υπηρεσίας ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων και ως προς τον καθορισμό της οργανώσεώς της. Ως εκ τούτου, ο έλεγχος που ασκεί η Επιτροπή ως προς τον ορισμό της αποστολής της δημόσιας υπηρεσίας ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων και τον καθορισμό της οργανώσεώς της είναι περιορισμένος. Η εκτίμηση της Επιτροπής αφορά πολύπλοκα οικονομικά δεδομένα. Συνεπώς, ο έλεγχος που ασκεί το Δικαστήριο επί της αποφάσεως της Επιτροπής είναι ακόμα πιο περιορισμένος από αυτόν που ασκεί η Επιτροπή επί του μέτρου του οικείου κράτους μέλους. Το Γενικό Δικαστήριο εξακριβώνει απλώς εάν το επίμαχο μέτρο είναι προδήλως ακατάλληλο σε σχέση προς τον επιδιωκόμενο σκοπό.
(βλ. σκέψεις 124-128, 195)
8. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 130, 157, 193)
9. Το γεγονός ότι οργανισμός ραδιοτηλεοράσεως επιδεικνύει αντιανταγωνιστική συμπεριφορά έναντι των ιδιωτικών επιχειρηματικών φορέων στην αγορά επιδιδόμενη, παραδείγματος χάριν, στην πρακτική συστηματικής πλειοδοσίας στην αγορά αποκτήσεως περιεχομένου δεν συνάδει με το άρθρο 106, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ. Παρόμοια συμπεριφορά δεν θα μπορούσε να κριθεί ως αναγκαία για την εκπλήρωση της υποχρεώσεώς του παροχής δημόσιας υπηρεσίας. Εντούτοις, τέτοια συμπεριφορά αποκλείεται καθόσον η οικεία εθνική ρύθμιση απαγορεύει ρητώς ο οργανισμός αυτός να διαθέτει μέρος των εσόδων του για να πλειοδοτήσει, σε σχέση με ανταγωνιστές του, επί των δικαιωμάτων περιεχομένου σημαντικής εμπορικής αξίας. Η αποτελεσματικότητα της απαγορεύσεως αυτής δεν μπορεί να κλονισθεί από το ότι η RTVE ανταγωνίζεται τους ιδιωτικούς επιχειρηματικούς φορείς ούτε στο ότι αποκτά περιεχόμενο σημαντικής εμπορικής αξίας, καθόσον τούτο γίνεται στο πλαίσιο της εκπληρώσεως της αποστολής της δημόσιας υπηρεσίας ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων.
(βλ. σκέψεις 131, 132, 136)
10. Για να μπορεί να κριθεί ότι καθεστώς ενισχύσεως επιχειρηματικού φορέα επιφορτισμένου με αποστολή δημόσιας υπηρεσίας ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων δεν πληροί την προβλεπόμενη στο άρθρο 106, παράγραφος 2, δεύτερη περίοδος, ΣΛΕΕ προϋπόθεση, θα πρέπει να αλλοιώνει τις συναλλαγές και τον ανταγωνισμό ουσιωδώς και σε βαθμό προδήλως δυσανάλογο σε σχέση με τους επιδιωκόμενους από τα κράτη μέλη σκοπούς.
(βλ. σκέψεις 155, 160-164)
11. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 199, 203)
12. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 211-213)